장음표시 사용
411쪽
.. is De immortalitate,ct natura
A dignam videlicti rati cotrouersiam se in qua hominum ingenia desuda
rint, cum omnium causa ageretur.
quaellio. ImmoWT- π Mmortale, quemadmodum & aralitate bis ternum, bifariam dici consueria accipia uit; aut quod nulla potestate, etiam diuina, aboleri valet, quo pacti, soIus Deus ut alias eius loci interpretationes omittas itus immortalitatem habere dicitur, i. ad Ti- Cnroth. cap.6.aur quod suapte natura nequit interirmquamuis per absolutam Dei potestatem deficere possit
cuiusna odi sunt Angelus . materia prima,& id genus alia. Posterior hic significatus duplicem adhuc comprehendit: nam quae eo modo sunt immortalia, vel ubstantiae sun , ut De quo im Angeli. coelestia corpora, materia mortalita. primas vel accidentia eorum pecutis genere tiaria, ut species intellectiles Angm D procedat Iorum, solis lumen, latio creaturae ipsi materiae propria; si subitantiae snt, immortalia. aut incorruptibilia per se vocamur; per accidens vero, si sint accidentia, eo quod nullo viteriori miraculo extinguentur, quam
suorum subiectorua litione. Pro. Posita vero quaestio de immortali secundo modo,quod subitantia sit,in- . o telligi deber. Igitur essetne animus hominiis, Eis immortalis, an una cum corpore inisteriret, magno apud veteres studio fuit; pri-
me eos, quorum scripta τ . a extiterunt, ea de re disputasse dici- tur Pherecides , referente Cicer. I.
e et ad vi Tusc. quaest deinde alii in Academia,
in Lycaeo. in Stoicorum porticu, te
r et M . Π que Philosophantium gymnasis,
Ea enim disputatio est,unde non so- lum diuini numinis coIendi ratio magna ex parte dependet,sed quae ad
summum nominis bonum deliniendum,atque ad mores conformandos interest magnopere. Igitur animi Qui ex immortalitatem asseruerunt Phere- Philoso-cides, eiusque auditor Pythagoras, Phis alae Trismegislus, Diogenes, Thucydi- immortalides, Thales Mi lesius. Zoroastes, Ana- tate albu-xagoras, Aratus, Plato, Plotinus xerint Porphyrius , Proclus, Numerius, . Longinus, Platonicus , Theophrastus, 1L Tuli. & alii, quos longa se
rie refert Nicol. Fabentinus lib. i. de Immori. animor. ad Clementem VIII. cap. I i. Eugub nus litas de Perenni Philolaphia. ruit tamen Inter hos discrimen. N im quidam animum expertem omnis mortalitatis.
lacere : ali; non ita , sed longo post rempore , vel paulo post emori existimarunt. Inter quovSroici eruditorum animas corpore soluta& pau- Iatim debilitari,& perire: sapientum vero usque ad uniuersi connisgratio nem perseuerare dixerunC. Iliter Huiuς iii alios acerrimus animorum immo mortalii talitatis propugnator.& vindex ni C tis' acerti- Plato . nullusque eam Physicis ra. mus proruitionibus tam aperte tutatus est , ut gnatot Placonstat ex Timaeo, Philebo, Menone,. LO
N libris de Repu bl. adeo, ut iudicia post mortem, poenasque,ac praemia constituerit. Et vero eum nonnulli
hac in reveritatis terminos praete
gressum fuisse, asseruisseque, non hominum tantum, sed beluarum quoque animas immortales esse; suem errorem Platoni attribuit,. refellitaque D. Thomas x. contra Gentes c. a L. Sed ab eo Platonem' alienum fuisse asserit Bestinus capit. 7. lib. a. contra calumniatorem Platonis, &quidem iure optimo, rut nobis videtur cum Plato in Timaeo disertis, verbis assirmet, animum brutorum' Epicuraeo esse morialem. rum sectae Animos interitui obnoxios esse, aIς immor&cum corpore emori putauit Epi, talitatede cruor una grex quem plurima turba negaui ι
412쪽
vam Graecorum , quam Latinorum secuta est. Atque inter eos Plinius lib. 7. Nat.hist. cap. s.cleata a bruintorum,de quibus tam multa scripsit. optime meritus,de humana Miumd; cuius immorialitatem acerba mo dacitate est insectatus, certus nunc
ea de re apud inferos malo sum in s licique experimento. Illic videat , ut iocatur θ utrum ne aliquis post mortem sit doloris sensus aut cor pori, aut antinaes utrum vanitas sit, post mortis etiam tempora, vitam immortalitatemque pia lineri; illiediscat, si nihil est, quod animat agant, esse certe multum , quod p
Porto Galenus in hac 'uaestione
tam varius est, ut, cuius fuerit sen-
Varia ea tentiae,non sat liquido conster. Nam de te Gale in libro, qui inscribitur; Quod anini placita. mi mores corporis temperaturam sequantur, Platonem exagitat,quod animi immortalitatem defendat. At vero in libro de Tremore, & Rig re, ait; si quis animam esse dixerit substantiam , quae per se moueri queat, quod utique immortalitatis est argumentum, eum minime dec plum iri. Quapropter alij eum in priori sentemia fuisse credunt, alij in posteriori. Sed minime mirandum est, dubium fuisse Galenum de an morum nostrorum immortalitate, cum de ipsa animae natura dubius fuerit, anne qualitas, qualitatumve temperamentum sit, an potius su flantia,eius libros euoluenti passim
φουριενω. D. Gregorius Naria enus in disputatione contra Eunomium,
Plutarchus in libro de Placitis Phi-Iosophorum, capite primo.Galenus in histor. phdoloph. Caietanus lib. 3. de Anima, capite secundo. Pomponatius in suo lib. de Immortalit te animae i Simon Portius in libello
de Men te humana, putant, animum nostrum caducum, mortalemque s
cine. Eoque magis perfluum habent, credidisse Aristotelem, quod Alexander Aphrodis aeus auditor, sic mentem eiusdem Philosophi solitus sit interpretari, ut lib. I. de Anima , & alibi, quem tamen ab hac calumnia I: berare nititur Eugubinus lib. de Perenni philosophia, cap.
