장음표시 사용
331쪽
singularissia lauatiae.Ostedietur
alteram substantiae, quae eiusmodi Α non videtur posse concurrere per se accidente inuesuta erat, quia cumphantasma illud sit in lirumentum subitantiae, cui tale accidens inhaeret, poterit eius virtute non modo suam, sed substantiae quoque in agi
Apollinaris quaest. ix. Abulensis in
cap. 13. Matthaeus quaest. 6o3. Caie- anus 3. Parta quaest. 76. art. 7. ali que nonnulli putant, vim cogitatricem
hominis, quam nos a phantasia non distinguimus, proprium exprimere idolum singularis substantiae. Quae sententia nobis placet. Nam cum multo operosius sit ab uno singulari ad aliud discurrendo progredi.quam ex accidentium inuolucro proprium subitantiae phantasma eruere; cumq.
primum illud cogitatrici hominis facultati, ut superius ostendimus,
concedatur; non est, cur eidem hoc pollerius denegetur . Fauet plane Arilioteles hoc in lib. cap.4. tex. I O. ubi ait , cognitionem huius carnis singularis pertinere ad potentiam sensitivam: & D. Augustinus lib. IO.
de Trim t. cap. Io. ubi corporum co.
gitationem imaginatrici facultati attribuit. Non credimus tamen, gitativam , ut primum recipit speciem accidentis, consestim elicere expressiam imaginem latentis ita eo
substantiae; sed primo aggressu apprehendere tale accidens:deinde ex allius praenotione in subitantiae notitiam penetrare. Itaque statuimus, produci ab intellectu agente species iubilamiarum corporearum, eo argumento, qu nihil obli et, quominus formemus earum phantasim ta.cuin quibus intellectius agens c eurrat. Quod aiιtem inici lectus agetis e phantasmate accidentis non
eliciat speciem substant ,ut putant ij Auctores, quos supita retuli mus , ex eo ostenditur; quia, sicut phantas ma accidentis non repraesentat direct εἰ per se nisi Meldens, ad quod suopte ingenio determinatur , ita
iii si ad producendam imaginem a cidentis,esto,ex illo possit phantasia arguendo eruere idolum substantiae singularis. Eit autem haec nostraiecunda assertio potissimu intelligenda de ipsis compositis. Nam quaedam eorum partes, ut differentiae Met physicae, cum in abdito delitescant, non cadunt sub notionem interia tum sensuum. B Tertia assertio. Species intelligi- 3.assertim biles omnium quantitatum cor mralium generari possui ab intellectu agente. Haec suadetur, quia nulla quantitas corporalis phantasiae prae sertim humanς captum excedus proindeq. potest pliantasia earum omnium idolum fγrmare. Dubitet se te aliquis de tempore, quod prae ceteris quantitaribus latet. Non est i men de eo dubitandum, siquide ine-C moria,&remui licentia.quae proprie sensui interno conueniunt, versa tur circa praeteritum, ut in libro de memoria cap. t. Aristoteles ait: cum autem praeta ritum cognoscitur,vtiq.& tempus apprehenditur, cuius diῖ ferentiae iunt praeteritum, & futurin Theophilus tamen hoc in lib. ad tex. Tempus x. ali , phantasiam non percipere percipie a tempus ipsum, nec rationem praete- phacasia .riti in se, sed res, quae praeterito fu D runt tempore, ideinque videtur exuuimalla Themistius: sed nobis co trarium naagis placet, praesertim, si de phantasia humana sermo sit, de qua Inconclusione loquimur. Ain Qualitas posuimus in hac concIiisione paridi spiritalisculain illam, corporalium, Propter nori perci quantitates spiritales, quas confiat, pitur a Senon percipi interno sensu, cuiusnam su internodi est duratio eius motus , quo Percontinuam successio rem intenditur L .Phy- v. g. habitus tu limae in voluntate, sic.c. . q. quod ficti posse alibi ita inimus . ar. 1. & liis arta assertio. Qualitatum ma- q. c. I q. q. teriali uin, seu per se, seu aliter senti- 3. ari 2. bili lim , species intelligibiles edi A.asterit possunt ab intellectu agente. Haec ater, quia omnes illi iusmodi qua tales veniunt in cognitionen phὸntasiae ; cum re vera sensibilex sint. Non intendimus aisertionem
332쪽
Phantasiae beneficio suas species foristiuntur.
