장음표시 사용
121쪽
genus eonstituere possit, sed ea tan- tun,quae a ceteris ua dilii ncta est, ut non Mulua ratione ad ceteras cur ex ap reuocari. Quo pers eto, cessan t du- Petendi vi bia, quae in aduersam partem a se no habea. ri queunt; scilicet.cur vis appetenditur unum non constituat per se unum genus viventium viventium,& Potentia generandi exmnus. semine aliud. Respondendum est cur no a. nim, vim appetendi no et se aliquam Iiunde po- vitae persectionem praedicto modo tentia pe- distincti Hensu, cum semper illum
Nerandi , comitetur. Et potentiam generandi Quam ex ex semine annexam esse facultati ve.
Α que genera retentiarum. Dariuor genera viventium. Sed ilIud potir moaduerte, si vivens sumatur, ut diiscitur non ab accidentali vita,hoc est, ab operatione vitali, siue a potentia ad tale operationem: sed a vita su stantiali, quae eit ipsa anima: tunc non quattuor genera vluentium,sed tria consti tui debere; nempe vegetatiuum, sensitiuum, intellectiuum, a triplici anima, vegetante, sentiente, B intelligente.
sem ire. getandi , quia non excedit illius linii tes, maxime .ctim eadem sit potemtia generativa de nutritiua, ut alibi diximus,cumque vegetatio sit gen ratio quaedam partialis viventis in omnibus viventibus reperta. Ob qua etiam causam facultas vidiat,& memoria,ceterique sensus tam externi, quam interni no faciunt diuersa viventium genera I videlicet, quia ad vi in sentiendi pertinent; esto, quidam sensus non in omnibus anim libus inueniatur. Obijciat aliqui; contra superlora: Aratioteles proximo caPile, text. 31. docuit, viventibus mortalibus, quibus ratio competit , conuenirgceteros gradus. Urdetur igitur do- re , aliqua essc vluentia ratione praedita & immorta Ira , quibus ii non competant . Philoponus haec verba ita interpretatur, ut vo Iueril Aristoteles, corpora diuina de it mortalia,tdest, coelestia habere vim rationis, non autem sensum, aut Iias priores facultates: quod haeas Iolam vitam mortalem tuendam datae sint a natura. I c tamen interpr ratio inuoluat sententiana duanimatione coelesti um corporum, qua noque veram, neque Pexipateticam esse in libris de Cςlo ostendimus. Potius ergo dicitandum, Aristotelena verba
PIatonici illa subdidisse, non ex propria Opi daemones niOne,sed in gratiam Platoni corum quosda fila quidae noties quosdana corpore, Si
Ied sine se Ex ijs , quae hactenus disserui-
Vt rumpotentia animae si eius es-
essentia animae, hunc in m dum videtur ostendi: Εm
natio est motus quidam ; sed nihil a seipso moueri potest , ut probauit
Ar litoteles et. Physic. ausimIt. capita I. text. I. Igitur potentiae non m
nant ab anima; alio vii iam anima aD seipsam inieretur,enetque simul gens de patiens. Agena.du ex se pro funderet potentias; patinis,dum eas in se reciperet. Quod si quis dieat, potentias immateriales recipi in male riam, non vero in animam, sim . nou demesse agens,&patiens:saltε non ' esstagiet quo minus concedat,anima , sparticipem rationis respectu imma- . . : terisium potenti uin, quae ab eoquunt, & in eodem manent, simu . . v
122쪽
turi quia non apparet.quina ordo is A de solis immaterialibus potentiis litinateria ei se possit; praesertim cunipoten aranimae distinguantur inter se specie: atque adeo non possit una fieri ab alia; cum unumquodque gignatura suo simili. Deinde, quia in potent ijs
ordinatis non pote it una line altera operaris cuius tamen oppositiun liquet in facultatibus animae; operatur enim visus , auditu nil ut percipiente humanae animae intelligi debenoet reci Piuu-ra namque in materia, prout mi mae tuta
subeit,recipiuntur, ut in l: blae orta& Interitu ostendimus; quidquid iacontrariam partem scripserit Apoti Is naris, quaestione septima huius libri , landunus quaestione decima, an serentes, omnes potentias recipi in nuda anima. Quod si Haedet, certe visio iii haereret animae ratio inli Is-ῖ Argum. Praeterea Sipotentisorirentur ab st quidem ubi eli potentia, ibi est eius an ima, sequeretur, poten tias animae
