장음표시 사용
131쪽
sinuit pater metu,boni animi & bonae voluntatis erat,qua do vero fratrem meum Esau genuit malae voluntatis erat, ideoque bonitas eius per senaria illius difffusa est in me malitia autem in fratrem meam. Aut etiam, ne aliquis hominum ita dicere posset .ait Apost.ex uno concubitu genitos esse illos duos: ostendens ex vocatis dono unum dilectum, alterum ex iusto iudicio odio habitum Nam omnes ab A dae descendentes prosapia fibj nascuntur peccati deisque damnatione digni. Si qui verδ liberantur, bonitas & gratia dei est, dc non eorum retributio meritorum . quia cu nati nondum fuissent illi duo Iacob & Esau, aut aliquid egissent boni aut mati ut ecundum electionem operum illorum pro positum seu praeordi natio dei maneret' non ex operibus illorum quae nulla erant, sed ex vocante dictum est ei, quia maior semierminori. Ex vocante dicit, id est, ex dono omni' Gene. 1 potentis dei qui illos vocavit dictum est Rebeccae, quod Esau maior natu seruitutis obsequi uni minori esset redditurus t hoc est lacob. Et ita euenit.Nam sicut in libris Regum legitur, Edom temporibus David & Salomoni alio Rodis. ruinque reguin seruiuit Israeli usque ad illud tempus, quando sicut in eodem volumine legitur)praeparauit se Edomne esset sub Iuda quod utique praedictum ei fuerat ab Isaae patre suo,Veniet,inquit,tempus cum excuties iugum illius de ceruice tua. Quis hominum potest enarrare, quare deus Gmo: omnipotens elegerit lacob antequam nasceretur:& reprobauerit Esau cain uec ille nec iste bonium aliquod veI mi tum poterat implere, nisi quia in isto,id est, in Iacob , gratiam suam & misericordiam exhibuit, & in Esau iustum iudicium scium impleuit 8 Nam cum Rebecca iam haberet conceptum in utero, & iret ut dominum consuleret, aut per Melchisedech sacerdotem dei summi aut per alium quem ibet per quem deus ilic teporis responsa dabat, dictu inest ei ex vocante deo: duo si ij in utero tuo sunt,&duo populi, maiorque seruiet minori, ergo sicut non fuit propositum deo, & praedestinatio secundum electionem boni meriti Iacob ita & electio gentium non fuit secun - dum electionem meritorum. sed secundum gratiam de praedestinationem dei Quapropter quare lacob sine operibus bonis electus sit, Esau vero absque malis operibus odio babitus,soIi deo notum est qui omnia nouit antequam fiant:
132쪽
rat. Voluntati enim eius quid rudi tZ Quod quorundani miseretur,bonitis & gratia eius est, quod qirosdam danat iustum suum iudicium ostendit quia omnes sumus fili j irae,
antequam renascantur ex /qη & spiritu sancto. Ohomo tu Pis es qui respontias deοῖ Hominem vocat humana tantummodo sapi litem de dei iudici uin reprς Ecder nitentem. Nunquid dicit foment m. id est, vas ex lutoefictum es
qui se finxit, alii me feci h H3 id est ut quid mei fecisti sie in
hanc paruitatem.vel ad hoc vila ministeriun ' . n non babet potestarem figulus lut ex eadem mulsa facere aliud quidem Nas ιnhonorem, quo ministretur cibus vel potus qui tran taeat in v sux regis. iudveo in contumeliam 3 id est in vile ossicivi videlicet ad opus coquinae,ubi coquuntur carnes. sic omnipotens deus figulus humani generis,ex massa peccati & perditionis, id eli ex massa humani generis,ha bet potestatem aliud vas in honorem facere , id est virum ad hoc creare,ut ipse honoretur in illo,& honoret cum voca udo ad fidem suam,& saluando ad vitai aliqd vero iii contumeliam,id est, reprobos propter neqWitiam suase iusto iudicio perdere. Ex corrupta enim massa,pinnia ςOrru
pia sunt vastiSi autem ingenio artis suae figulus quaeda ex allis excoquendo per igne a vitio masse purificauerit, nun quid in his magnificari non potest3 Quod autem quae lani impiuiscata dimittit 'non redarguendus est quia in sua potestate subsistit Sua enim est massa, quod si deus volens osterire iram Cr notam facere potentia suam. Ibstinuit in multa parientia vasa irae aptam intra itum. subaudis,tu quis es qui respondeas deo3 lens deus ostendere iram,id est vindicia suam in Pharaonem & Aegyptios,in Sodomitas id diluuio perditos,& notam facere potentat in suam liberando Hebraeos , sustinuit in multa patientia vasa irae,id est,Aegyptios per plagas expectando ad po nitentiam: quos non pariter effudit. Apta enim in interitu ,appellat Aegyptios, qui se praeparauerant atque aptauerant aeternae perditioni mala vivendo, Ad haec poterat aliquis Apostolo obiicere. ut quid perdidit illos,&saluauit Iudae 3Cui ille obuiat ret- pondendo, dicens: ut ostenderet diuitias gloriae suae, Pibus glis secetur in iis amisericordiae, id est Hebraeos, quos p paraliit in gloriam suam, ut in eis glorificetur & laudetur. quod eripiens illos de Aegypto Pinimicis eorum interie
133쪽
ctἰς mare rubrum traduxit, & repromissionis terram tradidit Quos vocavit, id est,quos voeauit ad fidem suam. sicut Ic nos Apostolos aliosque credentes ex eadem plebe.
