장음표시 사용
201쪽
quod fugientes ad alia experimenta Α tur. Quaedam Aethiopum gens ex
decurrunt, M. Ali unt, qui profi- aduerso Meroes ad usque nuuium tentur e aquas terra latentes intum Hydaspem citra periculum aspides ri. De his nostra quaestio est. Nam coinedunt. Longum esset cetera per quod hoc iustitium omnino sit, ex sequi. Solet quippe natura hisce eo videtur ollendi , quia cum visio quasi digressiolii diis extra chorum non fiat, nisi transmisiis ab obiecto taltare, ut extraordinaria varietate speciebus perdia phanum actu illu- uniuersi pulchritudinem augeata sitatu, terra vero opaca sit,ac nequa- Item i quod non repugnet cerni quam lumini petula: quonam modo praedicto modo aquas, probatur ex aqua terrae sinu oblitescens videri eo, quia lynces dicuntur ea, quae poterit 8Secula do, quia vel id proue- B trans parietem sunt, aspicere: quodnit ex perspicacitate, & acum me eliam Historici de quodam Argo- Coelius L vel ex qua tua te aliqua j is homini- nauta, qui Lynceus dictus eii , me- is.c x.
Qui, io bus naturae dotio inlita. Primum di- moriae prodiderunt. Nec ossicit , ni b. probe cendum non est, cum ii homines ce- quod non videantur, per terrae o liar, ti Ovi. tela non acu trus videant. Nec secum scuritatem transmitti posse imagi-dcri aquas dum, quia non amaret, quaenam nes ab aqua ad aspectum. Enimue-
sub terra. iusmodi qualitas ut; ergo,&c. Acceis in haud improbabile est,quod Stoidit quod non tilli, qui hoc munus vi ci Philosophi tuebantur; videlicet. dicabant, falsi sunt, nihil se minus, terram nonnihil luminis imbibere. quam aqua sub terris videre, seq. id atque adeo etiam ea, quae terrae sinu ad quaestu fiuxisse. Quare & ij,quo- C saltem ad aliquam distantiam inclu-rum dicto cithssis puteis aquae re- saluiu, iacere Ex se proprias imagi- pertae sunt, quibuidam venere in su- nes, vetum ita tenues, ut Ordinarie, Vicionem inita cum Daemonibus 8c communi videndi facilitati non foederisia ' congruant: sedet,qua pratisiti aquia Pro aqua- At enim in contrariam parte non leges sunt. Nec item specierum tr xum inspe desunt etia argumenta. Ac prundin, lectionem impediet terrae densitas: ctori, quod tamet Iimirum fit, non debeat siquidem dennor,quam terra,est cry- tamen impossibile iudicari,quosdam thallus, quae tamen luce perfusa sp
esse, qui eo naturae munere affician- cies traiis mittit. Iur,ut stili terris aquas videan rediit
potest probabile multorum homi- D ARTICULUS IL
ordinem & consuetudinem ab ip- Ccolius I. so ortu datae sunt. Nam Alexander Io Isita in utramque partem di- Sint aquia
a s. e. 17. Macedo ex cute & membris suaulia II. sputatis, nonnulli aetatis no- Ieres nee
simum odorem astabat;&qui eius tirae nobiles Philosophi affirmativa n ut tu iameiasis praeerat Demophoon , in So- Partem amplectul tur znimirum, re- motabilete, balneoque rigebat , elluabat in periri homines, qua re vera aquas ter Plia ILIT. umbra. Tiberius Caesar expcrgci, Talatentes conspiciunt. Adducunt uec. 37. ωS noctu paulisper non ah er, autem, ut ita opinentur, non tam Tt qu.in quam media luce, Omnia contine- E philosophicis rationibus, quani ex- Tiberio,c. hatur , paulatim tenebris sele o, perientia. Fueriant enim non pauci, ε 3. ducentibus : Sc nostra etiam aetate extantque adhuc nonnulli,qui mul-
Ccel. Iita ciuis quidam Migantinae urbas in iis in locis ocul tam aquae vim naaαcs. Lusitania noctu adcti acute vide. - Inspectione ostenderunt: non inte bat, ut minutissima quave di- uenis te autem ad id opem Dςmontistingueret . Athenagoras Argiuus suadet diligens fraccuratu exametra a Scorpionibus percussus nihil do- quo eorum hac in reprobitas pubi Iebat. Tintvritae incolae Aegypti ei iudicii aut ritate explorat fuit. aater Crocodylos impune versam Tum velo, quod ginbusdam etiam. hcu
202쪽
brutis animantibus hanc cernendi Avim a natura datam suisse perhibet,
argumento, quod certis qui biisdam locis aspectu magnopere terrebantur, ubi eruta terra, sublet fluentes aquae reperiae sunt. Satis fit ar- Qui negativam partem sequunguinentis tur ea, quς d;ximus experimenta ad Pro utraq. externa ligria,ad mendacia,ad vene- parte ad- ficia,ad casum te ferunt. Si qui tamen ductis. assirniatiuam sequi voluerint,ad primam Aduersariorum rationem re- Espodebunt cum Stoicis, terram quidem opacam, & obseuram esse, non quia nihil prorsus luminis interius saltem intra poros admittit, sed quia id adeo exiguum eli, ut pro nihilo
habeatur; pet sertim, tum ordinarie sub aspectum non cadat. Non videre autem aquileges aquam sine aliquo lumine, argumento est quod aquam C exploraturi, meridiana lucem quaerunt,& solis spicndorem, quo nimirum e profundo speci ci hauriant, ad aspeetiam euocent. Quae spectas per aerem poris terrae contentum forte reas; tantur.
