장음표시 사용
151쪽
Nam beatus Hieronymus dicit. Sicut vesi Is totum corpus hincinde circii dat, ita Christus electos suos undiq; circundando amplectitur.immo amplius, quoniam vςstis tantu- modo extrinsecus corpus circundat, adhaeredo illi: Christus vero est exterius in ore per consessionem,interius in corde per credulitatem, sicut hic dicitur & alias, ubi dicitidem Apostolus. In interiori homine habitare Christum per fidem in cordibus vestris .Hoc est verbumsidet quodprodicamus.Nos apostoli. Hoc est verbum,inquit,silius, videlicet dei patris, in quem secundum praedicationem nostram credere oportet, quia si co tearis in ore tuo dominum Iesum,m crediriri, in corde tuoquὸd deus illum se itauit a mortuis
fatuus eris, id est, salutem consequeris aeternam rita tamen, ut iustitiae secteris opera: quia non oportet seruum dei manere otiosum. Corde enim creditur ad insitiam,one autem confudo fit ad salutem. Prosequitur diligentius quod superius
de fide tetigerat. Fides in corde locanda est, quae deum Trinitatem habere in personis,& unitatem in omnipotentia maiestatis credat, filiumque humanatum : & secundum euangelium firmiter teneat genus humanum sanguine illius redemptum, & ea quae circa humanitatem eius sunt facta,deifice exhibita non haesitet. In ore etiam con Diso debet esse: quia fides cordis promenda est o ficio oris. Illa enim confessio fit adet alutem, si tamen exornata fuerit bonis operibus per spatium vitae. Nam aliter fides sine operibus mortua est. Non dicit de sal te corporis qua potiuntur etiam qui non confitentur deum, sed de salute in thrioris hominis, id est, animae quae saluatur confessione verae fidei non temporaliter, sed aetern aliter, quoniam salus huius confessionis sempiternalis est. Dicit enim scriptura Isaiae prophetae. Omnis qui crediderit in illum, id est , in Christum , ea fide quae per dilectionem operatur, non confμndetur. Quicunque crediderit in Christum sicuti credendum est,non erubescet cum incredulis in die iudici j, quibus ipse iudex dicet: Ite Miniscin ignem aeternum, sed potius gaudebit, cum ab eo inque crediderit remunerabitur, aggregatus numero & cotiugio electorum & deum cofitentium .Hoc exemplum valet contra Iudaeos, qui gentiles a fide Christi putabant secernendos, unde & subdit. Non enim est distinctis , suba
152쪽
ris In Isto exemplo quod posui. Quorum non est distinctio siue separatio Iudaei m graeci quia de virisque dicitur: Omnis homo qui crediderit in illum , siue Iudaeus, siue
gentilis, non confundetur. Nam idem dominua omnium,
diues in omnes qui inuocant illum,id est, dominus qui est creator & dominus Iudaeorum ipse est creator & dominus gelium,id est, omnium hominum. Diues autem idcirco dicitur in omnes qui inuocant illum, quia potest omnes in se credentes a praesentibus tribulationibus eruere: & ad vitam aeternam perducere,reddes eis praemium a se promissum. Vel ideo dicitur diues,quia potens est gentiles exaudire & saluare, sicut & Iudaeos, uia personarum acceptio non est apud illum mec sic intendit uni, ut se deneget alteri. Ergo si vox nostra ad omnes qui audiunt aequaliter v nit,& tamen una est: multo magis omnipotens deus exaudire omnes misericorditer potest, necdum unum audit alterius precu obliuiscitur, quapropter subinfert Omnis enim quicunque inuocanerit nomen domini. alum erit. Quicunq; inuocauerit nome domini sicut inuocari debet, scilicet fide ore. opere, hic saluus erit. Quomodo ergo inuocabunt, subaudis I daei Christum .inqiuem non credideruntZE t idcirco non saluatur, qui non inuocant. ε ut quomodo credent ei quem no au-- dieruntὶ Ergo audier ut Iudaei Christum, & non audierunti ε audieriit aure eorporis, sed no aure mentis, quas dominus requirebat,inquiens: Qui habet aures audi edi,audiat. Insii
per 3c auerterunt aures suas ne audiret verba eius,quando
illo clainate in templo Se dicete. Si quis sitit, veniat ad me& bibat noluerunt ad eu venire crededo. Ideoq; no audierunt, quia non fuerunt obedietes. Quomodo aute audient sine praedicanteλHic ostes dit, se suique similes coapostoIos dc praedicatores ad praedicandum Iudaeis esse missos a Christo,quoria ministorio docerenturi sed illi persecuti sunt eos, expellentes eos a se, sicut in Actibus apostolorum legitur. 3. ubi & narratur quemadmodum eis Paulus dixerit. Vobis, quidem oportebat primum loqui verbum dei: sed quia re- . pellitis illud, ecce conuertimur ad sentes. Hinc est quodsiibdit, Quomodo autem praedicabunt3 eis praedicatores verbii vitae,ni, mittuntur Sc est sensus. Ipsi occiderunt praedicatores quosdam ad se mistas sicut Iacobum fratrem Ioannis, Ν S tephanum,teliquos vero flagellantes,a se expulerunt.