Vocauit quoque illos de Aegypto gratia misericordit seq.
vocavit id nos de seculo maligno , in vasa misericordiae suae . Omnes homines post praeuaricationem Adae peccatores naseuntur,& damnatione digni, atque secundu mentum suum debuerant omnes perire. Quod vero pauci faluari merentur, qui de vasis irae in vasa misericordiae transfertitur, ideo fit ut misericordia appareat authoris i his quia morte aeterna liberatur,& 9, plures sunt qui pereunt remanendo in vasis irae peccatis praepedientibus , iudicium est merito omnes debuisse perire, ac per hociustu iudiciu secundum meritu manet in eis. Verum quia Iudaei excludebant gentiles a fide Christi, dicentes eos non posse sata uari subdit Apo. non solum ex Iudaeis vocavit ad sidem sua. sed etiam ex Gentibus sicut in Osea duit: vocabo non plebem mear, id est. getes plebem meam, ut sint plebs mea, hoc secundum B Hieronymum, secundum B.August. vero, potest dc de Iudaeis intelligi, qui facti sunt non plebs dei, quando rece serunt a deo, de respuerunt Christum dicentes . Nescimus
unde sit. sicut habemus in Psalmo: Filii alieni mentiti sunt 'flmihi. Qui posti nodum facti sunt plebs Christi.quando una
die crediderunt tria milia,altera die quinq; milia: dc dein-' ceps multa milia, dc non misericordiam consecutum in infideliata te manendo, misericordiam consecutam effectam fidelem. Et eris in loco ubi dictum est eis. Non plebs mea vos, i vocaluntu/ νθ dei vιui. Gentibus infidelitate depressis, dicebatut eis a deo per prophetas,l non essent plebs eius, quoniam
licet per conditionem creaturae dei essent. non erant tamen plebs eius peς gratiam. Postquam autem ad fidem venerunt in loco, est, in tot mundo, ubi dicebatur eis antequam in deum crederent, Non plebs mea vos, ibi modo vocantur Mij dei vivi, non per naturam sed per adoptione. Quotquot autem, ait Euangelista, crediderunt in eum de- Ioandit eis potestatem filios dei fieri. Et bene dicit, dei vivi, ad
distinctionem mortuorum deorum, quos ipsi antea colebant. Potest intelligi similiter dc de Iudaeis. quod apertum est. Isaias autem clamat pro Urael, id est,causa Israelis. Si fuerat numeriasuoru Istrael, tanqua arena mars, reliquiae salaxfen
134쪽
sicut hominibus Incognitus est arenae maris numerus, ita& prae multitudine sui, innumerabilis factus est populus Israeliticus. Quibus sic multiplicatis,& oneribus peccatorum praegrauatis reliquiae saluae tantum factae sunt. i. apostoli & caeteri qui crediderut ex eis. V rbum enim consummans dest, perficiens, & perfectionem continens, Et abbreuitans in aequitate: quid verbum abbreuiatum faciet dominus sis per terram. Tribus modis intelligitur verbum perficiens omnia & abbreviatum in veritate, verbum breuiatuin est, de quo dicit dominus diliges dominum deum tuum ex toto cordc tuo, & in tota anima tua, & ex tota mente tua, M. proximum tuum sicut teipsum .in his duobus mandatis, tota lex pendet & prophetae. Vel verbum breuiatum, potest intelligi symboluin Aposto.ubi fides continetur , quae per diuersa volumina praedicaturi seu quatuor libri euangeli, comparatione legis & prophetarum. Verbum breuiatum potest dici &perfectione continens. Et Put praedixit Isaiaι:Nisi dominis fabaoth reliquisset nobis semen. Apostoli scilicet, qui seminati sunt per uniuersum orbem missi a Christo Scfructum