장음표시 사용
231쪽
, uipe An Hagoram,& Diogenem. ΑVerar Ad Mgumentiam igitur dicendum , sensio. non omnia animantia in irando Olticere, ut superiori capite docuit Aristoteles, sed ea, quae organum odorandi reconditum habent , ad quod Feriendum attractione aeris opus sit , quale organum minime' lartita sunt aquatilia; imo nec terr stria, di volatilia omia, sed comin
tis . l. de bus occurrit primo non , ii minitantum altior, eminentiorque s.decau. ia facies quo quasi tegumento naresti istius in occultantur . Hae autem ad tria spiratim nia obseruiunt. In primis ad attrita. tusA-- hendum,&emttendum aerem Ic tium in ii. ius una pars t ita irrepit in cer de tam brum, altera in cor, per praedams
opit ramina, de quibus postea. Secundo, Dad excrementa defluentia ,& muc fam eluviem emungendam, ideoque iacitui meatu nasus patet. Tertio,ad hauriendos odores. de animantia. quae longiores habent nares .sa Cephalis ci aiunt. Privatim vero elephantis nares pro nuis prolixae,& in anfractum sexi- manibus, bilis alius etiam est usus, nempe Arist. idem,qui manus, ut tradit Aristote. Ire liL 1 .de his Lanitrumpit. II. Nam cibos tam siccos, quam humidos Eeo ligunt in os admouent. dorandi Licet velo animalia, quae non reis instrii me. spirant, naribus careant, non proin- ., ta alia pro de tamen ea omnia olfactus sunt exis, ν naribus pertia,ut iam supra monuimus. Alia , data a na- namque branchiis, alia fissu iis, aliatura. phecinctu quodam, ut insecta, od res sentiunt, Feserente etiam Arist tele lib.a.de partibus anim.capit. 16. videlicet ipsi odores ab M adhesia . tu,&spiritus reciprocation eormn sensus feriunt. Dareo in superiore extremitate Narsurinarium, eminent duo tuberculam, partes.
miliarum similitudin quae ob id G. Heillares riinculae mamillares, seu papillares caruculae , vocantur. His autem suoiicinir os quoddam bipartitum, quod etiamsi myltis soraminibus pateat, ducis ta- men meatus habet insisnes, duobus nasi foraminibus te odentes, quod os propter similitudinem quam cum spongia,& cribro obtinet: & cru os spou Drum,&os spongiosum dici consue- giosum.
uii: aiuntque, fabricatum id a natura,ne aer inspiratione attractus consertim, ac lidere cerebri ventriculos ingressus, eis nimio frigore noceis
ret Hisce duabus partibus ossis spon- Meatus pios respondent bini meatus nasi, quattuor , qui in sua origine diuidi intur , &duo quidem ad fauces flexuoso ductu ; duo ad nasum ipsum inter serente septo cartilagineo, tendunt. Quibus rerrecta est quaedam tuni- Tunica mea exanguis continuata cum ea, quae Ranguis. ad linguam,asperam arteriam,& p latum extenditur, eadem compositione molliores nerui. 'His ita constitutis, dissicultas non odorandiphua est, ubinam odorandi poten- vis ubi reistia, ut in pruris organo resideat. sciat. Galen. 8. de usu partium capit 6.8e Galeni in libr. de olfactu vim odorandi in tentia. ianterioribus cerebri partibus , seu r.eius arse ventriculis collocat: neque alibi con De org miui debere, e acibus argumen. noolrict tis ab se demonstratum putat.Ac pria Arist. I.demum, quod non sit in aliqua parre his .anim. nasi, ita ostendit. Nam vel euet in os.&II. aliquo eius osse, vel in cartilagine. vi de gen. vel in tunica partes nasi vestiente. anim. O .
Non in osse, siquidem hoc teste ipso Gal. s. de
sensus expers est.Non in tunica: nam in prin. echaec. Hi proxime dicebamus, porri, l. de inst. gitur usque ad linguam,aliasque par odoratus. tes, in quibus constat, odores non Averr. a. sentiri. Non in cartilagine: alioqui coli. c. ' enihil opus esset inspirare adoliacien Auita dedit: quod tamen necessariu esse docet anim. I x.
experieti almonuitque Arist. hocin liu capit. I.
232쪽
I. c. 1 .Ue- c endi in ivilia parte nassai .lib. I. inise,cerebrum odoribus reficitur, Se , α& Ix.ti laeditur, ut 'tie sume leviter et lib. 4. c. I. sentorium olfactus est in cerebro. Coc . diis. Praeterea tale oportet ess e Motaius' Garru' inifrumentum , quales ipsi odores in sum. q. sunt,ut inter potentiam,& obiectum 69. cognario, debitaq. proportio serus
FerneI. I. tur. Comigiturodores hal tu,&v Phys. e. s. pore desiliant I halituosum, vapor Narcel. 3. sumque esse debet odorandi nstrv. iBcle an un.c. mentum: tales vero sunt anteriores γῆ. . cerebri ventriculi, utpote uberiore
spiritu astii si& redundantes: isti turin iis constitui debet elusinodi instrumentum. Postremo, idem ex eo . concluditur, quia, nisi in ijs conce-ὸ piactilis odorandi facultas residerer,s adqlia aer inspitationis motu subit, . . non exigeretur inspiratio ad captandos odores. Auerr s Ait erroes tamenet. Collin. ct . cffententia. existimat,odoratum consillere in nu
I. Illius la rium membrana. Quod probat du-ς - plici ratione Primum, quia caruncu-Iς mamillares sunt eiusdem substanis
Ilae cum cerebro: at cerebrum est empers sensus, ut docet Aristo t. li. v. de sartibus anim. c. Io. fateturque Ga enus tertio de enisis symptomatu, ubi cerebrum organum non sentiens lappellat: ergo vis olfaciendi neque in cerebro, neque in ijs carunculis D . Rado, .constituta est. Secundis, quia,socio.
