Commentarii collegii Conimbricensis, e societate Iesu, in tres libros de anima Aristotelis Stagiritae. Quibus, inferta pariter Graeci textus in Latinum conuersione, tam de origine, natura, et potentijs animae, quàm sensibus exterioribus, & interiorib

발행: 1616년

분량: 522페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

461쪽

TRACT. DE ANIMA SEPAR.

Nemo, si alioquin verb ex fide constat. ops

immorta- rari illam in vita futura pei facilis

litate ani- est, unde nemo eorum,qui immorta-mae conce litateinem S nouerit, in partem nedit,illi ne gantem deflexit. Nec immerito. Quis

gat cogni- enim tam impie desipiat, ut torpentio dem . tes credat sepultorum animas, totq; saeculis otiari, dum reuiuiscant ipsa iae si nihil nisi in corpore, tanquam

in a*to rusticorum more moliri ilO- ueritii λ In quam sententiam D. Hieron ad Pani mach. incorporalem inqui ty&aeternam animam, in modum glirium immobilcm, torpentemque sentire non possumus. Simiis

I iter Aristoteles candem anima post hominis interitum superesse non asmittit; si operationem aliquam in ectuatu habere non posse credatur I ut ex disp. I.art. 2.licet colligere. Quapropter etsi de animae separatae ita tu nihil pene reliquerit ijs, qui extant, libris; credibile est, resecitasse cani doctrinam ad peculiarem tractatu, quem de anima separata scriptum se Lege Hen vidiale memorat D. IhOm. Pusc. I 6. Iicu quod. Itaque cum nihil in rerum natura lib. 6. q. s. per se coliaerere valeat, absque o pG ubi et ad- ratione aliqua tanquam fine sui esse;

ducit D. ut idem Philosophus monuit a. de

Damala. Coel. cap.3 . tex. I. probatumque sit, ite D. I h. animam separatam perstitere, minia P. I. q. 89. m que intercidere , consequens est, art. I.&9. vi operationem aliquam se posita

disput. de edere valeat; intellectionem, sciliis Ris,as. 1 . cet, eiusque sequacem volitioiaem. N alibi Rem tei viventis motus localis, non passim. nisi prau a cognitione editur; pro. Abulens babimus autem postea, animam l in cap. 2 s. paratam localiter naoueri a se; ha. Matili. q. bet igitur in se ipsa cognitionem. 1 7 O. Pisterea iam certa fuit,vel ipsis Phi- am id los ,phis, haec doctrina, ut crederenr, costiterit corpus intelligendi muneri obesse apud vete potius,quam prodesse: luncque liberes Philo- rius id exequi animam, cum ante, sophos. vel post unionem corporis extet. Sed haec quatenus vera sin i, alibi contra Platonem de animarum rem miscentia disputari solet; & quae hinc an-

commoda Idquantur, in quaestione disputata de ali ima,ati. Is . persequitur D. Thomas accurate.

Igitur ad primum, quod capitale est in hae dubitatione, concedimus Re M

cum D.Thoma, naturale non esse ani tur ad x. mae separatae intelligere,nisi ut quo; argum iuxta locum Aristotelis in quinto argumento citatum; alloqui aut duplicem gradum naturalitatis dabimus an iniae, unum separationis , alterum in formationis: aut certe hunc posteriolem dicemus ei per accidens

comaenire, siue ratione tantum cor

oris, quorum utrumque formid o sum est iii periusque reiectum , a que etiam aduersus Aristotelem. Co- Intellige petit quidem animae leparatae intel- re est alaligere,citra omne miraculum, ac per separatae

naturae vires; sed tamen praetcrnatim praeter u

ram, sicut& ipsum esse,quod opera- turam. tionem antecedit,ut in superioribus conclusimus . Si quis tamen velit nonnullis Recentior: bus acquiescere, dicat, animae sic paratae, ut sic, seu in sensu com posito, id est, quatenus

separatae, consental cum elic, ac D

turalem intelligendi modum, quem tunc habet. Ad secudum dic,animam tum per Ad Ia- species quas hinc defert,intelligere, dum . tum per ea Sis quas ei confert Deus , Separata Per utrasque quidem naturaliter, id Aia in teuest,citra miraculum, sed tamen prae- ligit 2 spe ter naturam,ut dictum est: twc vero cies acqui Deus ita libere donat animis separ, sitas,&iatis ordinarias species ; ut id more fusa5. agentis naturalis non praestet.