3 os ad omnes qualitates materiales quia 'nonnullae sunt or*ano corporeo it haerentes atque adeo materiales,quae a nullo sensu interno percipiuntur,
ut species sensibiles phantasiae . &habitus, seu virtutum , seu vitiorum utriusque appetitus sensitivi. Haec nim,ut in progressu ostedemus,periscipi non solent nisi reflectente se potentia primo supra suum actum; deinde supra habitum, a quo amas proficiscitur; nullus vero sensus supra Dactum proprium regectitur Quinta assertio. Multarum reIation uspecies inteis gibiles possunt ab intellectu agente essici. Haec ex eo ostenditur quia phantasia,etiam brutorum animantium,essingit idolutuamicitiae,& odi j.& aliarum quarundam reIationum .ut diuersitatis,& .mili tudinis inter aliqua obiecta. Est tamen haec assertio aliquatulum amisbigua i quia forsitan sensus interior Cnon apprehendit relationes ipsas formaliter in se , sed earum fundamenta. Non est vero dubium, multas darirelationes, etsi materiales, quarum cognitionem phantasia non a Lsequitur, cum non paucae etiam intellectus vim effligiant. Opponet lamen aIiquis ; Obiectum concum tactive ad generatam speciem; sed neque relatio, neque quanti tax possunt active concurret cum nullam agen- Ddi vim habeantivi in Physicis otte dimus:igi tur nec relatio,nec 'Dan titas possunt obtinere specie sibi propriam. Pro solucione aduertendum, relationem,& quantitatem non producere immediate species in sensus externos, siquidem quantitas non est sens bile proprium, sed commune. quod tant um species modi fica t ;reIaho autem nec proprium, nec coinmune sensibile est Mortiti tamen spm Ecies beneficio phantasiae eruunt is formantisque ipsarum idoluar, cum quo intellectus agens concurii radProducendam speciem intelligibilem. Licet autem eiusmodi concumsus, etiam ex parte idoli, activus sit, sicuti &eoncursus speciei intelligibilis ad eliciendium conceptum, non proinde tamen asserendum, relati nem, aut quantitatem in se aliquam
agendi vim possidere reuo , eam δε- Relidi iacultatem sortiatur eius species: quod nis, S et certe haudquaquam mirandum est, titatis spe. cum species transeat in meliorcm ca- cies acti. tegoriam. videlicet, qualitatis , cui uu haben: prope soli conuenit esse immedia- Cocursum. tum agendi principium, vili. 1. Phoscorum ex instituto disseruimuS. Ita que non valet haec consecutio, species relationis , vel quantitatis agit; ergo quanti ras .ves relatio in se habet vim agendi. Cum autem hoc loco dicimus, essingi simu Iacra relationum a phantasia, id non de omnibus relationibus, sed de iis tantum, quae nequaquam interni sensus facultatein exuperant, intelligendum esse vo-
Sexta assertio. Multarum corpin s. Assertiralium actionum. & passionum species inhelligibiles possunt ab intelluctu agente productῖ non tame omisnium . Haec quo ad priorem partem manifesta est: quia calefactio, verbi gratia, & refrigeratio, aliaeqtie multat id genus actiones , & passiones non solum ab interno sensu , sed ab
externo etiam percipiuntur. Quo ad posteriorem ex eo ostenditur; quia saltem operationes phantasiae nequeunt ab ipsa met apprehend; cum nulla potentia organo corporeo insidens reflectatur supra suum actum, ut pauIo ante diximus. Septima assertio. Species intelli- T. Assere gibiles earum rerum, quae spectan ad reIiquas quattuor categorias, clitamen excipiatur suum Angelorum,&quaedam aliae durationes spiritales, ex eorum sententia, qui haec in prςdicamento.Quando constituuntrquod alibi expendemus possunt ab intellectu agente elici: siquidem is haec obiecta senta
333쪽
ΕGimus de speciebus, quae ab in
tellectu agente producuntur Iproximum est,ut disputemus de 13s. quae a solo patiente generantur. Sits .assertio. octaua assertio. Species generum, si Bimpedimenta remoueantur, produ-cutura solo intellectu patiente. Hac Lib. - cI. ea ratio suadet, quia, ut in Phy sicis ex instituto docuimus, si nihil absit,
vel obsit,id quod primum a sensu taexterno, quam interno percipitur,
est singulare sesibile speciei infim ,
cuius phantasma una cum intellectu agente no nisi intelligibilem imaginem speciei infimaeproducet; atque
adco si elici eda sit imago intelligibi- Clis,quae naturam generatam referat, oportebit accedere operam intellectus possibilis,qui a natura specifica
abstrahat generi na,ex culuS conceptu relinquenda erit imago eandem genericam naturam repraesentans .aex imagi. Nam tametsi dubitari soleat, num ex
me speciei imagine infimae speciei elici posse
infimaeeli conceptus non solum naturς specifici poteti cx, sed ei iam generi cae,per quem na-coceptus turae genericae ina ago in intellectu naturς spe producatur: no est tamen ea de reducificae, de bitandum; quia, licet imago propria geneticae . speciei non nisi speciem tbrmaliter, S adaequale exprimat, nihilominus etiam naturas superiores virtute, siue in adaqua te repraesentat, eaq. r praetentat:o Iusscit , ut ex ea conceptus generum chcialitur. Quod a Dierunt non D. Thornae s luna, sed etiam Scoti scetatorcs . Lichctus in I. distinet.3. quae . 6. Bargius dist. 3. Qui ve- quaestio. I. Antonius Andreas lib. 7. Iint etiam Metaphys. q. II. Trom beta 7. Meta-
sine impe phys. quaest. 3.1metoeIi Sunt etiam qui contra eandemri posis conclusionem asserant, elio, nihil sit species ge impedimenti, posse ab intellectit a-nerum ala gCnte produci species intelligibilesa ete inis generum. Ex h: S sunt Scotus in x. tessiau. q. I. R Licuctu in I. distin.3. q. a. potest autem id confirmari primum; quia cum phantasma huius ho a . Ratio.
