장음표시 사용
371쪽
3 6 IN III. LIR ARIST DE ANIMAI
Cotraob. riam verδ partem, qudd non modo Αiicitur es se norit, sed se per suam essentiam assimiate. intelligat, est illud,quod Aristoteles
hoc in lib. c. .lex .i edocet: nempe in iis, ouae materia carent, idem essedi intellectum,& quod intelligitur. Tertios probatin quis, intellectum non cognoscere propriam functionem. Nam,quicquid cognoscitur,aliquo actu cognoscitur; si ergo intellectus functionem suam cognoscit. aliquo actu eam percipiet, rursus aue illum alio; atque ita dabitur infinita progressio in intellacti nibus,quae nequaquam videtur danda. Item ; quia, si intellectus corii oscit suos actus . cognoscet actus fidei supernaturales: parique modo percipiet actus voluntatis, de inter eos actum Spei, & Charitatis infusae, proindeque sciet quiuis. se esse in raria, cum mea fuerit. Quod ne-
Connouersia disio D. Α D propositae difficultatis inteI- Duplici. αλ li sentiam aduertendum erit, ter dici dupliciter , quod ad praesens institu posse aliis tum facit, posse dio , cognosci rem juid intelper essentiam. Primo modo, res lira P suarendo id ad rem cognitam, ita ut ea essentiam. per suam essentiam cognoscatur,cu- De Post ius natura&quidditas, non autem riori m sola accidentia, percipiuntur; alio do intelli. modo, respiciendo ad medium, quo D urq cognoscitur, sicque intelligitur res per essentiam , cinn essentia est id, quo cognoscitur,nec interuenit alia imago, vel ipsi propria, vel alterius rei,a qua intellectus paulatim deducatur .arguendoque ad eskntiam pergat sacrae paginae auctoritas illis C ueniat. Nos ira disceptatio hoc iaverbis Ecclesiastae s. Et tamen nescit
homo. utrum amore,an odio dignus
sit: sed omnia in futurum seruantur Corea v. incerta laoppositum vero, quod vultur P negari non debeat, intellectum c Mimile. gnoscere suos actus. cet D. Augustinus lib.de Trininca Pit. Io.& II. Item:quia nisi intellectus tam suos, quam voluntatis actus perciperet, nemo, an aliquid ipse intelligeret, an vellet, scire posset, quo ninil a surdius. . Arg. pro Quartomon cognota ab intelis mite ne- ctu habitiis ipsi inhaerentes suadetur caute . ex eo, quia alioqui cognosceret quiuis, an haberet Sm ritu Sancti dona, atque adingratiam,quod prori-
mira in- me relatauimus. E contrarib autem,
surgii pro quod intelligendi vis suos habitu
a mate. plane cognoscat, ea ratio ottendit, ia, propter quia unumquodq; ta-R,ia id magis tale est;quare,cibra res ceterae ab intellectu Der habitus de species intelligi biles cogna scant iconsequens est,ut ipsi habitua in eius
loco non est de cognitione rei peressentiam secundum priorem, sed secundam posteriorem sensum dun
Igitur, omissa opinione quorum me ad dam veterum Philosophorum,aien- rurplacitatium, animam nostram cognoscere quoriinei
se directo,&immediate pet seipsam I los absque ulla specie atque adeo per se phorum.
secundo modo , quos fecutus fuit Lege AND Gregorius Ariminensis in I. dist. r. nid quod. q. v. t. I.&a Reiecta item sentem Ii. . q. s. tia aliorum exi stimantium, animam D. Tho a. ex speciebus rerum materialium p. cocr. Gen. licere 'eciem quandam immateri 95. delui sui ipsius,qua se intelligat. RG 3. 3 . dispondemus cum D. Thom. I. p. q87. I. p. q. 89. tribus prioribus articulis,& in quae- arti t. itionibus de Ueritate,q io. arti c. R& Aiam. dum animam nostram non cognoscere est in corose in hoc vitae statu per suam essem- pore, c A tiam, sed interuentu specierum intel gnoscere Iigibilium.quas abstrat ut a sensibus. te interv εGod ita patet; Quemadmodum,ut tu specie.
Averroes annotauit, materia prima tu, no im-
rigenere sensibilium,irames huma mFaNPna inter substantias intellectualis sua esse postremum locu sortita est aut erum tiam materia prima est in potetia adibria Aia inardi massensibiles, sic anima ad intelligi- riae primae
372쪽
huius cap. Raaeli. an eo uim .
ibilium. Ita hxe in intelligibilium Α modum,nee iani intelligatrres
serie, est pura potentias unde, sicuti xionem ad phantasmata facta est per materia non nisi aduenientis forme se actu intelligibilis a se primo: atq; beneficio subselum cadit, ita anima ira Ie per mana substantum immo non redditur actu intelligibilis, hoc diate intelligit,ut docet D. Thom. I. Disp. s.at. est,apta via se ipsa intelligatur, du p. qu sit. 89.art x. alijsque in locis,& I.