Ad secundum dicendum ut pluri- Non vid
mum id no prouenire ex nimia per- bitur aqua spicacitate, salie respectu omnium sub terravi silium,uri probat argumetum, sed sine ali. ex peculiari affectione occulta, 'tiae quo lumi- visus proportionem ad usum talium ne. pecieruiri.& tam exigui luminis trabet: quanquci interdum cum Ea prΟ- portione repertum fuisse dicitur mirum acumen ad res omnes quam lotigissime tuendas, ut in Lynceo Argo nauta, cuius supra mentionem feci. mus , qui non solum terra interposita videbat, sed solitus etiam fuisse
perhibetur exeuntem a Carthagine classem Punicam, num rumque nauium ex specula Lubicana manis sissime notare. Ideinque, quod paucis mortalium contigit, nouis manalianam, primamque in signo Aractis eodem die conspexit . Ao vltimum;haud mirum esse, P PI in .Iidi quidam videre se aquas finxerin ἔ, c. II. cum non viderem, nihil est enim in istiusmodi rebus tam certuin, di constans , quod simulatores non inueniat.
Tex. 77. a ceticem po Rhaec de fons, auditu determinemus oporteta Eit itaque sonus duplex: quidam enim est actu; quidam potentia sonus. corporum gus tam non basere dicimus I unum, ut spon-jam, lanam, er huiuscemodi; quadam habere , Ni res, quacunque --tida,levia' siunt,quiam si unt fov.ire, id est , later se , ct audi rem si in tus Tex. 78. Vicere . h Fitaret actu sonus alicuius semper ad aliquid ii aliu
quo e ictus est enim, qui sonum efficit ipsum. suapropter fieri nou potes,νt,si unum sit corpus, sonus esciatur: quippe cicu aliud sit id, quod verberat, aliud quod verberatur. Quare id, quod forat, ad aliquid fo-
χat. Sine autem larione nunquam escis rictus. c .inquo, Psi diximus,aeon quo rvmuis ictus corporam seis ullo discrimiuefunus ici;=mllum enimestici sonum,si percussa fuerit lana,sed aer, quacunque sunt laetata, concauaque: as quirem, quia corpus est liue, concaua Nero, quia per resis xionem complures post primum e ficium ictus, quippe cum non polyt aer Τοz-γμ motus, ac Vitatus exire. Prreterea, auditur quidem Hiius, o in cere,er aqua. It verὸ nec aer est auctor fui, nec aqua , sed opus est, ut i
fer sese sosidorum corporam, atque ad aurem ictussiat, quod quia i
203쪽
rem fit,tum aDpercussus permanet, neque diffoditur. s. rvtersevo, vehementerque percutiatur, a 'pus est e , repercutientis m rus disinonem praeueniat aeris: perinde atque si cumulum aru acer marens eum fertur,veloccer quis pam verberet. d' autem Echo,s nitu inquam is,qud post sonum resultat: cum aer factus unus ob vativuloeum,qui terminauit ipsum, atque dissolui prohibuit, inde resiit, velopila repulsus. Videtur olem talis somtus fieri semper esed nonsemper clarus et ur. 2 am ct insono permis atque in lumine sit. Lumen
enim femper refunguurratisqum non fieretrunm ubique,sed inentemtra locum eum tenebry, qa3 rad solis peruenuint. Vera m non ita semper refrangitur,νt νmbram ejiciatiqua terminare lumen solemus,quoἐ itidem tum fit; cum ab aqua, vel aere,ceterisque lembus,H patet res
tatur. FUM aurem a veteribus audiendi vacus tribuitur auctoritas , T .gr. PNam aer vacuum esse Nidetur, is olem est, audire facit, eum contia
nutis unusquisque fuerit antatus. Verim,quia fragilis est,non personat micti id,quod est percussumsit leue,tum enim unus in simul obplanatem
ipsam evadit,lsuis namae eorporis planum est unum. Id igitur sonum escis,quod movet isque ad oditum continuatione aerem Nnum. e Inest autem oditui quidam insitus aeriara'e eam auditus in aere
sticum extemus aer monetur, ct nitemus mouetur, ac agitatur.