Ad tertium dicendum animam .eu Ad tertiri

corpus informat, non posse naturaliter ordinarie ullam operationcmedrae,siue ad cognitione, siue ad motum localem spectet, nisi usu corporis. Atq; fatemur, laeso,aut perturba-- grauiter sensu. intellectu vacare squla,quemadmodum in corpore exi Aiam instens actu est pars, ita no nisi .ut quo, corpore operari ibidem valet ordinarie, unis operari , defit, ut necessario totum operetur, ut quo quod non euenit absque utriusquin patiis coiaci irsu. Itaque, dum anima corpori addicitur, non sibi dominatur perfecte; sed obnoxia eit concuria sui corporis, quemadmodum fere si luminosum leursim ponatur, per se illuminat a si autem cum altero con iungatur , necessario fit compars , Extra codi

462쪽

υ quartu. id quin tu

ad sextu.

Mn post se irationem,actitatis illa

sabordinatio animae, ut quo, respe Otii totius, cessat. Vnde iam, poterit inexpectato corpore actu operari, Pan Quam propter aptitudinalem subordinationein negandum non sit, eas saltem operationes , quas edit per species ministerio corporis acquisitas, eandem si ibordinationem aptitudinalem habere; species nam que infit', si tamen alterius sint rationis ab acquisitis cognitioque illis

respondens, cum praeter naturam competant animae, non est, cur talem subordinationem habeant; undecuanima in corpus iterum redibit, adiumento phanta ima tum specio non egebunt.

Ad quartu negandum est assumptum,dicendumque, illorum Puer rum animas intelligere per species a Deo, ut prima caula, inditas: magnumque esse incommodum, si illic non intelligant, quandoquidem ni illa alia operatio eis restat, sicut in corpori bus,quae vegetabant. Ad quintum. loqui Aristotelem de anima unita corpori; sic enim illa inepte dicitur texere, aedificare,&c. Quin etiam id de separata nugis philosophice dicitur, eam saltem aptitudinaliter,intelligere.ut quo,aut si, Ut quod, id certc praeter naturam. xti argumenti dissicultatem attigit Ochamus in . quaeli. I 2. art. i. dum quq reret, quonam paeto amna a separata in actum prodeat recorda.di. Eius tamen super ea re doctrina

non plene satisfacit; quod dicat, sut-ficere speciem memorat luam , quam vocat habitum, cum intellectu, ac Deo ipso concurrente generaliter, nisi etiam addat, ad generalem Dei concursiim spectare quoque peculiaris alicuius speciei determinationem ad actum eliciendum, ut ita tandem perplexitas dei litetur, ut non ulli Theologi volunt aceidere in actibus primis voluntatis, prima secundae quaeit s. aut etiam in actibus intelligendi Angelorum prima par. quaest. 1 8. artic i. Responderi etiam probabiliter potest,animam separa

iam,sicisti & Angelum, sculpet actu

aliquem cognitionis exercere siue circa se ipsam, siue circa externum aliquod obiectum, unde facile sit ad

nouas alias cognitiones prosilire, quemadmodum apud nos contingit, qui ex una cognitione in aliam facile progredimur, per discursum, que vocant secundum successionem. Atque haec posterior solutio supponit,

substantias separatas a rebus externis nor moueri, consonatque iis,

suae de Christi Domini scientia tniausa tradunt Theologi. Nimirum, excitari illum ad earum specierum rium ex cognitione diuinae essentis, vel propriae animae, has quippe cingnitiones non intermittit) cum e terna, sensiliaqtie obieeta excitare nequeant intellectum ad cogniti nem per se supernaturalem, qualis

illa est, quae per species per se infusas elicitur SRaratae

substantiς

mouetur.

unde mo/us eornoscenda anima separata plenιus inre ligatur.