minis repraesentet etiam virtute hoc
animal, sicuti species hominis animal iii commune,no apparet,curi
te phan rasma, quatenus hoc animal repraesentat, non possit concurrere cum intellectu agente ad producet dam speciem animalis. Deinde opor I. Ratio. tet intelligentem speculari phantasmata ergo,dum intellectus concipit animal, simul phatasia formabit idolum huius animalis, idq. amotis impedimentis: ergo, &c. Nihilominus contraria sententia, quam in nostra conclu sione statui mus . com v n is est, ac verisimilior. Nam quod species ostendit. primo genita ab intellectu agente, si in hoc ca- nihil impediat, non sit species gene- fu nec I
ris; tum aliis argumentis concludi- nec 1. spe-
inritum eo potissimum,quod omnis ciet pro- causa naturalis, si nihil desit, vel ob- ductione sit,edit primo nobilissimu effectum, posse esse quem potest; nobiliora ulceilectus naturae geest imago repraesentans hominem , Mericae. quam animal. Quod autem neq; post primani speciei productionem gignatur ab intellectu agente. S: phantasmate alia species, quae sit propria
animalis. ex eo ostenditur; quia, ut docet Arist. lib. 8. Phys.c.6. text. I.
idem eodem modo se habens non nisi idein es scit. iniare, si intellectus D agens,& phantasma primo cogressu naturae spec: ficae typum genuere: noest, cur alium potiea gignant. Ad primum vero argumentum pro par- 4e con trama rei pondendum eli, non sufficere repraeselitationem illam virtualem, ut propterca intellectus, de phantasma producant speciem animalis et cum oppositum fieri debere ollendat proxime adductae rationes. Ad secundum dicendum ell, ut in-Ξ telligens dicatur phantasmata speculari, latcsse, percipi a phantasia aliquod individuum contentum sub natura communi, ut Socratem, dum animal concipit. Nona assertio. Aliquando intelle- 9. assertio.
clus possibilis educit intelligibiles imagines in fi narum specierum Hςcinde c6 ltat, qui a postquam ab in tella tu agente producta est species
334쪽
Dg IN III. LIB. ARIST DE ANIMA,
A que conditionum indiuidualium, ita maturae humanae, verbi gratia, S intellectus patiens eius notitiam cssormauit, potest subinde ex eadem imagine elicere conceptum alicuiuS prinptietatis ad hominem pertin is, ut risibilitatis.ex quo conceptu maneat in intellectu imago i ii telligibilis talis proprietatis . Et e conuerso
poli receptam in iii tellectu imaginem alicuius accidentis propri3 ali cui naturae specificae, potest intelle. ut eliciat notitiam rei fingulam si uti praedictis conditionibus, quae notiua procul dubio in tui mi aem . Quare non probamus sententia capreoli in x.dlli. 2 quaeli unica art. 3 IJurandi quaest 3. Proli gi arr. a. B.sIcilii ibidem quarti . i.&aliorum negalium nostro intellectili talem notariam iuintuli tuam; quam concedunt Ochaiamus quatit a. prologi, GregoriuS inctus patiens ex ea educere coceptum B primo distinet. s quae t δ ar . . S talis naturae, per quena producat spmciem intelligibilem illi propriam de
Ouaeri solet, an in nostro intellectu dentur species intuitiuae, id eli ,
quae per se ac determinate repraesen-aentrem subesse praesentiae,&aliaruconditionum indiuiduantium ; quo pacto in eas ferimur per intuitiuam
Io. Affert. irotitiam. Stadecima assertio. Hoc vitae statu non dantur in nostro intel-
lectu species inmitiuae. Haec a stertiocosa semanea est doctri nae exi stimantiu in , non produci a nostro intellectu species rerum singularium quam
supra ut magis Peripateticain amplexi fuimus. Nam cum solae res singulares cadam sub notitiam intili tilia, si in nobis earum spectas no dantlir; planum est, non data species, qus per se primo ad intuit tuam notitiain deis seruiat. Diximus, hoc vitae ita tu,quia species, quae infundi initi ranimae in abscestia a corpore, deseruiunt illi perie tam ad notitiam abstractivam,
corra get. ne Angelorum per species inditas c. I OO. rei Rectu rerum singularium sermo
Cognitio Noli eli tamen propter in neganis intuitiua dum , Posse intelicet ut in statu hu-
pro statu ius vitae competere aliquam intulis huius vitς tiliam cognitionem. Licut enim nul-
copetit in lam habeat speciem, Vita ex se remtellectui. imuit: uerepta sentet I potesttatnen determinari a phantata a te ob: clen te rem subesse praesentiae, aliarum. tus libro Sunam. cap.3 AlIque com plures. Obntiat tamen aliquis, si da. obiere o.