Primum igitur se offert Iocus il Ie I. Ro,quae initio librorum de Anima, capit. a. id probat.
tex. I a. ubi affrmat,s intellectus citra imagi nationem non est cohaerere per se non posse, atque extra mat riam consistere; quare cum capit. 3. lib. 3. tex. 3 9. statuat,neminem absq. phantasmatis ope intelligere, opo tereque eum , qui contemplatur , phantasmata speculari; conrequens est, ut existimet, non posse animum ex tra corpus esse, sed una cum eo eratingui. Secundo,quia I de Carlo,cap. I a. a. Rau rotat,omne genitum esse corruptibile,& quidquid ortum est aliquando interiturum. Quare cum ponat, animum initium habere, ut constat
dem aliquando dissoluendum fore
quid de animi immortalitate senserit, controuersum est.
Qui ym Iustinus Philosophus & Martyr intini, Arist. sua Paraenesi. Theodoretus in libro mortalem de Natur. hom. D. Gregorius Nisi animu cre nus in libro de Anima. Origenes didisse. in opere , quod inscribitur Terrib, quia r. Ethicor. capite de- 3. Ratio. cimo. Solonem coarguit, quod veram hominis felicitatem post moristem esse dixerit. Quae reprehensio ea potissimum ratione niti videtur, quod post mortem animus hominis, qui beati possit , non remaneat. Quod etiam apertius confirmat 3. eiusdem operis libro, capite sexto, dicens, post mortem nec boni quid esse, neque mali; de libro a x. M taph. capite septimo, text. 39. ct mait, Deo seinpiternam conuenire fi licitatem , nobis vero non nisi ad
413쪽
breue tempus.dum huius viret mune- Α Sunt vero apud Aristotelem ad Quibus arei uimur. hanc sentenuam stabaliendam mul- Iocis id . Ratio. Quarto, quia, cum mandum lis' ra,&issu uria testimonia. Nam 1 .de deprehemmi numque generationes ab aeterni- Anima, capite quarto, tex.6s. & 66, dantitate finxerit. vel danda essent infini- appellat intellectum nostrum uiuia I ib. 2. de taraitimae,cum tamen I. Physica au- num, interitus, & passionis experis Anima,ca. stultationis libro infinitum negarit, tem. In Σ. item lib. capite primo,tex. . q. 7.&li. vel locum haberet m)δ ratio Pytha- II. ait, iiihil obstare, quo ininus alis 1. de Ge. gorica an inrarum in diuersa corpora quae partes animae separabiles sint,ner. c. II. iuccedentium , quod non minua a quia nullius corporis sunt actus. Et q. I. Peripatetica doctrina abhorret, ut M capite secundo, tex. xi. ait, intelle-libi ostendimus. B etum.qui speculatur.este aliud quos Vlt Ratio. Postremo, quia, si animum im- dam genus animae a sentiente,&v mortalcim fecisset, eundem a Deo gelante distinctum,quod perinde a ci eari existimasset: quae enim immor que perpetuum ab eo, quod occidit, talia sunt, sicuti aboleri nequeunt, sciungi separarique pollit. Ideinque
nisi a Deo in nihilum redigantur,ita a si mat de intellectu agente, cap. . neque produci valent, nisi diuinitus ti ,3 . tex. I 9. Di x crat autem text. II. creentur. At quod Aristotelem ani- has duas facultates intellcctricis ini creatio latuerat , suadetur, quia, itimae differentias esse. Pinerea I 2. cum ipsie Deum naturae necessitate M lib. Metaph. cap.3. text. IT. scribit, gere crediderit, si a Dco animas crea nihil prohibete,quo minus,dissolu-ripulasset, asseruisset utique, omnes C to composito , forma remaneat. ab aeterno fuisse productas ; quod Quod de tota anima humana dictuni eius placitis aduersari ex lecundo ar- constat. Rursus, onanis potentia im-gumento perspicuum est. Itaq; Vlde- materialis,cum sit extra materiaec tur Alii totcles an mi humani im- ditionem, vacat interitur at intelle- mortalitatem penitus ignorasse. ctum immaterialem esse multis in
Qui opine Alii tamen magni nominis Phi- locis assicilaat Aristoteles , ut a. detur, Arist. losophi contra Opinantur , asseu Partibus anim. cap I. lib.3. de Ani opp'situ rantque, Aristotelem nostros ani- ma,cap 4. lex. q.&6.&I .S I9 P plane cen- mos ab interitu alienos, atq; omnis stremo, lib. 2. de Gener. animal .cap. surge. mortalitatis expertes I suille , ex s. docet, mentem extrinsecus adum quorum numero est Tneophrastus , D mre, hisce verbis; δἐ το qui cum tot annos Aristotelem in νουν μογον επεισιεναε si vcso deambulantem audieri cre- 27ειον εἶν ου μιονον, γαρ αυτν τ'
dibile omnino est , saepe hac de re
