장음표시 사용
31쪽
ouam, eiusmodi consideratio phsetica sit, an potius metaphysica. Cui coerri-- dubitationi occurrendum est; si ea ur dubita praedicata non in tota sua amplitutioni. dine sumantur; sed reli tacta ad proprium & specificum gradum animae
rationalis, ita, ut cum ea recipro .cemur , nimirum, tale immateriale,
tale per se subsistens, tale ita tellectiuum s eam speculationem physicam esse s quandoquidem cognoscere propriam ac peculiarem animae rationalis naturam ad Physiologiae doctrinam pertinet , ut proxime statuimus . Si autem sumantur in
commune,&vitam animae, quam Intelligenti)s conueniunt , Meta-
playsicam esse : quia sicut stibilantiam , relationem & qualitatem, ac passiones entis, secundum communes de generales conceptus speculari , Metaphysico incumbit , ut loco citato Ostendimus , propterea quod haec , etsi ex parte in
materia reperiantur, secundum se tamen indit seientiam obtinent, ut in materia sint : ita cognoscere intelle tiuum, per se subsistens , de
immateriale, in commune, Meta-
physici negotii est ι quia esto etiam
Conueniant animae rationali, cuius
is opriam & reciprocam essentiam, Ggnoscere ad Physiologum spectat ; secundum se tamen indiscrinii natim se habent ad animam , &ad ita telligentias , quae nullam h
hent cum materia coniunctionem.
Explita io rationum , qua superiis dictis adu fari et ιd
Quorsida Lliquima est, ut respondeamus interpreta I ad argumenta ex Aristoteletio Iocl A- delumpta in a. de Partibus animaristotelici Ilii in , quae animae rationalis do- depai tib ctrinam primo I 'hilosopho absoli1- an tiarat tu, te ascribere videntur . Alexandri prol. Icnt. sce a orcs c pinantur, qliae Ilionem .ar . Ri fio .clus eo loco non esse de anti
A ma duntaxat animantium a quia non dubitauit. hanc in uniuersum a Naturali considerari r led de anima , ut etiam intelligentias comis
prehendit a quae salseque, an sicuti
Naturalis omnem animam contemplatur , quae animantium est , ita r. ietiam de animabus separatis disce- lptare queat. Itaque asseriant , i tellectum, quem Aristoteles ad ciri na physica remouit, non esse hu-B manum, sed subitantias separatas. Haec explicatio non placet, propte- Reijcitur. rea quod ex ipsa verborum serie planum videtur,detolis animalium formis Philosophum ibi disserere. Itaque dicendum, decretum ab A ri- Germanastotele illic esse, animam humanam explica- non ex toto pertinere ad Philoso. tio. phum naturalem ; quia, ut paulo ante monuimus , spectat etiam ad Metaphysicum, tum secundu in sta C tum , quem habet extra corpus , tum quo ad gradum intellectivum in commune spectatum . Rogabis Dubita tamen, quam vim habeat ratio il- tio. Ia : nimirum ; Si Philosophus naturalis de . intellectu. ageret , atque adeo de intelligibili, futurum, ut λnulla alia disciplina praeter Physi Iogiam stiperesset : videtur enim huiusmodi consecutio nullius esse momenti : tum quia pari ratione D sequeretur , nullam esse Philosophiam, praeter primam, cuni haec de intelleὲtu & intelligibili displitet:
tum quia ex eo , quod detur scientia, quae de intelligibali agat, haud probe infertur, reliqua sic lenitas Cmedio tolli, clim eandc in rem alio atque alio modo spectatam diuersae scientiae tractare possint. Nam te ram in rotundam figuram conglob tam esse , demonstrat Physicus, si- E cut&Mathematicus f hic ex rotunditate umhrae, quae interiectu te
rae fit in Lunas ille ex aequali motu graviuna ad centrum retrae. Non- Quid notnulli, in quibus est Mirandulariis nulli respoI8. lib. de litigii lati certaminc.&- dealli. cito. prima,quarta, & septima, o currunt, ii luis modi rationem proba, bilem cile dii ii taxat, nec ut necessa
32쪽
babilitatis prae se scient uti ab Aristotele adduci, ad hominum in
naa exercenda, v i facere non thre Dupl late quenter consueuit. Verum neressit eis diuide- non est, ad huiusinodi asylum condae modus fugera; aduertendumque exta penes ra- tano , hoc loco bifariam stientiastiones for inter se diuidi posse: uno modo e