suspecierum. unde Ari Itoteles hoc Sed de his luculetius dicetur in irati. pus p sua in lib. tex is . docuit, animam no- de anima separata. Ex sumtiori pro. se esistitia stram intelligere se ipsam. ficuti & gressu patet iam, quomodo intelle- d gnoscita alia intelligit, id est, per species; & ctus, dum est in corpore, non modo Qua rotae tex.8. asseruit, anima inhil absolute B se,sed proprias quoque functiones; cognoscat operari secundum intellectu, nisi cu atque habitus sibi inuaerentes digno intelleci iam est in actu primo per species. scat,quae erat altera quaest. pars. Nam tabitus si-Quo fit, ut seipsam c5cipere primo, quod de apprehensione speciei dixi. bi inhae--
atque immediate nequeat. sed ad sui mus , asserendum quoque si in iliter reales, notitiam ex aliarum retii perceptim est de ceteris habitibus; hos enim cone deducatur,quia, videlicet , primo gnoscit anima per actus . quia expe- concipit id, ius speciem a sensibus ritur secum facilitate.& promptit hausit, verbi gratia, natura hominis, i dine, quae habituum propria eit,ope tune resectitur supra suum actum, rari. inod velo ad voluntatis actus eumque percipit,& ex eo cognoscit speetat, paulo secus de ijs est iuditum imagitta, tum potentiam, a qua C Candum; nam,cum obiective primo, actum elicuit;deinde, quia comper- atque intelligibilitet per se inteli tum habet imaginem rei dommunis; ciui praesentes sint, possunt ab eo diuorporeum, aut materiale quid esse recta coemtione perciti, non ut a- .i Non posse. sed materiae omninbex- ctus in tali gendi,qui,cum ab eodem Pers,atque adeo non nisi inpotentia intellectu eliciantur,opus illi est is Diti tali, & in substantia incorpo- flexa, secudariave actione ad eorum rea,vt in subiecto, consistere: percia notitiam capiendam. Habitus autem De habi pit tandem se, ut substantiam quan- voluntatis eodem sere modo cogno ti, volu Eam immaterialem intelligentiae, & scit intellectus, quo suos, videlicet, talis idem rationis participem . . ex Acilitate, qua voluntatem agere diceta dum Quod autem anima non intelli- D ex peruul. Lege D. Thomam ioco hac in re, gat te per speciem ipsi propriam, citato primae partis,art. . quod de Prae et eram quod ostenJitur iis ta- habitibustionibus,quq probant, non dari spe- ARTICvLvS III. intellec .cies rerum litigularium, quas Iupra attul imus, &iis etiam,quae suadent, Explicatio argumentorum, qua in vino dari in nostro intellectu, hoc vi- namrue parrem adductatae statu, species rerum immateria- fuere.
Iium: cofirmari id ex eo potest,quia, quod iniel; igitur per speciem pro- Iune argumentis promi artic pria. inteli gi iura dimeto: at ex- 1 li,qua ex narie ijs,quae decreta
Perientia tellatur, n0s non nisi actu E a nobis sunt, aduersantur, occuria- reflexo, re unum ex alio arguendo mus . Ad primum dicendum,etiam Adr .pta in nostiae animae notitiam deuenire. ea,quae sensibus tam internis, quam parte ne Cosule D Thom.q io. de verit art. 8. externis obnoxia non sunt. ut anima gante asta verr. I:, 3. conti Gent. c. 45. D:xi- huma ista, posse a nobis intelligi, non ductum, Inus, anima, sumesi in corpore, non tamen pra propriam imaginem a cognoscete se immediate, ia extra lensibus immediate acceptam , sed Corpus, cum transeat quoda inmo. o modo super tu explicato; uod ta- initatum sit bstantiarum se 'aratum, men non impedit, quominus omnis
habeatque litarior a latclligendi nova cognitio aleusibus ortu nilia
373쪽
3 s IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA,
here dicenda sit,co in ea quoque, notitia a lensibiis remo te di manet. Cli' vero Philo ait, animam intellectitiam cile nobis ignota ne , id non de
. . . quocunque animae conceptu, sed de
perfecta , atque omnibus numeris absoluta corata itione interpretanduerit. si modo Iudaeus recte philos Ad obie- phetur . Ad alteram partem eiusdeinctionem argumenti negari debet, parem esse Pro parte in ubitantiis separatis,atque inani-
afficinale . ma humana, dum elim corpore, ra- B tionem: illae enim sunt actu intelligibiles,& ut tales sibi perpetuo obii
Ciuntur, anima vero ett pura poten-
. tia in genere intelligibilium; & in corpore intelligit speculando simul
phantasmata. vii de tunc non nisi per species acquisitas sese intelligit. I lud vero D. Augustini, Mentem n stram se per se cognoscere . ita accipiendum est, ut anima non accipiat
ab externis rebus siti imaginem, si- icuti cum res corporeas intelligit. Ad t. pro Ad secundum; intellectu in semis Parte ne - per sibi esse praesentem, quoad suamgativa. entitatem, non autem secundunt ella
obiecti uuin . Se intelligibile, ideoque,licet, cum in suum actum. & in i te reflectitur, sese intelligat, tunc enim fit sibi prςlens in ratione obie- cti non proinde tamen in sui consi- . deratione perpetuo versari, quia no obie- semper eo reflexu utitur. Illud verbetionem Aristotes is ; In iis, uuae materia ca- Partis af- rent, idem est intellectus,&quod infirmat. telligitur sexplicat D. Thomas prima parte, qua it. Farti c. I. aiens,nihil aliud velle Philosophum , quam ex intellectu, & speciei rei, quae intelligitur,fieri quodammodo virum. Adde,id,Quod intelligitur,dici idem cum intelligendi ratione verbi, in quo ab eo exprimitur, ut superius quoque interpretati fuimus. Ad 3. pro Ad tertium, licet mens humana parae ne, quamlibet actuum multitudinem gativa. exercere simul nequeat, quia finita n limi tatamque habet intellige diutin, posse tamen successione post notitiam unam, aliam subinde edΡre, uiri altam, atque aliam; ira, ut sine ullo termino reflectatur in primam per locandam,in seculatam petior iam ; ob quam ea ilam alior teltate quodammodo in fi Dia est , ut docci S. In m. prima feci indae, Intelleci
tellectas cognoscat iam stans, quam e i supelvoluntatis actus, non sequitur. in. aliuatque ternoscere naturales a iupernatura- allu ac tu,
libus, quia non eos distincte pene- & sic de trat. & quo ad modum unicuique inc ripeculiarem a sed confiisd tantum. Quo fit, ut ex hac notitia non possit quis scire, se esse ingratia. Alte- Ad obi ra vero pars eiusdem argumenti re- etu alteri cte probat, cognosci ab intellectu partis. proprios actus,non tamen intelligi
per essetitiam, cum ad hanc recipro- Icationem exigatur species intelligia bilis alicuius rei , e cuius conceptumens ad praedictorum actuum notionem progreditur.