ris sensio ibi inesset, cum ad ei iismo- di tubercula palati foramen pateat,' sequeretur, posse per id occlusis na- xibus odorati cibi odorem sentiri;
quod nemo unquam expertira est. rti . idem confirmatur; quia Aristoteles lib. I. de his . anim capit. II.
aliisque in locis palam aifirmat, olis factum per nares admi n i lirari.
Aee dissicultas aliquot assertionibur explicanda eli. Prima fit. Olfactus non residet in cerebri ventriculis. Probatur. Primum,quia ce-xebri substantia , ut Avaroea assi mentabatur, non est apeaad munia
externorum senstruimadeo vivat ictu polleat. Quare nec in eood se ..' 'randi testas erit,ut nequealius ternorum sensuum inest. Secundo, iProbati, quia, cum in cerebrum commetae halitus odoriferi, eonuenit antei . sum collocari .vim .eiusmodi hali. . tuum exploratricem,ut malus vapor disterili possit, antequam cerebrum laedat ; haec autem vis est facultas uorandi. Adde, quod oblectatio.& Cosmia.. dolosiquem odores inierunt,non in tio. cerebro sentiuntur. Seoinda assertio. ornus non est x. Asserti in narium tunica, siue in nemo per nares expanso. Haec suadetur pri- Suadeturimi S quia, ut Galenus rectEOppo- .I. -nebat, si odorandi vis consisteret in ea tunica, cum haec ad extimas usque nasi ora descendat; sequeretur,rem. oratam ijs admotam absque in- . spiratione mox sentiri, reclamante . experientia .Item quia nar sum nerui Secuncta instituti sunt ad tangendi, non olf .ciendi munus I nec ean temportem tactus, di olfactus requirunt. Tertio , quia non videmur odores a retio
percipere, nisi in abditiori aliquo
Tereia assertio. Udoratus residet si Amre in tubercul smamiliaribus. Haec est Illius a
ti x pari. iii minae de hoen. in traei. de . olfactu, qui pro eademsententi ac tat Alga Zellum. Eltitem Philoponi cap s. hurias lib. Conciliatoris, dinfef. F.Garbii, qua si is Fetnelii in libro de partibus corporis humani,
cap 9. Realdi 'lib. 8. de re Anatomica icap. 2. de aliorum complurium. Mais It corii detur autem ex eo,'ula,cumfacultas Probaticia odoratrix nec in cerebro, nec in narium naembrana sta sit , ut ex dictis Apatet; nec vero esse possit in osse illo ruraminoso, cuius ante mentionem fecimus, quia ossa ob concretionem terrestrem, aut nihil, aut vix sentiunt; Reliquum est, ut in praedictis carunculis resdeat; praesertim, cum non appareat, ad quod aliud munus matura, quae nihil frestia molitur , eiusmodi tubercula instituerit.
Piluenda nunc, quaePrimo ar culo
233쪽
solis t. at . elido sinit oblam,quatenus superi N Assime. pio ribus maciustodiibus aduersantur. taleno. Ad primim igitur argumennam pro Galeni opinione, concedinciun est, sensorium oliatius, neque in osse, neque in cartilagine. quein tutium narium esse, in carii usis mamillaribus: Ad secundumdicendum, , ex eo quod cerebium odoribus f ueatur, non tecte colligi, sentiri, dignoscique ab illo odores. sed assci
Pollulat virima ratio, ut dicamus, Quid Ari ruid Aristoteles de sede olfactus iv- sicit. setiaticarit. vallesius libr. 2 controuers. de sedeoI rnedici ca t. 16. ai t. illum putasse, factus. istiusmodi organum esse nasum, i.opin. Val 'quod victetur quoque existimasse lesii. Plato in Timaeo. Etenim Aristoteles lib. I. de his t. anim. ix. ita ait; Olfaetus quoque, id est.sensus odoris hac eadem parte id est, naso subministratur,& libro s.cla genera. beneficis quataeatibiis , quae halitum' At tione anm. rapit. 1. Quorum,inqui
simeum, odorem re in halitia haerentem comitantur. . Ad rertium;reqviri aliquam cognationem inter lensiterium, mulque obiectiim I Si hanc, quantum satis sit, inueniri intertu--cula,& odorem: habent enim illa siccitatem calori admistam , si ii odor: cerebrariis yero halitu petatu- stotelem constituisse oliscitam in em pinio. mido scatet,&inluser desunt ei ait si rebin , quibus fauet id, quod in prO. commoditates adolfactionemadnai. blaniatis seel. 3ἰ problemate . scrinistrandam, ut ecdictis pater. Ad opsitinimirum,tunc nos orari, cisti' quartum, ei si facultas odorandi iti' odores,i cerebrum veniuntla Heis. 3 Opinici nares tot eme sunt longius , ut ca-wlibrum Laconieorum , - valent
olfictu : ita enim motus non inter-
pellantur, sed a lolige directi sensorium subeuhi in t ri. Itaque hanc sententiam. vi Atiliotelicam, sequitur ipse Vallosius. Alii putant, Ari Altera oercerebris non residearinecessariam tamen esse inspirationem ob eam cau-
. lam, quam paulo post exponemus. Iut 'M Ad ptisam ver, rationem pro ricino pro sententia Aueticis dicimis , prob
inuerroe. ctae tuberis laconuare ex nate δεχι-- la rima: liquantulum sinuli sibilantia era secun- bit,simpliciter tameis diuomutpote clam/ magis compactahac minus frigida, atque ita ad olfaciendi munus aptio. Dri. Ad secundam dicendum in primis est, posse illam qua vi retorqueritin
autiorem. Nam cum Averroes di cat, sensorium olfactus esse membra: nam narium,qtrafvscpie adii sistamina extensa est, quaeri piuest, cur
per eam Mores cibs nonientiamus .