malca. nes diuersitatem formalium rati num s quo pacto philosophia comtemplatrix, ε. Metaphys. cap. I. text.2.distributa est ab Aristotele in M taphysicam, Naturalem & Mathe. Penes ma- maticas disciplinas. Altero penes teri diuer ipsarum rerum,quae sciuntur, diuersitatem. sitatem : quomodo Mathematica a Naturali notT distinguitur 3 siquidem quantitas, quae a Mathematico consideratur ; cadit etiam in contemplationem naturalis Philos phi : dissidet tamen Naturalis a Metaphysica; quia haec praecipue circa res materiae immunes; illa circa m Quid re- teriatas.&sensibiles versatur. Hoc
stondedu posiιo respondemus; si Philosephia
m. naturalis de intellectu dissereret, suturum , ut de omni re meditaretur:
ageret eitim in primis de iis , quae
iubsellium cadunt , atque adeo de
quantitate , ut nunc revera agit lconsideraret item res a materia a
iunctas, quoniam eiusdem est, intellectum, siue animani intellectri-ccm, secundum conceptum ipsi&intelligcnt ijs communem, sic nim Aristoteles loco citato animam humanam , &lia tellectum accipit & intelliget tias, ac totum primae philosoplita subsedium conteinpi ri ; cum haec innitia in eadem com- muni abstractione conueniant . Defendit Quare ex parie diuersitatis rerum argumeta- ii sit iam natura Iis Philosophus a. tio ex Ari- his disciplinis tractandum relin- not. supe. querela licet aliunde, id est, spectararius addu- rationum sormalium distinctionecta. adhuc scientiarum diuersitas, saltem ex parte seruaretur: diximus, saltem ex parte; quia ex eo. qtibd Physica intellectum in commune comem-pletur, recte sequitur, eius obieetii meandem sortiri a materia abstractionem, quam primae philosophiaeo, lectum: atque adeo has duas 1ci ea. tias in unam eandemque recidere, etiam ex parte rationis is alis.'
Quod tamen non sequitur resye Mathematicae, & Physiologiae: si
quidem quam stas Mathematica no . eandem tibi vessicat abstractionem , quam in lectivum incommune, t . Aut planum est Ad id vero, quod opponebatur, non valere hanc consecutionem I ' . Philosophia naturalis agit de intellectu Si intelligibili, ergo nurula est scientia praeter naturalem Phi- losophiam, quia alioqui haec etiam rvaleret; Metaphysica considerat in- . - gtellectum, & intelligibile: igitur praeter Metaphys. non est alia scientia. Occurrendum . diuersam esse rationem. In priori enim illatis sne supponitur, naturalem Philosophiam versari circa suum proprium obiectum, ac circa obiectiun mat
riale Mathematicae,id est, quantit rem. Vnde, si consideret intellectum
nem . similiterque intelligibile . iam sibi vendicabit obiecta omnium partium triplicis Philomehiae conis templatricis; in posteriori vero illatione praedicta hypothesis locum
non habet, ut satis constat. Quare
licet Metaphysica intellectum Zeintestigibile contempletur, non sequitur, versari illam circa obiecta aliarum scientiarum contemplantium . Ad illud vero Aristotelis ;id, quod contemplatur intellectum, contemplatur quoque intelligibile, quia relatorum eadem est scientia de consideratio: rc spondendum erit, id , quod contemplatur intellinum , contemplari etiam inritelligibile , non . quoi iis modo , sed prout haec se mutuo relaiciunt, sibique respondent . Respondent autem sibi intellectus consideratus , ut est potentia sermae physicae , id est , animae rationalis: &intelligibile physicum . Item imtelligibile Metaphysici im , & intellectus si impius , ut est potentia
substantiarii in separararum , aue etiam quid commune intellectui
33쪽
re prior consideratio ascribenda . Arit Philosopho naturali, posterior Metaphysico. Quamuis ita naturali Plillos inho attribuenda esset eat hypothesi, quam finiebat Missio es. Ad seeundam rationem ex eo dem Aristotelico. loco , dice dum . intellectrum , siue animam intellectricem secundum illum com
turam 3 alioqui etiam intellige iijs. in quibus ille remitur, naui
Ad tertium patet solutio ex db Ad 3.ctis: Nam anima subpidictico, Anima r sideratione est quidpiam sis tionalis lutum a materia ratque iubq-μdeo ad aliam distipli- pria nonnam, videlicet si natura. ad primaminia. Iosophiam spoetam.