Ad quartum; licet anima habitus Ad 4. pranaturalis ordinis sibi inhaerentes parte n praedicto modo eqgnoscat, certo ta- gativa.
men scire non poste,nisi ei diuini tus innotescat. inesse sibi dona Spiritus Intellectu Sancti,gratiam, de eliaritatem: quia Mon posse suauitas , & promptitudo ad me distincte cendas studiosas actiones, quam dignosce istiusmodi habitus secum asserunt, rea sis
constare ei nequit, utrum ab iis , an pernatu-- ab aliis habitibus naturalibus, qui rates . absque gratia reperiri possunt, ori, Ad obie. tur. Ad posteriorem partem argu - .etionem menti dicenduin,essatum illud; Pro- pro parte pter quod unumquodque tale,&il- affraiau.-lud magis; hunc in modum debere ua. intelligi,& aptari ad vim argume ti; Ouando aliquid,verbi pratia, is gnoscitur. quia aliud cognoscitur, illud,propter quod cognoscitur, necesse est, ut nugis cognoscatur: sed res cognoscuntur. quia earum species.& habitus cognoscuntur: e go, iaci Cum igitur illa minor pt postio, ut falsa, a nobis negetur: patet, hac probatione non colligi, prius a nobis cognosci habitus, esto. cognoscamur eo ordine, quem explicuimus.
374쪽
Num bitelligent speculari phan
Quid sit, T Ntelligentem speculari phantasi
intellectu mata, non eli, intillactum, aut pharasma ipsa phantasinata, aut naturas, ta specu- quae in eri relucent, intiteri sed est lari. eum , qui intelligit, duni intellectu Fere. I i. r. rem aliquam, siue uniuersalem, siue intra Get. particularem considerat, simul per c. 53. Se li. pliantasiam circa aliquid siligulare
a. c. TI. Obiter vertarI, quod ex Graeci con-tcxtus verbis in capite proximo superiori, textu 39. magis palei; sic enim habet οταν-αναγκηιοῦ - ωαrrae κάτι - , id elt, cumque contemplatur, necesse est una cum phantasmate contemple
1.Argum. Partem negat Ium qu sitionis hete argumenta sit adent. Pruno; vel speculati phantasmata est alii nis natu rate, vel non ; si non eii, cum ad id aliunde minime cogatur. poterit I terdum eam speculationem omittere: si est, cum id, quod unicuiques
cuodiun naturam compcdit,liacol mi re, perpetuo conueniat, sequitur, animam etiam a corpore abiunctam,
vel glorioso corpori vilitam, spec Iari phantasmata, quod falsum eli: nam corporis Ioluta vinculis nequc phantasmata habct, neqtie phant sam i glorioso autem corpori co iuncta put sectiorem, liberiorenaque habet intelligendi modum,& a cor pore independentem. Quare Poterat citra sensuum operam,cum libu rit. intelligcre. a. Arvum. Secundo. Magis dependet pha tasia a sensu cxterno. quam intelleis
uia pluuiasia, cismn est potentia immaterialis, ita lone E
abltractior sit a corpore, quam ulla facultas materiali organo affixarat qui phantasia,cessante omni actit externorum sensuum, potest iunctiones tuas edere; ergo & intellectus. Tettio . Intellectus incorporea 3. Argum.& immaterialia contemplatur. ut, Deum ,& intelligentias ; sed haec nullo modo in phantasiam cadunt. cum sint extra limites corporearum B virium ergo anima saltem non ad omnium rerum intellectionem pharasmata speculatur. Adde,quod Aristoteles loco antei citato, cum huiusmodi speculationem commendabat , de sola Phy sicarum, & Mathematicarum rerum scientia agebat, proindeqire non videtur eam Omnium dissiplinarum obiectis percipiendis indixisse. Qiarto. Qui Ecstasim passi ra- 4. Argum.