cum eo suisse commentatum, acquid id e , Iccitat ig: tur, ut mens lo Ia e sentiret,cognouisse. Idem censuere tritas ecus accedat, eaque sola d uina Olympiodorus, Ananionius, Philin sit; ihil enim cum eius actione coin, potius, Simplicius, Avicenna, Vt re- mi: n. at actio corporalis. Qitibus fert Mirandula libro 4. de Examine vero , fignificat Aristoteles,animum vanitatis, cap. 9. Et de Latinis Diuus hi imalium no educi e gremio mate-Thoinas 1. contra Gente , capit. 79- riae,sed diuinitus crcari,atq; adeo im&8. Physte t. Ιχ.& II. Nicia phylic. E in ,rialc ni esse. Cuius contrari uante
culo I. Albertus Magnus, tract. a.de miterat ac formis ceterarum anima-Riasma, ca P. 1 o. & tract.i. mPlie I 3. Uum,eas videlicet extrinsecus adum
Aegidius libide Acima, ad cap. q. nice lion posse,quod operationis ta- Durandus in a.dis. 38. qtiaest. 3. Fc tum coiporeae sint principia. rar. loco citato contra Gentes, E iis dicc audiendi sunt, qui susceptae Occupat gu rarus I b. de Peren .phnc .acis pi- opinionis retinendae studio , hunc aliquorute iου. aliique e Reces,tioribus non locum alio dctoiquent,&de intej- obiectio.
414쪽
arbitrantur I cum Aristoteles A absque pliantasmatis, non loqui de an inia absolute, sed ut est corpori v-
Ada non de Deo, sed de ali ima: nec de Diuino, sed de humano intellectu eo Ioco palam diiserat. Quos etiam Philoponiis scita ratione vrpet; at ii ii possit,inquiens,ut de Diuuia mente illud ab Aristotele dictum put
mus, cum sci ibat, non satis hoc adhuc constare,virum haec visa ceteri Sanimae facultatibus,& ab ipsa mat ria abiungi possit λ Siccine de prima mente loqueretur/an non omnibus certum cit, hanc aeternam, &Omni Sint critus expertem esse λ Haec ille.
Tandem, si liabenda fides est iis,quae Thein litius in Paraphrasi super 3.ce Antina,cap.37. refert; suam de re proposita sententiam diserte ex pretist Aristoteles in Dialogo,queui scripsit ad Eudemum familiarem suum,
cuius etiam meminit Cic. I. de Diuinat. Plutarchus in Vita Dionas,& in contolatoria ad Apollonita,ubi multis rationibus animi nostri immo talitatem astruxit.
Alii dentave Aristotelicae doctri-n; haud mediocri ter studiosi, in quibus eli Scotus in Sent.distin.63 .Px. art. 2. HeruatuS Quodl. I .quaeli. II.& lib. I. Sent. dist.l.quaest. I. NiphuSili opusculo de Immortal. animae, c. i. hiice in utramq. partem animassiuersis rationibus,censent, Aristote-
Icni omnino dubium in quastione fuisse,ac modo ad hanc, modo ad illam sentelatiam inclinas te. Nobis videtur, eum, etsi aliquantulum haese. rit,magis tamen propendi sic in eam partem, quae animum imitiorial sacit Sed. quia videbat, se huic argu mentis perurgeri, illo praei et tilii de animorum inlinitudine , perplex. , dictorum varietate rem obscuras tu, vel certe ita disputationum ambagl-bus ita implicuisse, ut ingenia potius studio lotum ad inuelliganuum excitarct, quam aliquid colurii n-xumque relinqueret. Diluemus igitur in gratiam tanti Philolbphi ea argumenia , quae in eius doctrina animum omnino mortalem faciebant. Ad pet imum dicendum erit , cum Philosophiis a stetit, liram metiatem non intelligerenita: neque vero propter eorum concursum initii; gitur argumentum lulud, quo ex actione intelligendi. et ana in corpore an imae immortal i-to comprobatur, ut in sequentibus
ficta pertum. Ad secundum. omissis Ad aliorum interpretationibus, dicendum,eo loco ratum haberi, id,quod per motum & generationem inci-B pit, necessario fine habere; animam vero rationalem non eo pacto gigni. Ad tertium,Omnia illa loca in . Ad 3-telligenda elle delitimana felicitaete, de qua erat iliter Philosophos disputatio, quae, cum opes & alia externa bona ruquirat,ab co separatae animqnatu aliena maxime est. Quartum, Ad Α- quod olus habet ditscultatis, solutum iam est tib 3. Physic. cap. i. q. I. arti c. s. Ad ultimum dices, Aristo. Ad v Ita C telem cognouisse,annia a Sintellecti-uas creari a Dco, neque tamen existimaste, eas absque principio extitisse: quia illa tantum statim necessario Deutra produxisse ex aeternitate, ad quorum siue ellectioiaem. siue praeparationem, nullius causae secundae concursus exigitur. Ad animae vero rationalis infusionem requiritur dispositio accidentium , quan ages naturale inducit quaeque ipsius D animae introductionem S unionein
cum materia attingit. Arque de v
terum Philolbphorum, deque Aristotelis sententia dieta susticiant.
