장음표시 사용
81쪽
J in lib. I plays. ΑΓ st. Cap. VII.
P ii ita per rarocul .res formas ,ri ignis, a. leo sapis, fic haec forma no eli procuc -b aliquo agente particulari . Dcut
nec in te ia, nec in corruptione delituitur, sed eit incorruptibilis, ex ingener abi si curri 3 pio tVatina,qua quia ab ea m
teria b bet usu tantum corpus vocat ibi mani corporeitati Fundamentum qui cenne seit,quia ante forinas particulares di bot quacitas praecedere in in Metia, ut in partes varias ipsa lapatet ad introductumem variarum sor- malum, Hetiam dixit Auermes: led istantiantitas secundum Avicennam non potest esse in sola materia, cum sit potentia, ergo habet aliquam formam,qua sit actu, ut possit quantitatem recipere, Sc postea formas particulares Hare Avicenna. Tertia sententia fuit Scoti, 4 . sent.dist.
II. q. 2.arti c. a. admittit eandem formam
cor reitatis, sed distere ab Avicenna in tribus: primo, qhod tantum in viventibus ponit eam. secundo, quod eam pro duci dicit ex mixtione elementorum, &comam pi, cum vivens dissoluitur in elementa per corruptionem.
Fundamentum Scoti est, eum plura esse possunt ab unica prouenire forma,non sunt multiplicandae mmae cum vero ab unica non pollunt prouenire, tunc siint multiplicandae in eadem re a sed in viventibus esse corpus &esse animatum, non pollunt prouenire ab eadem λrma, ergo opus est, duas formas constituere,altera, aqua sit corpus, alterani, aqua sit animais: minorem probat, quia esse corporesi est esse extetissem, at anima est indivis bilis, eigo ab ea non potest prouenire esse corporeum . ponenda ergo est alia sorma. Hri Scotus. Quana sententia est sancti Thom q. de anima ore. 9.dc I .parte. t 76.ait 6. quae nihil procedere docet in materia contra
1 undamentum huius sensetiae est: quia materia substantialis immediate unitur stirmae substantiali, ut dictum est non ergo per quot Nai. Hae sunt ouilones r.canes
Philosephorum cum praespuis ipseruia
fundamentis. Pio cuius dissicultatis determinatione, quamuis omnes sint opiniones probabile, sit tamen prima concluso. Non est ponenda forma corporeitatis, nec setadun Aristotelem,nees dum ration E. Quod non sit tali, sol malecudum Artitotelem centisimum eii: nam in hoc vehente liter reprehendit Antiquos, qui ponebam aliquod corpus actu, pura aquam, ignem, aerem,aut medium pro principio, docens, id quod subiectumeli niurationis,non esse compositum: . illi vero non distarunt
ab his antiqui niti quod illi aquam, aut
aerem , isti corpus ponunti Ratione autem probatur ex D. Thoma in aureo illo opulcide pluraliter formarum,&ex Adbrme,com. sq. primo, ii subiectu generationis est compositu aliquod substantiale, sequitur, quod generatio noesset aliud, tua alteratro, quae est secuduni qualitates. Et probatur, na in nullo alio videtur generatio ab alteratione,& mutatione accidentali disterre nisi quod subiectunt alterationis est compositu in a tia. quod si isti dicant,di: erimen elle, ilia iii alteratione est subiectum compositu pers dictum,pura homo eo, aqua, in genera etione vero est imperfectum: hoc nillil valet, nam solum probat, esse diuersam alterationem,sed non probat,quod non fit a iteratio,postquam iubiemini est compositum actu:& cofirmatur. Nam antiqui ob id dicebant, non e ste veras generati me , sta alterationes, quia ponebant i ibiecta actu: Si hoc Aiistoteles contra illos insere. Quod si dicas. illos pouere entia determi
nata, puta ignem , aut aqua dico nihil es- . se, nam etiam alii ponebat ens inedium, quod noc esset elementum determitiata:& hoc argumentum aduerie.
Secundo ex iisdem. Nihil respit, nisi , uod est in potentia. ergo subiectu,quodebet formam substantialem recipere,debet esse in potentia ad formam : si enim nullam haberet, iam esset cossim matumens, nec forma lauemens ei let substantialis, sed accidentalis. Praeterea tertio. Si ista forma substitialis esset in materia, altera adueniente, corrumperetur, quia duae simul elle non pos-
fuit,ri alibi probandum est.Multis pro-
82쪽
sinissimis argumentis posset ista
tedatqui sententia, sed illa seniciat, inmani reste constet esse contra Atiliotele . Secunda conclusio . Nulla quantitas praecedit in materia ante lamnam seni per perseverans eum ipsa . Hane late probauimus in praecedente quaestione, duni ostendimus, materiae potentiam elle immediate ad actum substantialem. Ex his sequitur tertia conclusio. Nihil esse in generatione, & comi mone idem semper perseueris nisi Gla materia, ac ob id dicitur subiectu primum,ex quo fit aliquid,& vltimum, in qd omnia resbluuntur, quia nihil sit in mutationibus perpetuum , nisi sola materia. Et ultimo sate
confirmantur: ostendendo sundamenta positariam opinionum elle infirma satis
di nullius dissicultatis: ob id ad singula
Ad fundamentum Averrois primum , quod praecipuum est, aduert'Omnem generationem praesipponere aliquod eopositum,ex quo res generanda per trasmutatione fit, cum materia nuda no subiiciatur actioni agentis, quod debet generare. Adverte etiam,qualitatem praecedentis Ompositi separare materiam illam ab aliis omnibus,& durare, donec ab agente forma generanda introducatur, qua adueniente, destruitur illa altera forma est sua quantitate, & accidentibus , & sit credit noua quantitas cum isto nouo composito, ita ut huius primum esse sit alterius primum non esse. Quod si petas, a quo eorrupta sit altera quantitas: Dico,ab ipse
corrumpente praecedens compositum: naaccidentia ad eorruptionem compositi subiecti destruuntur. Quod si dicas , a quo noua quantitas producitur 3 Dico, ab eodem agente, qui de potentia sebiecti educit quantitatem in actu. Sicut enim calor,&al o,& reliqua accidentia educsitur de potentia subiecto, in quo erant, ita & quantitas. Per quod soluitur secundu fundamentum Auermis. di nota, quod sipra dixtimus, priuatione non solum dicere carentiam venturae formae, sest etiam sormam aliam iii materia, ut agens possit in illam etinere,& etiam ut illa materia sit distincta si illis, vidistincta introducatur sormasti hanc doctrinam attente consilera.