retur in intellectu notitia i la,qua in Qii odia elicimus de Petro prarie e . l. clau- titia tuisis oculis pol sit intellrctus colertia- tiua Ee ab re adem nor is amis equi. unam,Can- stra et tuademque cognitionem esse,&intuiti. di Ilii 2 Laisuam.&abstractiuatn: si quidem prae- tur specie dicta cognitio interim, dum fereba- Scotus
tur in Petrum ut praetentem, era , t quod I. I I. ' dicebamus, in tu uiua possea vero, no Dur. q. 3.exh:bita tam praesentia cςpit cliea, Prob. Alli tactiva. Hinc obiectioni occurren- mai. in I. dum in or mars , si ea quicquam con- dist. I Piicit,etiam concludere,neque in sen- I .aria..su interno dari aliquam notitiam in- Diluti tuiti uam: cuna similiter obi)ci quear, clausis oculis posse a nobis cotinu ri eandem cognitionem phantasiae, qua in Petrum praesentem ferebamur. Respondomus igitur,in propo- Qtio pa-i sit euentu non conseruari eandem et o abi
cognitionem ; sed deposita priori initiva
ex toto , tam quo ad realitatem, gnitione qiam quo ad fornaalitatem, inchoa- transitus ri denuo aliani quae sit abstrae t tua. fiat ad ah. Vel ceri e seruata realitate prioris stractiva. aduelit re illi nouam formalitatem, piar qualia in specie notitiae abstractivae reponatur . Quam rationum
formalium mutationem sub eadem communi realitate in quibusdam a-ὶ ctionibus moralibus viri docti a
Sed est adhuc non praetereunda dubitatio, qui fieri polit, ut eadem imago, siue intelligibilis intellectui. sue sensibilis interno sensui de se
uiat ad notitias specie differentes , cuiusmodi sunt intuit tua, de abstractiva. Sunt qui velint, non ab eademiaraguae elici utramque notitiam:
335쪽
Cliti ne-led. oestante cognitione intuitiua, ρΠαrit.abea confestim evanescero imaginem, aciem spm qua illa oritur; neque abstractivam cie proce- promi nisi ab alia diuersae naturae , ciere posse quae inpotentia remanet. Non placet Hac noti- tamen opinio hae vel ob eam rati vias . nem, quod res absq. necessitate multielicet: nihil enim obstat, quo minus ab eadem specie intelligibili, si-euti& ab eadem potentia , proficiscantur actiones distinctae specie, utra non re- sentit quod iam supra retulimus D. Ipti ratur in Thomas de speciebus tam animarum actuentes. separatarum, quam Angelorum: putat enim. animas separatas,& Am g Ios pereas de species cognoscere a stractiue res,antequam lint, Mintus-tiue, cutii iam sunt. Praeterea ex eadespecie elicere Angelum conceptum hominis,&leonis;qui tamen con ἀptus spectedistinguutur.Adde, quod species imul ligibilas, quae semel intellectui impressae fuerunt, perpetuo
in eo manent,suntque omnino Ind
lebiles , ut docet idem Sanctus Doctor prima pari. q. 89.ar . . de lib. v. contra Gentes c 74. Nec enim est earum dignitati conlEntaneum, ut non conseruentur,nisi durante cogniti ne, & praesente obiecto, sicuti. speetes externaru in facultatum, & senissus communis. Daque fiet: tia videtur in lai nox euanel centium, &permanentium in intellectu specierum di- Istinctio. Tr. Affert. Est etiam a paucis, necdum satra Dari inno exvlicata controueruea. num in iaΟ-stro inrel. stro intellectit dentur species rerum lactu spe- immaterialium. Sit undecima a se cies rerum lio; In utramque partem probabile immateria est, dari in nostro intellectu . etiam Iium, pro hoc vitae statin, aliquarum rerum im utraq. Par materialium species. Pars assirmati- te est di- ua inde ostenditur,quia curn intelim. sputabile. cius format has propositiones; Chais lPars assir. rItas est maxima virtutum. Pruden- probatur. tia est habitus mentis ; εἰ apprehenui dit earum extrema ron videtur eius.
modi apprehensiones aliunde elicetare, quim ex speciebus intelligibit rubus extremorum; cum autem extrema immaterialia sint,dabuntur in intellectu species rerum immateriali in
, Dein dum qui lamel prudentiae co
ceptu elicuit, experitur in se postea maiorem facilitatem ad similem co-ceptii in repetendi im:hγ vero maior laci lita sce inseriar apud i/hilosophospi stipuum indicium inhaerentis lita. biius: datur ergo in intellectu habitus apprehensi uus, siue species prudentiae, aliarumque eiusmodi rerum spiritualium. Pro parre aure neganua est in primis illud , quod . ut obiectum moti. Pars negauum noli r intellectus estens mate- tiua firma. Hale; ita non videtur posse sibi com- turo
parare cognitionem habitualem,quς per species habetur,nisi materialium Dreruin. Deinde, quia ex speciebus i m nrum materialium p erat arguendo, discuti edove elicere immaterialium conceptus. Quo fit, ut superuacaneae videantur species propris rer um im--
Qii hu: iis diibij partem negari ua: tueri volet, ad primum argumentum Resp.ad i. ro Aduersari 1s adductum respMe- rationemit . ut intellectus propositiones illas pariis a se effugat, noegere pro rijs speciebus mattuae.