propter Mimal non omni audis ex parte, neque quouis adr pertransit, σpenetrar; φuippe cum amimatum non habeat aerem ubique, quo tost quavis sua parte moueri. Ipse igitur aEr vacat ex siesono,quia facile dia rix. I. spergitur,ac dissisluitur:verum,cum prohibetur di soles,rum motio ipsi uen sonus. Et is aer, qui in auribus est collocatus, intus est condos, vest immobilis , atque ut hoc exactἡsentiat differentias omnes motus. Et propter hoc in aqua mam audimus, quia non ingreditur in ipsum insitum agrem,nee in aurem ob obliquitates ipsius,aqua;quod si accideris,non audimus. Nec items Erotauerit ipsa membrana. Quemadmodum etiam non videmus: com ea pellis egrotat, Pr pupillam complecthur. f At Tex. .nim signum idest audiendi, vel non odiendi. Nam auras semper sona perinde ac cornu; semper enim Gr instus moin suo quedam in auribus a sitatur. Verum ipse us alienus est, ct non proprius. Et propteria
veteres Nacuo nos inquiunt audire,aepersonanter quia audimus eo, quod determinatum aerem habet. g Sed utrum horum duorum sonere utrumia,quod verberatur,an iriquod uerberas e At constat, utrumque sona re,modo autem diuerso . sonas enim motio est eius,quod eo motu move ri potest,quo mouentur ea, s resiliunt a corporibus leuibus,tum qm pia percutit. Nec omne quoduis tam verberatum, quam uerberans sonum
eschines diximus,non eiam ut patet, sonus efficitur, se acus feriat acum. Sed opus est, ut H,qaod uerberatur, sit planum, quo simul eερ inde res seat, ratusve eone Mur. h Atque differentiesonorum actu suo mau, Tex.86. fenὸ fieri solent. Nam,ut absque lumine non iudentur colores,sic negaeacutum,graueque sine μο discernitur. Hse autem tangibilibus transla-
204쪽
14 IN II. LIB. ARIST DE ANIMA.
tione dicuntur acutum: namque multum in breui tempore sensum movete graue uer) longo in tempore parm. Pon imur idem en acutum, uelox,nequegraue tardum',sed fit aeterius quidem motus propter uel citrum tacitiaiterius avitem talis ob tarditatem. Et si ilia esse uidentur acuto,atque obtuso, aesuntiatam, nam acutum quidem quasipungit, obtusim autem quasi pelli quia Paud is pauco,boc in multo tempore mouet. Quasi sit,uti sit uelox, hoc tardum. Atque desono quidem d te sinatum sit hactenus. i Vox autem sonus quisam est animantu. NI Hlenim in imatorum uocem habet, sed smatim e quadam dicuntur
Nocem emittere tribia,lyra,reteraque in mala, quacunque extensem.
nem,concentum,ct locutionem: horum enim soni similo esse uoci itidem rur,quda vox ct hae eadem habet. Atqui compluras tanimalium, quae non eliciunt vocem,ut ea,quae sanguinis expertia sunt,cteorum, qua sanguinem habent,pisces,atque id non absque ratione. Siquidem fisus motio quadam aeris eri.Sed,νι uocem dicuntur emittere, ut Acheloi fluu---sces 3 branchiis fine sonitant,uel aliqv. et simili parte. Vox autem, oes nus en animalis, non quavis efficitur sine discrismine parte. Sed cum a liquo percutienti aliqui er in aliquo,quod quidem ect ae/Jonus efficis
leat, zmre profecto uocem animalium ea solum habebunt, quaesuscipiunt aerem. Κ Iam enim ipsa natura,ut ad DHum,er locutionem utitur Ismgua;quor.ιm gustus quidem necesi .irium est quapropter pluribus inest interpretatio uero en gratia bonise oe aere, qui respiratione trabor, ad duas uritur operationes,ad lauernum, inquam,disponendum talorem,
quod quidem eri necessarium,ct eausam in ali s explicabimus, ct ad uocem etiam conficiendam ob bonum.Instrumentum autem respirandi famces sunt,pulmoque,id est,gratia emus est ista pars. Nam ea, quaegradium tur,bae in parre plus habent ealaris,quam cetera. Ispraeterea locus, qud circa cor en primus, resipiratione nimirum eget. Idcircὸ necessarium est, aerem ingredi respiratione attractum: uuare uox est ictus aeris respiratione attracti, qui quide ab anima sit ea, que in his partibus collocatur ad eam partem,quaegurgulιο appellatur. No enim omnis cuiuis animalis fo-nus uox est:uti duimus, It enim,ut o lingua sonus esciatur, O etiam, ut tussientes efficiunt ed oportet oe animatum sit id, quod uerberat,oe tipia cum imaginasione. Vox enim sontis quidem est significativus, non aeris euus,qui re*iratione trahitur utili sis, sed hoc ferit aerem eum,quies in Iurgulione ad ipsum. Signum autem est,non posse quenquam edere uocem spirantem,aut respirantem,sed aerem retinentem: detinens enim hoc ipso nimirum mouet. Parct autem , quam ob causam pisces uocem non fundunt, fauces eiam non habent: at hanc partem non bisent, quia non suscipiunt aerem, neque respirant. Sed qui is dicunt, uehementer a
205쪽
NVne a autem.J A visu ad audirimi transit, qudd hic sensus secundum dignitatis locum inter ceteros sensus externos sibi vendicet, ut in progressu patebit. Conti net autem haec disputatio partes quinque. unam de obie- auditus, hoc est, de sonoralteram de eius functionibus: tertiani de organo quartam de sonorum disterentiis r quintam de instrumentis, & generatione vocis. Docet ergo, in primis ibnuni duplicem esse: unum actu,asterum se testate. Sonus actu.est, cum corpora sonum efficientia actu colliduntur: potestate, cum corpora. quae seriare queunt, non actu colliduntur, sed po