C piuntur ad diurnarum rerum con templationem , deserui: t tam ex ternorum, quam internorum sensiiurni unci ones; ergo saltem i7, duini nistelligunt, non i peculantur phantasmata. Probaturas lumptum. In prinus , qilia id ipsum nomen , rapitis, atque Ecii alis significat. Deinde,
quia conflat, eos , qui ad rem aliquam considerandam valde atientis uiat,non videre interdum obiectunt D praeletis id vicob eam catis ain, quia cuin vis animae finita, ac limitata sit,s ad unam aliquam 1em per unam po eullam vehemus, ter incumbat. cessat ab operatione alienus 1 ergolam , eheii K ns poteli elle mentis
applicatio ad alicuius obiecti con
scietationem , , t ab omnibus tam Alcrnorum, quam internorum senis
suum muneribus prorsus se tietur Ac, quod id viris Sanctis con-E ieii aptati otiis dono insi-
375쪽
. Huicenna IN hac quaestione variae sunt Phino requi- Ilosophorii in sententiae: Nanaque: rit ad Ic. e. Avicenn λ in suo compendio de ani-Ptaph.ua ma arbitratus. est, ad usum scientiaenaa: u lpe- neqtia quam speculationem phanta Dculati Ol. e.. ma IlII requiri. Grqci quoque Inter-AlI ca a. pretes aiunt,eam superuacaneam es- tu exigui te, cu .n anima attendit ad commu- ad pro su- ilia.&immaterialia, quae phantasiae ctioiae spe vim transcςndulit.Αlij.quorum me- clerum is minit v.cornercatu vindisputatione
Peripatetica.de immortalitat ea nim ς; rationalis, volsit,illam exigi ad productionem duntaxat specierum faetani ab intellectu agente,ω ad pri-
. mum conceptum eam comitanteiri;
tunc enim necessum eth operari si- mul phantasiam,qu*'nacuna in te L. Iectu agente specierum intelligibi
Alii νd milium opifex es . Alij eam adhibentlas inteli ad omnes, solasque intellectiones , lectiones, elicitas ab speciebus coparatis ope quae pen. intellectus agentis,&ptantasma u, dςι ex spe propterea,quod, ut eiusinodi species ,
ciebu*.. a phantasmatix ortum habuere: ita . eorum consortium ad operationes . suas. obeundax necessario videntura sciscere. Sunt etiam non pauci, qui Iasierant, nullam dari in hoc vitae sta tu intelligendi actionem, cum qua sphantasmatum speculatio: non con-Nii nulla, currat e Denique, nonnulli ab hac volui dari communi lege excipiunt sublimem is ellectiq- quandam; & eminentem cotemplais ne ii necO- tionem, quχ se mens, etsi adhuc in . cursu fra eorpore degens,ita supra molem corrasi tu. potis quodammodo euehiis ut non iam videatur curar turbam interis eurrentium phantasmatum . . INostra assertio haec esto. Anima coniuncta corpori non glorioso sal im,dum communes,siue ordinarias
intellectiones administrat, necessa ti. speculatur phantasim ta. Hanc assertionem remit Aristoteles hoc
licet ijs. in locis non eam ille adji-
Uittit moderatioaςm,quam mqua paulo post dicemus; licet etiam non de omnium, sed de sensibilium itantum rerum notiti prsertim te
tu illo expresse i locutus fuisse vi
Probatur ergo huiusce rei veritas I .Ratio ilduplicitii dicio. Primuin;quia vide. sertionis. mus. qtioties interni sensus.aut mora De hac re tali, aut somno, bove impedi- D Th. I. mento ligati sunt, turbari etiam, & q. 84 ar.8. ligarr iudicium intellectus, neque Impeditis x mentem suis actionibus recte,aerite selibus mi fungi s quod certe non aliunde pro, nuS Opera uenit, nisi, quia, tametsi vis intellii. tur inteugendi lion inhaeret corpori, requirit lectus. tamen consortium internarum viri u L. Ratis. corporeis organis insidentium . AI- terum indicium est , qu in se ipso . qua uis experitur; cum aliquid intelligere conatur, etarmare sibi mat rialia quaedam idola,seu phantasma-ta,quibus id.ad cuius intellectionem i aninium appuli , quodammodo intueatur. spectat illud D. Grm Fg illogorii Naalaami de Theologia, or Iocus Naistione secunda. Quςmadmo Lmnu L aiana ι Ia ratione fieri potest, ut quispiam ,
quaalbet. gressum urgeat, umbram suam praetereat, quantum enim eam massequeris, tantum etiam semperanis reuertit aut oculus rebus in aspectu cadentibus citra intermediam luce, & aerem coniungatur; aut natatilia' ammantia extra undas labantur: Ita
etiamimpossib: Ie est iis , qui corpori bus inclusi sunt,sine corporearum, ac sensibilium retumadminiculo rebus iss; quae animo; ac ratione in tetiliguntur,omnino coniungi; semper enim obiter sensibile aliquid incidit,quantumvis maximὰ nostrames i1 rerum aspectabilium contagione separata, atque in seipsam collam, .cum rebus cognatis, oculoriamoueaeiem fugientibus commercium ha
Est autem hoc loco dubitario na unde aiae
detiam animaeobuenerit hete necis3. necessu sietu conuertendi se ad phantasmata. speculari Scotus in I. distin.y.quaest.' & in η. phin; din. 4 quaest.2.duplicem causam in mala. fere, nimirum , vel peccatum origi- I. a. A. nis, in cuius poenaindemissi, atque a. Quia,
376쪽
Trinitate,canit. 17. ae causa,vi imsam lucem nxa acie videre non posisis, nisi infirmitas Sequis eam tibi fecit, nisi iniquitas 3 vel naturalem