Causa igitur in primuest,quia odor ille cibi admodum est in ore consisti sideoque a nobis sentiri non po test, tametsi mei piatur ab alibit,ad'lg; nem. Nam citrenosa, illae tum naresinferatim peruenit. cerebrum inusissimi, & ab eo prophilust ho tu libro adteat. io ar- Ihepphil. Diuauir, hae in re Atistotelem dua Num fuisse, ichoque nulli bl lenientiam iut in ambiguis quaestionibus intertam facere e sueuit: apertis verbis explici M. Galenus etiam
iii libro de instruniento 'doratus Aristotelem in sar quod cum ora--nsisseeloquentiae parens sit, rem ' hanc nequa uam oratione illustrarit, sed ita inuoluerit, ut oporteat nos, qua iram eius' de hae re mens
fuerit. Uticinari. Cette nostinopi. Opinionyniani , constituenti Graium in ci- su rius runculis mamiliaribuς, adstipulan- proba istari verba philosophi capit. a.de sen- uet Aristis. su . 8 steti sili; ubiait , instrumentum odoratus effectica cerebrum, & lib. degeneratione anim. capit. i cum cdocer, habete illud a ceteruo origi - areni pila odorem non sentimus ni- scuta inspiram inspirauo autem E ducit aetensius ae pulmonem. zareminis non potest odorabora, aut venusculo perii mim-cium xliquiam non inoeaeremat
234쪽
main illares, vel saltem in eas clati.
nunt. Item,cum ait, tunc nos odora- Ii,cum odores aci cerebrum veniunt,
ramum significat, ad olfaciendana
requiri delationem odorusTuqui Ordinarie ad cerebrum etiam peric-xuntur: maxime . cum illius grat a
sint instituti a natura, etsi non hi hac integer,&acla qitatus eorum finis tria progressu magis patebit. manum Ad iuc tame in hac quatitione ex- olfactus plicandum restat. num veru sit,quod ol crculo de opercu Io odoratus Aristoteles tegi Arist. tradidit, asseruit enim hoc in lib. cim de ali . text. Loo. & Iibro de sensu, & sensili
que secuti Galbius, Magnus Albertus,Conciliator,Alexander,Themio . ni , MarcelluS, Averrora, D. Thmmas,& alij. in animalibusvius i es pirant, praesertim hominibus, sensorium olfactiis operculo quodam legi,ac muniri,quod ut odor organumi subeat,attolli debet, ideoque requiri inspirationem aeris,qui vi attractus Aliis id integumentum eleuet. Eamque cxl-rro placet. sam esse volunt,cur praedictae anim, tes, non nisi inspiratione pia etinte , v. Eorum olfaciunt. Multi hac in re Aristote. ratio. lem reprehendunt. Primum, quia a. Anatomes Prosessores negant, tale
operculum inueniri. Secundo: quia i tegumenta illa impetu aeris sponte
ingruentis,non minus panderentur,
quam vi eiusdem inspiratione attracti. Quod tamen falsum csse constat; SP - alioqui sine respiratione daretur ali- , 3. quando oli actio. Tertio, quia nullao apparet idonea ratio,cur id poni d
beat. Non enim ad tutelam potentis, cum odoratus nato satis contectis,
fit, munitusque ab externis iniuriis. Dihitio Non est rame, cur propter lutc Ariptime. Itotelem deseramus, cum facile a calumnia vindicari possit. Dicendum, Aristotelem nomine operculi noni x intellexisse aliud quid diuinctum sis,quae supta numerauimuri cum denas structura, &compositione agei remus mec enim id invissectionibus obseruatur: sed significasse extremam membranulam foraminum nasi d ridentem supra carunculas maeniti Idque videtur indicasse cap. s. hulas
libri,textu Ioo. alens, seplmentum ,
quod olfactiti natura laridia est, aperiti dilatatis venis,& meatibus.Non Secundae.
