장음표시 사용
321쪽
lectui copulatur, ut suppleat uni nem, quam vel inhaesio, ves alia n, tutatis coniunctio praestare potest. Qigod ut planius intelligas . sic ha- Tria inue. beto; In tiostia specie intelligibilianiri in spe naturali tria inueniuntur. Est enim cie intelli imago rei intelligendae; idque habetia tali. peculiariter,ut species est. Secundo, concurrit cum intellectu ad eliciendam intellectionem: id autem sibi vendicat, prout est principium, seu ratio intelligendi. Tertio. inlistet intellectui,quod obtinet, quaten us ac-Quae illo- cidentis naturam participat. Igitur compe duo priora, cum nihil impersecti ratesseti ε nis habeant, diuinae essentiae conum uinae,cu nire possulat, respectu intellectus beatis est beati: tertium vero mininie; quia popro specie tentialitatem,& compositionem, a anteligita que adeo imperfectionis notam in-Dili. uehit, Itaque adhuc ratum manet, omnem nostram speciem naturalem,atque ordinariam debere esse in
ipso intellectu,cui intelligendi principium & ratio est. Ari te- Postremo, quod Aristoteles spmim species ei es intelligibiles posuerit, constat.
intelligi- Etenim hoc libro,c. tex. I s. ait, in- tales con- tellectum possibilem fieri singula, M. videlicet,quia singularum rerum species recipit, de tex. Is sequenti,itemisque cap. s text. Is .ait, intellictum de rem intellectam esse unum; non sunt Ero unum per na .ram, sed in elligibiliter,quatenus res,quae intelliis Ithir, per sui imaginem intellectui copulatur,& vni Iur. IVaeterea vocat intellectum locum firmarum, seu specierum s snon nisi, quia, ut locus rem locaram recipit,ac seruat ita intellectus species intelligibiles: Abicenna Sciendum est autem, Avicennam noluit , lib. 6. Natura l. r.cap. 6. existimasse, species in intelligibiles species non perman testigi ,- rein nostro intellectu . nisi,dum eas , Ies perma apprehendit, aua ex ijs intellecti itere i in- nem edit. Eius fundamentum fuit, tellectu. quia, quicquid recipitur in intelleiam, recipitur intelligibiliter: ergo, cellante intellection zcuanescet species. intellectu. recepta. Haec tamen iopinio Mocul abertata veritate, iliis ititurque fiundamento satis sutili. Ea .
Α mas lib. 2.contra Gentes, cap. 74 3ζde veritate, quaest. IO. art. 2.& I. partis q. 79 art. 6. Nam cognitio intellectiva mu ito est per feet ior, quam sensiatiua: ergo si adsensitivam cognitionem conseruantur speci cs, , t fatetur Avicenna, multo maiori iure coserinuabuntur ad intelIecti uani; maxime,
cum intellaetus possibilis multo sitismior sit, quam esse materiae corp reae,quae lati sim fluit, de amittitur, in B qua tamen sustentantur potentiae sensitiuae.
Deinde, quia, si haec positio vera
esset, nuna prorsus ratio memoriae daretur in parte intellectiva, nec Iecordaremur,nos elicuisse conceptus rerum univcrsalium,quod est contra experientiam. Lege, si placet, quae de hac re commentati fuimus in libris Paruorum Natur. de Memoria, et reminiscentia, c. 2.ἰ Ad rationem, Avicennae respon- Gonsutaadendum est, si recipi intelligibiliter tur haec sed
idem valeat, atoue recipi accommo- temta
date ad intellectum, haud dubie sp cies intelligibilcs recipi in noli rameme intelligibiliter. Si vero idem sit ac recipi. vi cognitu ni in cognoscente, quod dicitur recipi,dtim a Dprehenditur; tunc species non ita se
cipiuntur, ab intellectu appreheni dantur. Porro quibusdam veluti gradibus Proponua ascendunt species, quae cognitionis tur ordine principia cxisi ut . Ih in .sinio sunt spe. dignitatis cies seni Lu externorum, quae noni si gunera mi praesente obiecto, Sc sensim ne duran- lpeciei . I manent. In Iecundo species internorum sensuum, non tamen sensus
communis quae post sensionem , &remoto obie o,brauantur: scd tam cum in sint in organo corporco, ibin
solescunt. & taru materiae sensimidi labuntur. In tertio species intelligibiles nostrii mellectus, quae obi 'ctono existente,&cessante Intelle- .ctione, perseueraucumque immate: Species sev
riali subissio in sint,postquam ei se. telle -. mel introciunt perpetuae atq; inde. lis indebi .lebiles sum.Neqso ultat,quod habi- liter intin tus scientiarum& virtutum inici IN lcctui. io Ccta, seu voluntati in sidcntium saepe cit -
322쪽
ros IN III. LIB. ARIST DE ANIMA
Urittantur. Non enim talis amissio
prouenit ex desectu subiecti, sed exd nidio D repugnantia contrara orii,
quibus ceduiri. ut omittainus eam supernaturalium ha, tuum amissionem , quae ob nolitam culpam accidi i per substractionem diuinam,ci iusmodi est cleperditio gratie.) At species tam liuelligibiles , illensibile, contrariis vacant; alioqui non
possent inesse simul imago candoris, & nigredinis in aere,vel oculo. spes Ange Quod falsum esse conuar,cu nutru licae orum que simul intueamur. In quarto gra-prς stanti L du sunt species intellectus Angelici, viae. quae praeter alias perfectiones . eam addunt supra species nostii intelle,ctus, quod non fuerunt aliquo temporum, aut instantium successu aequisitae,sed ipsis Angelis a principio ingenitae.