extremorum, potest. .eorum concm Coceptus plus ex speciebus materialium rerum rerum im-
elicere. Quod hoe exemplo ostendi- materiali uitur. Percipit phantasia hoc vocabu- elici ea spe lum,prudentia: deinde una cu intel- clebi is malectu agente imprimit possibili spe. tecialium. Uem,qui reprqsemet sonum incommune ne n .admitturius speciemi
telligib3lem huius soni, sicuti nec aliarum rerii singularium tum in te lectus possibilis ex tali specie,detei
minata tamen a phalasmate,quo Ie praetentatur voeabuluillud ,prudentia,format conceptum in iiij met sit Ularis vocis . di quia scilieam signi-ncare habitum quedam virtut Is, qui , duitiar prudentia, elicit conceptum prudentil. Ita vero ex specie signim cante sonum, cui est res materialis, prompsit intellectus rei immaterialis,id est, prudenti χ cci ceptu. ait 'din reliquis apprehensioni hus imina rem abiim obiectorum suo modo poterit contingere. Atq, hac progremis orditrarie datur ita ibi mandis apprehensionibus reru, quarum vocabula audimus, si eorum iam significata teru
336쪽
npollina- arbiti itur Apollinaris hoc in lib. q.
xis sensus 6. videturq. traditum a D.Thoma mori inter- quaellionibus de veritate q. I 8.art. 9.nos intel- Potestq. id ex eo oliendi, quia conlectui pu- gruit, ut, sicuti omnes raternae sentauit obser uendi facultates proximῆ influut inire. sensum comunem sita omnes intem --ni immediate agant in intellectimi possibilem , suppedit ado agenti m teriam ad abstra ndum,& una cum Argum. eo operando.secundo;quia,cum ta vis iniel Iestiua ,scuti Sanima rationalis , in qualibet parte corporis existat, adsitq. sensui communi situ, Se immediatione prςsentiq; nihil impediet, quo mimis eius etiam miniis sterio proxime utatur. Vna Phan- Vetum,quod unus tantum selisus talia obire interior sit proximus misister intes- hoc mini- lectus,nempe is,qui inter cetcros di-
Α nis coparatione intellectus.Diuersiasterium ivrobar. Dionys. Probat. ΣAd r. arg. partis DP positae.
gnitate eminet quem nos phaintainsiam ponimus laniori probabiIitate asserit Caietanus I. p. q. 73. art. 3. arti c. I. eo Polassislum a Iguinmemo,quia dignitatis ordo, di optima natura constitutio postulat, ut eata Hum potentia intelli et iii quo ad Opsi rationem iungatur,et q. ministerium proxime tria pendat.quae ad illud ignita e pro ' us accedit, iuxta illud D. Di olivsi14 capite de diu: nisnionali ibi .s; Supreniti in infimi attinis git infii;ausii supremi. Est enim I hantasia luprenis inter sensiis,qui ita PO- ternit Is cogit Oscentibiis obtιnent I cum infimum, S intellectus humanus eu infimus inter facultates intellectrices, lue iii et idcira potenti s tu. premum locum sibi veli dicant. DG. inde ab extremo ad cxtremum non itur, iii si per mutilum sed inter intellectum . & lenius tam commvnon, quam externos , qui sunt vel uri existrema, interiecta est phantasia ergo, ut ab illis aliquid se ii sibile ad intel-lCctu in commezr, pomer ut prius in phantasia insit, atq, adco non allus1riasiis, sed phantasia proxime intellectui ministet tum praeitalis . Igitur ad primum argumentum contraria Parti S , quae nobis alibi non displicuerat, negari dubet. parem esse rationem in ei ternis sensibus comparataone sensus cum unis ,-in inlusetas autem ex II S, quae proxime attulimus liquido conitat. Ad secundum Ad I. arg. dic. ne sensus communis intellectui famulatum proxime exhibeat, non
impediti ob situs distantiam , quae nulla est. sed quia id non patitur ordo naturae, quem diximus. Ut vero phalasiae satellitium me- Tres dubilius percipiarur .rria occurrui expli- tationescanda. Primum est, utrum phalasma circa phan B impressum, an expressum concurrat iasis minicum intellectu agente ad producenis sterium. das species intelligibiles. Secudum, concurrat ne phantasma ea praeciseratione .qua communem naturam re praesentat, nccne. Tertium,an Unum,
idemq. phantasma ad plures species iii telligibiles educendas idon tu sit. Ad primina horum, longiori displi- Pro I.dutat atrone omissa, responitendum est, immediate currere phant alma ex- C ptellium, quod ab imprestis elicitur. Patet hoc ex eo. quia phantasia non cocurrit cum intellectu,nisopcrai do. sum veto operatur, rei apprehensae phalasma exprimit. De inde;quia, cum in phatasia sn t impressiae variarum rerum imagines, & intellectus agens indiscriminatim se habeat ad usum, seu minii terium huius, vel ilialius; oportet ut ad id determinetur: non est autem alia ratio , qua deferra minari s Cnit, nisi elicient ephamaiasa ex una aliqua illa cum imaginum phantasma cxpressam rei per cam Ggnificarae. Qiiod ad secundiim attinet, pro Pro a.dub. certo habendum est,phantasma non
repraesentare naturam communem nudam , ac liberam adissereri': Is indiuidualibus, sed cum iis iunctam,&
rius a nobis disputata sunt. Verum, g licet ita res sese habeat,&comunis, Arguitur,
ac singularis natura a parte rei in v. pharasmanam Indiscretam realitatem coale non cocli rscant; non desunt tamen argumenta, rere. nisi ea quibus videli possit ipla rumphan prςciseratas maeam admittere distinetionem, tione, quavi,quoties concurrit cum intellectu natura cois ad producendam speciem intelligi munem rebitem,quemadmodum haec nossigni- praesentat. ficat iii si naturam communem , lla I
337쪽
Concurrit, ut viram 8. natura co
praecise ratione, qua eandem comunem naturam repri sentat .Eni in verophantasina, quod Socratem refert,
distingititur i. cie a phanta imate quod Platonem significat. ut pleriq.