ordinem potentiarum ue suo sit, Vt, dum una proprium vitingit obiectum, altera, quae circa idem ferri proba- apta est,in idem simul contendat. Ex ruri hisce causis prior non videtur tecte α. Causa. tradita: sicut enim dependentia.qua Peccato intellectus possibilis habet a phan- ioriginis tasmatibus, quo ad receptionem spero est ad . cierum intelligibilium, quς illorum, scribenda ministerio ab intellectu agente pro- Iraec neces ducuntur, neutiouam ex peccato oristas. ginis orta fuit, siquidem,esto,primi Parentes non peccassent,eius post ri tam species intelligibiles, suam
scietias ope phantasmatum comparassent. vi D. Thomas docet, pri ma
art. I. ita nec necessitas speculandi cphantasmata. cum acquisitis iam speciebus utimur,ad praedictam culpam referenda eli. Posterior vero causa, si recte ad propositum accommod tur, vera est, nimirum . adeo esse naturalem connexionem intellectus cum phantasia, dii in animus est in corpore,ut saltem ordinarie no ponsit inteljemis vllius rei capere notionem,quin ipsuna phantasia comitetur, ac circa idem rabiectum pro r 2. Causa suo captu, & facultate insistat. Vbi approba- aduertes, cum operatio sormam, e-tur,&ex- iusque modum existendi sequatur, plicatur. 'anima vero humana simul sit&su stantia independens a corpore, deforma corporis, merito primae conditionis vendicare sibi operationem, scilicet, intelligendi actum, non inhaerentem organo corporeo; ratione secundae, exposcere ad eam functi nem ministeritim corporis,& phan- Itasiae satellitium. Porro apposuimus in conclusio- In utroq; ne verba illa Dum anima coniuncta statu na est corpori non glorioso, ut com-riatae, intc- prehedeiemus duplicem animς sta-grae,ia cor tum in corpore; eum scilicet, quem ruptae ne- habuere primi parentes, dum ing cessaria nitae a Deo itistitiae dono iii spiriti
fuit pha - surre;& eum, in quo nunc vers 1-
, mur. In utroque enim connestio illa lasmatum naturalis inter possibilem intelle- specula ctum. & phantasiam vigorem obti- Io.nuit. Nam,quod etiam primi parentes in illo statu uterentur conuersio ne ad phantasmata,assirmat D. Tho
quia species, & scientiae primorumi parentum erant eiusdem naturς cum nostris, utpote insus ae per accidens. Quare idem illis, ac nobis, modus intelligendi secundum naturam c6- ueniebat: et si contrariam opinione defendat Scotus loco citato, abs lute negans σrimum hominem intellexis, per conuersionem ad pha tasmata. Neque verba illa D. Augustini asserunt, culpam inuexisse homini depelidentiam a phalitas malibus , rem id ei naturale sit. sed dun- taxat laborem ,& dissicultatem ad res clare, & dilucide contemplandas ac cognoscendas. Non est etiam divitendum . sublimiorem fuisse primi hominis co gnitionem,quam nostram. Vetum maior illa sublimitas& elei latio non erat secundum i nee- pendentiam a phantasmate, sed quoad ea, quae contemplabatur, ut explicat D. Thom. q. I 8. de Verit. artic s. Item; quia ea ipsa. quae cognoscebat, Qua ex expeditius, & acutius penetrabat . parte Adat Adde etiam,modii acquirendi scien- mi cognitiam multo altiorem illico litigisse, rio nostra quam nobis ι siquidem non ope seia- fuerit prς- suum,sed diurni numinis alitatu eam cellutior. immediare accepit. Exclusimus autea depudelitia phantasmatum liarum animae unitae corpori glorioso; quia in ea non erit necessarius phantasiae concursus ad intelligendum; licet enim Beati tam externotu, quam internorum sensuum functiones habi. 'turi sint, liberum tame esserit, qua- Obiectis. libet tem sine eius phantasmate in- Aia Chritelligere.Quodsi quis ob jciat, gra- stino inditiam non euertere naturam . Quare, guit couersi operatio phantasiae naturaliter in . sione ad telligendi actum comitatur, necesssa. phantas rib animam in corpore. etiam glo- mata. rioso, ad phantasmata recursuram ;dicendum eru gratiam non euertcre naturaim, id est, non immutare essen.
377쪽
IN III. LIB. ARIs r. DE ANIMA:
Eestali noeget ani ma pilanis talinatis concursu. . Primum dubium. Hae de re Aug. li .l a de Gen.ad
dubium .eiam rei, nec potentias, quae ab illa manant demoliri; sed eam traducere ad altiorem statum, & perfectiorem operandi modum,cuiuimodi est posse intelligere sine obligatione, deflexuque illo ad sensum. ' Aduerte etiam,animam Christi adhue in statu vitae mortalis, nec, quo ad usum scienuae infusae, nec acquisitae indiguisse recursu ad phantasmata , quia
tum ratione unionis , tum ratione beatitudinis non erat corpori subim cta,aut ab eo dependens. Adiecimus, dum anima communes, siue oldinarias intellectiones administrat, ut excluderemus contemplationem ,
quae per Ecliasim persectam , & raptuin' fit. In ea enim tam externorum, quam internoruin sensuum munia cessant, ut probat ultimum superioris articuli argumentum.