posita sic explicauis. Ad primum dic, non poste intellectum co-tenapiari naturas in ptantasmatibus ob eas causas,quas superiori articuis Io attulimus. Et ad argumcnti confirmationem , si loquamur de modo Lrepraesentandi, qui sufficiat,ut pollerior potentia id ipsum, quod prior, cognoscat, falsum assumi. Nec enim facultati appetenti sic obieetum repraesentatur, ut, quod a cognoscente appreheditur, ipsa etiam cognoscat: sed eatenus dicitur ei repraesentari obiectum, quatenus in id tendere novalet, nisi a cognoscente praeconceptum sit. Quod pater,esto. phanta fiadi intellectus sim potentiae subordi- Enatae,non probari hoc argumeto,sat Ad h. ars. esse repraesentari obiectum a phanta Cur pote- sa: ut in id intellectus illico absque tiaappetes specie sibi inhςrente feratur. - habeat Ad secundum .diuersam esse rati in re prin- nem in potentia cognoscente, Scincipium, a appetente, tum Ob allas rationes, quo deter tum, quia facultas Upetens deter
et M. auarita ad operandu a notitia obic
st dii; facultas autem cognoscens nota habet a quo determinetur, ideoque opus illi elt specie,tanquam principio determinante. Ad rertium , sic intellachim con- Αd 3 .RII currere cum specie ad intellectionem, ut oporteat illum prius excire ri vel a phalasmase,vel a voluntate, vel ab utroque, aliave eausa eiusmodi; ob idque non semper uti speciebus, quibus es consignatus; sed iii B teidum ab intelligendo cessares no- nunquam hac potius,quam illa specie uti; quia ad huius magis , quam ad alterius usum aliunde mouerit r. Ad quartum, cognosci ab intelle- Ad 4. adinctu species intelligibiles perachim Quo pa- reflexum, di arguitive. Dum enitn dioeogito experitur setiuullsgoee, ri nectitur stat in*el. sit pra luum adium,arguitqne habere ieci ,se esse principium formale in inllectio. se specie, nis, hoc autem principium vile, col- consigna - , Iigit iis rationibus , quibus. id con- tum. eluditur. Qua de re infra. Ad quintum, ello,omnis intelI Ad s. aetectio ab aliqua specie intelligibili oriatur non omne tamen elici ab specie proprio eius rei,quam intelligimus; saepe enim ex imagine re noti- tia unius ad cognitionem conceptu. ve alterius progredimur, ut,cum per
res sensibiles Dei & substantiarum Non sempseparatum intelligenti iamqui murr intellect
ν, qua cognitio eiu non proxime, re- res cognomo te tamen a sensu petitur. Vtru v ' scit Ppr
ro reli conceptus, quos de hisce re- prias evabus sermamus, relinquantur inno- species.sito intellectu species inteligibiles, in progreisu patebit. Ad sextu, quod attinet ad cogni- Αd vitationem, quam de se Angelus habet,.
admi Itendum est, cognoscere illum se per tuam essentiam, ut docet D Thomas et .Par. quaeit. 9. arva. dc de: Veritate, quaeis ait v. Itemque D. Bona uentura, Duetandus, Richardus in v. dist.3. Aegidius in tradi. de Cognitione Angelorum.q. I. sdeinnaara Metaph. q. s. aliique non paactio
ei si no defuerint,qui secus exitiim rint alentes,non posse Angelus e per
suam substantialia intelligere, sed habere ad id speciem , sicuti ad alia riua nruta perceptionum. Oppossitura.
323쪽
tum tamen dicendum,videlicet,non Α cies admittere. Probant suam sen- intelligere se Angelum per speciem superadditam , cum ad id possit eius substantia, uti argumentum conci dic tudite vicem speciei. Quod vero jpectat ad cognitionem,qua unus olus alios cognoscit, putant no- nulli, quemlibet ceteros per eorum essentias intelligere , quam opini nem attribuit Platoni D. Tnomas
. ni. Gent. capys. eamque tuetur
Durandus & Nominales in a. di si .3 . sed nobis ea non elacet, quia nequit poten tia intellectiva ab ulla re creata , tanquam a forma intelligibiliaetiue, ac principaliter determinari ad intelligendum,nisi eiusmodi principium determinans intra se, atque intime sibi coniunctum habeat,quae coniunctio non cernitur in substantia unius Angeli respectu alterius. Longior hac de redii sito ad alium
Denturne in nostro intellectu sp cies intelligibiles, quae propridsnt rerum singularium,
Ph. Iosophos magna dissidentium partium contentione. Dilius Thomas tum alijs in locis,
quaest. 86. aieti c. I. Caietanus ibid. Capreolus in a. dist. 33. quaest. 2. in solutione argumentoru contra quartam conclusionem, Argentinas in Φ. dist. o. quaest. I. artios. FerrariensisI .conLGentes, cap.63.& hoc in lib. quaeli. 33. arbitramur. non dari ini oltro intellectu species rerum singularium, idemque tuentur nonnulli aetatis nostiae tallosophi, asserentes, nihil esse a Peripatetica doctrina Sil alicam, quaae eiusmodi URtentiam in hunc modum: FOrma reeipitur in subiecto se indum conis ditionem, ac modum recipientis; sed anima est expers materiae ; ergo sp cies , quae in ea recipiuntur , dcbent esse immateriales inrepta sentando, atque adeo nequibunt repraesentare conditiones materiae singularis ; sed dunt aetat naturam communem ab iis auulsam,ac liberam. Confirmaturque algumenti vis communi illo Peripateticorum effato a quod de sumptum est ex Aristotele hoc in
lib. tap. . text. I 6. Res materiales
fieri intelligibues, dum a materia abstrahuntur. Enimvero cum haec abstractio non ita accipi debeat. quasi res per intellectum a propria materia , qua constant, eximendae sint; utique sic erit accipienda, ut tunc res dicantur effici intelligibiles, cum menti obiiciuntur per species , quae non materiam indiuidualem, utpote crassiorem, ac magis do pressam; sed communem lanlunis ferant.