153쪽
CAPUT X. si Quod autem dicit, Rummodo praedicabunt, nisi mittantur3ita potest uno modo intelligi: Nequaquam nos apostoli ad officium praedicationis aecedere potuissemus. iiiii gratia dei qua protegimurὶ admoniti, directi fuissemus,
primum Iudaeis verbum vite annuntiare, deinde gentibus. Ideoq; Iudaei excusabiles non erunt de aduentu fi ij dei, quia apostolos ad salute sui directos a suis finibus reptilerunt. Potest & ita no incon enieter accipi. Quomodo inquit. praedicabiit ipsi praedicatores eis verbii vitae qui ex pulsi sunt ab eis nisi iteria mittantur Affirmat quoq; exe-plo prophetico, qualiter praedicatores euangelizare volue- rsit eis bona. sed noluerunt eis credere nisi pauci sicutscriptum est in I sata propheta: Quiam Jeciosi pedes et angelietatum pacem,evangelietanti9m bona. A postolorii pedes speciosi sue runt,quia a domino sunt abluti. Pedes quoq; in sacra scriptura aliqua lo bonas actiones significant sicut Zacharias pater Ioannis Baptistae ostendit, dicens:visitauit nos ories ex alto. Illuminare his qui in tenebris & in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes npstros,id est actiones nostras in viam pacis. Aliquando significant pedes verbum prςdicationis, ut illud: Subiecit populos nobis & gentes sub pedibuq nostris. Apostoli pacem praedicaueriit secundu monita domini dicentis: In quamcunq; domum intraueritis,l rimum offerte pacem,dicentes: Pax huic domui. Euange-izauerunt bona,futuri scilicet regni praemia, quae oculus non usdit nec auris audiuit, nec in cor hominis ascendit.
Et de quibus dicit Psalmista , Credo videre bona domini
in terra vitientium. Bona quoq; annuntiauerunt fide sanctae Trinitatis,mysterium incarnationis Christi, passione, resurrectionem,ascesonem eius, aduentum quoq; ad iudicium, gloriam electorum, damnatione reproboris. Sed ηου-mnes obediunt euangelio. Licet apostoli bona euangelizassent Patriae caelestis,tamen nou omnes Iudaei,neq; omnes genriles obedientes extiterunt tunc temporis evagelicae pra Alcationi,sed neq; adhuc obediunt omnes. Vatiuenim dicit.