34쪽
VM a omnem sci iam rem esse b bonam arbitro Tex. I. muriae honoratilem, oe aliam alia magis ex eo talem esseputemus, c qida; vel exactioren,vel rerum est earu,quae magis praestabiles,masM sunt admirabiles; sciretiam anima nimirum ob haec utraque non iniuria ponendam in primis esse eensemus. d Uidetur autem Tex 3. ad veritatem omnem ipsius anima cognitio vehementer conferre,σmaxim8 ad ipsius natura scientiam: en enim anima e quasi principium animalium. f Contemplari autem, σω oscere naturam eius, σολ Tex s. nantiam quaerimus a deinde ea, qua circa ipsam accidunt, quorum qu
dam affectus ipsius esse proprii, quaedam animalibus etiam per ipsam inesti competereά videntur. g At veris undequaque atque omnino dissia Tex .ellimi m est,sidem aliquam de ipsa tandem accipere. - cῶm haec να- sio eommunis sit etiam cum abys rebus compluribus, de subctantia dico, o quid est unus cuipiam fortasse modus,una via quadam esse videtur, qua cognoscere, quidnam*πnaquaequepossumus rerum, quarum fulcsantiam percipere volu us, perinde atque modus vos en hisce, quo proprii rerum demonstrantur assectus.Quapropter Raerendum est,qum Tex. s. nam sitissa via, quis illa modus νnus, quo rerum suostantia percipi posssunt. Qu)d si non unus quidam atque communis fit ille modus,londidi essior i apertractatio pt. ortebit enim de Haquaque rerum accipere,
quis ad unamquamque modus accommodabitur. Si vero pateat, zillum demonstrationem, υes diuisiouem, vel etiam quendam atrum modum esse,complures insuper discultates, errores emergunt latis exquirendis, ἡ 3uibus uniuscuiusque conficiend. et es di iris resiarum namque rerum a priscipiasunt, ut numerorum , su eierum . h Primum autem Tra.6. fortasse necessarium est, dividere, αque accipere, is ponamgrarerum collocetur,qu Equisi sit aetami;Hrum Iti substanti an in quastrare, trirantisate, vel ri alio quoIam praedica morum genere collocetur. D m perusigandum', virum eorum subear rarionem, qua potensis sint,an pnius quistam sit .vietis; ion enim pari isteresse videtur. Consi- γ.d vandum eIt praterea, Dambilussit, necne; erutrum eiusdem sitania
35쪽
Tecr. an etiam genetred ferat. Unc enim ij, qui dicunt, atq; quaerunt de anum,de hum ina tantum quaere, eperscrutaris ridentur. D cauendu est, ne nos praetcreat, virum Vna sit ei res ratio, 6 animalis,au νmusculusi sit alia rario, ut egre , cauu, b inlinis, Dri. i LGimes aratem uniuersale aut
nihil est, aut ρ rius est: er quidquid i idem aliud communiter aedica Tex s. tur.Praetere si non uidyssibi animae,sed partes,virm animam totam, Τ . a Q. an partes quaerere prius oporteat. Di licite autem est id quoq; determinare,quaenam inquam partes a quibus diuersa sui. Et νtru ipsis partes, ani arum pinium operationes prias quaerere p rscrutarii oporteat; ceu intelligere,an intellectivum, oesentire, an sensic tuum, o eodem modo de
ceteris. Q ιὸdsi oherati nes sint exquirensae prius, rursus profecto qui , . spiam dubitabit,sio posit aprius inqairenaei; νι si sibi apricis quam Tex.i r. sensitiuum,ct intcssi bite,quam luellectivum. Κ oufulum aute ipsim quid est cognitio coferre νidetur perspicientis eorum causas,quas Mst ijs accidunt,ut in Mathematicis cofert, quid est recitam,cr quid cum vvm,vel quid livea,quid sperficies ad cognoscendum, ot rectis angulis tria clusi suuaesuries: iami ιm quid est, omnis est principium dim
strationis sed e conuerso etiam accidentia magnam a femuopcmad i DI percipiendum. Nam cum per imaginationem de accidentibu aut omiai mbra, aut pluribus reddere pommus; tum aliquid etiam de substatia L-cere potet imus ορ- . t Quare patet, eas omnes desiuitiones Heren sim is , vane , dictas, assignatas se, quibus non sit, t accidentia per- MD- cipiantur,aut de ipsis coniectura facilis haleatur. ni o etiam de affecti . bus animae dubitario, Utrum omKes comunes mi cum eo , quod hab t L
i rum sine coNore nullam aut agere, aut para νι iis , H iras i, confidere, cupere,omninos tire. Maxime et ipsum intesti re,'roprio simile est.