Per hoe etiam patet destructio funda- - βα-
menti Avicennae. No enim opus est, hane iamῆium formam corporeitatis ponere ante quan . . nisinsetitatem, sed sol mo particulares compositorum, quae ab agentibus transmutantur.
Ad Motum dico, quod fundamentum Ad Moipsius est omnium debilissimum . Nam Scoti. non omnis anima est indivisibilis, O anumae plantarum,& imperfectorum animalium sint diuisibilis: imo secundum sententiam multorum Philos siliorum,sbia anima hominis sit itidiuisibilis; oportebat ergo solum in homine hanc formam
corporestatis ponere. Et praeterea etiam si id admittatur, ni- . a ihil valet: quia etiam si anima secundum substantiam sit indiuili bilis, at se dum operationes suas est diuisibilis, cum no in
eadem parte omnia operetur: ob id sicut reliquae formae propter situm esse quantitatem in materia induciit, ita animς propter suas operationes. Patet igitur eum S.Thom.esse dicendum,& cum opinione eommuni , solam materiam esse perseuerantem, perpetuam omnib.m utationi ius stantialibus. Haec de quaestione I s.
Aumateria sit ingeneralitis, Ginconuptibilis. sos'. XVI.
SEnsus quaestionis clarus est. argumen R es υτ tum autem est proba s, no tae inge .nerabilem, nec incorruptibilem. Motus quilibet denominat situm subiectum per te, sed subiectu in generationis, ct cor Secunda. ruptionis est ipsa materia: ergo ab eis de- Primum nominabitur , diceturque generari , & funώ- corrumpi. ra: In ge-M ndo. Si materia esset incorruptibi nera nolis,esset nobilior forma , & toto composi sunt duo, io, quae corruptibilia sistat, quod tamen subielm , falsum est. Et se uela patet: nam incorru 3c tremi-ptibile praestantius est eorruptibili. nus ad Cirea hoc aduerte maxime in genera- quem. tione, seu corruptione esse duo, de stibie- Secksumictum ipsum, ex quo si aliquid , & id est fundamε
materia, ct terminum ad quem,& hie est ium. ipsis in compositum,quod generatur, aut Dupli-- corrumpitur, puta homo, leo, aut aliud ter consequod uis . deratur
Aduerte autem,' est una,& eadε ope genera trino, per quam ex subiecto fit aliud com tio . K postiam,
83쪽
In lib. I. physi. Arist. Cap. VII.
postum, tamen differt, eam coliderare ex parte ipsius sibiecti,& ex parte ipsius termini: ex parte. n. bic cii dicitur mutatio: quia mutatio est alicuius transitus ex viro
in aliud:& sie subiectum,& materia dicitur mutari, quia ab una forma in aliam transit: At ex parte termini est productio, quia productio dicit acquisitionem ips usesse in se,& hoc acquirit compositu, unde homo producitur, sed no mutatur P generatione: materia vero mutatur, iὶd non Producitur,quamuis eade re sit operatio. Hinc ct aduerte, talis operatio aliquando significatur respectu termini, aliquando rei pectu subiecti,& tunc illa uer ba non de utroque praedicabunturi sic accidit in prς lenti: hoc enim nomen generatio, Cc generari, dicunt illa operatione , ut iii productio quidi,ob id de materia
non pr. aedicatur, sed de termino: at mur
ri, scri aliud dicut eam ratione subiectis ob id de materia dicimus esse mutabile, S s materia sit ignis, si aqua, εἰ In accidentibus sunt priora uerba, quς signiscant operationem ex parte sublebi, ut alterari, augeri , quq de subiectis praedicanetur,unde cum aliquid generari uel coriuri dicitur, intelligitur,ila desiibiecto, sed de composito, εἰ de eo quod per generationem acquirit esse,uel per corrupti nem ipsiam perdit. Hoc noti Sit prima conclusio. Materia non est generabilis, nec corruptibilis per se, idest in generatione suum esse non accipit, nec in corruptione perdit. Probatur primo ratione Atilior. tex. 32. in omni generatione oportet siubiectum antecedens dare: si ergo materia est generabilis, oportet alius sibiectum constituere: unde non est subiectum primum . Praetet ea,quia adhuc' u rendum