b Di autem actu sanus.J Aggreditur ad expIicandum, quonam modo sonus aetu fiat; cum vero sonus duplex sit:directus,& reflexus,pr:us de directo, qui reflexum necessario antecedit, disserit. Docet igitur, ad directum sonum edendu tria corpora concurrere,nimiru corpus percutiens, percussum, di medium,ouod intercipitur. Id vero ita probati Sonus resultat ex ictu, seu percus- Trium corsione, Lec aut non datur, nisi unum corpus percutiat,alterv plagam excipiat. Porum c6 Igitur ad sonum producendum duo exiguntur corpora. Deinde, percussio cursu χ- non fit nisi unum corpus ad alterum Ioco moueatur: hsc autem motio indiget nua fit. medio, eum latio non sit in vacuo. Igitur tria corpora ad sonum conueniunt,
duo extremae,& unum medium. c Atique inadiaramin. Docet, qualia esse debeant ea corpora, quae percussa
sonum editura sunt , idque nonnullis propositis conditionibus edisserit. Prima est, ut sint dura, sic enim sibi mutuo obsistent, & interclusum aerem Corpora serient:cuius conditionis defectu corpora lanea non reddunt sonum: Secun- apilora adda est: vi sint Iae uia, quia laeuium una est aequabilis tu pet ficies, qua totus aer sonum effifimul diverberatus sonabit: nec frustatim comminutus silentio egredietur: cieneu duTertia, ut sint concaua: Nam haec ad sonum essetendum aptiora sunt: quia aer ra, laevia , intus inclusus post ictum ad latera concaua repercutitur, ut in tintinnabulis concauaq. videmus. Deinde, agit de medio soni,docetque, id esse aerem,& aquam: Iicet sunt. haec non sint praecipua calua sonum efficiens, sed corpora solida aercm com- Quod so-ptimentia, ita vi percutientis motus dissipationcm aeris praeueniat,ac vincat. nimia i unde fit, ut percussio velox, Se cocitata es le debeat, alioqui 1ensim aer diffluet . absque sono Quod Aristoteles,exemplo declarat. Nam arenae cumuIum descendentem, si quis celeriter, ac vehementer percutiat, ita ut obvelocitatem eius diffusionem praeuertat,sonum essicit, contra vero accidet, si arenam se sim,&Ieuiter feriat.d Fit autem Milo. JDisserit de generatione Echus, seu soni reflexi, Quom ait fieri,cum scinus ex sono resultat, id est, cum aer ictus in corpus, quodet rcni litur incurrit,cumque ulterius P ogredi non possit dispescitur, & disiuuat,ut pila: Docetque,semper huiusce modi reciprocas voces fieri ,licet prae isa exi litates eii fumemigiant:quod&lia Iumine accidit, nam etsi non uanodis effulgeat,semper resilit,etiam in eas paries, ubi est umbraealioqui tenebrae ubique essent, exceptis locis soli oppositis, ubi splendor, & radius palam incubat-Sic igitur & ioni rcflexio semper iit, quia 1emper ex sono percussus aeriau Quemcun it corpus, unde reci procetur: non tamen semper auditur, aut quia specio que sonu recurrentes praetenues sunt, &iam nene emortuae: aut quia adsuntadhuc comitatur species diretis . aut noti muli, ante fuerunt quod in causa est, ne Echo vii. Echo,qua uersus senus percipiatur. Commonet deinde, probe assecuisse antiquo, quam Mota indoso in aerem esse medium, quo sonus percipitur, qui tunc a meis in cper Perrat,in auditio fieri queat,cum totus aer inter corpus, quod sonat, audiendi GPlauu Licia.
206쪽
ν ι IN II. LIB. ARis T. DE ANIMA
facultatem interiectus assicitur, ut in auditum species transmitti possint. Quo pa- e J Explanat, qua ratione audiendi instrumentumctoauoet' a sono immutetur. Habet quippe auditus organo suo congenitum aerem , instrume- qui ab externo aere moto nothis nati tere iam, id est , per species mouetur. tum a so- Ideoque, non omnia animantium membra audiendi vi pollent : quia nouno mouea omuibus huitismodi aer innatus est, sed tantummodo auribus , intra quastur. oblitescit. inarro , discrimen est inter externum aerem , 8ceum quem auribus natiuum ponimus, quod licet uterque soni expers sit, ille tamen facile dissipatur, sonumque edit, hic vero i inmotus persistit, ut omnia sonorum genera comprehendat, &dignoscar, quemadmodum & humor crustal- Iinus omni colore vacat,ut colores omnes percipiat;ob eamque causam etialis intra aquam audimus, quia ipsum aerem auditui congenitum aqua non subit. Quhd si unquam venementiori facto impetu, eo irrumpat, non latuitu clanus. Quod similiter accidit, cum membrana aerem illum complectens vitio aliquo linorat. εAereminin f At eni/nsignum. I hac genitus aer, atque immotus organi sic natum esse audiendi, signo quodam ostendit. Si enim auris quodam veluti hombo perso- organu au nat instar cornu,minime audimus, moto scilicet, & agitato, atque adia mal: diendi. assecto interno illo aere. Qua de causa inquit Aristotcles veteres quidam putarunt, etiam in vacuo audiendi Milouem elici posse, quod salesset, inua noseon genitum aerem puliari.