Ccurrunt tamen hoc loco quaedam dubia, quorum solutio noparum conseret ad melius perci pie-dam dependentia intellectus a pliantasmatibus. Primum elis quo pacto anima beata in corpore glorioso functiones sensuum obitura sit, Se Jad phantasma recursura, cum volet, si oppositum euenit iis,qui Ec stas min hac mortali vita patiuntur, cum tamen intuitiua diuinae naturae cognitio, ut longe sublimior est,ira animam ad se magis euocet, atque adeo a sensibiis abstrahat. Alterum eli; num in Eesta si non solum animales
operationes,sed etiam naturales, ac vegetatrices ab opere omnino cesissent, cum in utrisque eadem ratio esse videatur. Tertium; num Ecstasis per vim naturae possit accidere. Ad primum horum dicendum cum D.
sumptis corporibus gloriosis tota mentis intentione in Deum ferti debeam, non tamen in eis fututam a
ιtractionem a sensibus: quia fiet redundantia q dam ab intelle tu ad inferiores vir s. Atquhita secundum ipsam beatis eae visionis regulam poterit simili attendere anima ad phantasmata,& ad externa sensibilia. No, quod ea contemplatio ceteris eminentior non sit, nec quod mens in ea non feratur conatu multis vehementiori,sed,quia diuino lumine ita collustrabitur, ut utrumq; obire queat. His no obstat, quod D. Paulus etiam aptio eos, qui eum in raptu diuinam essentiam vidisse, putant, a sensibus abstractus fuerit, ut annotauit D. Thomas loco citato,defuit enim illi praedicta redundantia ad inferiores animae vires, quia diu in m essentia non stab. li, ut Beati in patria , sed breui, ac transitoria solum visione intuebatur. Adde, non constare,an anima D. Pauli fuerit tunc a corpore separata,cum ipse id se nescire fateatur. UndD quid illi circa abstractionem a sensibus re ipsa acciderit,
Uirmaremota passu inus : videlicet, num mortuo corpore per separatio, mani inς extineti fuerint in eo sensus; vel non mortuo consopiti duntaxat. Lege D. Thom. eadem quaest.
Ad secundum dubium respondet Abulensis loco citato. in Ecstasi for ari Onan S potentias, praeter intellinum. Ad cuius rei explicationem statuit discrimen inter Iigationem potenti arti m. quae in somno fit,&eam, quae in Ecstasi; quod in somno im fediamur vires cognitrices; ita
scilicet, ut externi sensi is nihil Omnino aganti interni autem, itemque intellectus, aut omnino etiam va cent, com nulla vigent insomnia; aut certe non nisi obscute, & imperfecte operentur: interim veris,ll tis co modo potentus cogitoscentibus, naturales vires ad opus expeditiores sint, non occupata alijs functionibus anima. unde&tunc cibi decoctio, atquealini civi in totum corpus distributio, mulio celerius, commodiusque perficitur. In Eclia- si autem opposito modo res se habet. Anima enim, quae in somno in curuatur, in Ecstasi eleuatur, hoc est,
quae in sopore ad laseriores potan
tis ab ctionciri sensibus. Ea auri ctione impedit te dudantia quaeda ab intellectu ad vires i. set ita.
Distri Hinter ligatione pintentiarum in somno
378쪽
tus inflectitur , in distasi ad altim A
rem, videlicet, intelligendi vim, rapitur , ceteris in otio relictis. Vt enim ad tarn excellentem rerum cO-gnitionem ascendat , colligit se, Sualitum potest, totaque in eam ita
impenditur , ut reliquarum potentiarum functiones inhibeat. Ita vero sentit Abulensis, etiam operationes naturales in Ecllas intermitti . Quod ex eo probat, quia, qui eam
patiuntur, o ineci , ac potui a. Ιcenti& quod mirabilius est, nec cordis motiis,nec vitalis calor in eis deprehenditurnderivt,mortui ne sint, ambigatur.
sententia D. Thomas secunda secundae,
I a M. quaest. 373 artic. .asserit, non requiri ad raptum, ut vires animae vegetati icis ab opere cessent, propterza, quod agunt per modum naturae,non amem ex intentione animae, ut facultates sensit tuae, quarum proinde coccupatio minuit intentionem anit mae circa intellectiva cognitionem. . Nobis videtur, licet vires naturales, i ut sunt organo corporeo magis addictae , ita aliarum operibus minas retardentur; uniuersim tamen ficutitates omnes , quocunque modo2gant, siue naturales sint, sue non, A agendi acrimoniam remittere, cum anima iii alicuius potentiae oper tionem vehementius incumbit. Cui Irei argumento est, quod, ut superius dicebamus, qui a cibo lagut,aut Icrabunt , vel de re quapiam attentius meditantur: minus probe decocti si is officium peragunt,&ς conir
Diuina vir eio. Igitur ad propositan dubitati
tu tu pota- nem rei pondemus,cum Ecliasis vi Nnimai Ec- me diurna fit, certum esse, posset ucstasi crea- anima eadem virtute ab omniuν te abom- tentiarum muniis cessare. Utrum utas i opera' ro ab atm,praeterquam a functioni- llione. bus senuium,&smul atis loco m tricis , revera abstineat, non satis eompertum esse . Nobis certe, erim milius videtur,etiam tunc naturales
vites nonnihil ope: ari, esto, id aliquando exterius deprehendi ii
Quae ratio Quod ad tertium dubium attinet; nes confir pro pariet atamativa cu in ptiuus
illud, quod ad primi articuli calcem ment,per.