Quod si hoc etiam imagin.rtio sit quaeda, a ut sine imaginatione non sit,uee id esse siue corpore potes. si igitur operationem animae, velasse Dumuliquis proprius stisus, ieri potest, ut aaὴῖmaseparetur. Sin vero mulus sit elud proprius; nolis parabilis es, sedct de ipsa n perinde atq;
de rectis, cui multa quidem, i rectium est, competunt veluti puncto p y ima aeneam tangsre,n0n tamen ipsa inquam,separatum tangat; Geni.n ia- et dicis separabare,quippe cum simpera liquo cum corpore R. o Videntur autem est omites sectas a/umae cum corpore se; ira, m r=isuetudo im is,m is ricordia onfidentiadaudit , odium denique, atq; am rruam νηξ cum his ipsum cumus aliquid patitur. Quod quidem ita esse cxeo 'at 'tri terdum mi unon irascu atur, neq; timrnt: etiam sis vehementes ipsisnia Lfestaeue causa ferant; tulerat a paruis quibus .rm mstar tur,atq; cria
suis, memet, e Micritur , corpu-perinde se habet, atque curu ascia ruri ra. IIocia is ex eo pata : quia voanulo nulla re penitus acciI te, .Fa quidem p siit lcrrere, milloque imminente pertinis , Utq, qtum
36쪽
mini,perturbantur,acaficiuntur timore. si iter sint, aetiassectus rationes se materiale: p qnaxe disnitioneri orum tales sunt. Irasci namque motus quidam testas corporis, aut partis, aut potentiae ab hoc huius gratia.IMiria naturalis en de anima vel omni, et ei tessi consider re. q Diuerso autem modo N resiser disierendi artifex unumquοὐ Texas que ipsorum diffiniet. Nam alter inmm appetitionem se dicet dolaris viacissim aduersario inferendi, taliquid tale. Alter sanguinis aetu caloris
eius, qui es a cor en, feruorem Gessitionemve. APque aeter materiam,
alter formam Mepasio reddit est rationem. Haec enim est ratio rei, quam necesse est, si fuerit,in tali materia esie,sic enim domus a gnari dif-nctio solet . tiam quidam talem eiuου rariovem assignat, esse dicens regumentum, quod quidem prohibere, propugares potestincόmodisates eas, quae tum a ventis, tκm di imbribus, tum etiam ab asu fieri eueniress lent. Qidam dicit, lapides se lateres, atqκe ligna. At alius formam in hisce ponis, horum dicendo gratia. Quis igitur istorum eri Naturalis stisne, qui materiam a signat , O rati ignorat, an is, qui solam rasionem reddit, materiam ipsam omittit an is potius, qui utramque completaturit istorum uterque quis est. At cium conuat, neminem G Tex. In quil circa materiae versetur assectus non separabiles, ct ut non Pparabiales sunt,praeter ipsum Philosophum Naturalem. Etenim risuralis circa omnia ea versatur, quae talis corporis, talis i materieisunt operationes , atque esse Ius circa autem e quae talia non sunt,non Naturati sed alius flet versari. Atque de nonnuuis quidem considera i forte fuerit aritifex;faber,inqtiam, vel Medicus. r De his autem, quae separabilia quidem non sun attamen non it affectus corporis talis, sed abstractione semuntur,Miubemetricus: D ea,ptae suntJeparata, Vt tacta sulit, se primus Ubilosopbκr contemplatur. Sed eo redeundum cst, ν).de nostra defluxis Tenis. 'oratio. Dicebamus aut mafectas a mae e e in parabiles ab animalium naturas materiet, ut talas siunt; non risce aratur linea, superficiesque,
sic iram,Cr metum a sibiecta sibi mater .is par.tri.