Animam rationatim immortalem naturali lumine dem -LIratur.
stendimus ex Aristotcl. allU- rumque sententia, anima rationalem immortalem esis, operae preti una erit inuestigare, an demonii ratione aliqua cui dentive rati Onceam veritate aut assecuti sint, aut
δ sequi potuerint. Qua de te concit
415쪽
sionem huiuscemodi statuimus. Α-
Anime ina nimae rationalis immortalitas na- mortalita- turali ratione demonstratur. Quae
te demon. conclusio non aliter suadenda in .strari. quam adductis iis armamentis , quibus plerique Philosiphorum, aut
etiam Theologorum, ad id instituis tum usi sunt. I. Argum. Primum sit: Anima rationa Iis est
substantia per se subsistens, & spiritualis; Ergo est immortalis. Consequentia bona est, cum neq; ipsi An- Bgesi alio ex capite immortalitatem sita vendicent, quam quod tres illas conditiones in antecedente positas Aiam esse sortiantur. Primam igitur in ani- subsiatiam mam etiam quadrare satis liquet ex per se se, aIs,quς tum primo Physicorum cap. sistentem. 9. quaeii. tum primo de Generatio-ire,cae. quςst. 8 scripta sunt,quibus in locis uniuersim probatur, in quouis Physico composito, atque adco
in homine formam substantialem Cinueniri, quae non eli alia,quam rationalis, ut quaest.2 r. eiusdem capitis ostensum est. Secunda etiam superius lib. 2. cap. I. quaeli. 2. expro-
Esse item fesso traditur. Tertia demum nunc spirituale, est uberiori filo deducenda; ex ope- colligitur ratione, videlicet , atque potentia exactibus- spiritualibus apud nos repertis . Excberatione quidem, huc in modum: Actus cognoscendi nonnulli spirituales sunt in nobis, hoc est, neq, ex D materiacon stantes, neque a materia subiecto ve dependentesiaergo & D tentia illos immediate eliciens spiritualis erit; ec consequeter su bstantia, unde talis potentia manat, erit
itidem spiritualis. Utraq. consequentia per se nota est in Philosophia; si-uidem,uti Diuus Dionysius cap. I l. e Coelesti hierarchia, sapienter annotauit, operatio cognitionem p tentiae operantis tequitur; potentia Evero, naturam, hoc est subitantiam, In te Iligere unde effluxit. Assumptu igitur prodi actus es. bandum rellat. Nam actus,&obisse spiritua elum sibi in ocem proportione re-les argui- spondent, ut, si hoc supernaturaletur ex obie existat, sit loco, temporeque sita ctis. strahens, ac denique immateriale ;easdem quoque, praerogatiuas obtineat actus, ita Pollulante natura, qtiae in omnibus semper consona est: cum igitur humana cognitio ado iecta spiritualia terminari possit, ac soleat, cum item in ea obiecta tedat plerumque, quae nulli singulari cognitioni sint addicta, id est .m univer salia, nihil enim interest,an natura
Leonis v.g. quam c5sideranaus,huic. aut illi dulerentiae sit contractat hoc in loco, au t tempore reperiatur eri t Idem colli plane talis cognitio spiritualis, atq, gitur ex a- a materiae conditionibus,quoad fieri cum ille hupossit, immunis ; ut, quandoquidem maliae co- uniuersalis existere non poteli, cum Putioius. elicitur, in actu q- exercito ponitur ,
ad obiecti saltem in disterentiam sese
accommodet,eo pacto.quo diximus. Verum igitur erat pro postis rationis assumptum, nimirum dari in nob:s spiritualem cognoscendi actum. Quod rutium coit firmatur Obseris ruatis propriae cognitionis humanarcoditionibus; per quas a ceteris in terialibus co nitionibus distinguitur. Etenim numana cognitio adeo est subtilis, viad intimas etiam retu. quidditates, aut penetret, aut pen trare contendat adeo sagax,ut,qiια- ciim q. sunt re ipsa coniuncta diicerm inat, di j ii dicetq;, qtiidnam ad earum pertineat essentiam: quid ex ea pr fluat,quid cotingenter insit. Est irent adeo potens, ut,quae neq; sunt, neqk
rios modos,atque habitudines inter
ipsa excogitet; via minimis effectis ad summam causam progrediatur discurrendo: ut in se quoq; animaduertat, quam certo, quam q. euidenter obiectiam attigerit ι ut se ipsain a quacumq. re alia, atque adeo ab ol
iecto distinguat, quae est persectissima reflexi ad quam sensitiva recordatio nequit accedere, cum rem c gnitam in praetento,concrete solummodo percipiat. Praeterea, experimur, elicere nos Qui intes- credendi actus . coniectandique in ligedi aci'
futimim, atque etiam praeteritorum sint a sensi recordandi, sine ullo vitae tuendae, bus max propagandeque fine; ted cognition:s me alieni. i ius gratia, veluti, cum res gellaso Iim accipimus, cum futuras plan rarum colu unctiones,atque oppositus
416쪽
Quam inia dependentes a materia sint a-
liberi appetiat. Ex potetia a te spiri
tus speculamur, aut etiam de Ange. A rum alterius speciebus tonsignarilis, ali 1 sue entibus Metaphi sicis disputamus i quae omnia longe remota sunt ab usu sensuum , minimeque ad illos pertinentia. Cum igitur tot, anaq. nobiles existant cognitionis humanς conditiones,negari non potest, illam supra materiae naturam eminere, proindeq. spiritualem esse, quod contendimus. Idem vero non minus aperte o-senditur , inspectis actibus liberas appetendi , adeo enim independetessuma materia, ut nullum sit creatum agens , quod illos possit directe impedire,aut promouere,& quod hinci equitur neq; efiicere,ut aut aliquem
exerceamus, aut nullum . qua est libertas ablolutatam a contrarietate,
quam a co tradictione. Id, quod idcoeuenit quia nullo, praeterquam initonito bono, eoque praesente euidenter, satiari. tranquillarique appetitus valet. Quis aulcm non videat, tantam immunitatem, atque excellentiam in actum corporeum competere non posse pIam vero ex potentia spirituali huiic in modum animae spiritualitas concluditur. Est in nobis facultas intelligendi spiritualis;ergo & substatia,a qua fluat, cui inexistat, & cuius
virtute operetur. Antecedens .de quo
soluin dubitari posset, probat D. Th.