Secundo a intellectus humanus medium locum obtine tinter sensum& intellectum si ibstantia ruin separatarum; atqui species, quae sens bus in uirantur, repraesentant sola singularia; quae vero substantijs separatis congenitae sunt; tam singularia,qua uniuersalia distincte referunt, ut Scholastici scriptores in 1. dut. I.
edisserunt. Igitur ordo ac proportio rerum postulat, ut species, quae ab humano intellectu acquiremur, solas naturas communes repraeseruet Adde, quod, ut intellectus Angelicus percipit distincte per unani speciem, quae noster permultas; ita coissentaneum est, ut, quae a sensu permultas species cognoscuntur , an sito intellectu per unam intclligentur: quod sucus foret, si noli cr intellectus posset rerum singularium imaginibus consignari. Tertio; id naturae ingenium est,ut non conjueuerit facere pluribus, quod possit facere paucioribus; sed species intelligibiles naturarum
324쪽
'endas res singulares, adiunctis ea. Λ parte ipsarum spetierum inter Ilvaru Ia phantas tibus; non et gitur bilium, Quasnoa videtur consent vlla necessi ras ita uehendi species in- neum ita limitatas esse, . ut singulae relligibiles rerum singularium. Pto- singula duntarat indiuidua reprae batur assumptio, qui uti phantas sentet: tum ex parte intellectas potata concurrunt cum intellectu agen- sibilis,quemminime decet speciebus,
te ad producendas species intelligibi adeo circumscriptis affici. Αe enim
les, ita cum patiente informato iam. difficile non est , huiuscemodi re specie rei communis poterunt con-. gnantias demoliri. Nam species na, caerere, non exemplariter solum , turam singularem repraes tam n 1ed etiam adtiue illam determinania bilior est. quam ea,quae communem do ad concipiendam eam rem singu- B tantum naturam dignificat ε ergo lia larem, cuius id phantasma est: prae- mitatio illa nihil detrahit de dignis sertim, cum ex eo nullum sequatur tale speciei; nec species rei singula- absurdum. ris minu quam rei communis: quin i arguar. Postremo;quod Aristotelito dodit potius magis cum intellectus prat mali adversemur, qui rerum singu- stantia conuenit. Antecedens proin larium species intellectui humano batur, quia imaginis praestantia,modant,hinc perspicuum est, quod Ari- docetera sint paria, dcsumitura re, stoteles hoclibro, capite text. Io. quam rep sentat; at natura singuis docuit, animam nostram vi sensi tra- laris excelleiatiore I ,quam commuisci cognoscere carnem,ideli singit Ia- nis 3 cum inferiora plures essentiaeria materialia, quae sunt assicia sen- C gradus in se cohibeant, quam sup sibilibus qualitatibus, calore, frigo- riora: unde & conceptus rei singu-re,aliisque eiusmodi . At ipsi in esse laris,quam rei communis,perfectior carnis alia percipere facultate, aut ' habetur. separabili, id est, diuersa ab ea. qua Rursus, qαod praedictae species re a. Argum cognoscit singularia, aut perinde se ipsa in nostro intellectu deatur, ita habente ad se ipsam evicuis extensae 1 probatur: Causae naturales non im- fuerit linea flexa. io uico, ut ple- peditae producunt nobilissimum eiarique Interpretes annotarunt, pro- rectum,quem possunt; at intellectus fitetur Aristoteles,singularia non inis agens,&ehantasma sunt caiisae natutelligi a nobis dirina,sed reflexa em rates specierum intelligibilium; ergo itiones at si in nobis intelligibiles usa producent nobilissimam specie, i rerum singularium species tarentur, qua possunt, siron impediantur: sed non dubium.quin eae directe a nobis species nobilissima est pecies rei sinintelligi possent. gularis, ut ex proxime dictis costat,& nihil est,quod eius generationem ARTICULUS II., impediat: ergo hanc producent. Item; Nolier intellectus est.rmat 3. Argum.