multiplicauerunt credentium animarum,quasi sodoma fuissemus, ' quasi Gomorra miles facti essemus. Nisi Apostoli qui extiteruileme totius messis credentium, seminati a domino per uniuersum orbem,credidissent in illum. sicut sodomitae & Gomorrithae uno perierunt interitu remomento, ita omnes Iudaei uno tepore infidelitatis peccato perditi fuissent. Apostolorii enim doctrina multi tostmodum crediderunt ex Iudetis,qui perii sient,nisi apollolicum semen mansisset. Aliter, Ambrosius hoc semen intelligit Christum, qui nisi a patre seruatus fuisset periissene Iudaei,periissent Apostoli, qui relicto eo fugerunt, periissemus ac nos. nd ergo dicemini Hoc dicemus, quia petes quae non findantur iustitiam legis, circuncisionem vid licet, otium sabbati, victimas legales, appresenderunt m- . stitiam idei euangelicae, unde suo dit: tu titiam autem dico apprehendisse gentes quae ex fide est: qua fide Christus rustificat credentes: dum in ea baptizantur, & fructus iustitiae ac fidei operantur, vel certe iustitiam possumus hic alio modo intelligere Cli istum, qui factus. est nobis iustitia & redemptio a deo patre, sicut Apostolus alias ait, quia per illum iustificat Deus pater omnipotens omnes inse
135쪽
e Gedentes. Hanc iustitiam apprehenderunt gentes, norioco ei appropinquando sed fide credendo, quoniam fide cceditur ad eam, unde & appellatur iustitia ex fide. Iprael erosectando legem iustitiae, id est , obseruantiam legalem ter quam se iustificari posse putabat sine fide Christi. In gem iussime, id est in legem euangelij ubi iustificatur hoao per fidem Christi, non peruenit, legem autem iustitiae ion immerito dicimus obseruatiam designare legis Moy- ,quia qui suo tempore eam custodiebant iusti putabatur: cui & econtra non custodientes velut iniusti damnaba-ur. Quare subaudis no peruenit Israel in legem iustitiae. uia non ex fide Christi voluit saluari: sed quasi ex operibita egis. Olfenderunt enim in lapidem offensionis, id est, in Chritum nolentes in eum credere, sed dixerunt. Non habe- Dan. ἰ laus regem nisi Caesarem crucifige istum . Qui lapis beneppellatur,propter firmitatem fidei. Et sicut e F lapis saluis & firmamenti illis qui crediderunt in eum, ita est lapix siensionis his qui eum respuunt. sicutscriptum est in aia, Ecce pono in Sion lapidem offensionis,m petram scanda. Quod ita est ac si diceret: Ecce mittam in populum Iu-aeorum Christum , qui idcirco lapis offensionis vocatur, 'uia mox ut natus est, offenderunt in eum Herodes & Iu-aei, necantes pro eo paruulos ideinde sicut euangelium arrat scandalizabantur in eo,& multi discipulorum eius udientes verbum,scandalizati sunt, & ia non ambulabatum illo,& insuper in passione eius discipuli relicto eo faerunt, omnis qui credit in eum id est,iu Christu: qui uniusssentiae est cum patre & spiritusancto, & praecepta illius ustodierit; non confundetur, id est, non erubescet in sente- .ia qua damnabuntur reprobi & infideles , audientes ab lo, ite maledicti in ignem aeternum, sed potius laetabitur, udiens ab illo cum electis caeteris venite benedicti patris λω I s. aes,percipite regnum quod vobis paratum est ab origine Undi. Et quia poterat aliquis obiicere Apostolo, quare boras pro incredulis tuae gentis 3 vel etiam ne superbiret M'. iles,& despicerent Iudaeos,subdit Apostolus.