N percu- g In quaestionem addueit, quidnam mni eausa diei deviens, qua beat remiensne,an percuitu in . Respondet trumque esse causam soni: alia percussu tanae,atque alia ratione. Percussum,quatenus resilien d percutiens quatenus, eorpus est feriendo in caula est,ut interceptus aer dissultet; siquidem sonus ex conflicta causasoni. duorum corpori im, S aeris defultu nascitur. Deinde,rurius explicat cuius m
ei esse debeant corpora, quae se ferunt ad sonum, utique laeu a, de plana esse oportere,qui stabasperis obeminentias, & superficierum inaequalitatem non resilit unus aer continuus , quod ad sonaim necessum est, sed diffluit, ac di-
n Atque differensia sonoνum . J Soni species, seu disteremias inuestigat,&qua ratione percipiantur docet, aiens, sicuti visus non dis inguit colorem
absque lumine, ita neque auditum sonos inter iroscere . nisi cum actu edun-'rur. Explicat vero, quid sit acutum, Se graue in senis, dum similitudine: ais acin ab ijs , quae intum feriunt. Ut enim in his acutum dicitur, quod in mucr tus lotius, nem desinens breui tempore magtiam plagam inseri : obtusum vero , quo1 quis gra- multo tempore non ferit, sic acutum sonum appeuamus eum , 'tu breunuis. tempore auditum acrι ter mouet; grauem , qui parum. Unde recte colligiti Acutus so Aristot. non eundum esse velocem, & tardum sonum. acutum , degrallem. nus velox Nan . vlint j S, quae tanguntur, acutum se uitur incisio , & velox diuisio ell, grauis eorporis 3 o, uti mucro pulsio, &tarda sectio , sic aculum lonum ecla si-Mrdiu. tas comitatur a grauem tarditas. Qiod ex fidium soli: S accommodate explicat Philoponus. Earum eiram polircina , quae Nete dicitur . quia nimis tensa est , cum pulsatur, aerem velociter percutit, de acute Mnat , diuque euii de miti num retinui et con ra vcio accidit in prima fiditim, quae grauem edit solium, diciturque Hypate . Lege Aristoto se l. I9. Problem. quaest. II. ω quaeli. 37. i Egit de solio incommune, nunc de quadam eius par
te, hoc est , de voce di si ei it: qu, vetorintegram vocis definitionem cor teius pIt neu assis τι latim pertracta . Monet ergo in primis, vocem esse sonum animaratis Qi od si quis obiiciat, tib am, altaque in strii menta, quibus concentiri esse itur,etiam dici vocem edere: rtas porriset, iis non proprie, per analogialia vocis nomen accommodari et imo nec Omnibus animanti N ocem con HRrg, cum eiu caream exanguia , R ex iIs, uua sanguia
207쪽
rediri sunt, pisces. Qu:bus omnibus una communis causa est,quia nonr spiram. Unde etiam natura instrumenta eis advocem neSauit, ii quidem vox Animalia absque attracti aeris respiratione edi nequit. Nec obita inquit Aristotcluod quae no re: pisces Acheloi iluuii vocem emittere videntur. Non enim veram vocem, sed spirant.vω sonos suosdam branchiis aut ore, vel cauda,aliove eiusmodi excitant. Hinc cens noa aliam definitionis particulam taliari vulς, ut nimirum vox sit sonus anima- edunt. lis respi ramis. x Aeris, sine cuius interuentu neutiquam vox csse Vox sonus potest,duplex munus esse inquit: Alterum quidem vitae necessarium: alterum est, respi- ad commoditatem duntaxat:quippe necessarium est aer ad animantium respi- raneis anirationem , ut eius accessit, &reciprocatione cordis calor mitigetur, ac simul malis oetiam foueatur: alioqui breui tempore animal nimio aestu,ac reruore interi rit. Obseruit quoque aer ad vitae commodum,&ornatum,quatenus absq. illo voces, & sermo esse non potant γ quemadmodum Se Ii nguae duplex est usus GaIternecessitatis ad gustandum,alter utilitatis ad vocem. Tandem hanc col Ib. sit vocis definitionem. vox est ictus aeris respiratione attracti, qui ab anima
in pulmonibus existente cum quadam imaginatione efficitur. ae defiuitio in progressu enucleanda a nobis est.