potest autem vis aeris vltro occursantis operculum istud dilatare. seu remouere; quia nequit aer eo introire, nisi cedat is, qui intus latet, non in cedit autem .nisi attractus inspirati ne. Quare,licet quis,inquit Galenus,
in cubiculo odoribus repleto fistula aerem impelleret in nares,sine inspiratione non sentiretur odor. Quod Tem vero aiunt. non egere instrumentum odoratus operculo, falsum est, si de eo sermo sit,quod ei datum elle alie- . ruimus; neque enim id distinguitur ab ipso nato. qui ei ad arcenda cal ris, Si frigoris aliaque eiusmodi no
ueniens fuisse, ut organum ollaetus contectum esset. ne semper omni odoribus neces Iario pateret: sed e rum perccptio interdum a nobis impediretur, inhibita ad aliquantulum tempus inspiratione. Ex uictis colliges muItipli mu- Multiplex sum & commoditatem, quam olia- olfactus tui inspiratio assert. Nam primum ex inspira
attrahit una cum aere exhalationem tione odorificam, seu odorem per se, seu moditas species odoris . Secundo, remouet I.
operculum. Tertio,motu suo irritat x.
senium natura sua hebetem . Sed ex s. ijs tribus offici js, secundum tantummodo simpliciter neccst riuui est ad olfaciendum. Intellige animantibus, quae respirant. Nam odoris Ta exha- respilatio sine attractione potest meatus rat, sine in narium subare, reque ipsa interdum spiratione ita subit, quia ultro ascendit: similia non od
ter odor , di species Odorabiles; ramar. quandoqui in tuopte ingenio hac illae diffunduntur. S in sublimet
dunt . quamuis attracto aere mutabcelerius nares peDetrent. Item, licet odoratus aeris commotione ali uaiuluin suscitetur; per se tamenin q; eo motu odorem percipira: ut patu exemplo animantium, quae respirauis di usu carent. At m si tegmen remoueatur, olfactionu lla erit. Quod ex Lius rei
235쪽
spirat, necessaria est ad olfac en dum Ainspiratio,ut docuit Aristoteles proxi mo capite, alijsque in locis. de experientia ipsa demonstrat; adeo, ut quod urinantium testimonijs liquet sub aquis non odorentur. Non est autem necessaria propter primu . aut tertium munus eorum, quae proxime retulimus, ut ex dicti sesima- iri festum: nec vero aliud quid asterriorganum potest, cuius gratia exigatur. Tan- odoratus tum igitur requiretur ad operculum BOPcrcuiu remouendum,&Olfactorios meatus habere,o- laxandos. Unde etiam argumentumstenditur duci potest ad probandum,dari prae- Contra Ga dictum inuolucrum, quod Galenus lenum . in libro de Instrumento odoratus , alij que multi negant. Si enim olfactio absque inspiratione non datur,& hanc compertum est non requiri necessario ad olfaciendum, nisi ut illius interuentu operculum amoveatur,consequens sit,ut negari non pos C sit,dari tale operculum in animantibus,quae respirant. Galenire- Seu inflat adhuc, urgetque Gale. Plicatio. nus, non debuisse olfactum integumento muniri. cum longe praestantius sit, quemlibet sens una expeditu promptumque semper esse, ut in Diectum suum seratur. Nec obstat, inquit. quod Natura oculis mollioribus palpebras tribuit, quibus tectim uiritique essent Nam quia laedi ab Dincidentibus facile poterant, ut OS defenderet, palpebras ipsis , quasi quaedam propugnacula, dedit. lyraeterea etiam somni causa. Nec enim in aere lucido dormire, nisi rectis oculis,postumus. Undc & animantiis bus , quae palpebris carent, ut locustis, paguris, cancris Natura conceptacula, & sinus quosdam tribuit, qui, Instante somno, quasi cubicula quaedam oculos totos reciperent, e Equibus finita quiete emergerent. Patet igitur, quanta utilitate Natura oculos palpebris texerit, vel somni tempore latibulis occultari t. At,cur olfactum integumento inuoluere debuerit non apparet.
Eins expli Huic argumento occurrendum catio . , sensus debere esse in promptu,
ratio ordoque naturae exigit 3 qui tamen non postulat, ut olfactus in animantibus nobilioris notae , qualia sunt ea, quae respirant, necesi ario odoribus percipiendis perpetuo sit expositus, Ob caiisam paulo antea nobis assignatam; proindeque tectus esse debuit, ad eum modum, quem dicimus. Neque hoc est feriari sensum absque itecessitate ; praesertim cum tale otium, praesente re odorata non duret, nisi, dum aerem foras mittimus, quem confestim, recipr
pra Drauia ossa s: Argumentapro te negauua proposia quasionis.