tum alibi, tum 1 .contra Gent. capit. 49.&ι par. q. 7 .art. 2. ratione ducta ab Am st. Iib. 1. de anima caRI O. text. O . &lib. I. cap. .& s. Etenim intellectus percipere valet Omnia corpora . neque enim v lla ratio afferri potuit .cur eoru aliquod ipsius aciem effugiat in oportet igitur illum a natura corporis nuda ium esse. Huius consecutionis vis, quae lib. 2. de anima,cap. I . quaest.2.art. a. litius inculiscatur , ex eo nunc breuiter ostenditur . Quia si intellectus non foret omni corporalitate nudatus , speciem cuiuslibet corporei obiecti no posset admittereuiquidem materiale organum , in quo resideret, limitatum esset ob sua in imperfectionem, ut patet inductione omnium potentiarum sentientium, ii ulla enirn illa- valet, quemadmodum neque eis usi
ad cognitionem, & si fortasse in idisus organo recipiantur; ergo si uniis uersam corpoream naturam intest illus sit percepturus, necessum erit, ab omni materia immunem esse; veeo pacto cuiuis corporeae entitati percipiendat inueniatur indifferens. Cur autem, ut naturam spiri tualem cognoscat, no sit opus ab ea exutum B esse, citato loco explicatur.
Hactenus id solum ostendimus, ianimum nostrum substantiam esse per se subsistentem, atque spiritualem, quod erat primi argumenti, in
quo vertamur, antecedensi certa igitur est illa consecutio , quam superius fecimus , esse illum.quoque immortalem . Quapropter non immerito D. Auguli lib. de Immortalitate animae statui t. ad eandem immorta- C litatem demon Itrandam , a ratione, id est, spirituali siue operatione, siue potentia incipere oportere. Quod ita ulterius confirmatur. Causa ma- In deperiaterialis in subitantiam spiritualem dentia alae per se solum influere nequir, ut ipso a materia, naturae lumine notum est, quandO- ea arguit quidem a sola causa materiali imma- immort terialis influxus, qui tantum ab spi- lem. rituali subitantia recipi potest, pr dire non potest . Non igitur haec ab D illa existentiam recipiet. Tunc sica
Anima rationalis existentiam non
capit a materia, nulla igitur ratione per caulas naturales ab ea poterit talis existentia auferri, quod est esse
immortalem. Extrema haec conseculio nola est , cum corruptio aliter
non contingat in formis substantialibus, quam per dissolutionem ipsarum a materia, a qua pendebant in existendo. Ξ Secundum argumentum princi. Secundum pale pro huius articuli conclusione arguinctu
sic se habet. Nihil per se subsistens principale
corrumpi potest naturaliter , nisi substantia alia partier generetur, quemadmodum late disserit ut tib i. de generatione, cap. 4. quaest. I . At forma rationalis per se est subsistens,
ut superius vidimus, lib. 2.de anima, cap. I. quaest. v. ncquectim ipsius r-
417쪽
Tuptione coniuncta esse potest alto A relinquendi sui monimentarius subitantiae generatio, cum simplex silentitas , alioquin siexm
teria , & forma etiam componeretur, in physicis compositionibus, sine exitu procederetur nullaque proinde sit relinquenda materia quae nouae generationi substerni v leat ; Anima igitur rationalis co Anim aper rumpi non potes . Confirmatura solam crea gumentum, quia anima rationalistione exi- per solam creationem ex illentiam stentia ac- capit, ut quaest. 3. eiusdem libri noncipit. ex diurnis tantum literis , Patrumque testimoniis, sed ratione etiam
ostenditur; ergo a nulla causa naturali delirui potest . Conlequentia
ex eo vim habet, quia, quemadmodum Omne corruptibile generabile
est, teste Philosopho, ita, quidquid dola creatione produci potest , a
sola caula creante corrumpi potwrat. Ad haec non parum crescacia ar igumenta , alia accedunt, quae, etsi non urgeant omnino, digna tameniunt, quibus bene moratus' inique ii propositae conclusionis assensum inclinet.