attigimus. Nam si cum anima rebus fictam Ecali; s nimis intenta est, accidit inter. uasi in posdam, ut oculus, etsi obiecti speciem l e naturalia distantia conuenienti recipiat,ob liter eue
ni in lam Occupationem visionem ii 5 nire.
edat: cur intellectus.noli poterit vi Inaturae ita se ad rerum sublimium considerationem applicare, Vis suum fulictiones deserat 3 Deinde, 2 quia id ipsum videtur aliquot exemplis confirmatum. Nam de Restituto Presbytero ita narrat D. August. lib. Locus D. I . de Ciuitate Dei,cap. r. q. Presby- August.de
ter fuit quidam, nomine Restitutus, Reiii tuto in Parcecia Calamensis Ecclesiet,qui, Presb. quando ei placebat, rogabatur autem, ut hoc faceret, ab eis , qui rem mirabilein coram scire cupiebant dimitatas quas lamentantis cuiusliabet hominis voces,ita se auferebat a sensibus, S iacebat simillimus mortuo: ut non lotum vvllicantes, atque pungentes minime sentiret; std al quando ei iam igne vrerctur adin
to, sine ullo doloris sensu, nisi postmodum ex vulnere: non autem obnutendo.sed non sentiendo; non mouere corpus, eo probabatur, quod tanquam in defuncto nullus inueniebatur anhelitus. Praetet ea sic Platonem 3 de se ipso narrasse testatur Auctor . Locus PIaperis de diuina sapientia secundum tollis desei Aegyptios, lib. I. cap. q. Ego saepius ipso.
animo contemplans relicto corpore visus sum perfrui suimo bono
cum Moluptate incredibili. Quare si quodammodo attonitu S, Agno stens, me esse partem quandam superioris mundi, atque adeptura, scatiens vitae immortalitatem, sub luce maxima, quae neque oratione exprimi potest,neque auribus percipi, n uecogitatione comprehendi. Tanem vero hac contemplatione defussus intelleolus recidit in phalassam. tuncque illa luce deficiente facti is sum tristior.Tale quiddain etiam ini- Similevo Pimandri legitur de Mercurio quid na Tri immisso, qui in contemplatione ratur de naturae, sopius iam corporis sensi- Τtasmegiabus , a diuina mente raptum se ait, si o. Nde iis,quaestire optabat.abradena Ite de S
379쪽
memorat Alcibiades in Conuiuio, aliquando uno gradu die, & noctem usque ad Solis exortum stetisse, in
medio exercitu cogi tabundum. Cuna igitur has a sensibus abstractiones miraculo accidisse non sit verisimile: concedendum erit,posse facultate natura Ecllasim dari. Et in hac opinione videtur esse Ficinus lib. i 3.. de immorialitate animorum, cap. l . ubi asserit, hoc unum esse ex argumenistis , quibus animae rationalis a compore tolutio,atq; immortalitas com- ς ratio probatur. Pro aduersaria tamen sen-Probet, no ten ita est,qubd ad liberandum intel- post e dari lectumn naturali illa phantasmatum tale Ecsta dependentia, videtur requiri vis aliis simia Murs qua supra naturam. Idque putare leviri, non obscure indicauit D. Gregorius Nazianzenus 's verbis,qir superi usattulimus ,. ubi ait, impossibile esse, mentem,quantumlibet se a face corporea ad iublimium rerum contem plationem erigat, tensuum commemcia desti tuere. soluitvrra Qui priorem partem sequi volet, . tio senteii dicat. le em illa dependαiae a phantiae negati iasmatibus, quam natura intellectui tat. imposuit, no esse irrefragabilein, seu ordinariam. Neque tiarc praedustae logis interpretatio paucorum est, sed compli trium,quorum supra ex Vic
mercato mentionem iacimus, aien
tium,non semper requiri speculaiionem phantasiae r Iraque verisimile esse , posse aliquos velut ex naturae priuilegio in aliquo euentu , & circumstant ijs naturaliter Ecua sim p ti : ad quod multum confert cuius. Melancho querem seramentum. Melancholitici Gar.' ci enim , ut edisserit Fracallorius cliuiores lib. x. de intellectione quemadmo ad Eina- dum suopte ingenio sunt cogita- sina. bundi, sic ad istiusmodi, raptum a sensibus procliuiores habentur. Nec vero est a naturae decretis alienum, res his similes , & raritate mirabiles nonnunquam esscere, ut expetientia ipsa testatur, docetque variis Gemplis D. Audustin. de Civitat. Dei loco citato,vd i reser natur iracula recenset illud de destasi presieri Resti tuti, quod lapta mem
Cui posterior sent Elia mam spIa- Explici
euerit icet,non eodem moao se ha- tur rati
here visum ad phantasiam, Scintel- nes pari lectum, quo ad intellectum de habet astana phan tasia; quia intellectus pendet a satellitio phantasiae: at neque intellectus, neque pharisa pendet a iunctione visu&. Quare ni nil mirum, si non edentcaspectu suam actionem, nihilominus phalasia, & intellectus in opere perseuerent. Quod autem Ec stasim spectat ad exempla, qtiae retulimus, perfectam dicendum erit, Eclia sim perfectam, si, Ia diu de qua nostra quaestio est, in qua ni- na potetia