Potentia odorandi inter sensus odoranii
externos necessitate postrema vis necessi est.dignitate tertium locum obtinet, rate polire ut obseruat D. Thomta prima parte, ma,digni- quaest. 78.artic. tertio. Nam visus re- tate mediai notissima co noscit; auditus minus interres distantias tactus,&gusius attigua, quos sen- haerentiaque duntaxat zodoratus au- lius. tem nec remotissima . nec attigua tantum, sed mediocri litteruallo dissita. Praeterea, species odorum mi- 'nus spiritales sunta quam visites,&
audi biles, cu ius rei argumentum est
tarditas, qua ad sensiterium perfe- 'runtur: defaecatiores tamen sunt, quam gustalilium & tactilium, quia i hae semper sunt coniunctae cum re bus,quas repraesentant, nec sine illis . sensui imprimuntur, ut in progressu Olsactua ebimus; illae vero non item, ut ex triplex c6. ijs,quet supra disseruimus,manifestu moditas est. Patit autem facultas odoridi ani--vitam
in uitium, usterio Rostus iussit r
236쪽
quaerentibus, magnam commodita. tem. Nam cani sint nonnulla, quae, ivel praegustata necem inserunt, ut venena praesentanea, necessam fuit, ,
aliquam dari potentiam, quae huius.
modi pericultum anteuerteret,&quq noxia,quaeve salubria essent,prqnuia claret: hoc autem exhibet odoratus, ,
maxime brutis , quae proinde ad cibus olfactum frequent uis adli. bent, quam homines. Fit autem ea praenunciatio , dum homo quidem per lis cur luna , siue iudicium; bruta vero per iiillinctum naturalem, ex odore dignoscunt conditionem ci rum,
quos Olfaciunt: Et haec quidem elixi prima odorum utilitas. Secunda, 3. . corroboratio cerebri. Tertia, res
ctio cordis. De quibus Avicenna in
lib.de Viribus cordis, traist. I. cap. 9.
Hippocr. in lib. Alimentis; S: lib.
Epul. Galenus de Util. res p. cap. S. Sclib. 7. de Usu pari. Concit. dist. Is s. I. arga. pro His positis, ouod ad excitatam quae- parte n stionem spectat, videtur eius pars gat.quςsto negativa hisce argumentis ostendi . . Potentia, quae a praestantiori forma Oritur, nobilior est: sed vis olfaciendi in homine oritur a praestantiori forma, nempe ab anima rationali: ergo in homine nobilior erit, quam at Argum: an ullo alio animante. Secundb; h mini coligit organum olfactus,mulistbaptius ad munus odorandi , quam lbeluis; ergo homo actiones odo randi melius prael lab: t . Probatur antecedens: Namque id organum censetur aptius ad percipiendum
hie tum quod abitus condi tionibus magis est liberum: ita vero se habet organum nostri olfacius ; siquidem
ob viciniam cordis humiditate afflait: odor autem igneae natura est, 3. Argum. siccitatisque alumnus. Tertio; Homo plures percipit odorum disseren- ltias , quam cetera animantia: igitur ι homo sagacius odoratur. Probatur antecedens,quia belua non sentiunt tetros scelidosque odores : cum illos non horreant,uti nos ,reste Aristot te cap. s. de Sensu&sens. Item; quia non videmur delectari florum, ali tumque similium rerum odoribus,
. lib.3. Et hic cap. io. ait in ve , 4. Argua quod solos alimentitios odores percipiant,ex eo ostenditur,quia nonasse ni cognitionem odorum, ipsius notitiae causa; sed solum in ordine ad cibos, cum sensus non sint eis dati mesam ad philosophiam, ut homini, .sed tantum , ut persequantur salut
AD propositi dubij expIanatim Perfect e
nem aduertendum erit, olfa- olfaetiis
cluna posse a nobis expendi. vel quo duplex. ad perlectionent essentialem iptius potentiae: vel quoad perfectionem accidentariam; que in eo potissimum cernitur, quod o longiori distantia olfaciat, vel plures odorum disterea telas percipiat. . Sit prima conclusio: Olfactus ho- Coad minis quoad perfectionem essenti Iem, non est deterior olfactu alio- - ,rum animantium . Probatur; nam tquae sunt eiusdem speciei, parem ha- 'bene in natura specifica perfectio-nem; at hominis, aliorumque antis mantium olfactus in unius speciei
nat aram conueniunt: cum feranturo in idem obtectum' eodemque modo ab illo immutentur . t Secunda conclusior olfactus ho- 2. Coacl. min is ; quo ad pereeptionem odorum e longiori spatio, hGetiotest olfactu multorum animantium. Hu- Aueri x. Ο iuste: conclusionis veritatem palam' Anim. co.