Tertium ar Tertium.Est appetitus in homisellum. naturalis ad vitam sempiternam;e go anima saltem ilia mortalis erit. con sequen tia probatur, quia appetitus naturalis non cit frustra. Antecedens vero suadetur , primo ex elicito desiderio , quod unusquisque
experitur, non solum diu vivendi, sed etiam gloriae com 'aiadae Quamst autem vehemens ipsum deside-Tium , inde patet, quoniam tantum apud quosdain valliit, ut sibi manu S4nferrent, quo citius vita immortali potirentur, ut de Cleombroso, seu Theombroto memorat D. August.
lib. I. de Civit. Dei cap. 21. IS autem
3 Theombrotus, lecto Platonis dialogo, qui Phaedon an scribitur, in quo de immortalitate an inrae disputatur, studio immortalitatis illico experiendae, ex alto se dedi t praecipitem,
ut attestatur Cicel. l . Tuscii l. qua it.
Plura huic assinia exempla, reperies
apud Laetantium lib. 2. de cliv. lnia stit. Secundo ex assidita, vehementi. que contuntione, atque aemulationerum conscribendis voluminibus , tum etiam magn ificis operibus constru
dis; hine enim Mausolaea, Colossi , Pyramides,& coluinns,substructi nmqtie aliae prodigiosie. Tertio ex Dari in h4 humana propensione degendi per- mine appepetuo in cietate, &conimunione titum ad muliorum. Hinc foriam,iura,templa immortalique communia , nimirum , dum a ruina,
pluribus idem deligitur locus ad c B lendum Deum. Idem iudex conistrouersiarum ἱ eadem ratio legum, secundum quas vivant. Huc videtur
allii sisse Sanctus Iob,cap l. illis verbis ; Nunc enim dormiens scilicet per mortem silerem, & somno meo requieicerem cum Regbus,& principii miserrae, qui aedificant sibis litudines, aut cum principibus, ris. Ex quo loco D. Tho m. colligit, ho- D. Thomminem fecitdiim animam postmo C tem labsistere s ibidemque Calet. probat , Iobum supponere animae
immortalitatem, ac loqui secundum satum naturae animae rationalis ,
seclusa consideratione diuini ordinis, secundum poenas, vel praemia, quamuis D. Gregor. lib. 4. mor. p. D. ω Σ7. ad eundem locum dicat, Iobum
loqui de Angelis beatis, sanctisque
Ecclesiae praedicatoribus , quorum consortium optabat , nisi id origi- . D nesis culpa prohiberet. Quae interis pretatio ad spiritalem potius, quam literalem ut vocanto senium Tcferenda est.
Quartum. Non modo certum est, matrum ecl asina ,hoc est, intentain quandam argum. partim rationalis ad res sublimes absque ullo sensuum usu applicati I ein superitaturaliter dari: sed etiam probabile naturaliterposse aliquando rirenire; ut late disputauimus li-b: oῖ. de anima cap. 8 quaest. 8. articulo terito, nec immerito, siquidem ea vehemens applicatio, etsi ardua, ac laboriosa , proindeque admodum
Tara exillar, iro tametata maeeil emi- inenliae, ut citra miraculum ellenire inierdum nequeat a poterit ergo naturaliter anima rationatis per se
418쪽
.argum. Immorta It animae mortalia vilescunt.1 etrus Dam I. ex August. c. argunt.
amens in hole beatitudinis appetit. O.
licini ab altero in operando per se Ano pendet; ira neque inessendo. Neque vero ut hoc semel moneamus suspecta cuiqlia videri debet ea coniecutio,qua ex una, vel altera Oper tione animae absque corporis soci rate edita, illius immunem a corpore subsistentiam colligimus , quamuis multas alias vegetandi, scilicet,scntiendique actiones absque corporis
consortio nequeat exercere. Enimvmro , si semel per breue tempus cohae- Brere posse animam extra corpus deprehendimus. nulla ratio est,cut longiori , atque ideo infinito substitere
eam posse denegemus. Quintum. Nullum est in hac vita tantum bonum, qnod adepti tandem aliquando non fastidiamus, quantumvis illud auide appetiuerinius, iucundumque,ac suaue visum fuerit. Unde ad alia temper mens anhelat, si quod forte inueniat obiectum , in C quo quiescat , ut sequenti ration Perpendemus. Signum igitur est, animae naturam , ac facultateS cognoscendi , & desiderandi eidem proprias caduca omnia transcendere, naturaeque dignitate superare,quandoquidem corum nullum inuenitur , quod ipsis tandem non frigeat,ac vilescat. Hinc D. Greg. homil. 26.m Euang. Corporales deliciae,cum non habentur,desideritim accendunt: ha- Dbitae vero in fallidi iam vertuntur; in eis appetitia, Placci, experienti ad splicet, &c. a qua conditione longe absunt aeterna bona, de quibus illud celebratur; Neque eorum copiam fastidiri, neque famem cruciare. Sextum. Quod iii periori aisne est. ex insito nobis beatitudinis incommuni appetitu eruitur. Nihil eli,
quod humanum desiderium satiare possit,eo salte ex capite, quod sit tan- Edem finem habiturunt; unde vox illaesi Aug. initio confestionum simile