rationalis comitari eam a corpore e xeuntem, utpote Originis suae causam, N: fontem: atqui non eam comitantur ; non igitur ab ea oriuntur Probatur minori quia anima separ
ta sicuti Linctiones sensuum,siue internorum, siue externorum exercere
non potest; ita nec eiusmodi potentias secum defert;alioquillustra eam
E TDotentiae Λ Sserendum tamen est, potentias animae ab II. animae ab eius essenitae oriri.-
eius ma- Nam cum potentiae sint formae acci-achii xiii an ens&viralis; at quod visio non sit in anima rationali, manifestu inest; com haec immaterialis.&diuisionis expers siet; illa vero materialis, de extenta. Accedit, quoci stomnes potentiae essent in nuda ani. 1ma, non recte Aristoteles hoc in li- bro, cap. 33. docuasset, potentiarum quasdam este organicau, id est. Orgam scorporeis lithaerentes, qualisam
C non. Potiti non est arvina praecipua Ara noest causa essitiens suarum potentiarum, praecipua sed generans, seu producens,cita in causa e
cumbit. omnia, quae rei in initanit ciens p generationis debentur,ei contribue- traiarum. . Itaque aut ma quasi, Instrumentaria caula est generantis.& ab hoc temo te . sed principaliter ; ab illae
Proxinae,& minus praecipue potentiae essiciuntur. Sic vero haec qua tuor, essentia, potentia, Operatio, de natu esse. dentariae sis: ecto propriae, ac nati-D obieetiam, hunc habent ordinem, ut Maia uae, eique conserant esse, secundita
quid, necessum est, ut ab eo, quod subiecto ptimum, ac substantiale esse tribuit, hoc est, a forma subitantiali., quasi tantiae comites proficisca Aia potin tur. Ne est ratio Diui I ruae pri-Darum im meatre, quastione septuagesim materialita septunaarticulo sex Sed illud prγrespectu, terta sciendum est, animam triplestgens finae. causae genus sortiri respectu poten-Is, te. tiatum , videlicet agentis finalis 3e risisque materialis: licet Ia unus quaest. s.cauta est. huius lib. salam rationem causae materia lixanimae accommodet sortitur ergo anima e talitatem agentis , qu a Potentias ex se active fit adit inrerim natis, qiva potemius e propter
Ies potem nima vi tuopter finem, i a natu-vae non ira radestinan rur: materiali quia ipsas
acii .sed imis recipit crustinet. tamen
ab essentia profluat pol irae , abi hac operatio; operatio in obiectimu , tendat; ut recte colligit Ficinus libia decimo, de Platonix Theologia, capit. RDiluamus igitur argumenta, quae Solu turin aduersam partem adduximus. Ad anumerae primum dicendum, emanationem Soluiti
non esse actionem physicam, non sic coniuncta cum motu, x imo, nec proprie actionem, ut alibi distismus, & quidem eam , quae potentim materiales, vincultas videndi, vel audiendi ceteraeque eiusmodi corporeo organo inhaerentes emamni,no recipi in ipsa anima, aqua ortu riit, ut iam argumentando occurre bamus; sed in materia, proindeque . 'non sequi, secundita huiusmodi
ctionem idem agere de pati. Quod si
123쪽
loquamur, tunc non esse in commmdum,idem agere & pati pia sertim si id, quod patitur,non si ipsum Mens princi pale a & actio non sit Phy sica, proprieque actioiae qua solum Arbitoteles loco citato disputat. Soluit. 1. Secundo argumento probe respo- Oriunm ebatur cum Duro Thoma Ioco crupotetiae a ato primae partis. Ad priorem v aia ordinfra se lutionis impugnationem di- B quodam. cendum erit; Licet potentiae animae inter se specie disserant, mini Midubitate , quominus ordine qu odam ab anima, ut i fonte di manenti ita scilicet, ut aliae alias secudum qua
dam naturae antecessionem eraec dant, non ut ab intermedio um uoco,
sed aequivoco, atque adeo speciei diuersae. Ad posteriorem; Licet qua dam potentiae ita sint assiuae, ut una
Vtrumne animae potentia re ipsa ab ea disserant, an
Μ Agna est in hae quχstione Nulla di-
sententiarum varietas.Nam stinctione Gregorius in 1. d. 16. q. 3. ex natura Uchamus distin. I 6. quaest.a &16. rei inter Gabriel ibid. q. r. Marsilius in I. q. 7. nimam poarr.3 ac tota fere Nominalium scno- tentiasq.