testantur vultures, apes, corvi, ti. 97. ΜM Eres; panthem, canes,&aliae qum cel.3. de Maam beluae; quarum odora vis remosis nim- Ωι7.tissima quaeque sectatur: Uultures; Iand. hoc laribunt nonnulli; cadauerum odo. Ioc q. l. rem ad quingenta seqvh milli via: Sed huius rei fides sit penes auetoa vulturismmon enim est verisimile, tam Iaὰ odoratu
fundi ipsas odorum species. Qubd dici solςt,
si aliquando vultures tam procul ambigvu doribus allicias aduolasse. historiae memorantur, id non aIste e videtur accidisse, quam delatis illucmagno .ritoniat impetu eadauerm ipsoIuin
237쪽
τι orum hastibus sicuti Q longo te f Α superioribus exemplis tum , quilararum tradi expirationes terreae in odor sulphuris muscas, galbani sese aere deuehuntur. pentes fugat Modor rosarum can--s Coael. ,Tertia conclusio Homo non peri tharos unguentorum vulturesn icipit plures odorum disserentias ., ccat, vi scripsit Theophrastus
quam cetera animantia. Haec com de Causpiant.cap. 4.&s Praeterea,
custo est contra Simplicia,&Rue quia videmus canes venaticos flo- videri ab toem hoc loco. Est tamen de senten- 1 um odores sentire;adeo,ut in pratis inristotele tia Theophili, &aborum: viderim. i doridis occupato sensu eiusmodI cisteriam . que 'Aristotelis in libr. de sensu & dorem tali tu, ab inquisitione fera- . Homo pes lens. cap. . ubi ai nos pessimum ha- rum impediri, 3e obturbari soleant. smi oua- bere aliorum animantium oliactum; a Nec satisfaciutat,qui respondent,r . s. di hoc cap .vdi docetinune sensum es tardari tanes , dum picturatam fi
cse in nobis hebetiore, quam inmuti rum varietatem intuentur. Etenimi tis animantibus; quod uripsit etiam etiam, ubi nulla est florum pictura, Theophrastus It . de Cin L planti sed herba duntaxat odorifera, detucap. s. pon Platonem inTimaeo: hoc nentur . . Itaque minime negandum autem mini vi asseruissent, si crede- est, sentiria beluis etiam odores adrent, hominem plures odorum di L alimenta non pertinentes, quorum Mentia Denetrare, cum id maioris perceptione uidebantur bruta ab hossit permonis, quam longiori dia mine superari. M laruaueiores sentire; siquidem Sunt tamen Anulli, qui,etsi con-is,qui plurespercipit,simpliciter di- cedant,percipi ab illis istiusmodi o-vitur magis comprehentire. ie- - dores, negant,ea ipsis delectari. Itactum r&in hoc talem cognitionis Alexandra de n ludis elisili, m.
genere Praestanti vivitur., phira - 47. Bucinis retra lin. 43. Iandunusmintas intense,quam pauci Mntem quast. xo. Theophrastus lib. 6. desus dignoscere. Maus planti cap. a. Marcellus I. de ' CG Sed quod homo non plures ossi Anima cap. 77. Albertus in Summa 'tur rati res revera percipiat, ex eo ostendia de Homine, tracti deolfacta. Apol- In quoq; aribus con turriuia ineptitudo isani, quae po- Iinaris 1 de Anima,quaeli. 17 verum deIecian- .ciusio. etentiam imbecillam reddit ad pro- cum bruta animantia ex aliis rebus tur. . i. cul odorandum, similitet inebetem sua accipiant oblectamenta, non est. faciet ad plura odorum Eacrimina D cur ea,quae ex talibus odoribus pro. sentienda. Item, quod beluae mul- ueniunt, denegata illis a natura ruisistas odorum disserentias percipiant, se arbitremur. Nan delectatio od Pres,atur. quae ab homine non sentiuntur, pla- rum , quae formali ter ad appetitumnum est: siquidem non pauca olf pertinet, propterea in nobis datur. ctu dignoscunt, quae homini prorsus quiaudores oueruntur nostro appetiis Hora sunt, ut ferarum vestigia. titui tanquam utiles,mo uenientes Canes odore dominos absentesquς- que naturae. Nulla tamen ratra eo runt ,&eos noctu inter alios agno- uincit, non posse praedictos odores Deturulescunt. Tigris finia abreptos catinos similiter brutorum apperi tui repra, . ia, Mela odore vestiῆat. Panthers odore solae sentari sub aliqua specie conuenien dib. s. c. s. bestiae oblectautur,eamq. propterea E liae,quae pariat deluctationem. Quis Plin. li. 7. sequuntur, ut resert Plinius it. 8. Na- putet, cuin ferae odorem pardalis si S . 18. Solia tur. hist. cap. 17. post Aristotelena in ne ullo respectu alimenti nec enim nus c. 2I. . Problem. sint. H. q. 4.&Theophra- eis in pabulum cedit etiam cum vi-ν Bruta odo sium lib. 6.de PIant. causis. At ill ML aepcrinulo sequuntur. non ideo eam - ,res alios' modii 'res humanus olfactus nDn prosequi, quia ei odore delectan. i ter alime- attingit. Deinde, quod bruta ani- rurὸ Certe in hooetiam quadrat iuiritios etia manua non odores tamum alimenis lud Poetae:
itant. titios, de ad gulae illecebras, sed - Eclog. aliua etiamPercipiant, liquet, tum Uectat a non impediu'si quo ini, f
238쪽
mus saepe alii odores hominibus alij
brutis obtemperamentorum diuersi. tatem suaves, aut niucundi exulant. Praecipua . itaneat igitur ex hac disputatio- quaest. con Me, hominis odoratum hebetiorem clus esse, quam multorum an sitiantium eidque tam spcctata distantia, qtiam varietate odorum,qui percipiuntur.