desiderium intra se experientis. Fecisti nos Lhimine ad te, & inqui eiu est
cor nostrum, donec reqii iescat in te; quod non minus pie quam vere d:l- seruit etiam cap.rs. Manuali S. Qua
bis natura in seuerit; consequens fit, ut aliqua saltem pars nostri beatitudinem sine termino possidere possit; quod absq. immortalitate non con
Septimum. Quoniam naturale est, homini secundum virtutem uiueres quod principtum sane covelleretur, si homo iumenti more interiret. vnde August.6. confessionum capitavit. Si animus, inquit, mortalis est, Epiturus in animo meo palmam haberis Quapropter si ab Auctore naturae Deo satis ut par est ad moralem vitam sumus in striicti; fatedum omnino erit, animorum immortalitatem naturalem esse,cum alioquin nullus pene inveniretur , qui studiosae vitae operam daret. Octauum, ex Dei prouidentia doducitur, illudque luculenta oratione prosequitur D. Chrysoli.homil. . de prouidentia Dei, desumpsisseque videtur ex 2I. capit. libri Iob. Etenim in mortali vita studiosi homines frequentius aduersa patiuntur s impro
bi prospere se habent: necesse igitur est,aliam superesse immortalem, ubi studiosi ab improbis tu ita fore diui dantur; quod citato loco Iobi ita habetur . Illi moritur robtilius, sanus, diues.& felix: alius moritur in amari tudine animae absque ullis opibus & tamen simul in puluere dormient,
ct vermes operient eos. Ecce Obi et ionem. bequitur Iobi responsio. Certe cognoui, quia in diem perditionis letuatur malus,&c. Quin et a D. Clcmens lib. I. recognitionum testatur, Nanctum Petrum argumentatione hac usum fuisse. Si Deus iustus
est, animaeli immortalis: cuius argumentatioDis vim eleganter etiam D. Gregor. Narian Z. expressit carmine Iam dico de se iplo aduersus invidos hunc in modum;
Simile algumetitum consecerat Pir to in diarogo de ammae immortοῦ litate , ita ferme. Iulium est scel flos homines post obitum suorum crimi in
prouiden ita animorum arguituri mniortalitas. pla 'O
419쪽
criminum poenam dare, lulios prae-
Socrates. msa recipere.Et ante illum Socrates apud Ciceronem i. Tuscul .duas an iis morum e corpore abeuntium vias
superesse dicebat I alteram, qua a Deorum concilio longe d grederen. ur; alteram,qua facilis illuc pateret adi ius. Plura ad hoc argumentum,sicu ti ad aha superiora ex Philosophorum fontibus hausta congerit Eugu-bilius lib. s. de perenni philosophia, quae, ne simus longiores . consulto
Qii Od vero proposita argumenta non tam stri te atque euidenter rem conficiant, ut illa , quae apud Euclidem sulit non ideo suspiciosa videri No esse in debet eorum firmitas,& cssicacia. In rebus Om- quam leni ctiam Aristotclus I. Et hic. nibus ae- capit. . ita scribit. Dicitur autem sa- qua argu - tis, si declaretur perinde,ac subiecta metorum materia pollulat . ipsilm enim exa- vim exige ctum non est in omnibus simili m dam. dorationibus flagitandum. Et post pauca. Eli Cni in eruditi exactum ip sum in unoquoque genere flagitare, quatenus fert ipsius rei natura. Sι mi te namque videtur esse id est, aeque ineptu Mathematicum suadentem probare. &aboratore demonstra. tiones exigere. Quo loco obserua.
non solum in gratiam intellectus imbecillioris dicia haec fuisse ab Aristoteles; sed etiam, quia se uenter accidit . ut materia, de qua agitur, amplius non serat; sicque fieri posse , via nullo intellectu, quantumlisti perspicaci exactior proba.tio proferri valeat. Atque ira tandem Scotus Quolib.f. Physicam it. Iam demonstrationem approbat, qua ex spirituali operatione animae. independentiam illius a corpore in exiliendo collegimus, etsi alibi, ut paulo inferius attingemus, aliquanto tenacius pro auuersa parte pugnarat.
Obiectio. oppones tamen, non videri pos- Dilutio. se demonstrari animae nostrae immortalitatem , cum infer Hs osten.
dendunt sit , id dogma de fide elle.
Sed occurrendum, non omnia, quae si des docet , supernaturali cra gnati nc teneri oportere, si alioquiu satis
A snt perspecta naturalis lumine, ut omnium hominum futurum interitum , metallorum venas in Hispa- Cognitionia, ct similia , qvie cum naturalia supernata
sint,naturatque lumine nota, indiuiis Tal:s manis tamen oraculis habentur. Secus impedit de propositone illa Deus est,quam natural licet naturali lumine quis notam ha- cogniti beat, iustificationem tamen requi- nem eius. ri, ut supernaturali cognitione ap- dem rei. probetur, docent meliores Theol
B gi, ob illam D. Pauli sententiam ad
Hebraeos II. Credere oportet accedentem ad Deum quia est e nihil enim vetat, ea, quae naturali demonstratione assequimur, supernaturali etiam , sed tamen euide ιiti luctato
approbari, de quo in Thcologia explicatius.