REliquum est, ut nonnullas duis

bitationes enodemus, ex qua-D rum sblutione cognoscemsi modus animae separatae fiat apertior. Pii- Primaduisma sit. Vtrum intelligendi actum bitatio. exerceat anima sine v Ilod: scursu, an

potius multarum conceptionum n xu aggregatum. Cui dubitationi reis

spondendum,certum in primis esse , intellectum humanum quasdam n litias iudicativas elicere absque discursu, etiam in corporee eius gen ris sunt naturales assensus principio E riim, scientiae per se infusae actus,ti que beata visio , quibus Christi D 'mini anima etiam ita vita mortali Ois peta dabat, ea namqile scientia insu . ia, qua primi hominum parentes,&pleriqtie noli rae religionis proceres sunt ast usi,discursiuaera θ&quidem principioru cognitionem ii scursua non esse ex primo Poster. habetur znec minus ex TheoIogia supernat

463쪽

TR AC T. DE ANIMA SEPAR

ralas illas notitias, quas d. x n us. Et- superna eniin lupernaturale tunicia, D iquu

Quid dia actu sin, plici compreciatur, quae in onatiarali nisi pluribus natui aliter a sic lucre- dicen u , tur. Queniadaro. loen Sec. Disti, in posta idc- leni amplificare , ut loca stimul occu- Utate An- pet, quae sit et suo ino tu duntaxat Pelici, Se obtinere pollet. in basi deii alii tauit uin-ni cognitione quaeratur, di ii incito acliuellcci . opus est, iuxta duplicem sentetitiam ruge quae de specifica intellectus hiam aut , de supcrius angelici idem: tale, vel dis culta, habentur quani dispiat. i. arti c. 7. adli buturus.li. I .c s. q. Nanique si ambo specie liuetuunt,3.art. 2. cur anima per eas iane species, quas post separationem adipiscitur, abnque discursu non intelligat ρ Videntur enim illae eius dena ordinis esse cum Angelis , et ii iii gradu infimo. Consequenterque dicendum, ideo animam in hac vita discurrere, quia

cum niateriae actus sit. no alias com

Parat species , quum toti coniuncto consentaneas, hoc eii, cimi lim in re-Prς sentando alii: ctabi atque adco , t plui: bus opus sit ad cognitio cabsoluendam quoide it di currere. Hac Vnde con set entiam luculenter tradit Aegi- tingat di. Sus Quod lib4 quaeli. 16. ubi oucri lcuisus in dit . deiectu luminis lpecierunt Io homine. tellige, vel habituum , de si quod est huius generis instrumctum, elaic sum contingere in nobis, diicb ut eo transacto discursiue ulicrius non intelligamus circa rem eandem, quod

1ion vulgari Aristotelis testimonio suadet. Is siquidem lib. 2 Poli. c. 9.scribit, definitionem sola positione

diiserte a demonstratione.N mirum. quia , cum definitio, ut idem tradit tib i de anima, cap. 1. tex. II si persecta sit, non solam rei naturam, sed causam etiam continere dcbeat ; iii-

Iu acquis hil iam a persecto discu. tu dilia ,rione scie quam quod in forma syllogislicatio

is discur- iit disposita. Quapropter cum Prisu magis, naum scientiam comparamus , erit lua in v- quidem necesse pluribus cogniti u,opus es num ambagibus,q ui bus caulam, su-ιD. 2icctum , a Proprictaiciu aIung

A mus :ce crum his peractis non iam deii ccp discurrcuricis; cum in 1 nam notitiam e maplccti pollinius passi nem ret,& causam ipsius, vertata a,cum ita disset iis mus. Q. Odo r-pus terrae obiectu priualui Omme,c es ipsa tur: id lunae euesiit; ergo lu- I. a ccirpsatui et intest:gimus tandc me ipsim esse defectu in luminis limiraras Obicctu terrae, bi iam definitio tota est demoncitatio sola dit ΑΒ reiis positione syllo allica; quandoquidci,a subiectum passionem,& caulam continet: sicque fit, vici scuisus ad nutu tam unam iudicatiuam sese reducat, ex qtro cosi ludit Aegid ais, discursiim esse nob. s soluti modo necessiri uiti in acquirendo scienti iam, noli in acquisito ei te, siue inrulu. Addit ad extremum, compositionem fortasse non posse omninoccinare in anima scpar ata, ut hos Ian-C dem gradus cogit diaei. distatuat. IIII iob , quidem cum discursu, S coni-