esset de illo alio subiecto. an fieret, dc tunc ex alto fieret ut esset deueniedum ad unu , quod iisi fieret,aut esset processus in ins-nitum. qui nullo modo est admittendus. Postiamus etiam tertio probare'. Cum ex aqua sit aer,aut tota aqua perit ita,ut nihil in aere maneat,ex quo ipse satiant aliquid manet . Si aliquid manet, habemus intentum,non corrumpi materiam . Si vero tota aqua corrumpitur. ex nihilost aer,& in nihil redigitur aqua nam si terede non possiant. Quarto.Omne agens praesipponit ali 4 quod subiectum, in quod agat semper, αe3 quo faciat aliquid, hoc aurem non potest esse contrari uin purum. Nam si tora . . aqua esset contraria igni, aqua non posset calorem ullum recipere in se: ergo ali 'quid est in aqua non contrarium igni, ex quo iaciat aliquid, puta alterum ignem, quod no corrumpetur ab igne, cum non
Quinto, quia quod generatur, aut cor srumpitur,est ens actu. Materia est poteritia. no ergo generatur, aut comam pitur . Denique ex analogia rerum artifici starum , ex quatum deliructione uel constructione,nec destiuitur, nec sit ipsarum materia: ergo idem est intelligendum in subiecto naturalium . Secunda conclusio. Valesia est gener ' , c.MLbilis,& eorruptibilis p accidens. Est quidem corruptibilis per accides: quia amittit priuationeni, quae est i plius accidens cum ea coniunctu . Est penerabilis per accidens,quia acu uirit in te formam quam non habebat: - sotina non est ipsumet
materia. Nota aut quod non amittit omnem priuatione materia, sed illius formet, qui acquirit. Est. n. impossibile, et omnε priuationem amittat, eo quod sit in potentia ad omnes formas , de simul plures habere no possit, unde fit, ut quaia diu sub una est, . tiarum habeat priuationem . . Ex his conclusionibus sequitiar , quod lata est modo matella, quata a principioniadi,& vsq; ad finem erit: quia ipsa. c
natur , nec corta pitur, haec. n.secundum
formas sui; Vnde matella, que modo est sib una forma, potest sub inultis praetuli se formis , Et si ib multis successiae erit. Inso quae nue est sacta una, potest in plares partes diuidi, lub singulis singulas recipere formas,dc econtra diuisie partes in
Ad argumenta igitur respondetur: se ad primum patet solutio ex fundamen to praesupposito: motus denominat subie .ctum; ea tamen ratione, qua illius subie .ctum est: At generatio potius dicit illum
motum, seu mutationem ex parte termi-nt,ob id terminus dicitur senerari . lateria vero denominatur secundum nomen
exprimes illum motum ratioue sibiecti ,
84쪽
Ad serendum respondetur,tripliciter aliquid esse incorniptibile. Vno modo,
quod extra materia, di motum et , ut Angeli. Altero modo,quod non extra materiam, sed extra priuationem, de potetiam transmutandi,ut coeli,quora materia noest in potetia ad alias formas.Tertio modo, quod est subiectum primum trasmutationis, ut materia pi ima. Quae sint primo,& secundo mo incorruptibilia , sitne persectiora , sed non 'leae tertio modo. Sie respondent aliqui.
Sed mihi uidetur se dicendum: st incorruptibile est persectius corrupti li,
quando utrunq; cii in eodem genere p- dicamentali,& ens simpliciter. C si uero alteruens simpliciter, alterum secundum quid pia istat id, quod edens limpliciter quamuis corruptibile,enti secundu quid licet i coti uptibili. Materia aute est ualde diminutum ens.&imperfectum,compositum uero perse ni: ob id compositum
est persectiu, sinplicitet,quis seeundum
quid, pura, quoad durationem , materia
pollit persectior dici, sed no simpliciter. Ovateria appetat firmo .
Ista quaesito molaetur propter Ari. q
m aut iam appetere formam docet; I non admittit Avicenna dicens, se nescite, i quo sensu sit illa propositio Arist.
uera, nam si materia dicitur appetere sormam, vel quia nuda est omni forma, ct hoc non, cum semper cum forma sit.