intumemapas rus . peculiares ac distinctos coceptus et
tum singularium,sed ij sine propriis
Sidadas . ontraria huius eotrouersi pars earum ιpeciebus constare neque ut e spe. assertores habet Scotum in A. dantur ergo propriae species rerum cies singu d. 43.qussi.3. Gregorium Ariminen- E singularium. Maior proposiιio,etfia ilarium c semin I .diit.3.q.i artα. Richardum i quibusdam negetur, a nobis tamen. tendam. in a.disi. 24.q.4. Apollinarem hoc in Mulo post demonstrabitur. Minor lib. quam . ra. Thienensem, de Buo exeo stradetur, quia cum sinius rei ilaeum I. Physicorum,& alios set communis non nisi confuse de imis . a. Argum . ita probatur: Nulla est repugnantia, pliciteringularia representer,nequi-' ' quominus species rerum singulat tu bit intellectus ad catagis, quam in nostro intellectu dentur spossunt ad illud singulare conopsedum per igitur dari. Negant Aduersarii an, eam deduci sed vago&errabundo
325쪽
. rq deant, list species intelligi
hi Iis solam communem natura r fimi,deterinitiari tamen per eam im
rellinum ad concipiendam rem si gularem. de cuius phantasmate sp cies ipsa educta est, propter cognationem , quam species habet cum
confitia- pharasmare. Sed hi facile coarguun- r. tur. Nam vel ea species iure cognationis re vera eiusmodi singularerm praesentari vel non; sident pranum Isam ergo in nostro intellectu erunt species,quς non solium naturas uniuersales, sed indiuiduas etiam reserant , quod tamen solis speciebus subitantiarum separatarum Theo- Iogorum SchoIa attribuit: si secundum, nullo pacto species intellectit-cemvan ad ullum fingulare definite intelligendum applicabit. Resposio. Alii Greunt, intellectum n Dis strum naturae communis imagineaste tum determinari a phantasma. te ad rem singularem concipiendam eo modo. quem tertio superioris ar- 'ticuli argumento explicuimus. Ue- rum, neque horum solutio satisfa- festatur. cit. Etenim, quemadmodum nostertintellectus , ut supra ostendimus , non potest uti solo phantasmate, ta- quam principio intelligendi,sed re quirit principium sibi intime coniunctum, atque inhaerens, a quo intelligendi actum promat, alioqui 'saltem ad inteIligenda singu aria neutiquam speciebus intefligibili bus indigeret ita ut hoc potius,qua illud percipiat, non sat illi est externa assilientia phantasmatis; sed eget interno principio, a quo ad id actiu
ue determinetur. Nec obstat, quod
intellectus beati concurrit eum di-ilina essentia ad actum beatificae vi. sonis;cum tamen diuina essentia nosit interna ipsi beato; id enim, ut
iam ante monuimus, proptercu fit;
- quia diuina essentia, ob suam emi mentiam infinitam, poten supplere
modum illum intimae coniunctionis,sine quo species creata, vel quod speciei creatae conditionem subit,
non potest cumi ntellectu ad i n teli i-genai actum concurrere. Nec item
obest, quod quilibet Angelus intes-
ligit se per suam essenti M. Nam
essentia Angeli est intime copulata eius intelleetui, eum intellectus in ipsamet essentia inhaereat. phantasisma vero non ita se habet ad nostrum intellectum: siquidem illud in oria. gano corporeo, hic in ipsa anima
substantia in s det. Corroboraturisque argumentum insuper ex eo,
quia conceptus, qui per intellectionem rei singularis 3 tr mente gigni, tur, est quan proles ipsius obiecti
cogniti, ut docet Diuus Augul imis libro nono deTrinitate, capite du decimo . Quare oportet, dum is gigni iur, contineri in mente obi
tium e non potest autem ibi esse per se: ergo per tuum quasi semen,quo seti propria ac peculiaris ipsius imago . Nam species rei communis non
magis est virtus huius, quam illius
singularis. Praeterea,in nostro inteIlectu datur species multorum singularium materiae expertium; ergo saltem horum singularium species admittendae sunt. Antecedens probatur, quia is, qui elicuit actiam amoris Dei, vel naturae uniuersalis intellectionum. recordatur postea se eiusniodi actus elicuisse ; Omnis vero recordatio inis
tellectus oritura specie intelligibili: habet ergo noli et intellectus species intelligibiles, quae hosce actus singulares repraesentent. Nec sat sis faciet. qui dixerit. recordationem hancia nab intellectrici, seu a1Cn-stiua memoria proficisci; non enim facultas organica apprch: ndit res spiritales , cuiusmodi sunt volunta tis,& intellectus aetio ius: cum sim
extra limites obiecti potentiae coris,poreae. Nec memoria sensitiva reco lit, nos percepisse hominem in comis mune ζ cum circa naturas singulares tantum inodo versetur. diem , Anima seDarata recordatur s. Argum.
sngularium sens bili lim per species , quas hinc detulit; ergo, dum esset in corpore, habuit intelligibiis las species eiusmodi singularium.
Antecedens suad tur exemplo diutistis epulonis, cuius habetur menti
Lucae decimosexto,qui apud inferos
326쪽
recordabatur suorum fratrum. Ae, Aquod eam recordationem eliceret
non ex speciebus in D sis, sed ex iis .
quas ministerio phantasmatum acquisierat,ea ratio probat; quia recordatio est perceptio rei cognitar, ut antea cognitae: diues autem non co-Snouerat antea fratres per ιpecies infusas, sed per acquisitas. Quate non videtur negandum, dari in nostro intellectu species intelligibiles proprias rerum lingularium . B
dicatur op fertur tamen negat ua svi magis Peripatetica r utriusque argumenta diluuntur .