iaestiun Quaerit autem Philoponus,an homo
at res odoretur instrumenti .an ipsius
iurio. potentiae defeetia . Quae dubitatio soluta est ab Aristotele,superiori c. ex. sv. ubi docuit, sagacitatis defectum in nobis ex organi vitio oriri, quod asserit etiam M. Albertusti .et de Antisma,traei.3 cap. 13 Est enim in nobis odotadi ossicina coniuncta cerebro, duod homini pro corporis magnituisine maius, quam ceteris an imantiis hus datum est,ut docet Ari stoteles li. 2.de Partiti. anim.c 7 cumque id e dem Aristotele auctore in libro de Sensu&sensili,c . humiditate abundet, quae inde ad ipsum odorandi instrumentum effunditura fit, ut od rem imagines minus firmae. minusisque articulatς nobis inurantur. ae leuiter potentiam lacessant, quae etiam in humido,quasi sopita obdormiscit; ' cum in calido&sicco excubare potius deberet, sicuti ipsi odores ex calidi &sicci commistione nascuntur. Annotauit aure M Alberius in Sum.1mmo ra- made Homine, tradi. de Odore, nos ro soniat admodum raro odores somniare, odores. quia illorum species, etiam in nostro interno sensu; infirmae sunt, &eu nidae. Respondeamus nunc ad argumenta,quae probare contendebant, olfactum hominis non esse imperfecti Respon.I. rem,quam aliorum animantium. Adargu. pari primum dicendum est, homi n is oleis neg. factum oriri a praestantiori forma,
nempe inrellectiva; non tamen secudum eum gradum quo ceteris formis
pretitat,& a quo intellectiva dicitur; sed secundum gradum sensitivum.
quem omnia animantia ex aequo participant. Vnde non est,cur odoratus maiorem essentiae perscctionem in homine, quam in brutis sortiatur. Ad secundum negandum est antecedes,
de ad eius probationem dicendum, A quamuis ut aliquid nat alii rabahente, debeat esse e d mmcle in qualitate saltem quo ad clam gradum, quem recipit; cum nihil agat in id, quod ei omnii o sntile est: Don proinde aiamen organtim cuiusque senius di is re esse a metum qualitatibus repuisg antlbus naturae biecti . in ouod tendit, L a quo patitis r. alit exu in alis, quae ob ect consentaneae sunt. Quin vero debet potius cum hie-ῖ cto conuenire, ut proportionatum
atque habile sit ad ipsum percipie dum , ut ex Empedocle, 8t Galeno docet Theophilus ad io. 94. huius Iibri Ad tertium; negandum,quod asinsumit,&ad eius confirmatibnem drucendum , etiam beluas tetros, fortidosque odores sentire, ut exemplis, quae superius attulimus, constat. que inficiatur id Aristoteles loco erutato in libro de Sensu. Tantum enim C vult heluas eiusmodi odores minus fugere,atque iis ordinarie minus I di . Nec etiam ibi,aut in Ethicis a solute negat,bruta animantia florum odores perci pere,eisve delectari, sed eorum deliciis iam insigniter capi, atque homines , ut annotauit Scaliger Exercit. 3 3. in Cardanum. Dentiaque quM ultimo obi jciebatur, bruta odores tantum alimentitios digno. scere,falsum esse constat ex dictis; lia D cet enim non percipiant odores s lius cognitionis gratia alii tamen fianes sunt, praeter nutritionem 3cc gnitionem,in quos ductu naturet semeti possunt, dum odorantur; verbi gratia, ut ea,quorum halitus noxii sunt, deuitent, & quorum halitus iuuant,
consectentur. Liquet autem,ex hoc odorum genere multos esse, qui ad alimentum non pertinent. Adue
te postremo,qirod Themistius ait,oLE factum non esse datum homini ad cognitionem & philosophiam, non ut absolute verum,sed quasi per amplia ficationem dictum accipi debere, ad significandum huius sensus in homine imperfectionem & hebetudi
239쪽
GVstabile a autem est quoddam tangibile . . tque hac est causa, Tex. Ioiavi inim non sit sensibιle per medium corpus externum. Neque enim tactus tali medio percipit. Enimuerὸ corpus etiam id, tanquam in materia eri ipse sapor,qui Iussu percipitur; humidum en, quod est tam-gibile quoddam. b uuapropter,si etiam essemus in aqua, laesanesen tiremus in ipsa positum, oenon sensus illius nobis per aquam tanquam per medium eset, sed quia perminum istud esset cum humido. Quemadmodum in potione sieri solet. c Color autem non hoc videtur, quod mis turineque defluxibus. Non igitur, H en ibi, seu ct hic esse de medio dicere possumus;nullum enim externum es medium,H diximus. Ut autem
xibile est color, seu est gustabilesapor. d Atqui nihil absque humidism Tex. Io . te saporis efficit sensim,sed omne quodipsius escit sensum,humiditatem,atit actu, aut potentia nimirum balet, Nisessum. Nam ct ipsum liquoscere potest cild, singuam,w patet,cum liquescit,humidiorem e cere potest. e At vero muti visus en visibilis oe binisebius, M tenebrae Teci Gneque sunt visibiles,quas etiam visus discernituor eius,quod valdὸ plendidum ess, m hoc enim inuisibile dicitur,quanquam non eodem,sed alio modo,quam tenebra suis igitur visus vi bilis cir lausibilis eIt, ct -- dirus si liter soni silenti que,quorum illud audiri poteII, hoc nou potest. Ac prseterea magni soni,perinde atque splendidi visus:nam ut paruus sonus modo quodam audirι nequis,ha magnus,ac violentus. Inuisibile a