Duo potissiluarisiant, quae. homimi animos ad perdilaeno dum procliuiotas redduiit, ac vehementer acuunt e scinatiae dignitas, de exacta methodus docentis. Dignitas scientiae tribus continetur; certitudine Quae scita ubi in materiae,praestantia, & utilitate. Haec omnia praefatur Aristoteles in di appeti- hoc prooemio. Nec interim susceptae rei difficultatem silentio inuoliuit, tum tum excis
quia haec etiam auditorem excitat, ne torpescat otio, ut Graeci interpretes adin tent. monent, tum, nequis in re ardaa &rec dita maiorem euidentiam poscM,
quλm par sit.& quam rei natura patiatur, tum denique, ut rudia & tarta ingenia ab ipso limine procul esse iubeat. Quod veteres Philosophiae proceres via Cur Phila
que adeo ante oculos habuere, ut propterea verboruni bretiitate, & aenigma- sophi delum inuoluciis naturae mysteria obtexerint; operae pretium se facere ex illia natura ob- mantes, si ea ratione tardos mi irimeque ad audiendum instrectos rerum ata. scumscria
ditarum &melle tutum ιnquisitione remouerent. pserint.b Bonam
37쪽
Ratio bo- b non On Bonum & honorabile re ueniunt, ratione diς ni & lis serunt. ut simplicius annotauit. Nam idem, ut refellii radappetitum, bonum norabilis. vocatur: ut ad exci lentiam, honorabile rappetimus enim bona : in honore Viraq. sci habemus excellenti, Conuenit autem ratio boni ni scientia', quia bonuinenti qcom I. Et hic. c. r.est, quod omnia appetunt omnibus adtem hominibus ingenitum petra. eil scientia deiiderium, I. Metaph. c. i. Competi quoque scientiae ratio hon obiectio. rabilis: quia munere scientiae praestant excellunt q. homines tum belluis,tum alij alijs inter se; quod A. Politi cicap. . docet Aristoteles,dum scientiam inter species nobili latis annumerat. Erit tame qui oblIciat, videri Aristotelem non sibi constare. Nam I. Et hic. cap. I 2. affirmat diuinis tantiana rebus deberi hon rem; laudem autem virtuti & honelle factis. Hoc autem Ioco etiam doctrinae Dilutio. honorem exhibendum concedit. Sed occurrendum aliter in Ethicis; aliter hic
honote sumpsisse. Iu Ethicis enim loquitur de honore admodum presse, qui
rebus non comparate, sed simpliciter excellentibus, quales diu ira sunt, conuenit. Hic autem de eo,qui etiam rebus humanis accommodatur, prout inter se magis aut minus eminent. e .ia vel exactior. J In hunc modum ratiocinari videtur . scientia omnis praeclarum quidpiam est,ia in honoce ac pretio habetur. que aliam alia prς- stabiliorem exiitimamus, quo in rebus & nobilioribus, & certioribus versatur:at viruinque inter alias scientias doctrinae de anima excellenter conuenita Iure igitur eam inter primas collocabimus. Circa minorem propositionem, in qua Aristoteles scientiam de anima cum alijs comparat, dissi diuisti et rinter expo'sitorcs , num ea collatio absolute cum omnibus in uniuersum disciplinis.an cum Physiologiae partibus duntaxat,intelligenda sit. Priorem explicationem sequuntur, praeter alios Commentator,M. Alber iras, S uterque Car
tanus. Posteriorem approbat D. Thomas, Ae id us. Simplicius, Philopontis &Ferrariensis. Prior magis placet,cum ex verbis Aristotelis nulla comparationis limitatio colligatur. Nec est laborandum, quod quidam faciunt Interpretes, quo pacto haec scientia reliquis hoc loco praeseratur. Nec enim illam Aristoteles ceteris pr scit,sed duntaxat i liter nobiliores collocat. Quem vero locum tum dignitatis, tum doctrinae ordine inter alias scientias obtineat , exposuimus in prooemio Physicorum. Duplex d Vide in au em. J Duplicem proponit utilitatem huiusce doctrinae; Commuliuitisce unam communem , alteram peculiarem. Communis est, quod plurimum doctrinae conducat ad omnem veritatem . Quo nomine putat Averroes signi hcari villitas. scientias contemplantes duntaxat . quarum finis eii sola cogimio veritatis . Magis tamen placet interpretatio Simplicii , existimantis, comprehenditam contemplantes . quam praeticas. Nam & omnes veritalcm spectant vir de I. Topic capit. 9. in definitione problematis vocabulum veritas pra-ci:carn quoque amplcctitur esto, illae non vltra progrediantur, haead opus de actionem 1 lterius contendant :& omnibus haec diiciplina usui est tum ob eas rationes. quas in prooemio retulimus: tum quia agit de intellectu, a quo omnis notitia veritatis , atque adeo omnis aetus sciendi eliciti et . Peculia. ris autem utilitas est, quod haec de anima disputatio mulosim conserat ad na- PecuIiaris turam. id est, ad eam Physiologiae partem, quae de animantibus disserit; quorum natura, hoc est, forma, est de anima, a qua omnes vitales actiones proficiscuntur.