mirum omnes,tam interni,qua. nea- dari posse. terni sensus omnino sopiuntur, ne- imperse mini absque diuina virtute contigis etain posse se; imperfectam vero, in qua no Oln- naturali. nino cessat operatiophantasiae, potuisse illis hominibus per iraturam accidere. Certe Restitutus Presbyter narrabat e postquam ita,ut diximus,. a sensu raptus erat, inclamantiu v
ces quasi e loginquo audi)sse, ut ibidem refert, D. Augustinus. Sod si
voces percipicbat,utique non seri batur in eo audiendi sensus : proindeque pei se iam Ecstasim non pa
ARTICVLVS IV. RESPONSIO AD PRIMI ARTICULI REliquum est,ut argum tisini- Ad I arristio quaestionis propositis o curramus. Ad primum concedimus, Quidquid naturale esse animae, dum intelliῆit, alicui csi dependere a phantasmatibus. Cum petit natu autem obijcitur, id, quod alicui na- raliter semturaliter competit, semperet,incoli' per ei conmi natura,conuenire: verum id qui- ueni sim deest, nisi ponamus rem ab uno si do perdu- tu ad alium persectior ac supra na- ret idemtiuain ipsius, facultatem transferri. status. Vel praeter usitatum cursum, aliquo veluti priuilinio naturae secus operari. Quod addimus ex mete eorum,
ni concedunt, dari Ecstasim perstaam viribus naturae.
Ad secundum quid responderi de- Adaia
beat, patet ex dietis, videlicetaeonc
dentam, aeque desedere intellectam
380쪽
epihantasia,&phantasiam a sensibus Αexterms, qu' ad acquisitionem specierum; non tamen quo ad usum ea- eum. Etenim , licet intellinus a stractior si a materia,quam ulla potentia inhaerens organo corpore. εmaior tamen est coniunctio, &s cietas inter intellectum, &phanta-sam,quam inter phantasiam,& senissus externos ob causam a nobis superi sis explicatam. Aliam huius a gumenti solutionem lege, si placer,
apud D. Thom. I. p.q.84. art.7. ad s.cundum.
Ad tertium dicito, non oportere, Ad ut semper phantasia appreheadat
singulare eiusdem naturae cum eo ,
quod ab intellectu concipitur, sed aliquid simile, aut ei quoquo modo respondens. Etsi vero Aristoteles t co citato de solis Physicis,ac Matheis
maticis rebus exprraselocutus fumrit, dicendum nihilominus, eandem videri rationem in ceterarum rerum
conceptibus. Ad ultimum quid re-M .am spondendum sit, constat ex superio
CVm a autem animesitem anima his duobussit definita, discemen-i,inquam,potentia, quod quidem est opus, osciumque mentis, a que etiam sensus, cir insuper etiam mouendi motu ad locum accommodaiato potentia: sensu quidem, intellecta bsc sint determinata,ac pertractata. Deinceps autem de eo, quod mouet, quidnam sit ipsius animae consideremus oportet, utrum una qusdam ipsius sit pars separabsilis magnitudine,ises ratione,an ipsa anima mares pars sit aliqua,utrum sit alia quσ-dam propria puter eas,que dici solent, eas, quas diximus, an istaeum aliqua una eb Atque hic existit eontinuo dubitatio; bitabisque non iniuria quia Tex. 4r. Diam, quomodo partes anima, quos oporteat dicere. nam infinite qa dammodo , ct non ea solum se uidentur, quas diuidendo quidam dis runt, rationis,inquam,particeps, irascendi,ac cupiendi principium,uelut ali, rationis particeps,ct rationis expers. Ter differentias enim, quiabus hasce disridunt, oes arant partes, ct aliae partes eo uidentur, quae maiorem inter sese, quὰm dictae, distantiam habent. Vegetatiua,inquam, quae quidem edi plantis,ct uniuersis anim uibus inest. Et sensitiva, quam nccut rationis expertem, nec ut euodem participem qirisquam facili ponet . Praeterea imaginatiua, qua ratione quidem ab omuibus est Gerst, Tex. a.
cui uero sit iungenda, ut sit idem, quod illa, aut a qua seiungenda, ut sit alia ab illa, magnam dubitationem habet profecto, si quis sciunctas an,
partes , separatasque ponat. Insuper appetitiua, quae, oe ratione,edi viasia, diuersaque sine dubio ab uniuersis esse uidetur. Absurdum autem est,hane a ceteris diuellere partibus sit enim ct in participe rationis uoluntas, ct is ratione uacante cupiditas, atque ira. Quod δε tres in partes diuidatur anima,la unaquaque profecto partium inerit a petitus. e sed ut redeamus, unde digressi sumus, quid est id, quod moueti' rex. 3. sim animai loco, quo de nunc disputati, nostra eti institutat motu nam .