la; item Marcellus in suo lib. 3. de ponuntiquo ad stram actionem dependeat ab C Anima, capit. s. afferunt, potentio Gregoer. altera, quo pacto se habA voluntas nee re ipsa, nec formaliter ex natura Gabriel. ad intellectum, neque tamen ex illo rei ab animae essentia distingui, licet Ochamus. ordine, quo se in prima sua origine anima ex varietate actionum diuer- Mars Ilus. antecedunt, non colligi in omnibus sa nomina sortiatur. Itaq; animam, Marcellus eiusmodi dependentiam quo ad fun- Prout intelligi t, dici, de esse intellectum; prout appeti t,appeti tumsproinctiones obeundas .Lege Diuum Thomam eadem illa quaestione, articuuri. & 7. soluit. 3. Ad teritum respondendum est ; . Et si anima omnium suaruum potentiarii in sons sit; tamen animam in- DIn aia sta tellect iram e corpore Deuntem non Parata po co nitaria tu,& fornaa I iter, nisi potentiae or- tentias spiritales, qliae in ea recipiunganicae so- tur; ceteras vero ipsam tequi, in ea-lum ut in que manere, rataqtiam in radice radicem, duntaxat. Nam cum earum
eo per abscessum animae dis soluto, confestim 1
ut videt, a jectum, atque ita ad reliquas suas facultates sese habere. M, Distinctio ius in a.d i'. q. unica, sentit, non di- ne formastingui potentias re i a ab anima; lem , y udisti tigui tamen formaliter,& ex na- mle coatura rel. D. Bonaventiin T. dl.q.3.vi- cedit Sco- detur idem seia tire; ait, enim, poten- tus. ias esse idem cum anima,non tamen D BOnau. vmnino idem per flentiam. Duram Duraud. eusti a. d. q. v. arbitratur, potetias animae vegetatricis; nimirum vim nil triendiaugendi. generandi ,esse idem re cum anima facultates autem sentiendi & intelligendi. ab ea realiter distingui. Possunt aurem pro hisce opinio- Argumetanibus, quatenus in eo conueniunt, pro his auquod potentiae idem re ipsa cum a. ctoribus. nima lint, haec adduci argumenta: 1 Res non nisi cogente necessitate multiplicandae sunt,eum natura studeat compendio , de a supe. fluoquam maxime abhorreat; atqui nul- la necessitas cogit distinguere potentias ab anima, tanquam res inter
124쪽
te diuersas.Nosunt ergo distinguen. dae . Probatur assumptio,quia, sicuti materia, sine alia adiectitia facultate, est sua potentia passiua ad recipiendam sormam; de accidentia.quae agunt, sunt sua potentia activa ad Ggendum,ita &subitantia animae per se poterit esse sua potentia activa ad
operandum ἔ presertim cum animatam materiae, quam accidentibus diis Constrina gnitate praestet. Corroboratura. M. ur. gumentum,quia potentiae apudeosa
qui ipsas ab anima distinguunt .ssu ut
immediate abessentia animae. Quare iam animam ipsam proximum e rum principium esse confitentur. Qiod si ita est,cur non etiam inam
diatum suarum fiunctionum principium erit λα Item;Differentiae principales non possulit ab accidentibus desumi; sed rati onale,& sensibile sunt essentiales dilicrentiq; sumuntur verba ratione, siue iii tellectu. & a sensu. Igitur intes lectus .& sensus no sunt accidentia, sed ipsa substan tia earum rerum,
3 Tertio; Principium operandi est potentia; sed anima est principium operandi; siquidem,ut definiit Arist.
Anima est id,quo vivimus, sentimus, loco movemur, R intelligimus;ergo anima est ipsae potentia . Atq; huius hau .Aug. sententiae videtur fuisse D. August. in Serm. de Imagine,cap. I I. ubi ait, animam esse intellectum, esse mem riam ,esse voluntatem: & ι o. de Tri
telligentiam,& voluntatem non esse tres vitas,sed unam duntaxat vitamsnec tres mentes, sed unam mentem:&in lib. de Spiritu,&anima,cap. II. Dicitur, inquit, anima,dum vegetat; spiritus, dum contemplatur; sensiis, cum sentit; animus, dum sapit; dum Intelligit,inens,dum discerni liratio; dum recordatur, memoria; dum vult, voliin ta si illa tamen non distetunt in subitantia, quemadmodum in nominibus , quoniam omnia illa una anima est; proprietates quidem diuersae. sed essentia Vna. 4 Quarto, Si potentiae distingueremtur Idali ter ab anima,posient illae se-Α iunctim diuinitus conseruari, quod
tamen repugnantiam inuoluit;ergo.&c. Probatur assumptum: tum quia, cum potentiae includant in sua definitione subiectum,cui in thrent,nul-
Io pacto ab ea diuelli poterunt; tum
quia si extra anima esse possent, possent etiam ita speetiitae operari, atque adeo intellectus intelligere, voluntas velle, aspectius cernere. e
s, B Postrem5 ; Immediatum princi . pium generationis est forma substantialis generantis; ergo & inimediatum principium nutritionis, quae est quaedam partialis generatio a &ex consequenti etiam immediatu principium accretionis erit eadem substantia;cum accretio non exigat potentiam a nutritione distinctam. ALsumptum probatur, quia substantia non nisi a substantia esticitur ; ali C qui si ab accidente, siue tanquam 4
principali , siue tanquam a minus praecipua causa fieret; aliquid ultra suam speciem & natura ageret, quod absurdum est. Quare non videtur negandum, salieni potentias animae vegetatricis esse idem re cum anima, uti Durandus asserebat.
D Erri in proposita quassione sintiendum sit .