vel quia lubet taediunt illius sermae, tua habet,& hoc non, qui aequaliter se habet ad omnem formam. Vel quia non est colenta illa forma, sed plures uella, te hoeno. quia simul plurea recipere no potest, vel quia habet aliquem motu circa Gr-mam, sicut lapis mouetur ad centrum,&hoc non, quia nullum motum ex se het
matella vel quia in ea est aliquod principium inti in secum impellens eam ad si rimam,di liceno, quia ipsa est simplex substantia nuda cnini adiecto: Nullo igitur modo appetit formam. Albertas trac s. cap. 17 dicit, materia
appetere formam, esse diligi a causa universali pilina in singulas sormasivaderalis appetitu non est in m et teria, sed indiligente,& mouent ei piam in formas. At uero circa hoc aduerte, appeti iam P. Mumrion esse aliud, quam inclinationem quan fundam. dam in bonum aliquod conueniens ipsi lii, rei. Iste autem appetitus est triplex, intel ct q. οὐ lecti uus, si sitiuus, naturalis. Intellecitu' pleiana est inclinatio rei in bonum,quod iudicat ilius. suo intellectu esse bonum, & hie appeti tus est in rationali creatura. Sesitiuus eliinclinatio rei in bonum, quod ipsa res iudicat bonum per sensum , qui appetitus etia inest brutis,& uterque dicitur cognoscitiuus eo, ut inclinatio lit in bono ni cognitum,& existimatum ab ipsa re e se bonum. Naturali seli inclinario rei in bonustum . quod tamen ipsa no cognoscit, qappetitus' nest inanimatis in e. asibili biis,ut lapis appetit centrum . Hic autem appetitus non eii aliud, qua propensio,& couenientia quaedam ip sus rei ad tale bonum. Dixi autem, quod talis res non cognoscit esse bonum Na Deu gloriosiis, qui unamquamque rem ord nauit in suo fines,& propensionem dedi e singuli, in sibi conuenientia; ipse cognouit talia, in quae res abi'. cognitione tendunt,esse illi conuenientia . Iuxta hoc dico primo: Materia no ast I .cοηctu. petit serina appetitu itellectivo, iue sentivo,hoc autem est notum, uia materia nullo modo cognostat, nec sensu, nec intellectu. Dico secudo, i materia appetit formi i. coa. naturali appetitia. In primis, quod appetat, patet,quia habet inclinationeni in singulas sormas,ut i id, quo perficitur,eigo appetit,nec ista inclinatio aliud est, qua r materia sic sit propcitionata sngulis orinis,ut quamuis sit buna sit, seb aliis aequaliter esse possit,tamen dici: nr apperitus, quatenus cum proponionem sancia eas habeat illis tamen est priuata, unde appetitus hic proprie caren: ia dicit,& priuationem sed formaliter illam. proportionem ad formam. Vi de patet erior Avicennae: nou. n. sumpsit hunc moduua, quo materia dicitur appetere. Appei . Ex his sequitur, quod appetitus mate- tus materi test aequalis ad 'singulas formas, .non via egmagis ad pei sectas, qui ad imperfectas, aequalis sed sicut piluatio est squalis, ita dc poten omnestia dc appetitur. Iormas.
85쪽
In lib. I. plus. Arist. Cap. v Ill.
Esset nomina muris. Quaest. X VIII. Nomina materiae in duplici dictiε
tra sint,qusdam propria, quaed me hori .l'ropria Auice. l .li sussi. c. a. assignat sex , quae etiam recipi x
Hyle dicitur,quatenus est id potentia ad formas cum ipsarum priuatione. iii biectuver' respectu formae,quam habet,quam distinctionem receperunt ex Themi. I. Physi. digrest de materia. Norat asit Aui-cenna quod hoc sit biectum est primum ad disterentiam sibiectorum accidet ium i sunt composita, & posteriora. Dicitur
materia. ut ex ea omnes res naturales sui
confectan& ob eandem rationem secundum Avicennam dicitur massa, quamuis secundum Albertum dicta sit masta, quatenus in diuersis portiones diuisa varia inpolita faciat.Dicitur origo, quatenus est principium generationis rerum. Dicitur elementum, quatenusex ea omnia primo coponuntiis, & in eam ultimo resbluuntur. Attende,non esse aliud, omnia in materiam resolui ultimo, quam quod ex corruptione nihil sit si perstes ipsius rei,nisi sela materia, caetera corrumpuntur. Haec sunt propria nomina. Sed est circa ista primo notandum,a non oportet,hyle, & materiam duo nomina reputare ira, ut diuerta significent, cum prorsiis alterum sit Graeciam, idem significas, quod apud nos materia. Id igitur, quod tribuitur hyle, tribuatur materiae, di quo materiae diaimus, detur etiam mast e. vlterius est notandum, duplicem esse materiam, primam,& lecundam. Materia prima non aliud est,quam ista sabstantia de qua diximus,nude, ac secundum se cosiderata. Secunda varo est eadem dispositionibus, & qualitatibus induta. undebo disserunt istae subsutiae, ac si sint duae sibstantiae, sed sicut eadem nuda,& eadecum qualitatibus. Si prima consideretur, est eiusdem rationis in omuibus retana taralibus, si vero se da,non est eadem .
sed varia, secundum quod variae formae varias habent in materia dispositiones, de de talibus dixit Arist. 4 lib. de coelo,capite quinto,non esse unam oui um materiam. Circa nomina metapho ira, Albertus assignat quatuor. Dicitur.m matella syl-ua,mater, immina,turpe . Sylva propter confusionem, t. n. ni ulta artificiata eontinentur in potentia, & consule in sylua , sic formet in materia:haee autem confusio est indeterminatio, dc indi fierentia materiae ad formas. Dicitur mater, quia ex ea procedunt formae. Dicitur foemina, quia recipiens ab agente formam producit compositum. Dicitur turpe, quia caret secundum se forma,quae est pulchritudo , potestque per talem sorma seri pulchra. Circa haec nomina aduerte,quod quauis ita verum st,tamen iuxta Aristotele materia no dicitur mater formarum, sed eorum,quae sunt,nempe compositorum. Haec stiis de materia. Ad textum Aristotelis redeamus.
Caput Octauum. Quot igi tur,& quae sint principia. Tex. LXXI.