ro multifariam dici solet. uuiddam perinde dicitur,atq; in ceteris etiam id,quod impositae en . quoddam hoc pacto,ut aptum quidem sit id habere, quo videripessit, illa autem carea aut habeat remiseri vel ρηοδ, νt informe dicitur,aut indoctum: sicut igitur visus, inquam, visibilis
inuisibilis en, er auditus similiter, sic gustusgustabilis ct ingustabilis
est;quod quidem aut exiguum habet ut pratium, aut vastantemgustum saporem. g Uidetur autem potabile ct impotabile esse principium, vinnumque enim gustu percipitur everum alterum es prauum,gustum' d uassat,alterum est amkum natura. Est autem potabile fructui cum tactu commune. h At vero cum Ait Habile sit humidi ,necesse est infixi Tex mentum sensus ipsius neque humidum esse acta, neque etiam tale, ut in mectari no possit,humidum , euadere artar ensen aliquid abi Ogustabili; eini irum ratione,quagustabile e t. Necesse est igitur instrumentumgustu;potentia quidem humidum esse,humectari autem actu.Ita ad tem humectari,ut eω conseruetur, tum humectatur ratio. Signum
autem en,ilinguam,mq; ckm est vald/seuca,neque eium en nimium bu- imidassentire. Is enisu tactus sit hi midi primir peris atques,cimp gustaverit quispiam vehementem acremoue saporem: Deinde alium xu- ne σ ut in agrotantssius fit,quibus cuncta videntur amararium lingua sentium tali humid te referta
240쪽
H. n. i species autem saporum ita sese habent, quemadmodum colorum Dusce namque.'amarum contraria simplicia sunt .. Hsret autem dulci quidem pingue,amaro autem salsum. iat inter hec collocantur, acre,. acerbrem,aridum, atque acutum . namq e fere disserentie videntur
Gesaporum. Qua regusus quidem iuitrumentum,id est, quod est pote tia talesiustabile autem i quod ipsum actu facere poteri. CAPITIS DECIMI EXPLANATIO. Capitis argum
Dilutio. . Discrimen inter gustudi reliquos
GV Iabile a Λυ em. J Agit hoc capite Aristoteles degustatu; de quoquam tuor potissimum tradit; nempe gustatuS Obiectium, saporum species,ni dium, &instrumentum. Quae omnia ex similitudine acd:ssimilitudine visus.& auditus edisserit . Docet ergo, in primis gustabile esse quoddam tactile,. ideoque id, quod gustamus,non percipi a nouis interueir tu medi3 externi, si-euti nec id,quod tangimus. Deinde probat,gustabile esse tactile; quia id, quodlgustatur humidum est, humiditas vero ad tactitiai pertinet..b Θαργ'1er. J Obr Iceret aliquis, nos ita terdum ex aliqua distantia percipere cibos in aquam iniectos; verbi gratia, mel infusum aqua .. Quare non percipi sapores absque externo medio. Occurri t, in eo euentu sentiri mel non per aquam, tanquain per medium: sed quia tota aqua sapore affusa gustabile
quidpiam estic Color autem. J Quia & communium, Si propriorum notitia rei naturat in uestigatur, de deprehenditur, docet, quid proprium, quid commune sit gustui cum alijs sensibus:atque in primis cum visu. Est ergo illi proprium, quod
gultabile cum humiuo commiscetur, ut sentiatur: visibile autem non ita: non enim colores atrem p crantur, miscenturve perspicuo, nec etiam defluunt e corporibus, ut Democritus Leucippus, Empedocles,& Plato existimarunt Quare diuerium elle utriusque polentiae medium. In eo tamen conuenire,quod, ut
color terminadactum videndi, i ta sapor gustandi ..d Ammi nihil. J Quoniam sapores multi aridiviniunt corporibus, docet, .corpora sapida, si non actu, saltem potentia humida esse. Ea vero potentia facile apparet in iis quς leui attachia corporix humidi liquantur, ut sal,qui & lin suae saliua in humorem soluitur,& linguam ipsam madefacit. Adde etiam,. In i)s,quae non liquescunt; ut in aromatibus , sar esse; potentiam ad recipiendum humorem linguae communicatum e Arverὸsicu/i. J Pergit ostendere,quid gustatus cum aliis sensibus commune habeat. Nempe, quia, ut reliqui tensus non solum propria sensilia dignoscunt , sed etiam suo modo eorum priuationem; &, ut non tantum circa. moderata, sed etiam circa excedentia obiecta versantur; ita& gustatus non, modo sapissum,sed saporis expers, siue in P stabile, &quod vehemetitem ia-Porem habet,cognoscit .. Porro in stabile quattuor diciturmodis. Primum; ex negatione, quod fieri nequit, ut gustetur, verbi gratia color. Secundo, ex priuatione,quod guttatili qualitate praeditum Aon est, habet ranae ad eam o, tinendum apti tudinem,ur,aqua. Tertio, quod minimum gustatilis qualitatis possidet. Quarto,quod in excedenti gradu gustabile est. Totidem autem m- qis, Si inaudibile, di inspectabile dicitur. f Vs informo diti ruriaut ιndoctum. J In Graeco contextu γε ta τὸ ἀπυρροον, id est quod pedibus carci, de quod nucleo est prauatum. Est autem sensus,dici non iuinquam inuisibile id,non quod omnino caret poten i ut videatur,sicuti sonu aut Angelus; ladoret , ut reti&perspicue vi-