Irraues Auctores arbitrantur, & t men utrumque producit imaginem intelligibilem eiusdem spcciri, nepe hominis : quod certe non aliunde proii enit, nisi quia ambo concurrunt lacrin dum couenientiam, de cogna- 2tionem, qua Inter se habent, hoc est, pro ut communem hominis nati l- Iatn repraesentant. Deinde estedius imitatur suam causa in ; sed species intelligibilis non imilatur phantasisma, ut singularitate in , sed ut naturam communem refert et ergo phanta lina non est causa speciei, proutngulari tatem, sed prout naturam communem significat. Ampicctenda tamen est contraria sententia,quae asserir, phantasma noconcurrere ea praeci Se ratione, qua comunen naturam, scd xl tam commvncm , quarti singularem exhibet
Qtiae ita probatur. Phantasma, cum sit causa naturalis, totum suum co-ιratum impendit, agitque secundiimvltimum potentiae, vi Sc ceterae sor-mat,quae sunt naturalia agendi prin cipia: ergo cit se incumbit in ellectu secundum totam suam repraesentandi vim, ac secundum rationem sibi propriam.& peculiarem: non igitur concurrit, prout in eo elucet quasi
solitarie sola communis natura. Orroboratilrque argumentum ex eo, quia, ut phantasma ἔotum rcfert iu
diuiduum . & indilli uete exprimittam communem. quam singularem
naturam , ita non concurret cum in intellai tu, nisi ut idiotii repraesentat. Ad argumenta,quae oppositu luadebant, respondendum est, duo illa phantasmata r&b producere imaginem intelligibilem unius speciei, eis sto, specie diiserant, quia repr*sentat
indiuidua sub eadem infima specie
contenta. Item, non producere cilicia tum sibi ex toto sim: Iem,licet te totis concurrant: quia saepe accidit, ut
effectus non assequatur pci sectam similitudinem sui esset is quoad Vnde in.
Omnia: quanquam efficiens secu sum Diat, utcbtorani suam perfectione agat: quod fectus non obvarias causas accidit,exempli gra Se per pe tia, propter intercapedinem spatu , fedae equin qua eius virtus languescit, ac sen- cienti causi in minuitui ; quo pacto lux octo .sa assinidi raduum in prima superficie excru letus. pra, licet secundum totam octo graduum Iatitudinem agac; tamen immediate post illam primam superfi-I ciem non iam octo graduum lucem fundit, sed minus intensam, deinde minus,<a gradatim usque ad non radum vel ratione materiae, siue su-iecti,in quo effectus recipitur: qu pacto phantasma huius candidi non producit nisi speciem intelligibilem cadidi in commune, quia intellaetus possibilis non est subiectum capax tali s speciei;quar singularem tan tum naturam repraesentet. x t supra liatu i-C mus. Itaque dicendum,est intim imitari tuam causam quo ad potest: lpeciem vero intelligibilem non poste imitari phantasma quoad repraesentationem si n gulari tatis. Ad tertium sunt, qui concedant, Pro 3.da, posse intellectum agentem ex eodem phantasmate educere plures species intelligibiles: ut ex phantasmate huius candidi, unani candidi,
alteram colorati . Aduersa tamen D opimo, ut ex dictis constat, magis Placet. vel eo argumento, quod lupra attulimus. Nam cum phantasma Vntircitam i iam vim aSendo expromat, pharaim A: le toto agat, utique non concur- nocsse idoret, lalli proiit ab eo exprimitur hoc tuu ad plucanuidiani, atque adco non nisi spe- res speciesci vincanuidi gignet. Loquimur au- intellig.eteor de phantasmate, quod hoc can- duccnd s.
didia in dilucide reseri, quodque id neum eli ad speciem candidi produ-Gndam. Nam si tantummodo hoc coloratum exhibeat, tunc sola species colorati,non vero
338쪽
Expla Iur altera para proposita
Tn quo ge- QEquitur posterior pars quae tam
nere causae D nis,in qua examinanduse offert, phalasima quonam causae genere phantalma cuConcurratainteuectu agente concurrat ad eli- Cum in te is ciendas species intelligibi Ies. Nam Ieetu. quod ei in aliquo causa genere concursum exhibeat, ex eo constat,qu laintellectus agens in producendis
speciebus iii telligibili s est causa
uniuersalis , quae ut hanc potius, quam illam speciem producat, eget causa particulari . a qua determinetur;haecaute causaeli phantasma expressum rei sensibilis . Sunt ergo de hac re duae opiniones s altera existimantium, phantasma concurrere in i genere causae materialis: altera eotu, 'ul Putant, concurrere in genere causae essc .etis: quae adhuc bipartita est, i. opinio ut mox dicemuS . Priores volunt, est,concur phantasma habere se uti dispositione rete in ge- intellectus possibilis eo modo, quonere causae perturbationes appetitus ad intelle- materialis voluntatis nostrae actiones est enim saepe, docente Aristoteles. Et h. c. q. ur, prout quisque secundum appetii uinasticitur, ita de rebus iudicet, easque appetat, aut reis crat. Vnde,qitibus ira e sterilescit facile iudicam. sumendam sibi esse vindicta, Camque appetui. r. Sic igitur sese habere inquiunt phantalina ad intellectum postibilem: quia, s phalitasma
Socratem, verbi gratia, reserat s disponitur intellicius possibilis ad excipiendam speciem holirinis ; si Bucephalum, ad speciem equi s sp
ctat autem hic concursus ad causam
materia iam a siquidem dispositiones
patientis reuocantur a s materiam .