X his, quae dicta sunt de matella, Aristoteles vult selu re rationes Philosi phorum quae proce sierunt ex huius materiae ignorantia. ob inexperientiam enim,id est, ob paucam in Dialectica exercitationem, qua nescierut per se,& per accidens distinsuere,a veritate longE remoti sitiit. Dubium igitur
ipsbrum proponit, Si se ali quid , uel fit
ex ente, uel ex non enae,ex ente seri nopotest, quia iam esset ens, antequa facta esset: nec ex non ente, auia non ens nihil
est, ex nihilo aute nihil fit, semper enim aliquid est praesupponendum . Vnde ex
hoc ilegauerunt generationes , di rerum eorruptiones.
Et sic itaque, quod conseque ter accidit. Tex. L X XII.
Non selu illo errore c5ini sunt, na
consequenter dixerunt n5 este,nisiens unu,& nsi multa. Multitudo enim taph mea
86쪽
mim per Nasollem, di factionem piaecederem iiii portat,& ut dixit Philoponus: si multa ellent, unum non esset aliud, &ita esset non eris, unde esset non ens, &ex tali generatio es. posset.
Nos autem dicimus, quod ex eo quod est. Tex. LXXIII.
Volem Aristoteles more antiquoriam aperire ex indistinctionei p. ru, conatur illorii propositiones distinguendas esse probare,nempe ex ente fit ens, seu ex non ente fitens. ob cuius gratiam dicit eas esse aliquo modo simi-Im aliis,quae tamen sunt distinguendae. Dicit igitur,nihil differre, quantu ad mo. dum i uendi,inter has propositiones , ex me tit ali quid,ex non ente fit aliud. Non ens agit,aut patitur,seu ens agit aut patitur. Et iter has, ex medico fit aliquid eu ex non medico se aliquid , medicus agit,aut patitur.denique nihil distere in locutione per ens, aut per alium quem uis terminum loqui.
Quare cum hoc dupliciter. dbcatur. Tex. LXXIIII. Simili: udine inter illas propositiones
posita, unam illarum distinguit. Dicit
igitur de medico dupliciter enunciamus, aut Per accidens,aut per se: Per accidens cu illa enunciamus, quae ipsi insunt, sed no ut medicus ell,led ut aliqd aliud conisi ctum habe: ut si dicas, medicus aedificat,mediciis fit albus: haec.n. non illi, ut medico, sed ut aedificatori, & nigro insunt. Per se uero insunt, qui illi, ut tali insunt, ut.medicus medetur,medicus fit,nomedicus.Cum autem ea, que ei, ut tali in sint,enuciamus,sine dubio maxime proprie enunciamus. Ita similiter fit in ente,& no ente:enunciamus. n per se,& per aecidens, licet maximE proprie cum per se,ut ea, quae enti, ut ens est,&non enti, Vt non ens est,instant. Sed no ob id non sunt tales propositiones multiplices: porsum . n. enunciare per accidens, atq; in hoc errauerunt, inquit, Philosisphi, quod
non diuisciunt,scit contenti fuerunt selo sensi per se.Hie considera breuitate Aristotelismoluit enim propositiones ena rare, in quibus de non medico aliquid dicitur per se, ut non medicus fit medicus: aliquid per acciden ut non medicus femusicus. Similiter de non ente tantum dixit, non autem de ente, quia in textu se uenti dicturus erat id latius, esset elucem repetitio.
Tex. LXXV. DIstinctione modo applicat, dicitq;
primo,ex non ente nihil fieri simpliciter, i .per se,fieri tamen ex n5ente aliquid per accidens fieri aliquid p
se ex non eme, est,i non ens, ut no ens,
faciat aliquid,& hoc fieri non poteti: fieri uero ex non ente per accidens eii, Pnon ens iaciat aliquid, scit non, ut no ensest, sed secundum aliam ratione, S hoc
fieri potestac istud eli materia , quet ethnon en, per accidens rone priuationis , non autem eii per se non ens, & ex tali materia fit res,unde ex non ente sit ens , sed per accidens. Nam materia est no ens ratione priuationis, haec tamen est per se non ens,nee ex ea fit per se res. Et aduexte, quod eum dicit, ex non ente fieri per accidens,intellige,ut ex parte compone tride hoc. n est seri io,nem pede principi o, ex quo intrinsece res factae sunt. At quia Antiqui non cognoscebant hac materiam, ius esset per accidens noen sed omne non ens arbitrabantur esse per se non ens,& nihil: ob id dicit,adhue est mirabile, Sc nondum patet, quemodo ex noeme per accidens fiat aliquid. Non enim
ipsi tae principium cognoscebant,quod
Similiter autem, nec meo. Tex. LXXVI. Postquam unam propositionEdistin
xit, nempe t ex non ente sat aliquid, ac docuit, uera esse, si sensim per accidens faciat,nempe ex aliquo sit non ensilicet non ut non ens est,ali
87쪽
In lib. I. physi. Arist Cap. I X.