Adverbiu e am malium. e Πναρ e των FG i J Non appellat animam quasi, non absolute principium animantium, sed quasi principium, ad discrimen, ut ait
seinperini Simplicius, pruni & infiniti principij a nullo dependeniis, se quo lib. . de 8.nuit. Physicoraim,& ix.primae philosophiae,vel potius, ut ait D. Thomas, quia particulam οι 'ον. id est,quas, iton diminutionis,aut similitudinis,sed ornatus gratia, ut saepe alias hoc loco usurpauit.
f Cen ιemptariasiem. J Duo sibi perquirenda esse inquit in doctrina de ani
38쪽
ma. Alterum,quod quidem ad definitionem pertinet,est essentia &substantia Quid ei
animat: alterum,quod spectat ad rationem demonstrandi, sunt affectus, id est, ca animi potentiae &operationes, tum peculiares ipsi anime, quae t imi rutri in anima d: isdie. u. iii tellectiva inhaerent, ut intellectus, & contemplatio : tum communes cum corpore, id est,quae in organo materiali recipiuntur; licet ab anima,tanquam a fonte dinianent, ut vires sensitiuae &actus sentiendi.
g A -νὸ.J Per dissicile esse, inquir, exploratum, certumquς habere, quid Aristote
de anima statuendum sit. In quo, ut Theophilus annotauit. Platonis imitatur iis inscitia modestiam , qui se non admodum exactos de mundo sermones aiebat allatu. bendo morum: non ut ii,qui omnia se scire profitebantur; nec etiam ut ali1, qui sciri ali- destia. quid posse dissidebant , sed media inter confidentiam &desperationem inc dens via. Ait ergo,dissicili inum esse aliquid de animae natura statuere; quia inprimis de ipsa methodo inuestigands definitionis,qua rei essentia declaratur, quaelii Oeli,etsi communis aliis doctrinis .Elt, inquam,ambigua quaestio,num Triplex ea methodus sit una, ut eltuna via. ratioque demonstrandi; an sint plures . inuestiga. Tum, quia ii una sit,dissicile eit ab ea non deflectere: si plures,non erit minus dat definia laboriosum cuique rei propriam accommodare,cum magoi laboris sit,singu- tionis via. larum rerum genera Sc disterentias inter nosse. Porro methodum inueniendae Plato. definitionis statuit Plato in Sopnista diuisionem: Aristoteles secundo Polle. Aristotiri oris analys eos potissimum compositionem et Hippocrates argumentatio- Hippocrinem. In qua re diiudicanda, non est,cur hoc loco immoremur, cum Dialectici negotia sit. h Pνimum Posteaquam expIicauit ea, quae tractationem hane di Lficilem ostendunt exi1s, quae communia sunt aliis rebus, quarum naturam definiendo enodare volumus: nunc quae huic de anima commentationi peculiaria existunt, in medium affert. Haec tria potissimum sunt; nimirum , quae sit natura animae: quae eius paries, vel species: qui actetus de
i Animal autem unisa Vati. I unam exquaestioniblis, quae in hac materia dissicultatem pariunt, esse inquit, eam,qua quaeritur, utrum anima genus fit, an species;&num eius definitio sit tanquam generis,ut animalis:an tanquam
speciei infimae Quia verbdixi animal definiri; ite quis suspicetur,ipsum p' Vniuersa-nere animal uniuersale separatum, ut Platonitam ideam; remouet eam suspi Ie separacionem, ambinans, animal uniuersale idem intellige de ceteris naturis tum nihil communibus aut nihil esse, si sumatur, ut a Platone fingitur, qui vole- est. hat, eiusmodi uniuersalia cohaerere per se ante omnia singularia: aut esse quid posterius', id est, collectum ex singularibus, intelletius beneficio. Aliter quoque hunc locum Interpretes enarrant, sed noltra expositio com-
K Non blam amem. J Variae sunt huius loci explanationes. Nobis placet expositio Simplicii,& Philoponi. aientium,tradi ab Aristotele viam inuesti- An aegandi animaeddfinitionem; nempe ab effectis& accidentibus ipsi animae pro- definitio pri7s. Licet enim saepenumei is a cau sis ad effecta progrediamur, ut i n Mathe- ab ipsius
maticisdisciplinis; interdum tamen vice versa ab effectis ad causarum noti essectis colnem incedimus, praesertim in Physiologia; habent enim accidentia magnum ligenda . momentum ad cuiusque rei essentiam indagandam, atque inueniendam; quia ex iIs, quae accidunt unicuique, si in nullam aliam rem cadere possint, ut ex effectis causae adaequatis, cum sint quasi expressae it Ilus similitudines, inquid-ditatiuam causae notitiam deduci inur, qua de re D. Thomas lib. . contra Gentes , capit. 69. I Quoniam,vtex essectis cognoscit nus causas. ita ex causis eia secta,& ex subitani as accidentia; colligit eas definitiones,ex quibus non per se coanolcuntur accidentia, aut non haberi: rfacilis coniectitra ad ea cogno