136쪽
CAPUT X. Ratres qui mecum in Christu ereditI .
A voluntas quidem coriis mei, π obseecratio
ad Lust pro illis in salutem pro Iudaeis, id est,incredulis,ut saluentur. Vbi de-
m. t monstrat, quonia si ex operibus legis
quis potuisset iustificari&pro illis mereretur ad fide Christi peruenire, omnes illi vocati essent & saluati gentiles autem qui legem ignorabant,a salute fuissent alieni. Salus ergo gratis a deo datur, de no ab homine meretur, id est fides Christi qua saluamur. Testimoni ueninet perhibeo illis quod aemulationem quidem dei, id est,etelum amoris dei habent sicut& ego conuersationem habebam , sed non secundum scientiae dei. Stultum est enim legem per seruum datam venerari. &euangelium quod datum est per dominum, persequi. Stultum est etiam patrem confiteri,& filium negare. In hoc siquidem Iudaei scientiam dei non habebant, quia ita volebant adhaerere legi per seruum datae, ut gratiam respuerct euangelii a domino datam, & persequendo filium deo patri .se placere putarent. Hoc autem dicitur de illis qui ignorantia tenebantur , de quibus veritas ait, venit hora ut omnis qui interscit vos , arbitretur se obsequium praestare deo .sic & Petrus ait: scio inquit)fratres, quia per ignorantiam secistis malum hoc'. Dum enim multi ludaeorum apostolos Christi persequeretur , arbitrabantur se per hoc placere deo. At contra musti scientes Christum, sicut scribae & pharisan. Ignorantes enim δει iustitiam, non qua ipse iustus est essentialiter Ied Christum cuius fide iustificamur cum bonis operibus. O iustitiamfuam volentes statuere,
legem scilicet, per qua se putabat posse iustificari sine gratia Christi, iustitiae dei non uni subiecti. Nolentes se subdere fidei Christi & euangelio eius. Etenim quia segis operibus nemo persecte iustificabatur, misit deus filium suu qui praecepta iustitiae, quae euangelia vocantur,nobis tradidit δε in ipso persectionem iustitiae nobis exhibuit, cuius fidei gratia perfectionem consequi mereremur. Et quia Iudaei iustitiam suam quaesierunt statuere id est legis iustitiam sibi putauerunt sufficere, iustitiae dei, id est, Christo &fidei illius atque euangelicae doctrinae nolueriit colla sub
137쪽
mittere. Finis enim legis Christus est ad iustitiam omni credenti. Est finis qui pro consumptione accipitur , sicut tunc, quando dicimus. Finita est coena,id est, consumsita emetia quandoque pro consummatione & persectione, sicut tunc quando dicimus finita est tela, hoc est persecta & consummata.Secundum hunc sensum dicitur Christus finis esse legis,non consuinptio , sed completio & consummatio legis S prophetarum, ad iustitiam omni credenti. Completio legis & prophetarum ipse est,quia omnia quae lex & prophetae verbis & mysteriis de ipso praedixerat, per semetipsium
compleuit,unde pendens in cruce, ait. Consummatum est.