Ac salie , quod phantasma ut m teria, non v efficiens ad speciem iii-telligibilem se habeat,ex eo videtur, quia semper effectus sequitur deterlorem partem scrae causae esscientis. Qitare, si intellectus agens,& phantaluia n Uligibilem speciem partia.
Λ tim ess ceret, cum phantasma corporeum sit, necessario species intestigiabit s materiale quidpiam foret. Haec sententia non placet, sed ea 2. vini 'poinis , quae phantasmati activum quae pi concursum tribuit quod communis cet, acii uaphilosophantium schola tuetur. Di- cocursum uias Thomas de veritate . quaestione phitasma decima; atticulo sexto, & secundo, ti attribule
contra Gentes,capite septuagesimo- septimo, & tertia parte, quaestio.'B ai licui. . Caietanus ibidem ; Scotus molib.8. artic. r. & in I. distinct. . quaeilio. ου. I ichetus eadem distinet. quaest. . Soncinnas Metaphysici quaeit. I 2. Ferrariensis hoc in libro, quael LII .in a.distinet. i7.quaest. a.&Capreolus in x. distinet. 3. quaest. 1.art. s. Primum, quia intellinus eget Probat. t ἰcaula particulari, a qua aetiue determinetur: haec vero non alia est,quamptantasma. Unde Aristoteles intel- C lectum agentem comparauit ex te no lumini, quod a candore effective determinatur ad imaginem pol uscandoris, quam nigredinis ducendam. Deinde,quia id,quod causatasias milando sibi effectum, pertinet ad cisectricem causam i at phantasma ita se habet ad speciem intelligi ,-
Iem. Namque rationem repraesen- Probati L. tandi. leti esse repraesentat tuum, a civit species a phantasmate, quem-D admodum deest spiritale ab utroque intellectu ue ab agente, ut ab effectrici ; i pollibili, ut a causa subiecti ira,
seu materiali. Lege Diuum Thomam
de Ueri tate, quaestione decima, articulo sexto,ad septimum . Qiodsi obiectio. quis obi jciat. phantasma dum sibi similem specie reddit, magis videri sortiri rationem causae exemplaris, cuius causalitas cossilit in imitati ne,quem efficientis. Respondemus, Dilutim E si proprie loquamur. eam tal.tiam assimilationem pertinere ad causam exemplarem , qua res ad quam a tifex operando respicit, secundum passiuain imitationem ab es lectu ex primitur, ut in Physicis libro I. cap. 7. quaest. q. arti c. I. late disseruimus; at phantasma non ita se habet ad speciem inieli gibilatiisno enim in rellectus ad apiuinat tetidens.lpsum
339쪽
3t IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA
que cognoscens, ad illius similitudi A agente quicquam accipit, ut ex suis Alinus nem speciem gignit . inare milius periori S l-uei: nec tota vis in teuprie causa. proprie dici pote it, phant alma lor- lcctus agentis,alioqui non eleuare-litas exem tiri caiisalitatem exemplaris respe- tur per illius actionem,& influxum; plari spha eius pec ei iii telligibilis , sed est O , si enim sic eleuatur,oportet ut inteliatasmati tri haec illi competat, ea tamen non b- lectus agens portiores partes in a- ibuitur. stat, quo nati .us causalitas activa, gendo obtineat, atque adeo, ut eius iquam diximus, eadem simul colauo virtus no a sit ea tantum, quae phan- ' in lal. tasmatis propria est. lResponde Ad rationem vero, qua ostendere Utraq. harum opinionum admo-Vtraq; sin ltur ad ra- nitebatur, phantasma nullo pacto dum probabilis videruri si eamε pri mira pt tione prio esse causam cilicientem,sed quasi di- B ma nomen instrumenti laxiori tigni babilis.