omine quis credidit auditui no Trοῖ Hoc loco Isaias in perso-o a loquitur apostoloris, eodem enim spiritu fuit repletu . uo & apostoli animaduertendum aute, quia in sacra scriptura aliquando quis pro nullo, aliquando pro raro povi tur. Pro nullo,ut est illud. Quonia quis in nubibus aequa--
154쪽
bitur domino Id est, nullus. Pro ram,ut hiet PaucI enim inuenti sunt qui crediderut ex Iudaeis auditui Apostolorum. Qui idcirco auditus ilIoru dicitur,quia intrinsecus in men. te,domino inspirante,auditu spiritali audiebant, quid extrinsecus voce corporali ad salute auditorum proferre debuissent. Vnde & Paulus alias ait: An experimetum quaeritis eius qui in me loquitur Christus 3 Et David quidem dicit: Audiam quid loquatur in me dominus deus. Ab hoc auditu apostolorum, id est, a praedicatione illoru subtraxerui se Iudaei, renuentes in Christum credere. Ergo fides ex a ditu. Primum audit quispraedicatorem loqui quomodo debeat credere, deinde accipit fidem. ε Cuditus autem per ve
bum Christi, quod praedicatur ab apostolis & doctoribus
verbum Christi est: quia non alia praedicant, quam quae in euangelio continentur,quod ab ore Christi est prolatum: Vel quae ipse Christus reuelat eis in corde, & loquitur perora illorum. Ad haec poterant Iudaei dicere , licet falso: Non audiuimus verbum Christi per ora apostolorum,contra quos Apostolus subiungit: Sed daeo, Nunquid non audierunt subaudis Iudaei verbum praedicationis apostolorum: Respondet ipse apostolus sibi,& affirmat,quia audierunt Et quidem. Ecce affirmatio,& hic est distinguendum.Sensus enim huiuscemodi est: Nunquid non laudierunt Iudaei verbum Christ3 Et quidem, id est, certissime, in veritate dico, quia audierunt, sed credere contempserunt. Poterat aliquis ad haec dicere: Apostoli recesserunt ab eis & quomodo potuerunt audire3 Asserit quoque Apostolus exemplo prophetico, & dicit. Qu9modo potuit esse ut
non audirent In omnem terram exurathonus eorum, i in fianes orbis terrae verba eorum. Dixerat supra idem Psalmistat Non sunt loquelae neque sermones,quorum non audiantur voces eorum. Si secundum linguas omnium gentium de sermones auditae sunt voces apostoloru in iplis gentibus , quanto magis apud Iudaeos, ipsa lingua eorum Hebraea audita 3 si enim ab Hierusalem in quatuor climata mundi euangelium diuulgatum est, quomodo ipsis Iudaeis a quibus praedicatio eiusdem euan geli j exordium sumpsit, non est praedicatum maxime cum & ipsi mediterranei sint. Quod enim Hierusalem in medio terrarum sit posita,sicut umbilicus ventris, testatur Psalmistridicens. Deus
155쪽
autem rex noster ante secula operatus est salutem in medio terrae id est,in Hierusalem. Et per Ezechielem dominus loquitur: Ista est, inquiens , Hierusalem , in medio gentium posui eam. Sed sertasse quaeret aliquis , quare deus omnipotens illam plebem in medio omnium decreuerit collocare Cui respondendum est,ideo hoc factu esse,ut quia ipsa ex omnibus gentibus sola cognitionem veri dei habebat,& legem scriptam suo cultu & religione prouocaret alias ad cultum dei omnipotentis sicut plurimos gentilium legimus ad Iudaisinum transiisset vel idcirco , ut si ipsa plebs legem dei struaret, ab omnibus in
circuitu suo Lonoraretur ac timeretur, sicut factum est teporibus David & Salomonis, quando omnes reges tu ci cultu suo positi , ei munera mittebant: vel si a lege & cultura dei recederet, ab hostibus affligeretur ac depopularetur , quod saeptisime actiun est. Quarta quoque cxtitit causa,vt quia Christus ex eadem plebe erat nasciturus, & genus humanum redempturus, & inulta miracula in mundo positus patraturus bi haec agere ritur,vnde fama eius ad omnes gentes citius posset transvolare Reuertamur iterum ad superiora. Igitur in omnem te Tam exivit sonus praedicationis apostoloria,& in fines orbis terrae verba eoru ,quia pene ante defecit eis terra qua lingua. in hoc aute ex eplo per terra intellige re possumus terrenos homines qui tantu sonum,id est, rama praedicationis S simplicia monita perceperunt: Per fines terrae,'
philosophos & artib' liberal ib' eruditos qui verba scrutati sunt praedicationis e gelicae,ut Augustinus fuit &' prianus. Sed lico: Nunquid Vrael non cognouitZ id est, si pro dicatio apostolorum ad omnes sentes peruenit. quanto magis ad Iud os,apud quos seminari coepit, praesertim cuipsi sint omni u gentium mediterranei vel aliter, Nil quid Israel no cognouit primum Cognouit utique in apostolis& apostolicis viris. Primum Moses dicit. Ego ad aemulationem νος adducam in non gentem. Remulatio quae graeco vocabulo zelus appellatur, non uniformiter, neque sub uno sensu semper accipitur.Nam ponitur pro imitatione, pro studio,pro amore,pro inuidentia,sicut hic Hoc aute Moyses ex persona omnipotentis dei contra Iudaeos loquitur,
qui ad aemulationem & inuidiam ducti sunt contra nan
156쪽
gentem id est contra populum ex gentibus credentem, cur semper inuident dum vident eum in ipsum credere quem ipsi occiderunt,sicut in Actibus apostolorum refertur. Quod videntes Iudaei turbas gentium credentium,repleti sunt zelo , & contra dicebant his quae a Paulo dicebantur.