Quod qui credit & confitetur iustificatur,si tamen opera digna fide fecerit, Hoc autem distat inter ossicium dc fine. Quod officiu est ipsa res quae agitum Finis ver3,ipsum propter quod agitur. Ovicium, lex & prophetae, finis Christus Propter quem omnia illa praecesserunt. Mostes enim ille scripsit, quoniam iustitiam quae ex lege est,qui sicerit bomo,viuet in ea, subaudis iustitia. Vel, licui quidam codices habent,viuet meis subaudis mandatis & praeceptis. Legem posuit pro operibus legis,id est, circuncisione, otio sabbati , caeteris' que legalibus operibus.Iustitia quae ex lege est, vivere hominem in se faciebat, quia non interficiebatur. Praemium ergo illius iustitiae nihil aliud erat, quam vita praesens quae non tollebatur. Vivet in ea dicit, id est, mortem praesente euadet: si quis vero spiritualiter ea quae lex praecipit impleuerit,licet in praesenti tempore non remuneretur,in futu-xo tame remunerationis causa vitam aeterna habebit.i .pret
sentissi inum omnipotentis dei vultum. Quae autem ex side esit iustitia, sic dicit: Iusti tiam hic appellat Christum, qui per passionem suam & fidem,iustificat in se credentes. Ista iustitia Christus qui est verbum patris, sic dicit in Deutero-Domio per Moysen, quia ipse loquebatur per ora prophetarum, Ne dixem in corde tuo quis ascendet in caelum3 id est Chrissum deducere, aut quis defendet in dyssum λ boc est Christi m eκ
mortuis reuocare. Haec verba sunt partirn Moysi, partim
A postoli. Quando Moyses dedit Iudaeis legem, dixit eis:
Ne dixeris in corde tuo,id est, ne singas in mente tua,quis bit in coelum, ut inde mihi afferat dei mandatum Z Aut tuis descendet in abyssum .ut inde mihi asserat illud mania tum ZNon est necesse ut hoc taliter quaeras, quia prope
138쪽
e T verbum id est,mandatum regis in ore tuo σ in corde tuo:
di in praesentia tua scriptum. vel etiam ipse deus in corde tuo, & in ore docebit te . Verum quia Moyses propheta extitit,& inulta de futuro praedixit, Paulus Apostolus verba eius ad Christum retulit, asserens illum hoc dixisse per Moysen, qui est iustitia vera. Quibus verbis instruit nos, ne dicamus in corde nostro ,& putemus Christum localem esse , ut in aliquo loco contineatur, sed potius cred mus illum secundum diuinitatis plenitudinem ubique esse, ae per omnia diffusum cum patre & spiritu sancto, iuxta quod deus pater per Ieremia prophetam dicit: Caesum &terram ego impleo. Ideoq; enim non cocluditur loco,quia in eo cosistit omnis locus. Prauidendo siquide sustinet om- . nia sustinendo praeside implendo circundat , circundando implet. In verbis ergo Apostoli sensus huiusmodi est:
Ne dixeris in corde tuo: o quicunque es, quis ascendet in eoelum, id est non credas Christ vin localem esse, ut credas illum post ascensionem ita esse in coelo, ut non sit in terra aut ita esse deorsum in abysso apud instros, ut te sursum positum ignoret, sed crede illum ubique esse praesentem secundum diuinitatem, sicut de eo dicitur: sapientia attingit a fine usque ad finem sortiter, & disponit omnia suauiter. Ne dixeris ergo o homo, Quis ascedet in coelum, Vt inde Christum deducat mihi, qui me doceat, saltem in corde noli dicere hoc quia hic est Christus .dc ubique.Nam in terra erat & dicebat: Nemo ascendit in coelum , nisi filius hominis qui est in coelo,quomodo no magis cum sit in coelo est & in terra 3 Aut quis descendet in abyssum subdit Apostolus ex suo, Hoc est Christum ex mortuis reuocare: similiter & supra, Hoc est Christum deducere. Non necesse habes ab inseris Christum vocare,quem ubique praesentem debes agnoscere.vnde dicit ipsa scriptura Deut ronomii 3o. Prope est verbum in ore & in corde tuo. Verbum hic simpliciter possumus intelligere, si volumus,verbum legis.quod illi in ore habebant assidue illud legendo,
in corde quoque iugiter meditando,ac memoriae commendando. Altiori autem sensu verbum istud est, de quo Ioannes ait,In principio erat verbu, & verbum erat apud deu, deus erat verbum . Ergo quia deus erat Verbum ., prope
erat in ore & in corde illorum, utpote quod omnia repleta Nam
139쪽