AM plectenda tamen est sententia Potentiae
D. Thomae, tum al:is in locis, ab anim a
lib. de Anima tradi. I. cap. ii. Apolli- Αlensis. naris hoc in lib. q. 7. Iandunt quaest. Capreo I. E 9. Heruaei Quodlib. I.q. s&aliorum Ae i. Sce. complurium , asserentium , omnes Dii tinguupoterias distingui re ipsa ab anima : rurarma. quod item de ceteris facultatibus a. liter.etiuis aliartim rerum intelligi debet. I. Ratio. Ac primit m , quod nequaquam verisimila sit, potentias ita esse idem recti anima, ut nec formaliter ab ea dis sideant, ex eo concluditur,quia alto. qui d.ceremur intella diu velle, vo
125쪽
Iuntate intestigere, aspeetia audire; quod est mira coni unem sensim , ac modum loquendi. Item; Id, cruod ex se indisseres est ad diuersos actita, oportet, vsper aliquid addi- vim ad eos deterni netur 3 sed essemeia animae in se spectita est hidisti, rens ad quemlibet eorum actuum, quos edit alioqui cum anime essenis una sit,& actus plures,reque ipsa distincti, idem secundum idem esset smul determinatum ad pIura realiter diuersas quod fieri nequit oportet igitur essentia animae per aliquid ad hunc & illum actum determinari. Id vero nihil aliud est, quam ipsae animae facultates,seu potentiae. Igitur
potentis sunt aliquid superadditum
2.Ratim Tum vero, quMyoremissemum hac re mae adueniant, ut ab ea re ipIa diffe- in Phys.li. rant, ita suadetur: Nulla substantia .e.7.q. a. potest esse immediatum. suae opera- Re ipsadis tionis principium. Igitur potentia, ferunt. per quam anima operatur, non est Nulla sim Namet anima substantia. Antec stitia crea dens non modo asseritur ab Aue
xa per se ip eoe 7. Metaph. com. 3I . sed videtur sam imme etiam ad men tem Aristotelis lib. de diate ope- sensu, c.a. ubi docet, is non, terram, ratuta ceteraque similiterno esse nata agere,nis prout habentconuarietatem, id est.calorem ae frigus ac alias qualitates , quarum in eruentu operantur. Deinde probaturidem antecedens ex eo, quia ut substati a sine a cidentibus non consistit, ita nec sine illis agit. Ite,quia Maura rura tantam accidentium varietatem & a' paratum substantiis dedisset , si substantiae per se actiones suas proxime obirepossent. Item Elementa,qυς maxime acti. ua sunt, habent ad operandum vi
tutes re ipsa a suis sormis substanti tibiis diuersas ; videlicet, primarias quali tates, ut ignis calorem & siccitatem, aqua frigiditatem &hum Grauitas, rem; ergo pari ratione ineruntaniati leu itas mae vires ad agendum ab ea distina forma cladi. Idem etiam ostendi potest ea fa- stibilati ali cultatibus motivis,grauitat inqua, dissi sent Ze leuitate. Nam quod hae a corpori-rtal ter. bus, quibus couenmut, redissideant,
A ea ratio ostedit,quia lassi diuina invia tute seorsim rectere sine se a substantiali. At grauitas & leuitas potentia quaedam sunt naturales a elementorum lamis prim6 rε ais deque mixtis corporibus communi eatae. Qdsi hae a suis is is reteissa disserunt, cur non idem de ceteris facultatibus activis asserendum erit. Recedit testimonium D. Dionysi; ,αri .de diuinis nominibus, i Me,c B testes spiritus diuidi in essentia,vinis
tutem, & operatione; quae verba imdicam, tria haec esse res distinctas Quare mulio magis in anima aliud erit essenii abaliud visus.
C T, IIvamus igitur eorum argu ta, qui potentias ab animare ipsa non distinguunt. Ad primum concedenda est propositio, n anda assumptio; & ad eius erobationem dicendum, licet materia sit sua potentia passiua; re operatiuae qualita- malle tes sint sua vis activa 3 non proinde res activae sequi, animam posse esse suam pote. sunt ipsatiam activam; quia esse potentiam acti po- passivam nodesignat persectionem, tentia in-D iud imperfectionem potius, sicuti de strumenta
pati. Item, esse potentiam activa in- M., si tumetariam denotat persectionem imperfectioni adinixtam, 'uam non elt absurdum accidentariis Armis non dili ingui. At esse suam potcn- Ages prinuam adimam, tanquam agens prin- cipale esse cipale, arauit malorem dignitatem, suam vim uam rebus creatas conueniat. ino activa pert, ut anima nequeat esse sua poten- fectionem tia adtiua, cum ipsa sit prii ci palea- creata exin
E piis formale respectu tuarum sun- cedit.