Ante domini aduentum genus humanum in Iudaeos diuidebatur & geres,sed gentes per enormitatem malorum . ita transcenderat conditionis suae modum,ut etiam gentis nomine non meruissent appellari,sed canes, licente domino in euangelio.Non est bonum sumere panem filiorum , &mittere canibus. Vnde non gens dicebatur,quia ratione amissa irrationabilitatem sectabantur. Verum cum postmodum credidissent tam Apost praedicantibus quam eorum successoribus udas contra eos excitati sunt,&inflammati
inuidiae facibus. Expoqens ergo Apostolus quod dixerat,no gentem,infert, ingentem insipiente' id est,idola pro deo
vero colentem,in iram 'vos mittam subaudis contra hanc getem insipientem. Quae cu fuisset usque ad aduentum Chria si insipiens eius fide potita, facta est sapiens. Cotra quam iam cred cntem in iram mittuntur Iudaei, non quod deus aemulationem & iram in illis operetur, sed quod beneficia sua quae iudaeis displicuerunt,aὸ se conuersis gentibus largiatur. potest & quod dicit in non gentem,aliter intelligi: Gentiles increduli ante perceptam fidem, gens vocabantur : percepta autem gratia fidei, non iam gens vocantur,
sed dei populus & plens appellantur,dicente domino per
Psalmistam,Populus quem non cognoui seruiuit mihi.Vnde alibi Apostolus: Scitis inquit quia cum getes essetis, adsimulachra muta prout ducebamini, eratis euntes. Quod tale est ac si diceret Fuistis quondam gentes, sed iam non estis gentes. in hanc ergo non gentem ἰrascuntur Iudaei inuidia ducti. Isai is aurem audet σ auit, Non sine ratione hoc verbum quod est audet, posuit Aposto. Isaias spiritu prophetico repletus, sciebat se contemnendu a Iudaeis,& etiam serra lignea secandum,& tamen audet,id est audacter dicit ex persona Christi, non formidans Iudaeos
rebelles. Inuen sum a non qVarentium me, palam apparui his qκι me non interrogabant. Gentilibus non querentibus
Christum,qui neque legis, neque prophetarum aliquod habebant documetum sue p;omissionem de eo,ipse appa-
157쪽
ruit. ille apparere dicitur,qui non separatur , sed sebito de
insperate venit, sicut apparuit dominus Abrahae cum non speraretur: Ic sicut apparuit angelus Zachariae sic dominus lesus apparuit gentibus, praedicantibus apostolis,& coruscantibus miraculis,cum no expectaretur ab illis: Na quod ipse in apostolis apparueric gentibus, testatur suis sermonibus Ecce ego vobiseu sum omnibus diebus usq; ad con- Mat. Imsuininationem seculi. Per doctrinam enim coelestem,&per
miraculoru signa quet apostoli operabantur, apparuit Christus gentibus, quoniam ipse cooperabatur eis& loquebatur Mariis. perora illorum: dicit nanque euangelium , quod profecti
praedicauerunt.ubique domino cooperante, & sermonem confirmante, sequentibus signis. Sequitur Cr his qui no interrogabant. Saepe legitur deus omnipotens a sanctis interrogatus sicut a Moyse Abraham,Samuele,&caeteris,at gentiles non interrogabant deum, sed considebant idola & demonia. 4m Idaei autem dicit idem Isaias ex persona Chri-
sti, Tota die expundi manas meas ad populum non credentem sed contradicentem mihi.Totum diem appellat totum tempus dominicae praedicationis usque ad passionem illius. Qui videlicet manus suas ad euudem populum extendit,quia munera beneficiorum suorum largissima bonitate exhibuit. Expansio enim manuum .donationem munerum designa Et ille dicitur manus expandere,qui poscentibus beneficia lar .gissime tribuit. Nam mortuos illorum suscitauit diuersas infirmitates morborum curauit esurientes & famelicos pa