Ex d:ctis er*o colligere licet, id, D. Chrys. quod D. Chrys.citato sermone secit, Non dati
eos,qui de immortalitate animae du- locu dubiC bitat,dubitare etiam posse,an inme- tandi dea.ridie dies sit. Non alia sane ratione. nimae im- q. .am, quia id tam naturali lumine mortalita. si t contestarum. In eadem. ferc ver. C. baconi lenit etiam Aug is . de Traia i- ἈAu . talec. 9 sed& D. Tho. tuni alibi,tu in D. Thor t1.p. q. 7 .art. 2.&6.concludit, necesseelle, assirmare animam intellecti-uam esse incorruptibilcm , ac subsissentena. Libro item 2 conle. Genr.C. 79. ait, patere,intellectum humanum D incoli uptibile esse. Q. Od autem n cessarium est. naturatique lumine palei, exploratam habet suae veritatis rationem: ergo,&c Deniq. hac salie Eam temeaetate ita celebre est, animae ii iamOr- Ie n gari, talitatem demotis irati, ut iure teme- a Philos ratui, habeatur,qui nostrς assertioni pho natures ragetur, millimeque credendum rati. est aestagaturos Scotum,&Caiet, Scotus 4. mim,s nunc viverent.etsi aliquando d. 43. q. 2.al iter cesuerint. a in re multo gra- Cai-inc. 9.E uius aberrauit Iulius Maliger exerc. Epistolae 3o7.nu. 3. cum scribit, adeo nescire ad Roma. nos immortalitatem. ut quotidianis & in ca.3. suspicionibus . vel pei suasionibus Ecelesia-- etiam nunc sit controuersa a solaque stes. fide agendum. Duo autem sunt ad extremum huius articuli aduertenda . Primum,
cuna naturali lumine cognitam es se imiuo Valitatem aliunae asserim ubi
420쪽
mus, non excludere nos petaliaria qu dam auxilia,& iIlustrationes metium, sine quibus Bitasse id assequi non poterunt Philosophi post primi
fos fuisse nos auctoritate Concilii Lateranensis insta citandi ad hane assertionem comprobandam, quia quamuis ibi haeresis damnetur, qui secundum Philosophiam dixerit,animam rationalem mortalem esse, non tamen propterea fit, ut inuenta iam
sit philosophica ratio,qua immorta Iis esse demonstretur , quod nunc
Obiecta p-dam aduersus superiora ams in enta , Ο eorum difsolutio.
SEd ut argumenta, quibus proxumo articulo immortalitatem animae ostendimus, probariora fiant, acalumniaque vindicentur, sic prim bobiscitur; aduersus primum. Si ex proportione, quae inter actum , &obiectum requiri tur,recte colliger tur,illum des re esse spiritualem, si
obiectum easdem conditiones h Mai; pari ratione colligendum esset, eundem actum fore suustantiam,aut
infinitum; si ad obiectu tendar, quod substantia sit aut infinitum. Id autem falsum est in actibus creatis etiam beatificis, qui & accidentia sunt, definitam habent entit tem Iergo&cωDeinde Diuus Thomas prima parte quaest. 8 . articul I. aperre docet, intellectum nostru in semper intelligere in hac vita quidditatem 1 niuersalem , ut exilientem in aliquo particulari. Non ergo circa o lecta uniuersalia proprios conceismus elicimus atque adeo nequc spirituales.
Α et sustertium. Neque enitu contra secundum quicquam Occumrit. Non anima proprie, sed homo elt, qui sempiternitatem appeein & tamen ipse mortalis est. Ergo ex ea appetitione perperam concsuditur morialitas. Accedit quonia A non brutae animantes soliis, sed res etiam inanimes propensiones suas , atque ut ita dicam, desideria semper essendi non obscure declarant. Illae quidem assidua victus quaesitione,sugaq. nocentium , ac similibus aliis instinctibus: haec autem innato ain petitu loci conseruantis,conm aistioneq. figurae illius, quae mi uiis pateat externis incursibus: 8c tamen
nemo hinc deducit,immortale ouipB piam eis inesse; ergo neque ince in
nobis partem aliquam immortalem reperiri apposite confirmatur. Illa etiam communis hominum appetentia gloriam comparandi, ad euq.
finem moliendi plurima, de quibus
in eodem tertio arm mento agitur,
mortalitatem potius humana pro bant, quam perenitatem natu talem animarum. Siquidem . quemadmodum natura pro assidua corruptio. C ne indiuiduorum , propagationem generationum inuexit, ita homines certi alioquin sui interitus, ea opera coeperunt machinari, quae suorum
auistorum memoriam conseruaren ud, quo ponent modo, viverent, si non in se, at certe in animis eorum,
qui superessent. Aduersus quartum. Si naturaIiter s. Obieci.
contingeret aliquando ecstasis, sin contra A. pissime quoque posset contingere: arg. D hoc autem nemo concedit; ergo ne que illud erit concedendum. Prois batur maior, quia ecstasis,ut in argumento dicitur, vehemens applicatio est pariis rationalis, ita ut vires ani mae non suppetant ad cocurrendum cum sensibus, necesseq. sit,eos intorim feriari: multo autem hiauius illaeueniet, quoties quod non raro accidit sensus omnes etiam interni somno sopiuntur,quandoquidem anima B tunc vires omnes suas applicare poterit ad operationem pariis intelle etitiae; ergo &c. Aduellus quintum. Id laeditam, A. Obiect. quod nobis ingeneratur ex caduca- contra F.
rum rerum usu,ac perimento. non arg.
tam ex earum, quam nostra limitatione.imbecilIitateq. prouenit: qu tenus ex frequCnci latum viii, &perceptione ratigamur: unde natura