scen M, a. adcinc esse, id est, nou veras & proprias, sed verisimiles. & ex. causis
39쪽
Dialamis causis remotis tamam, qGlossunt iliae. Didiu Dialectici in disputationia
cantantes. bus saepe viui Hur. Ita Graeci Se Latini Interpretes hunc Iocum enarrant. dumidam Nam quod alecticum interdum fumatur ab Aristotele, constat ex capite quod veri xo.& is libri l. Postetior uni, di ex cap. 8 l ibri eiusdem veris, &e apsmile, qg tib 4. Physici S ex cap. D. lib. 7, primae Philosephiae,& libri Generatim rue ex cau ne animalium .s r m Est errana de lictibus. J Quaestionem mouet, cuius explicatum dictio letis proco esse inquit, sed tamen ad huius operix institutum valde utilem,&opportuis dit. num;exeo enim pendenti fundamenta disputationis de animorum immori Quaestio litate: videlicet,virum anima intellectiva habeat operationem propriam, dide animae a corpore independentem si enim habet,utique extra materiam cohaerere po- intellecti- terit,proindeque immortalis censebitur: alioqui vero caduca,& interneciosiaiae indepo obnoxia. Siquidem natura nullam formamotiosain,&operationis expertem dentia a in mundi uniuersitate esse patitur. corpore Quidam hunc Aristotelis locum in reprehensionem vocarunt, ae primain dissicilis , . id, quod dixit, si an una operationem propriam sibi vendicat, posse eam lmsed villis. parari. Nam oculus propriam habet aetionem; nempe aetiim videndi, neci a. obiecti men, ut corpore separetur, flari potest. Deinde, quia modus ille argumen-Kontra. Α- randi, si anima vendicat sibi propriam operationem, potest esse extra arpus; .rist. si non vendicat, non potesta vitiolas est, &contra regulas ab ipso Ar sto-α. Obieci. tele praes iptas; siquidem ex antecedentis destructione procedit ad to lendum consequens : cum potius deberet. sumpto opposito consequentis, tol-Diluet. I.. Iere, demolirique antecedens. Priori obiectioni omissis aliorum solutioni, lais, occurrit hoc loco Simplicius &Philoponus, visionem non scesse p-
priam oculo, quasi a corpore non pendeat, de quo propriae operationis modo loquitur Aristoteles. Caietanus vero inquit, eam hic tantum censeri propriam actionem, quae formis pesse , non autem partibus integrantibus, luti M. accommodatur. Ad posteriorem obieetionem respondent Commentator, . Aegidius Thieliensis,& Apollinaris,illum argumentandι modum rceieconis cludere in tertilinis reciprocantibus . cuiusmodi sun ε,1brmam habere pro
priam operationem ,&cile a materia separabilem. Facilior est interpretatio ii hiloponi, Siinplici j. sancti Thomi, Caietani,&aliorum sentium, non aris umentari Aristotelem iis verbis ; sed si inplici tantam assertione assismare jnanimwopriam sortiatur operationem , posse a corpore abiungi; alioqui
N anima n Permia atquevire Ibi nulla,inquit 'nesmar propriaest operatio,vi ri e cor. est anima separabilis a corpore t sed quae illi tribuuntur, sic tribui intelligua. pote non uic, ut multarebus Mathematicis quasi ieiuniuia naateria accommodantur,. speratur, quae tameti non sunt sine materia. Dicimus enim, verbi causa, rectunt tangereti Hecorpo sphaeram puncto, at tactus non potest a corpore abiungi: sic ergo & de ima. i ditaeno. incentur operatainaeS,clis tamen non sim absquccorpore,si absqμα tuo ag ec aett. nihil valet . I adiones o Videntur m em . I ostendit, iram, cupiditatem, ceteros.'iulmo, alatnae di affectus, seu passiones, communes esse animarcum corpore. Omni&, i aisco ore quit, operatio , ad quam corporis tem Peramentum operatur , non solium fui. εω- animae cit, scd etiam corporis; atqui paniones itasese habent ; non ergo i in utres. lius animae sunt, sed animae & corpori communes. Assumptionem consi Qui ei id mat: quia quosdam videmus scuι de Musa irasci, ut choleticos, qui biis mox
irascarur . circa cor sangui S estcruescit: ali OS vix ad iram mmovcri, etiam graui obla. Qui tarie. ta occasione, ut eo , qui phizgmat abundant. Item, quosdam vel minima
si sacri causa timoris, expauescere, ut inelan olicos ἱ alios non item. vi quibus itaeant. languinea complectio est. Hoc autem ex eo prouenit, quia in his amonia Aristot. . bus magnam sibi parrem vendicat corporis affectio. adere Atilio telo