nibus is pauit multaque innumerabilia bona eisim pedit, quibus semper illi contradixe*nt dicetes de illo: In Beelzebub principe daemoniseum eiicit daemonia:& , Non est hic homo a deo, qui sabbatum non custodit. siue etia manus expandit dum eas in cruce affigi permisit. Est quoque Ioa.m
consuetudo patrum,ut expandant brachia quibus eliauissimos filios amplexentur & in gremium suum collocent sic dominus Iudaeos amylexari voluit & in sinu suae Eliaritatis tr licte,dicens: Poenitentiam agite, appropinquabit enim regnum extarum sed illi semper studuerunt contra- Matii ut dicere,dicente . Nescimus hune unde sit. Solet etiam nutrix extendere manus, re delectatus is qui nutritur Mese-do ad eam discat atribulare. dc populuslsraeliticus admoduclaudus erat.quia gressus bonae operationis iam non ii
158쪽
bebat,ad que dominus quodammodo manus expandit ut ad se veniret dum dixit: venite ad me omnes qui laboratis, ct onerati estis:& ego reficiam vos. Sed ille neglectis eius donorum beneficiis,gressus retro in infidelitatem retorsit.
Ico ergo. Nunquιd reputii dem populum fluit m subaudis ex toto, Ofit. Nam ego fraelitasum ex femine LAbraham ei tribu Beniamin,qui no sum repulsus sed: cu aliis per fide Christi saluat .si enim, is ex toto repulisset populu suum IsraeI. me non saluaret,qui de eorum Prosii-
pia originem duco. Non repulit deus, bem fisam quam praescivit. Praescientia praedestinatione pra cedit,& non omnia quae prςsciuntur,pr destinantur,vermitamen quae praedestinatur, omnia praesciuntur Hoc autem in loco praescientia pro praedestinatione accipitur , per quod ostendit nullum siue ex Iudaeis siue ex gentibus predestinatum esse repulsum. Praesciuntur enim bona & mala
a deo praedestinantur aute solummodo bona. Et hoc distae inter pr destinatione & gratia: quia pridestinatio est praeparatio gratiar,gratia aute iam ipsa donatio muneria gra-
tuita . n nocitu id est,nunquid ignoratis quid dicit scriptura in Elia,quemadmodum interpellat deum ad esum I praeli Cotraeos videlicet, qui ex dece tribubus propter idololatriam interfecerunt cultores unius dei veri: Domine prophetas tuos occiderun dc in libris Regum plenius narratur quomodo
Achab dc letabel cu sibi fauentibus,prophetas domini occiderunt. altu ia tua suffoderunt dece tribubus,apud quos talia fiebant, cui vitulos aureos in Dan & in Betet a Ieroboaad adorados acceperant,altaria Hieroselymitant tepli nosti derant.& idcirco intelligimus quod in ipsis decem tri bubus licet quidam altaria diis gentium aedificarent,erant tamen qui deo aedificabant.& im immolaban no audetes ire in Hierusale propter reges Israel idololatras . qui illos 1 templo Dei arcebant. Horum altaria deum scilicet coleni lium,iri qui idola colebant, suffodisse ac funditus euertisse intelliguntur. . ego elisi seumsolus. Sic enim ei videbatur quod .ipse hilus remansisset ex omnibus prophetis domini,
prae magnitudinς ει is S intefectionis, qua saeuiebatur
159쪽
In dei cultores. ω quaerunt animam meam. sic enim manata
fuerat ei Iezabel impiissima, Haec faciant mihi dii, & haeeaddant,si non posuero cras animam Eliae,sicut anima unius ex istis.Sed quid dicit illi re*ansium diuinum Reliqui mihiseeptem miba virorum, qui non curuaueruκt genua ante Baal. Cum