m. o Alteram modo dist uiguit propositi ex nem, nempe ex ente fit aliquid, dicitq; ex non ente ente per se, non sei4 aliquid. i. quatenus ens, sed per accidens,i. ex illo, quod est . ens, staliouid,sed non riens est. ita similiter dicedum est de hae, stens aest enim per se silmpta filia: non enim sit ens , vemas,quia oportebat ante illud nullum es se ens,aliis non fieret, sed per accidens est vera, pura fit aliqd, s. igni aqua, leo, quae quidem si
quae quidem sint ens, sed non sunt in
In cuius declarationem aduerte, quod semper illius, tuod si, eius ilegatio praecedit, ut satiunde si ens, ut ens. fere oportebat nullum praecedere ens,& ita ex nihilo sere quia esse non potest. At cum non sat ens,ut ens, sed hoc vel illud ens, satis est,quod pra cedat aliquod non ensputa non ens illud,quod debet seli, licet hoc no ens sit aliud ens:& hoc est,quod Aristoteles intendit docere: quod ut sathoe em ut re vera fit noti oportet,ex nihilo fieri, sed ex aliquo ente,quod no sit illud, auo debet seli. Quod si dicas,si si hoc ens, puta lapis& hoc ens est em: ergo fitens. Respondet Aristoteles id probate, quod fit per accides, quatenus hoc ens,quod per se fit,estens. Hoc etia intellige ex parte subiecti, ex aliquo si aliquid. no ex eo in illud,ex quo fit, sit ens, quamvis illud lit ens. Sed ex eo, quod est in potetia iis,quod debet fiet i ac propterea per accides fit ex ente. 7 . . Haec autem omnia veritatem habent ponendo materiam, ut ab Aristotele νυ nitur , quam non o gnoscentes Antiqui has propositiones non distinxeiunt. Tu aduerte hanc expositionem. Post haec exemplo Olledit Aristoteles quomodo ex ente aliquid per accides fieri dicatur fiat animal quodda ex quod animali, ut canis ex equo, seu vermes ex cane, tunc animal non mi uin fit ex quodam animali,sed etiam exanimali, sed per accides, quia quodda illud, animal est animal, per se
animal non fit ex animali: quia iam animal est, scit ex non animali.
Et si aliquid sit. Tex. LXXVII.
Concludit id, quod est, nec fieri p
se ex eme,nec ex non ente , in: omon fieri ex eo te, nec non enta:
quia tales propositionis, ve dictum est , faciunt senilim perie. At quia posses dicere, uomodo nec ex ente , nec ex nonente fiunt,3c sunt ex Atqui 3 videtur iam medium inter contradictoria cum n. dicimus,non ens, non negamus omne ens ,
sed aliquod puta non ens, quod det pro duci. Similiter cum dici ius cns, aliquodens dicimus. potetique elle, quod fiat ex aliquo, quod secuti dum se non sit ens aliquia, nee sit non ens aliquod, di id est materia, quae non secundum se est nonens producendum, sed ratione priuati nis, nee smndu se, est id ens puta aqua, aut ignis,aut aliud,ex quo illud fit, aedest in potentia utrumque .
Vnus igitur modus.Tex. lxxvii; HVoc modum pridictum siluendi
esse docet, alteriam tamen ponsi, nempe per distinctionem entis in ens actu,& ens potentia, ut dicamus,
id quod est actu, seri ex eo quod est potentia, de ex eo, quod non est actu. Vndest ex ente,& ex non ente. haec enim omnia ueriscantur ponendo hae materiam huius naturae,ut diximus, quam non ad uertentes Antiqui dubitarunt, sed per ius cognitionein ipsoriam cluuntur di bitationes.
N consideratione priuati nis modo antiquos reprehendit quosdam , qui cum materiam attigi lene , tamen insufficienter dixerunt non separantes, & dii inguentes priuationem . Inter hos fuit Plato , qui materiam a priuatione non separauit.
ac inde concessit per se aliquid.se
88쪽
si ex non ente, admittens argumentum
Parmenidis: Quidquid est prsterens,esiet non ens. Ductus autem est Plato ad idem -- exilii madum, priuationem esse cum materia, quia numero,& subiecto compere- . rat et ieiuna ac inde esse unum,pinetia,
id eli ratione collegit, quod quidem sal
sum est. Non enim, quae numero Vnun sint, ratiotie statim unum sint. Probat autem pri tionem , & materiam disserre. Primo, materia est non ens secundum accidens tamen; at priuatio est non ensperse: non ergo priuatio est materia.
pri Aduerte, quod aliud est per seno ensma, quo- esse priuationem , aliud simpliciter non modo pri- ens. Simpliciter non ens, est nihil, hoc aureatio sis tem non est priuatio: At per se n5 ens est perse non id, quod intrinsece claudit aliquod non . ens, & talis est priuatio, dicit enim negationein ,sed cum aptitudine: alterum non
7 μ 1. Vnde nota diaerentias quatuor secundum se n5 entis: hoc est priuatio per accidens n5 ens, hoc est materia, quae no clauta diu intrinsece priuationem . Simpliciter non ens, & hoe est nihil, non ens simpliciter, & hoc est ens imperfectum . Secundo probat, priuationem non esse materiam. Materia est prope si bstantia, non autem priuatio , non ergo priuatio matelia . Per substantiam intelligit per fretam substantiam, qualis est prima Dicitur autem materia prope substantia,' quia est pars intrinseca huius priniae, dc persectae sebstantiae.
Quid ani autem, quod non est. Tex. LXXX.