Nam beatus Hieronymus dicit. Sicut vestis totum corpus hincinde circudat,ita Christus electos suos undiq; circundando amplectitur.immo amplius quoniam vestis tantu- modo extrinsecus corpus circundat, adhaeredo illi: Christus vero est exterius in ore per confessonem,interius in corde per credulitatem, sicut hic dicitur & alias, ubi dicitidem Apostolus. In interiori homine habitare Christum per fidem in cordibus vestris. Hoc est verbumsidet quodprodicamus.Nos apostoli. Hoc est verbum,inquit,filius, videlicet dei patris,in quem secundum praedicationem nostram credere oportet, quia si confitearis in ore tuo dominum Iesum, credidcri, in corde tuo qρὸd dem istum Fusiitauit a mortuis fatuus eras, id est, salutem consequeris aeternam rita tamen, ut iustitiae secteris opera: quia non oportet seruum dei manere otiosum. Corde enim creditur ad iusιtiam,ore autem confesso sit ad salutem. Prosequitur diligentius quod superius
de fide tetigerat. Fides in corde locanda est, quae deum Trinitatem habere in personis,& unitatem in omnipotentia maiestatis credat, filiumque humanatum : & secundum euangelium firmiter teneat genus humanum sanguine illius redemptum, & ea quae circa humanitatem eius sunt facta deifice exhibita non haesitet. In ore etiam consessio debet esse: quia fides cordis promenda esto scio oris. Illa enim confessio fit ad alutem, si tamen exornata fuerit bonis operibus per spatium vitae. Nam aliter fides sine operibus mortua est. Non dicit de salute corporis qua potiuntur etiam qui non confitentur deum, sed de salute interioris hominis, id est, animae quae saluatur confessione verae fidei non temporaliter, sed aeternaliter, quoniam salus huius confessionis sempiternalis est. Dicit enim scriptura Isaiae prophetae. Omnis qui erediderit in ilium, id est , in Christum , ea fide quae per dilectionem operatur, non confιndetur. Quicunque crediderit in Christum sicuti credendum est,non erubescet cum incredulis in die iudici j, quibus ipse iudex dicet: Ite Mart.ας in ignem aeternum, sed potius gaudebit, cum ab eo inque crediderit remunerabitur, aggregatus numero & col- Iegio electorum de deum cofitentium .Hoc exemplum Valet contra Iudaeos,qui gentiles a fide Christi putabant secernendos, unde & subdita Non enim est distinctio , suba
140쪽
quῖa cleum mente contemplamur: neque quia siemen sunt Abrahae, omnes fili j, sed de solo Isaac dictum est, in Isaac
EOd m. vocabitur tibibemen. .lsmael quidem ex semine Abrahae fuit, de tamen non computatur eius filius esse. Et scut non
, mnes silii Abrahae secundum carnem eius dicu tur flij, sed semen eius in Iaac stabili tur: ita modo non omnes qui ex eius stirpe per Isaac descenderunt,eius fili j reputantur, sed qui Labent fidem eius, S credunt in Christum, de quo prς- dictum est In semine tuo benedicentur omnes gemes. id
mantur in semine. Licet Iudaei in infidelitate permanentes , filij sunt Abrahae per naturam carnis, quia de prosa pia illius descenderunt,tamen non sunt ideo fili j dci,quoniam degeneres sunt a fide & operibus Abrahae, neque pertinet ad eos aliquid ex dono benedictionis spiritalis, quae facta est ad Abraham de Christo & multitudine credentium Grentiles vero qui sunt filii promissionis , reputantur in semine Abrahae,id est, in Christo, quoniam fid cin. & opera Abrahae imitantur. Promismonis autem filii appellantur gelites,propter promissionem, scilicet quae facta est de eis ad Abranam, cui dicitur: In semine tuo benedicentuti omnes getes. In figura igitur getilis populi praecessit Isaac.
Quapropter licet non credant omnes Iudaei. tamen verum est quod promissum est Abrahae: in Isaac vocabitur tibi semen id est in his qui tibi promittuntur filij futuri, si-:e8 .iti cui promissum est Isaac. Ponitque exemplum. Promissionis, in quit,verbum hoc est. Secundum tempus hoc veniam, per angelum scilicet veniam,id est apparebo. CV erit Saras . Igitur sic ux Isaac per promisit onem: qu dicitur, in Isaac vocabitur tibi semen , sic gentilis populus sectando fidem M estigia Abrahae, per promissionem quae facta est ad illum, benedictionis pratiam consequi meretur. Non solum aut illi H Cr Rcbecca ex uno concubitu habens, Isaac ραι uno sita ordo verborum est pariterque sensuum : Non solum illi duo si ij Abrahae Isaac & Ismael figuram tenuerunt duorum populorum, fidelium & infidelium, verum C - tiam Rebecca typum credentium & reproborum gessit in duobus filijs biis lacob dersati ,habens illos ex uno concubitu patris nostri Isaac. Nec vacat quod ait, Ex uno concubitur: Ne sorte enim dicere rosci lacob, Quando me pe-