ctionum. Ad alteram vero con firma' tionem eiusdem minoris responderi dum est,potentias oriri ab anima per
emanationem, ita tamen, ut anima
respectu illarum non sit principale
agens,sed quasi instrumentum prae cipui agentis, id est,generalitis, siue essicientis, uti Iuperius commonui
126쪽
D. Aug.animam,&potentiasi terra esseis credit. Sol. 1. Dis. Ad setandum.Rationale,& sensi- ferentis es bile , prout ei sentiales differentiae semiales sunt, non sumi ab intellestu de an si sumun sensu. sed esse gradus Metaphysicos, tura pote qui petuntur a Brina,& a materia,etiis. qui scompositum coalescit. Solu. I. Ad tertium. Animam esse princia pium operandi principale,& esse id. quo praecipue, & tanquam a radice viu mus:tale vero principium non esse potentiam, quia potentia, si sit vitalis, de qua in argumento agitur, est id,a quo pmxti , & via minus principe causa vitalis operatio ortiatur. Neque D. Augustinus loco citato contrariam opinionem asseruit, sed duntaxat in sensu causam designante. quem causalem vocat, dixit, anima esse iii tellecti ini, id est, intellectu profluere ab anima, iatres animae potetias no esse tres vitas, id est, no fundari. seu cosistere in triplici anima, sed in una tantum anima humana Ad id vero,quod ex lib.de spuritu, Ic anima citatur, dicendum, id opus falso tribui Augustino, ut D etores Lovanienses palam conuincunt. Deinde occurrendum citatis verbis ostendi magis identitatem
omnium graduum essentialium animae in unam essentiam.quina potentiarum i psius aut inter se, aut cum evdem anima. Ad 4.resp. Ad quartum neῆandum, ullam es- Capri l. d. se repugnantiam,si anima eiusq. 3. q.3. art. tentiae ieiunctim existant diuinitus.
vlt. Ad primam verti impugnationem di Soluti . cito, multa inueniri indefiniendo minime separabilia, quae tamen in existendo separari valent, ut patet. in relativis,veluti patre ac filio,ouae
naturaliter separatim dantur. Aci Ie. cundam impugnationem responde-dum, actionei vitales sicuti neque a Deo solo vitaliter elici valent, ut plerique huius statis Philosophi adiprobanta ira neque posse elici a potentia , nisi cum haec ipsi animae in- haeserit,eique intime coniuncta se
rit , cuius r i ratio copiosior alibi trandenda erit. SoIut. vlt. Ad ultimum negandum est antecedens, & ad eius probationem dicendum i substantiam non gigni t
A Quam a causa principali, nisi a subastantia: posse tamen accidentia ultra suam speciem agere,&attingere solmarum substantialium produm nem, non vi sua, sed quatenus sunt instrumentum subrantiae generantis, vi 2. Plusi ausculiationis libro copiose diueruimus.
Diffinguanturne potentia per i ctus, obiecta, an non.
tiae distinguantur peractus, Se obiecta tanquam per essentiales disterentias; id enim planuest, non ita se habere, cum actus geobiecta sint extrinseca potentiis. Ium ergo in controuersiam vocamus, num potentiae activae suam distinctionem capiant in ordine adactus, quos edunt, & ad obiecta, in duae tendunt,ita,vi,quanta in ijs est
istinctio, tanta in potentijs repe-D riatur. occurrunt vero in partem negat illam haec potissimum argumenta. Primum, Una , eademque potentia specie exercet actus diuerissarum specierum : Igitur potentiae non sumunt distinctionem specificam ex actibus. Probatur antec dens , quia unus idemque intellectus elici t actum scientiae, &opianionis, qui haud dubie inter se sp cie distinguutur. Quod si quis dicar, E hoste actus differre specie, non pr ut eliciuntur a potentia intellectriaci secundum se, ac nude sumpta, sed ut inserinata habitibus diuersae sp ciet, nempe scientia, & opinione. Contra: Ab una, eademque imagine intelligibili elici possunt actus distincti specie, ut ab imagine hominis conceptus honiuris.& conceptus animalis ello hic non adaequet spe
127쪽
ciem, quae hominem repraesemat 3 A cta. Cuius assertionis ea potissimana atqui in huiuimodi actibus non licet recurrere ad habitus distinctos, specie , quibus intellectus inform tiar Simpliciter ergo a potentia ei undem speciei egrediuntur actus spocte diuersi. God etiam aperte liquet in voluntate: a qua omni tabitu carente edi poterat actus iustitiae, di iniustitiς amoris,dc odii, qui sp cie inter se differunt. Secundo; Idem specie obiectum Ipertinet ad potentias specie diue las;&obiecta specie distincta pertisnent ad potentiam eiusdem species; ergo porentiae nodistinguuntur per habitudinem ad obiectum. Prob tur assumptum quo ad priorem ea tem . quia idem color& intelligitur intellectu,& cernitur visu. Quo ad polleriorem,quia candor , & nigr clo disserunt specie;& tamen ambo sub eandem specie potentiam ca- dant, nimirum sub aspectum. Tertio: Intellinio habet pro tedimino verbum peream expressum,&rem; quam intelligimus , vel igitur intellectio capit speciem a verbo