Vantum existimo, obiectioni r spondet. Posset quidam dicere ,
& paruum dixit ' eigo distinxit illam in in diiodicut ipse Aristoteles. Respondet, non sic Platonem tria principia posuisse; nam per magnum, di paruum, siue singula per se, siue utraque simul, idem principium significauit, ruta materiam: sitne enim duo nomina eiusdem principii, priuationem uero nesexit, quam Aristot les principium facit. Et subdit rationem, quare Plato priuationem despexit inter principia copulare: quia materia est pei manens in re , deest mater eorum quae fiunt: at priuatio intellectum intendenti, de imaginem, id est, ipsam contemplanti, videbitur potius ad maleficium, id est , eo nuptionem rei iacere.Ob id enim corrumpitur res: luia materia est priuata aliis formis. Non ergo priuatio debet inter principia computari, cum principia potius faciant ad elle ipsus rei, quam ad non esse, ad generati nem, εc non ad corruptionem.
Exi stente enim quodam diuino. Tex. LXXXI.
Suam opinionem constituit, tria prin- matriaci pia distinguens. Primum est diui . principianu quid, dc appetibile, ἴe hoe est sor secadumma,non Deus, ut vult d hemist. Forma au Arist. σtem dicitur diuina: quia est quaedam par- qu M . ticipasio, di similitudo esse diuini, iuxta illud i .deccelo,c.9.ab illo s. premo principio omnii, aliis acutius, aliis o Tilcatius esse, vivet eq; dependet. Alterum princia pium est huic oppositum, puta priuatim Tertio est ipsa materia appetens formam hane. Istis vero, qui priuationem a materia non separant, accidit dicere, quod priuatio appetat sermam , eum sit idem cum materia. Et ita idem appetit sui ipsius corruptionem per se, quod esse non potest.vnum enim contrarium per se noappetit alterum , nec sorma seipsam adipetit, quia eareret seipsa,cum nihil appetat, ni ii id, luod non habet. Relinquitur
quod materia appetat λrmam, sicut tu re appetit esse pulchrum. At nequis existimaret, matellam esse turpem, addit, id elle per accidens, puta ratione piluam tionis. Et nota intentum Alistotelis: vule enim ossedere, cum forma sit quid appetibile, ponedum esse appetitum, hic non erit in priuatione, sed ei it in materia, Senon secundum se , sed ratione priuari nis. Oportet ergo priuationem non negligere, alias forma non erit
89쪽
1ti Liba physi. Arist. Cap. IX. .
Corrumpitur autem, & fit. x. L:XXXII. Momiae singularem proprietatem
ultimo loco tradit Aristoteles , nepe esse per se incorruptibile , per accidens vero corruptibilem: expliciea Retia utrunque. Est quidem per accides corruptibilis,quia amittit priuationeso mT , quam acquirit, quae piluatio erat accidens ipsim materiae: sed substantia eius, & potentia seniper manet,ob id incomiptibilis est per se. Hoc autem probat : si enim matella esset corruptibilis , tunc fieret: cum autem in omni mutati ne oporteat aliquod praesupponere subiectum: ergo ante productionem materiae deberet praecedere aliquod iubiectum, &se sequitur, quod esset, antequam esset: nam illud sibiectum esset materia prima: Nam materia eli primum subiectum, ex
quo in existente fit aliquid per se, haee enim est ipsius definitio . vlterius si eo
nimpitur,in aliquod ultimum resoluitur. ergo esset corrupta, antequam corrumperetur. illud enim ultimum materia est. aes clarius diceret, cum in omni generatione semper aliquid si praeexistens s lib. tectum, de in corruptione aliquid perinanens, non poterit materia generari, nee trumpi . illud enim subiectum permanens, δc antecedens es in materia,non autem id, squod fit, aut corrumpitur .
formam. Tex. LXXXIII. Postquam sisscienter de materia di
ctum est dicit de sorma,nempe prima n una sit,an plures, quot, Sc quet sint, non esse Physicum tractare,sed Meraphysicum Deformis vero generalib. Physici est disserere, bc in se tuentibus disieretur . Nunc satis est quot sint principia,& quae, detei minasse. I, osequamur ulte- ius. aliud, inquit, umentes principium . intellige cum Averroe.aliud principium scientie, nam hucusque princi pra plura esse ostendit,in secundo libro ab alio or. ditur principio quet fiant , aut natura aut alia causa fieri. Hic aduerte, quod compositum naturale, ex materia, Sc forma constat, tamen non est eiusdem modi una, ic altera pars. Nam materia est eiusdem rationis in om tusex manibus naturalibus , ita ut detur una nu- rema, crmero materia secundum se omnium eo- sint tirum, nou tamen datur una forma prima,
scit plures,secundum rerum compostarupluralitatem. Quod si datur aliqua so ma communis, illa est abstracta, & separata a rebus, nec est pars ipsarum rerum. seus Idea secundum lylatonem, aut gloriosis Deus , unde Physicus talem for
mam non considerat, sicut materiam. est
enim separata a sensis: Metaphysicus est , qui illam considerat cum diligentia, id i est quantum ad quid sit, nam quantum ad an sit,.hoc est Physicum, ut notat hie
Auermes contra Avicennam, dc nos alibi ostendemus.
Hine est quod Physicus non agit sepa- τι ratim de forma, sicut de materia , de misi singulis speciebus formarum sigillauin et Asrina. hae enim Physicae sunt .