HIs ita disputatis, utraque pars quaestionis probabilis videtur. etsi propositum nobis sit tueri po- Ctius negativam , quae Aristotelicae doctrinae magis consentanea existi- niatur:diluemus tamen utriusque argitinenta, ut quo pacto quaelibet earum defendi possit, facile appareat. Ad I. arg. Alurimum pro priori sententia co- sententiae cessa maiori S minori, neganda est negatiuae . consecutio. Nec enim oportet Omnes species intelligibiles iiii materiales esse in repraesentando, sed inessendo. Aristoteles autem loco ci- Drato tantum docet, ut res in materia
Quop, diuersae intelligibiles fiant, deberecto species a materia,id est, a materiae conditio. intelligi- nibus abit rah quia, quae ab intel-hiles de- lectu percipiuntur, nequeunt in eo Mant esse esse per species diuiduas, aut extenis immateria las . situ vepraeditas, quae sinit pro-Ies. priae affectiones materiae; sed per imagines spiritales, atque omnis concretioni&cxpertes, ut cum ipsa intelligendi vi cognationem habeant; Etales vero sunt omnes species intelligibiles, siue singularium rerum, siue communium.
Ad x. arg. Ad secundu in dicendum, proportionem nexumq. ordinis, qui inter humatium littellectum , & Angelicum , atque inter sensum eli, in eo cerni, quod sensus acquirit species
sola singularia repraesentantes ; nubias veris,quae rep sentent uniuertiis lias intes lectus autem noster quasdasottitur,quae singularia talum, alias, iquae sola uniuersalia repiaesentent ἔat in intellectu Angelico nulls sunt, species quae aut sola singularia .aut sola uni- Αngeloruuersalia reserant, sed omnes uniuer cliuincte salia simul, & singularia distincte uniuersa. exprimunt. Ad reliqua partem elusi lia, M sim idem argumenti dic, ea, quae sensus gulariar
per multas species cognoicit, perci- praesentati pere nostrum intellectum per unami pectem,confuse tamen. Nam col rem in commune, verbi gratia,intelligit per speciem coloris, qua cognitione implicite, & consu se colores Omnes complectitur. Verum, praeter hanc confusam singularium colOrum notitiam,al lam quoque propria& expressam consequitur intellectus singillorum colorum per singulas species, quam per unam tantum imaginem obtinere non posset; quia id solis Angelorum speciebus conuenit. Si autem pctas, quando inteli eius acquirat species rerum singulari una,quando communium. Respon- Quo m demus . speci cs rerum singularium do intelle acquirere bent ficio intellectus agen eius acquitis.& ope phantasmatum: species au rat speciestem rerum communium, cuin , post retu singureceptam speciem rei singularis,ab. Iarium, &strahit ex ea naturam communem 3 mmunali.
am, nimirum . concipiendo absque disserent ijs indiuidualibus . Tunc enim per eiusmodi conceptionem gignitur in intellectu species natuis e communis et quia conceptus est actualis similitudo rei; at ex similit dine actuali relinquitur in potentia habitualis similitudo: quemadmodu& per assetistim conclusionis, qui est scietitia actualis, gignitur liabitus sciendi, siue scicii ita habitualis. Ad tertiuna, coii cella maiori pro- Ad s. arsepolitione, iacganda eum inorMadcius probatio item. inficiandum, posse phantasma active concurrere cum intellectu potis bili ad iii tellectione rei sin*ularis. ob eam causam. quam luperius explicuimus; quia , videliacet. Opori ut principium elicuiuum intellectionis troia esse extra intellectum Emmvet icet phantasmata- teli
327쪽
oportere tellectui mssibili famulatum praeis A
principiu stet suppeditando illi suo modo spe-elieitiuum cies intelligibiles : minime tamen intelletito decet intellectum postibilem post x is no esse reception ε eiusmodi spectetum inextra intel flecti ad sensum, demittique ad o
lectum. ganuin corporeum editurus nobili Gninam , 8cquam maxime a materia liberam operationem , quae est intellectio. Ad ultimu Ad ultimum dicimus,locum illum
uni. secus ab aliis explicari: ita, ut ne- Bquaquam fini de reflexa, aut directa cognitione termosti sed cum Aristoteles quaesi; Iset, eademne,an dsuersa potentia rem singularem sensibile,
S communem eius naturam cognosceremus I respondere, animam rem
singularem sensibilem percipere sensuva potentia; communem vero alia,aut separabili, id est,diuersa, secudum rem, ab ea. qua singularem c
gnoscit, aut habente se ad se ipsam, C. atque cum ex tria fuerit linea nexa, id est, ouae saltem ratione de realinamq. o illinctione nodum ibi quicquam absolute discernitur ab illa differat eo modo, quo linea inflexa , cum extenditur, re quidem ipsa eadeest; poteli enim eadem linea stangi N porrigi, ratione tamen a sedis linguitur. Ita vero iuxta hanc interpretanonem innexae rectaeq. Ilii eae similitudinem,non ad agnitionem reneis Ddiam, & directam; sed ad discrimen inter potentiam, qua singulare &uniuersale cognoscitur , qua de rectus Ilio erat,retulit Aristoteses. Quont, ut ibi de ordine modove uniuersalem di singularem naturam cognoscendi nihil omnino habeatur. Haec explicatio totam machinam illius a Fumenti,quo maxime nituntur , qui singularia renexe ac post a ius a nobis intelligi opinantur Ecile dissoluit. Nec vero, ut quida auis iocus Pla tum ant, Platonis in Timaeo seni etiatonis ex- eli quam illic Arit . imitatus sit, sin .pIicaturi gularia reflexe a nobis concipi. Non enim Plato,tum reflexae cognitionisnmeminit, &actiones intellectusti