Quidnam sonus, quaeue eius cosa
promis VI A quaestio aIiqvot propos.
sitio. tionibuS enodanda est Pri Socius no masit. SOnus no est ipsem eii luotus. tus corporum sese collidentium.Hμ. propositio, quam communis Philois sophoruni sensus approbat, Iradl-rutq. ab Avicenna scuto. Natur. partis Probat. I. z.cap .suadetur. Primo, quia motus est sensib te commune 3 lonuS vero
sensibile proprium ad solain audiendi vim pertinens. Item; quia poteItisnus di findi ad eas paries aeris, di et quae, ad quas motus non peruenit. s Tertio; qui asonus matu fit, ut docuis - Α risi 'teles hoc loco rext. 78. nihiιών vero a se ipsis e scitur. Quarto; quia motus non est qualitas, ut patet, s nus autem qualitas est ars tertiam
. qualitatis speciem pertinetri. Quod si obiicias,sonum esse ens fluxtim, εο n successione potu cum ciuvaseres simul cohaerere non possint, sed
uni intereunti succedat altera: in vinr quod ita se habet,vel esse tempus, vvel motum. Quare cum tempus non sit, necessuiti inorum esse; videriquet id ad mentem AristoteIis, qui hoc Ioco text. 8s. libro de sensu,&sensi li, cap. 6. dixerit, sonum esis motio nem. Occurrendum erit,sonum esse solastius quid sit Gestium, ut probat argumen Ium, non tamen per se, &intrinsece, sed per accidens, atque ita
non esse tempus, aut motum; nec degenere quati ratis,alioqui esset etiam perse,ac vi sua extensus. Itaque su cessuum nomeadem ratione, sed se- ecundum analogiam tantum de sono, & de quantitate dici. Enum cro lac cessuum in quantitate supponite tunsionem partium, quae M in diuisibilia copulentur: in sono autem minime. Item,luccessuum in quantit te est , cuius partes per se, ac rationusui cotinenterfluunt. In sono autem eatenus tantum continuatione flue re dicuntur , quia ad successioncm motus, quem sequuntur, siue a quia gen itae fuerunt, sese accommoda u t. Aristoteles vero,cum sonum moli pnem esse dixit, loquebatur in scitis non formam, sed causam praedIcan re, hoc est. non in sensu Armati, ted musali , uti vocant, quasi di eum Ab sonu
208쪽
3. m p sitio. Sonus immediatius ex aeris Dactione,
sonum remotu refultare. Si igitur petas.ouidnam sis sonus,dicimus,eL se qualitatem sensibilam, quae au in tu percipi potest. secunda propositio . Generatio soni non est ipsa motio corporum sese impetentium; eam tamen consequitur. Priorem partem huiusce pr. positionis ea ratio proba qui a m tus localis non nisi ad ubi, siue ad loeum per se contendit: nec ullam nouam realitate mobili ex se insere, ut docuit Aristoteles octauo Physi- eae Auscultationis libro, cap. 7. text. s. Itaque generatio soni formaliter est alia actio terminata intrinsece ad senum , ut ad terminum per ipsam genitum. Quae actio posset sonatio appellari, nisi verbum hoc tam maseantibus lanaret; velitat modum exisse etiam locali motu alia dimanat Lape actio ad colarem terminata, vz2. lib. de coelo, cap. r. quatit .s, disseruimus;ac fortasse eo modo plerique coelestes influxus mediante Iatione dispensantur. Posteriorveth pars inde conspicua est, quia nullus sonus nisi corporum inter se conflictum gigni solet. Adde, id saltem velle Aristote l. quoties sonu in motionem corporum sese collidentium esse ait ; cum enim id in sensu tarmali intelligi nequeat, uti diximus, reliquum est, ut ad sensum huius posterioris partis nostrae conclusionis acieipi debeat Tertia propositio . sonus non sequitur immediate collisionem corporum, sed fractionem aeris interis medi 1. Pro explicatione huiusce propositionis aduertendum est, ad sonum saltem perfectum non solum requiri collisionem corporum sese percutientium,sed etiam fractionem
intermedii corporis: quod si de perfecto item sono agimus , semper est aer, ut in progressu patebit haec
enim duo interuenire docuit Arist. text. 78.& tex. 79. Est ergo inter Philosophos disceptatio , num sonus praedictam conisi'nem , an potius fractionem proxime consequatur. Statuimus vero, consequi proxime si actionem, quia aer luter duo com A pora attritus primum frangitur. devso tinde fractus sonat. Cocurrere autemno solum collisionem, sed etiam se Etionem ad sonum, argumento eit, quod interdum ea corpora, quae vehementius colliduntur,minus sona viduo ligna;&contra minus collisa Ibi sonus molixiorem sonum ficiunt, ut tin. maior, ubi tinnabuland quod ex eo potissimum minor ae. nascitur,quia corpora aenea sita duri- ris fractio. tie;& laeuitate aerem magis frangu R Similiter etiam, cum nouus pannus scinditur Iongius crepat.quam aliud icorpus durius; quia tunc vicinus aer