Dices, quare sicut suit una materia, no fuit una formae Dico, tuta non esset tunc . generatio, nec corruptio. Quod si dicas , potentia inueriae est communis , debui e ergo terminari in formam aliquam' munem. Aduerte, quod hoc fuit unu ni tiuum Avicennae ad ponendam formam corporei ratis: dc sine dubio, nemo,an b ne perpendit naturam potentiae materiae, nam potentia ista non est determinata ad . . unum, scit indifferens. ut enim potentia ad contra ia recipienda , Sc potentia renetis ad disterentias non est ad unumquid, ita nec poteritia inateriae, scit temper manet apta ad recipiendam sormam,& se eli conuenientissimum pilucipium
SEnsu, huius quaestionis est, cu costet SUM 1.
eo positu ex materia confici de sorma, nu. ac ma eria sit ingenerabilis,sormae vero de nouo producatur, dubium eis, an aliqua encitas praefuerit in materia, ex qua talis fuerit iacta sorma, aliis.n. videtur ea
aliquid formae prs fuerit in m
90쪽
H nihilo facta, materia enim non est pars
Circa hane quaestionem multae extiterunt sententiae. Prima sitit illorum Philosophorum ante Aristotelem; qui non intelligentes ,ex quo possent de nouo tales produci ibrmae, prorsiis de medio abstulerunt generationes sibilantiae de nouo , docentes generationes esse quasdam alterationes, aut quasdam atomorti praecedetium congregationes, ut late dictum est Mera Zententia fuit quorundam, quos refert Duran. 2.sen. d i 8. qui. dicebant, in materia praecedere quasdam entitates, ex quibus sunt factae postea ibrinae, ut singula sint pro singulis formis, quas entitates uocabant polubilitates sarmamin. Tertia sententia fuit aliorum, qui dicebant partes formarum praecedere in materia, sed remissas valde, postea generationes intendi: Se ita quaelibet forma precedit in materia subesse rem illio, & debili. Quarta sententia fuit Alberti, tracI. c. 3. Se Cis fui dicit formaet omnes secundum esse, se existere, produci, tamen in materia secundum essentiam praecedere , ita ut materia sit, ut quidam habitus sormas omnes secundum essentiam praehabens,non quod sine plures , sed unum fiant , nempe ipsa materia. Rationes limrum omnium si sunt. Prima,st omnium sertissima est.Cum ibima, ignis. mg. producitur, vel aliuuid illius formae praesuit in materia. uel non: si praefuit, habetur intentum:Si non,ergo ex nihilo est sacta,quod non est concossim agentibus naturalibus. secundo. Omne simile appetit si si si . mite: Si ergo materia appetit formam ali habet,in quo ei similetur,& hoc nonini nisi aliquid sermae. Tettio.Si nihil formae prscedit in materia: ergo non est discrimen inter ha, sormas, Si animam rationalem. Nam anima
hoc habet, quod nihil ipsius praecedat
in materia. quod autem sit discrimen huius, , illatum , notum est : haec enim non educitur de potentia materiae, illae uero sic. Quarto. Privatio est principium naturale per se generationis, ergo aliquid dicit prstergenctationem: hoc non est tomnia cuius is piluatio: nec ipsa materia e
ista enim sint principia per se: ergo aliquid aliud, dc noc est principium sol irrae. Hie sint avumenta communia omni opinioni praedictae ex tribus ultimis, desint praecipua eorum. Ve autem hane dissicultatem a principiis aperiamus,se prima concluso. Piae. ter materiam oportet aliquam aliam partem sib stantialem ponere,qua sit compositum,Sc ea est forma:probatur . Primo compositum substantiale est quoddam persectum ,& completum in substantia, hoe non sit per materiam : est enim imperfecta, de in potentia,ut dictum est: ergo aliud oportet ponere,quo perficiatur. Vlterius . Nullum imperfectum in ali. quo genere, re incitur in illo genere, nisi per aliquid illius genetis Sed materia est imperfecta stibilantia , dc eis citur persecta in composito sit bstantiae, ergo per aliquid substanti pergo praeter materiam est odia sit,staeuia in composito , dc lixe est
Secundo . Omne agens,iam intellectuale, quam naturale, propriam in eis
ctu sicit sint ilicia dinem : ergo in producto est propria similitudo agentis , haee
non est materia, quia materia unius rationis est in omnibus, ergo aliquid aliud est quo peculiariter agenti assimilatur, de id est sorma . Maior explicatur, vocamus agens intellectuale, quod agit -ndum artem, naturale, quod secundum naturam suam agit, utrumque quidem simile producit, sed cum discrimine r Nant naturale agit simile in ira: ura , ut ignis ignem, leo leonem , intellectuale vero agit simile in arte, seu in imagine, quam secundum artem sibi format in mente ,
Tertio. In omni motu, & mutatione non Blum est si biectum, sed terminus . in quem talis motus & mutatio terminetur.Sed malesia est subicctum mutati nisi sibilantialis, ergo praeter eam oportet ponere aliam substantiam , ut terminum:&lixe est ima. Multis aliis in
diis posset probati cocluso lixe, sed nissiciant ista.vide Sanctum Thomam pr. deformis arti . Secunda conclusio. Forma est actus simplex formalis, unum per secum materia componens, principium propriarii in L opera