neae primum rectae, mox circinatae, interius q. recurrenti, comparat; no,
notitia philosophatur; sed de ea,qtra
hominis metas recto cursu ad aliarurerum scientiam capessendam trase primum quasi egreditur, deinde Snia Delia oraculi monitu ad se redit, dein fui phici tepli ipsius cognitionem incumbit. Qua solibus Ade causa anima intellectitatis sphae- scripta; nora, quae in seipsam cireulum facit, a sce te ipsu. Philosoph sdici coiisueuit. Eoque De qua
spectit illud Hiigonis Victori; Ii. I. Laert. ll. ro Didascalon , cap. a. Mens noura in Plin. lib. 7 or s geminos motum glomerat I cap. 324 quia , siue per sensus au sensibilia Μacrob. I. exeat, sitie per intelligentiam ad ea, sar. cf. quae lentii fugiunt,ascendat; ad se ip- Clem. Alesam, rerum sint Iitudines trahens, re xand. in gyrat. Vel dicendum, ut Philoponus Paedago Interpretatur, Platonein quasi aenig- Anima ia- mare per lineam flexam indefinite tene tu significasse actiones iιtiellectus, cu- lis diciturius est in se ipse in posse conuerti; sphaera aper rectam vero ceteras functiones Philos vitales , quae nihil aliud sunt, quam phis. 'progressus quidam abat, ima vivifi trante ad aliud, siue ad illi id, quod vitam suscipit, dest, ad corpus .' sicuti linea recta ab uno puncto desinit in aliud. Veniamus nunc ad explicanda par RespontiS affirmativae argumenta . Ad pri, detur iam una, negandum est antecedens, & argumeta ad eius probationem dicendum, pe- partis a Dciem, quae repraesentatrem singula. firmatium
rem ex parte nobiliorem esse, vide. IMI. ar I. cet, prout refert nat irram , plitre τgradus in se continentem, ut probat argumentum: aliunde vcio deterioris notae haberi; nimirum,qtiatentis est limitata ad unum tanturn singit lare i s cies autem rei uniuersalis non soliun repraesentat naturam c6nmnem multis, sed potest defer u ire cognitioni omnium singulari ii sub eadem specie, concurrendo cum eorum phantasmatis, ut in tertio primi articuli argumento dicitur. . Ad secundum respondendi im est, A s r. artspeciem propriam rei indiuiditari me essectum absolute praestant m-mum, quem intellictus agens potest edere , tum ob limitationem, iquam diximus stum , quia . ne eiu modi speciem prodncat Obilatarati missus ingeniam: quae nou assolet
328쪽
.3o 2 m III. LIB. ARIST DE ANIMA:
pluribus e Fcere, quod potest pa
eioribus: potest autem intel Iectus patiens intelligere naturas singulares per species rerum communium adi tus concursu phantasinatum. Ad 3. Ad tertium concessa maiori, neganda est minor, & ad eius probationem,omisti priori tolutione,quae recti coargui tur, danda est secunda, dicendumque, licet intellectus non determinetur ad conceptum alicuius
singularis a sola specie intelligibili
in se sumpta ; determinari tamen ab illa,pro ut concurrit una cum pliail tasmate rei singuIaris,& ad huius rei impugnationem respondendum, cudicimus, intellectui non posse desset Quid prν uire phantasma tanquam principiust et phalas intelligendi: interpretandum id essema, cure- de principio adaequato, vel princi-suirini rad pali actuante,ac determitiante intel-
intellebio lectum: quale non ponitur phantasianem singu ma abiis.qui dicunt, intellectum de-larium. terminari ab eo ad concipienda singularia:tatum enim statuitur ad supplendam repraesentationem siragula. ritatis, & conditionum indiuidua. Iium. Cetera, quae in eodem argumento afferuntur de visione beatifica, & de cognitione Angeli, nihil
contra id, quod tuemur concludunt, ut erit iam consideranti perspicuu . Nam unio essentiae diuinae cum intelIectu beati eminenter continet illam
coniunctionem.quam requirimus in
principio adaquate, vel principaliter actuante intellectuin. Essentia
vero Angeli intelligentis se per sua
essentiam intime copulata est intellectui eiusdem, cum intellectus in ipsamet essentia haereat. Phantasma autem non ita se habet ad intellectum a siquidem illud in organo cor-Adeoncm poreo, hic in anima insidet. Postreptionε rei m5 ad id, quod ex Diuo Augustino
tingularis citatur, fatendum est,conceptum es-rio requia se obiecti prolem, sed negandum ad ritur spe. producendum rei singularis conce-cies intel. ptum reauiri speciem intelligibilem IinbiIisil rei singularis propriam. Licet enim Iius. species intelligibilis nullum singuia explicite repraesentet I determinatur tamen a Phantasmate, atque
ita conceptu. rei singulatis censet ut A proles eius obiecti , cuius ipsunt
Ad quartum dicendum, cum quis Ad . aielici t conceptum hominis, verbi Fra Quo D, tia, speciem illam, quae antea. cum G ipetat primum est producia in intellectum fiant me.