rix senten- ι positionem in generatione specie- ficato usurpet; ut nimirum conuellitatae . rum intelligibdium, respondendum ijs omnibus, quorum interueniente eli, effatum illud l/hilosophorum , mi tristerio aliquod agens uniuersale Effectus sequi tur deteriorem partem in operando utitur. Si igitur priosus causς, si absolute spectetur .mu D rcin tueri voler,ad rationem Adueriatis exemplis coir uinci, a vero aber- sartorum respondebit,recte cones uis rare . Atque, ut nunc cetera omitta- dere phantasma non esse proprie in ismus, respondernus,non Opolleret f. strunientu intel lectus agentis; quod fectiim sequi deteriorem parte, cum tamen iion obstat, quo minus, Iate deterior palsa praestantiori eleua- accepto vccabulo,instrumentum ditur, ut in re proposita accidit. Qitan. C ci queat. Cur autem posterior magis doqiii de operatio phantasmatiS elein placuerit,ad argumei tum partis co-uatur ab intellectu agente ultra pro- trariae dicet, pirantasina non solii in priam vim,ac facultatem. determinare intellectum agentem,
D. Tho. se- Sed adhuc intcr illos. qui phantas- ut causa particularis uniuersale de-etatores mali respectu specierum intelligiis terminat,sed ei quoque sit bordinatis volu , pita bilium, iniciendi vim tribuunt, dis- non tamen more propriI instrumen-r alma con sidium est. Nam Caietanus, Ferrarita ti, quasi intellectus agetas eo interis currere, ut si S.Capreolus, se ali; volui.phantas- medio operetur; sed quia nequit abia instrumen inacriclirrere tanquam in lirumentu, que illius consortio agere, & illud tum . quo medio intellectus agens opere. vltra vires propriaS excitat ad agen- Scotus tur. Scotus&alij asserunt, phantas. D dume ita ut ambo partiatim S immealia, ut cau ma&intellectum agentem esse duas diate influant in essectuna , quem ne-sam partia caulas partiales. unam totalen cau- que phantasina sine intellectu , neclein. 1am integrantes, quarum utraq.im- intellectus absque phantasmate ullo mediat cestectu attingat. Prioribus modo producet. Quod si quis oppo. Obiectio. ea ratio adstipulatur quia causa paris riat, cuin duae causa ita concurrunt, ticularis eli instrumentum vnsuer- quamlibet earum poste per se solam salis, quam determittat, & cui sub- cdcre enectit m eiusdem speciei, licci Ordinatur, at phantasma determinat nimias perfecti ina; ut cum duo lunaitiitellectu mageniem, ut causa para nos a lumen producunt. Omirren. Solutio. Fundam: ticularis uniuersalem. Quod iam ex dum, non csse id perpetuo verum,
ea prioris dictis conliat. Praeterea necessario E quia jecus accidit in causis,quae sunt sententis. eidem subordinatur, cum absque il- heterogenes comparationees cciiiu. Fundamc-. llus concursu agere nequeant. Poste. quomodo se habent intellectus ara polle. riores autem Philosophi suam sen- gens,& phantasma ad species inteIxioris. tentia ex eo coiirmant: quia id,quod ligibiles: itemque intellectus paties. Proprie instruimentum est, aut non & species intelligibiles ad intelle- agit, nisi motu ab alio, ut sera: aut est et lonem. Ota virtus agentis, ut calor res Μ:ctu ii ἀnis quorum neutrum phantasmata conuenit. Nec enim ab intellectu OglaCA
340쪽
I Ndiuisibilium a iratur intellectio in hisce consistit, circa quae falsetas Tex. a I .. non eri. At in quibus iam falsitas, ct veritas inest: in hisce composi-tιο quaedam iam eK conceptuum intellectus, quasi ipsi sint Unum. Atque ut Empedocles dixit:
Multorum certe capita, admirabile dictu, Ceruice absque fuere exorta in luminis auras: Illa tamen dulcis post hoc concordia iungit.
Sic sthee separata componsi solent,ut incommensiurabile,σ diameter. b Quod si eorum ethim, quae fuerunt, et erunt, is compulato, tem- Tei., L. pus insuper intelligitur,atque additur. Falsitas enim in compositione semper confinit. Nam si album non assum esse dicat, ipsum tunc non album 'componit. Licet autem per diuisionem etiam omnia dicere. Attamen Diasitas, aut veritas non solum consistit in hoc: Cleon est albus: sied in his rei Cleon erat,vel eru albus. Id Uerb, quod siugulos dictos conceptus componit, unumque facis,ipse est intellectus. Cum autem c dupliciter indiuia x. 13sbile dicatur, aut potentiar, t actu: nihil prohibe intellectum, cum longitudinem intelligit, indivisibile intelligere, in iniuisibili tempore est enim indivisibilis actu. Et tempus, perinde atque longitudo, cui LD, ac indivisibile en . Non igitur diripotest, qui in utroque temporis diamidio intelligebat: non eri enim,s non diuisio fiat,nisi potentia. At cum utrumque sensium intelli it, diuidit simul ct tempus, arque tunc ut lam fudines illa intelligit. su)d se lanietudinem ut ex utrisque constantem intelligat, in eo quoque, tempore nimirum, ipsam intelligis, quod ex utrisque pari modo temporibus constat, atque comρonisur .. 'd God vero non quolitate, sed forma est indivisibile, id in india Tea , uisibili tempore, ct anim e indivisibili intellectione percipit, atque intelliagit: per accidens autem,or' non θ csane, quo illla diuisibi ia sunt, id, quod intelligit, tempus, in quo intelligit,sed hoc, quo indinisibilia sunt. Inen im tu his indiuisibile quiddam: atfortasse non separatale, quod quiadem Nnum tam tempus ipsum, quam 'sim langitudinem facis, atque id in omni anὰ continuo, tempore, ct tonitudine similiter inest. e Punctum autem, omisi , diuisio , id, quod est sic in rivisibile,. recita
perinde atque priuaris cognoscc.ιr, manifestum' euadit: si milis esse videtur oe in Hi s ratio rhoc enim modo malum cognoscit, arque citam nigrum: Contrario namque quodammodo cognoscitos Id aurem, quoa cognoscit, potentia nimirum se, ct in ipsio potentiam inesse oportet. uuod si causarum alicui uulgum sit omniu3 contra