hine inde in plures paries di Iiractus
harta propositio - Sonus non Α. Prop semper fit duobus corporibus solidis sitio. sese impetentibus. Probatur,quia fa- Corporu hi fili tiranti, Minundaribus ventis, soliditas,&aere infit tulis, aliis q. musicis in ta multitu' strumentis eolliso.&flauello. vel fla. do non est C gello circumacto. fit sonus: & lineu& simplici-- pannus scindendo crepitat,& ignis ter necessi affusa aqua stre it, &ante terraemo- ria ad sonitum subterranei boatus audiuntur, generat: out ait Aristot. lib. z. Meteor. cap. 8. ad nem quos sonos edendos pater, non concurrere duo corpora solida. Itaque. si res ad exactam veri tatis normam reuocetur, inueniemus, quemadmodum corporum cauitas non tam adsonii simpliciter quam ad soni pro D tensionem, seu prolixitatem ficit,&Iaeuor ad soni vehementiam; ita corporum multitudinent,&so Iiditatem non ad sonum absolute, sed ad perse- m sonum esticiendum exposci. Unde recte SimpIicius annotauit, A- simplici ristotelem hic non tam sonantiad cere corpora, quam bene sonantia is Τametsi dici etiam possit. quoties ab uno tantum corpore fit sonus, ut ab aerei mindante, unum praestare os E cium plurium; &cuma non solidis corporibus editnr,ea solidorum vice
esse. Qua de relege hoc loco, si placet Thenustium, Plii Iopocii, &Sim- Themimplicium. Consule etiam M Alber. in Phillap.
sum . de homine. trach. de auditu,q. s. M. Atinta ubi modos varios efficiendo i s norum tractat. Unde corallat, Aristoti celebriores tantum, ac magis comunes κadidisse.Porro autem corpora;
209쪽
thenε sonent,debent esse duraequia Λ amplectuntur. Afieri autem prosa mollia non sese apte feriunt m alis rerum alteri no resistat , ita ut aerem vehementius excutiant,antequa dis cur eor- sipemr. Item laevia:quia corpora in Poratquia aqualia in cauis , ti depressioribus Gnat m, partibus aere frustatim comminuut, gis. atque adeo sonum cominutum edunt. Hinc Arist.in problem.seel. I 1.q.Σs. eu quaesitisset, cur paleis in orchestra sparsis, chori vox minor audireturprespondet, causam esse,quia vox P uimento minus laeui occurres,Vt minus est una propter loci asperitatem. ira minor est, quippe quae minu S co-tinua sit. Ob id etiam,cum parietes aulaeis vestiti sunt minus firma vox editur. At vero polita corpora aere aceruatim colletium tepellut, quod sonum euicit vehementiorem. Item aerea, id est, aeris natura multu Parinticipantia. Unde aenea, & argentea magis sonora sunt, quam plumbea. Sicut . n. aeris potissimum fractione sonus gignitur,ita, ubi plus aeris inoteruenit, sonus melius prorogatur. Quamobrem vasa inania magis perstrepunt, di tintinnabula tenui ioco suspensa acriorem sonum reddunt, quam apprehensa manu, uti Philo-Ponus annotauit.
Fiatne fo- partem probabile est,non sorbus ex Per tum aeris. sed etia aquae percus Iu so- cussione sonum estici. Parie a stirman- Iiam aqua, tem asserunt hoc loco Simplicius, &Themistius, Avicio. Natur.P. 1. 6 eo argumento. P flumina lapides versantia sonos emittant. Quod ei tam Scaliger.exerc297. iii Cardanii confirmat cx eo,quia confitetu nubium, qua sunt i a turaeaqueae,sonu fit. A cedit, quod lonus no per aerem tantum, sed per aquam etiam deuehituri este Aristotele, tex. 76. Quod si ita est, cur non etiam in aqua sonus generetur PhiloponuScom. 79. MAIta
ac fere latini Iuterpretes negativam Philoponus eam rationem,quod sonus non fiat corporibus utcumque concurrentibus, sed cum impetu, neque medio corpore utcumque eliso. sed confestim. Quare,cum aqua cor pus graue sit,& ob crassitudinem,antequam duo corpora solida concuris rant, paulatim non uniuersim et id tur, consequens est, ut eius percussu haudquaqua sonus excitetur. Sed ne- momo. 2 que hoc argumentum, neque priora eo a Tria omnino concludunt. Ad illa enim iis senten- respondent Aduersarij, aerem tenui . ti arg. Grate sua aqua permeare, eiusque non curri pos- aquae attritu flumina,& nubes sona. sit. re. Ite minus requiri ad deferedum. - sonu, quam ad generandums&Obid. - ὲicet aqua facultatem soni delatrice habeat, non proinde tamen effectricem obtinere. Ad alterius vero par- Quo itemtis rationem dicendum erit, tam ve- negantis. hementem posse esse vini, quae aqua impellat, ut antequam eanuat, ain te, congruenterque ad sonum diueris heretur. Quare n ihil init v. quod nec illi, qui se in ira aquam Perculiunt, nec pisces natantes sonum edat,ctam aquam eo pacto non cieant, Sarae v
ro probe hoc loco scripsit. Theophi- Theophil.