possibilem epraesentabat hominem moratiua absolute, post eiusmodi conceptum factam memoratiuam referre eundem hominem sub ratione cogniti alta vero, ut quis recordetur, lac B gnouisse hominem, no opus est manere in intellectu speciem . quae r praesentet illum singularem conceptum, quo hominem apprehenderat; sussicit enim eandem mei specie hominis modi ficari ad repraesentandum hominem subratione cogniti.
Quod si cognitio sit rei indiuiduae Recordia
materialis,ut Bucephalircum post in tio rei ii intellectus recordatur, se Bucepha. diuiduaelum cognouisse, ea recordatio non matelialis C erit adaequa te aspecie equi,quemad- partim est modum nec prima conceptio fuit, a specie , sed in adaequare, id est, partim erit ab partim a illa,partim a phantasmate repraesen- phantastante Bucephalum sub ratione co- mate. gniti . Nam cuna intellectus primo apprehendit Biacephalum, eundem
simul apprehendit phantasia,& quia species Bucephali, quae in phantasia
seruata est, post primam apprehensionem repraesentat illum sub rati ne cogniti, inde est quod pos caphatasma ab ea elicitum exhibet Buc phalum similiter lub ratione copni-ti,determinatque intellectum ad adiprehendendum illum sub eodem modo.Si autem conceptio si rei indiuiduae immaterialis, cum ea non possit in phantasmate repraesentari, maior est difficultas;dicendum tame, quo. Ouid diati es intellectus aliquod singulare, i 'a de reia etiam immateriale, concipit, simul cordati . vhantasiam aliquid materiale appre- ne rei indihenderei simile tamen. comatutim ut duae im-ve eiusmodi rei immatetiali, ut in materia progressu huius operis exponemus. lis. Igitur ex specie memoratiua talis rei
apprehensae per phantasna , & ex phantasnate ab ea elicito poterit determinari species iisa, equa intel- Iectius ante elicuerat coceptumpr
digum m indiuiduae immaterialis
329쪽
ntque ita fiet, ut intellectus absque A Quia tamen, ut superias monuimus,' specie propria rerum fingularium,
siue eae res materiales sint, fiue imis materiales , earum recoriationem edere valeat.
s. aet.' Ad quintu, relicta opinione quo.
Idam . quos refert Caiet. . par arr.6. aientium, animam leparatam cognoscere singularia perspecies acquisitas, vel quas hinc det lit, respondendum est cum D. ramma in disputatis, quas .ceanim.a Blic ao.&r. parte q. 89 art. . Caiet . no ibidem, Ferrariensi ad cap. 4. Vnde pro- tib x. contr. Cent. Abulen se ad castrentat,qd pit. s Matth q 6o7.& 6io. & aliis ;sevarata ant m leparatam cognoscere sinant tara sina δularia per species sibi inditas in a gularia pia i cessu a corpore, quae species similes c piat. sunt iis, quas Angeli a prima origi-Ne acceperunt 3 repraesentant enim non solum uniuersalia, sed etiam sim laria . Ac quemadmodum in An. Cgelis species intelligibiles,quae ex se indiscriminatim fingularia potestate repra sentant, determinantur ad
haec & illa singularia actu significanda, Tum illa exiliunt actu, ta ut existentia si condit io determinandi
speciem ad eiulmodi singulatia : se
in anima separata species vi iuersa. iter repraelen ates,& alioqui aequa
liter se habentes ad omnia sua signi- decretuna nobis est , eam partem , quae negat. dari species rerum fingi. larium , ut Aristotelicae doctrinae magis consentaneam taen , quam Reirco etiam in primo Physicae A scultationis liti defendimus: ad eam in nostris commentarijs doctrinae filium accommodabimus. Quae ve Cap. l.q. ἰis in solutione argumentorum,quae art. a. pro illa adducuntur,retulimus, si iis, quae a nobis alibi statuuntur. repugnent, Vt ex Aduersariorum sensu dicta accipi debent.
Num speetes intelligibiles ab v
IN hae quaestione suit Demotriti Qui dixea
opinio. ut refert D. Augustinus rint, spe. iii epistola ad Dioscorum,& Ari cies nomstoteles in libro de Somno, di vigb signi inficata,deterni inantur adquq sana sin D lia cap. v. nullam speciem ab intelle- intellectu.