tantum , vel a re intellecta tantum, vel ab utroque.Non a verbo et a re intellecta tantum,cum ad utrumque termineturino ab utroque,cum verbum,& res cognita differant specie, di unus specie actus non possit feris iri in duos specie terminos. Nullo igi tur pacti, intellectio di it ingui tur1 Ce per terminum; quod similiter de ceteris actibus intellectiis dicendum erit. Ex quo laquitur, nec potentias distingui per actus; cum e dem sit ratio aettium ad terminos , quae Potenuariam ad in is
'tractus di obiecta potetiae diuinguuiit
Aec ramen argumeta nihiso, stant, quominias eum comunt phi Iosephantiu schola tueamur, portitiai dii lingui per amix,&obi ratio est, ut explicat D. Thom. I. par Lege etiaquaeli 77.art. 3. quia cum unaquaeq; D.Th. in I. potentia activa suapte natura refe- d. 17 q I. ratur adactum,&obiectum; necesse ari. .& i aest, ut in ordine ad illa rationem 2. d. . q. suam,&essentiam habeat, proinde- 2.1 r. l. que ut ab iis distinctionem sorti, Cal. I. p. q. ut . Atque hinc est quod potentiae 77.ar. I. non nisi peractus, &obieeta .rite Ferr. lib. definiuntur. Quod significauit Ariis coiit. Get. stoteles hoc in lib. cap. 4. tex. II. cu cap. 24. docuit , actus, & obiecta esse rati ne, seu definitione priora potent ijs. -
Ceterum difficultas non parua obiectum est,quo pacto haec dii tinctio sumen- cuiuslibet da ni ; quam dissicultatem duobus potentiae,
primis superioris articuli argumen- vel mat tis explicuimus. Aduertendum i-rialiter , gitur est, obiectum cuiusque poten. vel formatiae dupliciter spectari poste. Vide- Iiter consilicet, materialiter . seu vi res qum derari potadam eli,verbi gratia, candidum, qua candidum , secundum suam nati ram : vel formaliter, id est, sccuuis dum eam rationem,qua cadit subporentiam,& ad ipsum potentia rela tur , quae ratio dicitur visibi Iitas. riuod pari ratione de ceteris obici Actus uni diis comparatione suarum poten- potentiaetiarum existimandum et t. Deinde specie di- haud ignorabis, actus, qui ab aliqua uersi viri potentia una secundum speciem .m toni somgrediuntur , esto alio qui inter se mali specispecie distinguantur, ut visio albi, ficς su, r& visio nigri; omnes tamen subodi di ilantur. dinari uni rationi formali specifisae obiecti adςouati totius potent s.lubsua in obiectum tendunt: quae ratio in obiecto visus est visibi se, in obiscio intelle s. intelligibile, similiterque in ceteris. At enim haec ratio sor Iis non unit pratisictos
ctus in unam disserentiam specificaetantia Iemtid enim haudquaquam fieri potest, alioqui decideret a pr
Pria natura,vel disserunt,de non d .s servent inter se specie, quae est aperia a repugnantia; sed dicunturi jactus
eiusmodi rationi formali fi h fica: labordinari. quatenus subeae in Obiectum seruntur. Atque Noe est, quod visio alibi, & vilio nigri lacuncum se spectatae, de preue temium
128쪽
in sua peeultate obiecta in se suin- A gressu,cum de sensi uni distinctiora Quom do actus
te differetes, unius zonis . esse Mestantur. pia disserun t smc .e, prout vero feruisetur in eadem, ut liant sub ra tone
mecifica obiecti adaequati vitus,uus dicitur visibilitas, censentur unius speciei .non quidem in se , nee enim possunt in unam 1 peciem infimam contrahi,ut diximus, sed eo pacto, quo homo , & nix, quatenus affecta candore, conueniunt in unam speciem infimam, seruatis interim imtrinsecis naturarum suarum disti tentiis.
His ita constitutis, cum dicimus, potentias distingui per actus, & o,
lecta, sumenda sunt obiecta formaliter; &actus prout tendunt in obiectum secundum praedictam forna lena rationem: quae ratio semper est una secundum speciem, ubi potentia unius speriei est. Quan quam hoc interest, quod polentia intelligendi in homine, verbi gratia , est unius speciei logicueatque intrinsece: eius vero aetas spectati secundum eam considerationem , quam diximus, fiant omnex unius speciei Physicae
tantum, ac secundum exti insecam denominationem a ratione illa mali , quam in obiecto reperiunt iami tamen alioqui secundum suavpeculiares dis scientias, quibus ii trinsece constituunuar, positant ad disseremus, piariu fiet. Similiter intellectus humanus est unus specie, quia unus talum modus inuenitur, quo is ab obiecto immutatur, nimirum.per phantasmata,quorum ope,
Se ministerio intelligibiles retia in imagines in eo imprι mutur. Ex quo iam facile perspicies, cur potentia stpraedicta lotae formali intrinsece , ac Logice speciem capiat: & tamen B actiones eiusdem potentiae non nisi physice, & extrinscce conuenientii in una quasi specie ab ea mutuentur.