Ius eos,qui negant, posse ex collisu Zimara. aquae sonum fieri, illo potius debere Quo assi
niti argumetito quod ea sit natura a- sent. ne i quae,&aeris. ut vitique insit facul- potius fiseras deuehendi sonum; di tamen ad metur. eum attritu suo generalidum, non aqua,sed aer facultatem habeat. Procerio tamen habendum eit, etiam apud eos,qui priorem sententiam dolendunt, aeris naturam muIto plus,
quam aqus ad sonum coserre: idquo in causa fuisse dicent, cur Aristot Ies,cum de corpori bus ad soni gens rationem se collidentibus ageret snon aquae, sed aeris mentionem fecerit.
Sexta propositio . Haud neceste s. Propo Gest, motum, quo sonus editur ad au- tio. res usque pertingere . Huius pro- Probati ripositionis veritas ex eo constat,quia alioqui , cum sonus tintinnabuli adleucae diliantiam percipitur. Oporteret totum aerem in termediiim agitari, quod ridiculum est. Secundo. M a quia
210쪽
quia non possent duo e regione inclamantes a se mutuo audiri, a quitae motus cotrarii. atque ex aduerso currentes, sese impedirent. Tertio, cuia pisces in stagnis immora aqua sonos audiunt, & nos in locis undique occlusis. qub motus aeris non meat, sonos percipimus procul editos. Sunt tamen,qui contra sentiant, asserantque, totum aere vique ad auditum moueri,ita ut una pars vicina
tintinnabulo plaga acceptaaliani si, bi cohaerentem feriat; illa similiter aliam, quousq. ad aerem ii situm c uitatibus aurium perueniatur, atque ita sonum non absque successu motus ad sensorium euadere. Quod Al xander huius sententiae auctor teste Philopono & Simplici meumque se
cutus Averroes,com. a. explicat Gmilitudine ducta ab aqua percussa, lapide in eam prooecto. Ut enim edici erit Themistius; Aer,qui primo tysonat, non abiungitur sic,ut ad audiatum ipse accedat, ted proximu sibi,&continetem aerem commouetatque ιile subinde alium excitat eo modo,
que i ii flucti bus cernimus, i n qui latis
alter alterum it udit,& pullus obiter sequetem impellit. Similiter Vitruis uius; Mouetur, inquit, vox circul rum fluxibus infinitis, uti, si stante aqua. lapide immisio, nascantur inisn umerabiles undarum circi ilia centro crescetes,&, quam latissime possint. vagates, ni loci interpolaritan vilia: eo tamen interii itis quod in aqua circuli aequa plani ne in latum mouenturi vox etiam in latitudinem progreditur, & alti itidine gradatim
scandit. No clusunt ucro argumenta, quibus harciente trita probari videatur. Nin ii iam ad sonum deferendum mouerit Otu in aerem vique ad auditum. In primis, quia noli aliam causam videtur sonus, erusque sp
ei es si accessione temporis ad aures prolabi, unde teste Aristotele in b. de sensu,cap. 7. proe inquiores prvis
sonum audiunt , cum speci cs col rum momento ad oculum perueniant: nisi quia moto aere deferuntur. Item,quia flante in aliam partem
venio ideo minus audiuntur soni. quia impeditur, aut retardatur m tus aeris ad nos. Accedit etiam te sit. 3monium Aristotelis, qui proximo superiori capite text. 81. hoc ipsum videtur palam docuisse,cum asseruit, unum eundemque cotinuum aeremusque ad auditum moueri. Nihilominus ad primum horum respon- solui. r. demus, ideo sonum, & species audi. biles non instanti, sed tempored ferri, licet vi siles momento ad oculos traiiciantur: quia tam sonus, quam eius seecies magis materiales sunt, quam imagines colorum. Ad x lacunaum dicendum eli, ventum in aduersam partem dantem tum sonum , eiusque species alio deuehere delato aere, tum etiam obsissere m tui, quoad aliquam distantiam aetvicinus corporibus sonantibus agitari solet, atque ita sonorum percellioni non parum incommodare. enisue locus Aristoti non de motu 3 locali,sed de eo,quo aer sonum,e us-ve species recipiendo alteratur, ia-telligendus esL
QS AESTIO M. Quodnam sorii subiectum si quod
Sonum n on νeeipi in corporisius solidis. quorum eoninctu editur elinmessium esse aerem ,
num recipi tantum in co= quod lo-pore sonante , primum, nus ins quia, cum odor, color, sapor, de nante tra- qualitates, quae sub sensum cadunt, tum insit. inhaereant in obiecto , non autem in medio . cossentaneum videtur,ur idem quoque sono conuel aiat; a que adeo, ut 1blum in corpore,quod audimus , recipiatur. Item , quia
ipsa corpora , quae sonum edunt, alono denominantur. & nos ea audi- re diis Di iii Co le