gularia, quae ad animae statum pertinent, quatenus an ma fortitur ad iliala peculiarem habitudinem ι sue ob
aliquam assectionem, sue obant cedentem notitiam,siue diuinam Drdinationem, aut aliud quid simi-Ies qualem habitudinem obtinebat anima diuitis ad fratres, quos inter vivos reliquerat. Ad id vero, quod deinde argumentum opponebat, dicendum est, licet recordatio sit rei cognitae, ut cognita est iterata cognitio , non opo aere proinde eam cognitionem repeti ex eadem is
cie: sat enim est elici ex alia,supposita priori cognitione. Quod in tr elatu de anima separara erit a nobis en ueleatius explicandum. Ita patet , qua ratione diluenda
Ent utriusque partis assiumcara .ctu siue agente, sue patiente gigni δ sed a cor sed ab ipsis corporibus perdiffluxus poribus quos da in reare imagines in nostros immitti . animos. Idem quoq; fait Stoicorum dogma, quod Boetius lib. .de consolatione philosophiae, me uo A. hunc in modum cecinit:
Huhisce placiti absurditas liquet ex Aui Daeris, quae a nobis supcrius disputata absurditas sunt, cum oItendimus, non posse dccimur Priamiama vi sua speciem intelligi- eur.
330쪽
bilem modueere: si enim id nequit Λ
Phantasma, multo minus poterunt
Corpora ipta, quae t unt naturae mul- hcralliolis, mulioque magis in m criana deinersa. Neque ossicit, quod
non pauci, ij que glaues Theologi arbitrati sunt, Angelos accipere a rebus, etiam iensibilibus, species, Per quas cognoscant singularia, vel saltem praedicata contingentia. quae
rebus singulis conueniunt. Non enim ij Alictores credunt, eiusmodi Bspecies transfundi in intellectum Angeli et- Angeli immediate a coloribus, ve s accipe bi gratia, sed intellectum agentem vent spe- illius una cum speciebus sensibilicies a re hus colorum quemadmodum no-hus, non ster intellectus assistet cum phantas- hoc tame maris producere in intellectu pos- modo re- siles tein species liuelligibiles earum.
cipcrent. Quadere lege, si placet Alensem
scia Plat. . Altera sententia fuit Platonis in re Avie. Menone,aliisque locis.& Avicennae jecies'de. lib. 6. Naturalium partis .cap 6.& 7. ere a arbitrantium , species intelligibis ubi alias les defluere in humanam mentem a separatis. substantias separatis ἱ eo tamen diis . scrimine, quoa eae iubilantiae apud Platonem erant idem apud Auicen. D nam intelligentiae, a quarum pri-
main proximam; atque ita deinceps usque ad ultimam, quam agentem
vocabat; ab hac in intellectum humanum praedictae species descend xent. Item; Plato finxit species inditas animae a primo Ortu: Avicenna progressu temporum mmmunicatas: ille in anima fixas; hic post intelli 'endi actum evanescentes , ut iam Iupra retulimus. EColatatur Hunc errorem consutat D. Thom. hic error. I. pari. q. 84. ari.4.ex eo, quia si ita se haberet nostra cognitio, posset natura caecus per eiusmodi imagines colorum notitiam habere, quod negat experientia. in inde,quia si animae rationali aliunde species adu niunt, frustra societatem iniret cum
coi Porci quam ideo initivi sensuum ministerio species aequitati' haede re i n progressu copiosius,& ea
His ergo erroribus exclusis asta. rendum est cum Schola Peripatetiis
ea, species intelligibiles produci in
animam, dum est unita corpori, ab intellectu humano,ut constat ex ijs, quae ab Aristotele cap. s. nuius ti disputata sunt. Cum autem duplex in nobis sit intellectus, agens,& p rieiis; quaenam species a quo intellectu gignamur, aliquot assertioni. hiis exponemus. Prima sit. Abintei. r. Affert lectu agente produci possunt species ,
intelligibiles earum rerum clunta
pria phantasmata habemus . Haec Lege D. assertio , quae communi Philoso- Aug. li.
phorum cosa sensu recepta est, ex eo de Trinit probatur, quia intellectus agens non cap. 3. elicit spectes, nisi una cum phantas- D. Th. I. p. maiis,& prout ab ijs determinatur, q.84 am. ut exiit perioribus constat, docetque S de v
Diuus Auguli inus lib. I I. de Trini mi. q. I tate, cap. 8. cum ait, nullam speciem arti
dari in intellectu nisi sensu intercedente; at nihil impedit, quo minus intellectus cum omnibus pha tasmatis indiscrimi iratim iungi que
at ad species intelligibiles produ
Secunda assertio. Ab intellectu a. Assise agente possunt gigni species omniusubstantiarum corporearum. De veritate huius assertionis non liquet
inter Philosophos. Est enim de ea re triplex opimo. Ptima Scoti in I.ῶ- Mota ne stinet.3. quaest. I. Ruhardi in i .dist. gat daria 4. quaeit. 3 circa 3. principale,& inmie,quς
Herilaei Quod libeto I. artic. I I. ad 4. ut proPria existi inatalium, non coparari in hac alicuius
vita a nostro intellectu , sue agente, subflatiae. siue patien te, i ntelligibilem spec: e , quae sit ei opria alicuius subli aiatiae. Alis arbitrantur,dari huiusmodi spe AIii votas ciena etiam ab intellectu agente pro- hac specie ductam; Iicet hi non omnino inter iduci ab
se conueniant. Nana Iauellus 7. Me- antellectu taph.quaestione tertia,&Soncinuas agent eodem lib. quaest. credunt, intellectum agentem ex uno, eodemque
accidentis phantasinate, duplicem e re speciem , unam accidCnti , Micram