Nimirum, quia ratio illa immutandi per se primo, ac directo pertinet ad potentiam, quae inrinutatur, i Onita vero ad actiones potentiae. Existit tamen adhuc circa haec dubium minime distimulandum, vide
licet,qui fieri possit, ut, v. g. intelligibilitas sit ratio una secundum spα cie,cum praedicetur in quid de multis intelligibilitatibus specie disi in-ctis, videlicet, de ea, quq conuenit laPici, Nea,quae competit leon , quae non possunt non specie differre, scuti &actiones intuli gudi, quibus attinguntur o Sed occurrenduin, intel- Quomm Iigibilitatem quod de ceteris eius- do intellμmodi rationitas sormalibus astaria gi litas meri0bifaria acci punimirunt veI iit specie
diuersas species Logicas pertinere, o mutandi potentiam. Si iuxta prior cvt intellectio lapidis, εἰ intellectio
leonis. Petextamen, quo Pacto draprehendi possit, rationem tormarem. obiecti esse unam specie ,.exquad beat colligi, potetitiam esu specia. Ax motis, unain Rei pondemus d deprehendi quo obie- ex modo, quo obiectum potentiametum pote immutat. Ab eo enim sumitur Ui-riae immu tas praedictae rationis formalis. Itaq; Eat,depre- si is specie unus sitnam ratioso henditur, lis odiecti, quam potentia erit una Euius ratio- secundum speciem. Unde, quia, e. - son. omne visibi Ie habet eundent modumalem es. immutandi aspectum; visibile secun Ne unam, dum rationem formalem est unum
xie, di facultas videndi in omnis animatibus est unius speciei, dis Mersa tamen a facultate auidiendi , Qui aliter haec abaudibili aliter ib
considerationem specteriit, dici dum ultis specie disteremibus , nec ita tribuere unitatem specificam nostr intellectui,si i ta posteriorem Assuspeciem infiniam , coque pacto ruinunitatem coniarro potentiae. Hianain modum videtur nobis intelia mdum philosophicu estatum de diuinctione potentiari imper actus, O, iecta : alioqui passim inexplicabiles novi in eo occurrian . in quibu declarandis multi frustra laborant. Ad i .ιgitur eo tu,quae ii uio Pr Iut. nposuimus, reiecta quorunda solutione,quae in eo asserebatur disendum,
licet intellectus actiones specie di
nes tamen actus intellectus quatv t . nus tendunt in obiem , ut stant sub ratione liuelligibilis,induere ratio- i
129쪽
ter actus voIumatis , ut feruntur in
obiecta, quatenus spectantur sub ra-None volii bilis, ac secundum isti uia modi considerationes,aetus i ntellectus tribuere speciem intellectui, Stactus voluntatis via untati. Ad secundum: obiectum , quod materialiter sumptum est .vnius speciei sortiri posse diuersas rationes sermales specie distinctas snam coin
ror,prout cernitur, rationem unam
visibilis: prout inteIlectu percipitur, ratione unam intelligibilis obtinet; sinit iter duo obiecta,quq materialiter spectata specie differunt, sub v nam ratione Brmalem venire pongus sunt, vitandor. & nigredo subvih-bilitatem Ad tertium , quosdam esse termi- 3 nos ad quos actus ordinariar,ut sdi- Actiones ficatio ad domum, intellectio ad re no distin- intelleetam; alios,qui ordinantur ad gum e Paetus ipsos , ut 'verbum mentis ad terminos intellectionem: ideo enim verbum internos .elsorinatur, viper ipsum res intelle qui ad linrepraesentetur. Dum igitur a- ira ordinicius speciem a terminis accipere di- luriscuntur, id de priori Senere termin rum intelligi debetni enim sunt, ad quos per te actus respiciunt, Se ad quos transcendentilabitudine refe
NE cesse est autem eum, qui de hisce confiserationem facturus est, μοι.