esset in spelunca quae est in monte dei Oreb,hoc diuinum responsum accepit: nec ait: Relicta sunt mihi, sed: Ego riis a reliqui & reseruaui mihi septem milia virorum , qui aliis ad idololatria transeuntibus,non curuauerunt genua ante Baal qui erat deus Achab & Iezabelis. qui recte viri appellantur eo quod viriliter idola spreuerint.Septem autem ista milia illorum,qui non adorauerunt idola, multa significant idola illorum, quos deus dono gratiae suae seruauit, ne curuarent genua sua ante Baal, in Dan & Bethel,aut in aliquo delubro idolorum. Sic enim quinque prudentes virgines, significant omnes iustos integritaten fidei ha Matiis bentes: & imprudentes iniustos: Quinque etiam fratres di Luciis. uitis, qui torquebatur apud inferos: omnes Iudaeos incredulos sic septem milia illorum significant omnes qui idola non adorauerunt, Septenarius etenim numerus plerisq; in locis sacratus est,& ponitur saepissime pro uniuersitate,
sicut in Psal. ubi dicit Psalm. domino : Septies in die laudψ p tatis' dica tibi, quid enim sit septies in die laudem dica tibi,exposuit cum dixit, Benedica dominu in omni tempore. Ioanes occquoq; in Apocalypsi sua ,septe ecclesiis scribit, quae genera
liter omnes eccleuas significant. Sic ergo in boc tempore, id est in domini aduentu,& Apost .praedicatione, reliquia fatuae facta sunt, de quibus supra dictum est,si fuerit nume- rus filiorum Israel,ucut arena maris, reliquiae saluae fient. sicut temporibus Eliae, dono gratiae dei, multi reseruati sunt, ne adorarent idola,sic temporibus Apostolorum, multi ex Iuda is secundum elemonem gratiae dei saluati sunt. Veniendo ad fide qui ct reliquiae appellantur. Et conside- .ran dum quia fecundum electionem traitie dei,id est, secudum praedestinationis donii salvet factae sun imo secundia merita - - . veru ipsorum. Vnde dicit in epistola ad Ephe. sicut elegit nos,inquit .ante mundi costitutione in ipso,id est,in Christo:vt essemus san cti & immaculati. Sι aute gratia salui facti sunt illi qui crediderunt ex Iudabis, iam non fuit illud ex
operamlegis, per quet putabat se iustificari posse illi qui in in-
160쪽
-sdelitate remanserunt. Osilioqui gratia iam non est in
Hoc est: si aliter fatuitam sunt, quod non potest si
gratia dea, ergo in se gratia iam non erit gratia, sed meritu Quid ergo subaudis dicendum est Hoc orocul in I.
tia Christi & sine fide euangelij, quod idcirco non est 'm' ' uia neque opera legis valuit implere sine graiatia Christi,neque iustiscari sine fide illius. Hoc tamen de allis intelligendum est, qui ad fidem Christi noluerunt tra re. De transeunsibus vero ad Christiam subinfertur Elactio autem consecuta est, id est, illi qui electi sunt ex 'dem plebe. Quod supra at pellauit reliquias, nuoceiecti ut in pr 'cedentibus cincuncisio pro Iudaeis sic & hic electio pro Electis accipitur,qui consecuti sunt iustificationem per fidem,qua crediderunt in Christin quanuis& ad credentes gentiles etiam possit referri qui Vnum effecti sunt cum Iudaeis fidelibux. Tale est es in Psalmistae iustu dominus de iustitias dilexit id est, iustos amatorcv iustitiae: caetera veia excaecatifunt tenebris infide
sistere,ita qui infidelis est in tenebris ignorantiae maneto dei de egregi praedicator credetibus dicit: Fuistis enim
ptume' Dedit illis dems gruum punctionis, Hos ut non vi- eant,m aures ut non audiant que in bodiernum dum. Haec Isaiae prophetae. Quod . dicit Dedit illis deus spiritum copuia monis, Apostoli ver-
Duxi tur,l prophetae spiritus co-
punctionis aliquando in bonam partem accipitur, aliqui do vero in contrariam In bono accipitur, sicut in Acta postolorum legitur, quod audientes Iudaei praedicationem 1Apostolorum compulim sunt corde.& dixerunt ad a stolos. Quid faciemus viri fratres Zin contrariam vero parte accipitur,ut in isto loco: Dedit illis deus.Lhabere permisit