copio inia libro de Phrsiognomia. Ac de Partibus animalium. capite
40쪽
GaIems. Galanus in Iibro, oui inscribitur ; Quod mores animi corporis remperame, mi di
trum sequantur. Illud tamen certum est, & persilicuum,'iscet co rum temperaturae ad eiusmodi viseetias inclinent,in cuiusque potestate eue,accedenae diuini numinis ope. cem ui rationem insurget rex motus rationec hibere, acrotius starum ad virtutem di probos moria componeret ut alibi ex profesib disseruimus. p I. Cons: est, aflectus animae cum eo ore communes Ier materiam esse definiendos: ctarium. sicut enim ex materia habeat esse,& eam in suo coi ceptu/ncludunt, ita per Iraquidia eandem apposite innotescunt. unde ita recte definitur ultionis, ex illata in- x. Conseaimia appi o,eumferuore an inis ineorde. Alterum sit, Philoismi esse ctaritim . de anima disserere, aut de omni, aut de tali. Adiecit vero,aut de tali, siue, ut
quidem interpretantur, propter intelligentias. quae ani et Iorum dicuntur,.quarumconsideratio e sicae metam excedit: vel propter animam ratimnalem, cuius contemplatio non ex toto ad Physiologiam pertinet, vinita
nobis superius declaratum. Huius secundi consectari, ea ratio est, quia ex Itatio pro modo definiendi cutusque rei colligitur, ad quam soratiani quaeque perti- ximi eoi neat; siquidem definitio est principium diuersitas principiorum scientiae ad ij. diuersitarum arguit cum igitur ea,quae definiuntur per materiam,spectent ad Physicum formadefiniatur per materiam,atque adeo & anima, arforma cedam est, consequens', ve animae contemplatio ad Physiolatum spectet.
Verba illa, ἀλe huius notant musam incientem de finalem , poni- rina &turque irae finis pro forma: civia semia plerumque in finem incidit, id ue finis saepe infra dieitur, poni larma in definitione minus,eum adhibetur, cuius gratia, coincitat. ia est,finis. q Diuerso ainem modo. I Digressione quadam non aliena ab instituto di. Qua rone 'stinguit modum definiendi in Physiologia, Medicina, Dialectica, Μathem, definire is QSN Me- tiea, di Metaphysita. Physiolchia de Medῖcina eodem pacto definiunt, Ieat Ph
uisus. . nisi quisd illa totam entis naturalis amplitudinem comprehendit: haec so- sioluus. ua Dia. la eorpora sanitati morbisque obnoxia. Docet ergo Aristoteles, Physi astus . logum definire ex materiar Dialecticum ex forma, ut irae, &domus defi- mitiones ostendunt. verum quod hi artifices non ita definiant, probabit aliquis in hune modum: Physio logus non solam materiam considerat, sed etiam formam; imo & in se ae contemplationem maiori Itudio incumbit, tam illa multo nobilioris notae sit, quam materia: igitur non ex sola materia, sed ex serma etiam definiet. Quin & ita esse ex toto Phy- No videri sologiae discursu liquido constat. Praeterea, Dialecticiis paratus est ad di- Physol quia iidum probabiliter de quacumque re . neque eius facultas ad hoc, aut gu defini- illud definiendi genus contrahitur. Non igitur ex sola forma, sed Pro re reper solinata', & viseratio probabilis obtulerit, ita definiet ex materia, ex forma, mainiam. Neqi Dia- ex utroque, ex onmibus caularum generibus, Ad haec quidquid velit The-Ιecti per millius cipites.& Averrora comm . i7. dicendum est, non esse mentem
solamiisse Aristotelis, Physiologum haud drenire etiam per se ani , cd in paulo PM I xi δm- poli doceat, eum per materiam formamque definire riden im indicant ver- gus definieba illa an potius qui utraque complebitur, sed tantu inmodo volitisse di- P materia. scrimen ponere inter Physiologum & Dialecticum, quod cum ille per ma- iud iis soteriam, etsi non per eam cluntaxat, definire soleat: hic per formam definiat. Iam. Veram & hoe non ita est accipiendum . quasi Dialecticus non assumat etiam Dialectic in definitionibus alia causu um genera; sed quia cum probabilia facili, definit perque consectetur.& forma notior st, quam materia, fiesuentius per for- forma fremam definit. Alii volunt, cum Aristoteles ait, Dialecticum per formam quentius,
definire, nomine formae signifieare, quae communia sunt. neque definitam quia no
aliquam materiam respiciunt. Qis expositio probabilis est: non tamen illa, i reli.