qutinam sit unumquodque ipsorum accipere, denique quaerere, perscrutarii de hisicciqi sequuntur, ac comitantur. Quὸd si dicere oporte. π, quid unumquodque ipsorum si, ut, quid si intellectivum, volsensitiuum,vel nutritinum, autea dicendum rei, quidnam sit intelligere, quid sentire. Nam operationes, actioneste, potentiis uiribusque priores sunt ratione. suod si ita sit,atque prius etiam obiecta, quam ista eontes plari oporteat; Primism profecto de issis propter eandem cauam,ut de alimento, defensibili, de intelligibili determinare oportet. b Quare de alimento generati neve primo ditendum esse videtur. Nutri a nam 'que anima, ct ceteris inest, ct prima est, ct maximὰ communis animae
potentia, qua cuncta viuentia uiuant. cuius sunt operationes οβ clave generare, nutrimentoque mi; byc enim operatio maximὰ omnium operationum uiuentibus est nataralis, uiuentibus inquim hisce, quae sunt perfecta non membris capta, quaeque non me semive oriuntur: unumquodqae , inquam, aliud sibi simile procreare, animal quidem animal, planta autem plantam, ut sint semper hoc pacto, conditionemque subeant' qua ad possunt diuinam. c Id mipstum appetunt uniuersa, gratiaque ipsius omnia agunt quaecunque secundum naturam agunt. d D plex est rex.31. autem id, causa cuius cetera sentisque unam est quo, alterum eui. Cum igitur simper se, conditionemq. diiunam subire continuatione nequeantavimantia, quia fieri nequit, ut caducorum,arque mortalium quicquam idem avum Jue numero semper permaneas: ut unumquodque potest , sic aeternitatis conditionisque diuina particeps est,aillud qui eis magis, aliud rem minus, permanetque non ipsum, sed tale, quale est ipsam, numero
quidem non unum,specie autem unum.
130쪽
e I Ir autem anima corporis causa,principium sementis. Antiacmumultifariam haec dicantur, anima pari modo trilia determinatu moducauti est. eIt ea causa,a qua pro is motua est etiam gratia cuius
cetera fiunt e in seper, ut forma corporum animatorum substantiave. tque colam ut substantiam animan m se,non est obsturum. Cau- sam namque cunctis, ut sint ormam inam, atque substantiam sepatet. At vitrere viventium eIt esse, cuius sanὰ causa est,ut constat, atque principium anima. 2 raeterea actus eius, quod es potentia, ratio est ex Fdem. At anima viventis est corporis an s. Patet etiam, animam esse .c.iuum,ut id gratia cuius cetera fiunt. Nam ut memsic edi na rura alia
mius gratia facit, quod quidem ipsius en sinis, atque tuis est in ipsis vi
ventibus anima, secundum naturam. Vniuersa namque naturalia compora,tam animalium, q etiam plantarum tinus animae sunt instrumora suos,ut ipsi sint anima,sine controuersia,gratia.Duplex est aut id,Hi diximus,cause,cuius cetera fret,atq; Nnum in quo,alterum cui. At Neris eoinat,animam id etiam esse.Vndeprimu motus ad locum accἴmodatus emergit.Verum haec vis non Ῥnimerses inest tuentibus. Fit etiam per an mam , ct alteratio, est accretior sensus enum atteratio quaedam se videtur, fontili nihil,quod non habeat animam. Fademen de accretione decrement e ratio. Nibit enim incrementa naturaliter decrementave
suscipit,quod non nutriatur,o nihil prorsus nutritur,qnod non,itaepa ticeps st. f Atq; hac in p.rrae sententia Empedoclis est post habenda, ut quidem hoc non rectὰ dixit, ac addidit, ideo incremrata piaritas suscipsit e,tum in radicibus infra,rum in ramis etiam supra, quia terra deorsum suapte natura, ignis sursum identidem per it.Primum namque non rectὰ accipit in plantis disserentias dictas,infra inquam,ac supra. g Nyn enim eadem Dut omnium rerum,ct uniuerse, supra infra. Sed quam habet rationem in animalibus caput, eam subeunt in plausis radices,si in-Itrumenta diuersa, vel eadem operationibus officiibe dicere Uereres oportet. h Deinde quid est,quod contivet terram ignemve, quae quidem in contraria loca feraretur e dis rasentur enim profect), nisi aliquid sit, Qquod ipsa prohibeat atq; detineat. uδd si sit aliquid:id en profecto ani- 'ma ina,quo sit,ut ipsa sit augendi causa,nutriendiν non elementa,quc- . admotam illepvt. t. i Sunt antem,qu ibus ipsius ignis natura causa simpliciter muritioni accretionis esse videtur. Iose namque solus omnium corporum,aut clementorum nutriri, ac augeri νῖdetur. Quapropter i.
in plantis, edi in animalibus putabit qui*ῖim, ignem id ipsum e se, quod . Operatur, verum non ita est. Sed cum comitetur causam, est ob id ipsum quodammodo,nosimpliciter causa, sed talis es potius Mima. Nam ignis . quidem accretio in infinitum progreditur,steo usiquefit, quo usique fit
combustdile, at eorum omnium, qxae treraconstant, est finis tam ma-b guttudinis, quam accramuis , ct haec animaesunt, non ignis, O ratιonis positi, quam materiae . K Cum autem eadem νιs animae sit c trie A, O generaridi, pramum de alimento determinare necesse est.