compostrione ablqiae ciscursu. in Angelis ii ne utroque Mui varias tamen cognitioncs imi l ces : in Deo tisinicin f r aciunt unicum. At ei lini Ricli id i .d illi . 3 i. in I principali,q laesitoine i tam comptastionem, quam discui Iuni denegat anim, sepalatae , qu cm imitatui Cale- D tanus prima parre,quaellio ae 89 a t: cui O I. nec aliter sensisse Hac tur

Uera. articulo I r.&3. contra laciat. capit. 48. dicat, animam ex ira corpus intelligere inore Angelorum, quos neque discurrcre . ncque componere saepius docuerat. Qia inuis nonnulli comparat micem animae cum Angelis si, lani modo accipiant quo ad ii uellecticinem abique phan-E tasnrairs , non enti q uo ad irrimunitatena a compoliti orie,&d: ur. D. Si vero alterius ira. urae sit no. si et intellictus ab angelico. v sere ex illiniatur, certum P ci.e est, adepturii in illam qui rie poli separation. cm spectus,qui bcs discurrat. et-s mulio illustriorcs , quam hincas potiet. Neque enim eius gen

.I. sp ica impossibiles s uni, aut a natura Aegidius aiae discutsii tirpis,

Concedit composi-

Qui viiii

que illi de

Quid dia

sita erit iactione humani &Angelicii:ellcctus. Di ir

464쪽

Anima separata posse discursu uti ad

naturales notitias k

1 I. art. i.

ad 2. de ar

tac. a.

Posse ite ad eiusde

natura talis intelIectus alienae: pa. Α Theolo ii asserunt, beatae Virg nis De hae mrtim aurem consonurn videtur, intelIectus specifice diuersos altruere in

natura I in operando vero Omnino similes.

Sed illud etiam non displicet, posse animam separatam in cog itiones naturales prod: re tii:n discurrendo; tum sine d scursu. Et quidem illud prius non obscure tradunt

Ochamu v, quaest one r I lib. . Sen- animam amorem erga Dcum trun- Soar. 3. p. quam interrupi sis, nec immelilo, ro. . dili'.qIoniam ad latria sanctitati x coenu 2 r. secl. 1. I timidi P. et . revit matur. Q ς qui . Posse actu dem allicrito supponit, utram: quCa. it peiura morem pati ae, videlicet, ac viae,spe turale via cie coiiuum te; cum i s iii cc rto D sit ; coranuaritum ob alias rationes; tu . quia prior in patria

ille amor in lumini tu bonum, id cit, Deum distinct), atque ad25 ii tuiti tentiarum, articu Lx. Sc Abulantis in B uepraesentem termi iratur; hic autenIas. caput Matthae , quaestione 38o. aientes, animam hilκtibus hinc delatis uti, et iis lemque generis adliis exercere,atque in corpore,quidquid in contrarium antea senierit Henricus Q iod lib. 6. qtiae ilione ς quem citato loco impugnat Ochamus. Ac fortasse urgentius hac ratione. quoniam phantas natu in usus non tam ex conditione habituum, arq te spe- cruriam antinae prouenit, quam ex eiusd ni animae inclusione in corpore, imperfecti que dominio erga ipsum. vlide poli resurrectionem,cum anima corpori per se te dominabitiir,abique praeleutium phantasmatum supplemento intelliget. At vero discurrendi usus ab psa rationalitatis dii serentia , quam anima semper retinet.haud dubie prouenit. P sterius aute n inde confirmari po posterior in eundem Deum clit: f .se

cognitum. Sed, quanquam demus, actum supernati irale in pelicuerare posse eundem numero in inroq; Ilatu viri is,ac separatio nos neque aliter sentire licet de beata visione. LO-gnition . infula, atque amore animae Christi naturalem certe conti- Quid denuari polle dissicile suasa videtur, naturalicum tota extreme laborantium cura actu tene- in praesens verratur periculum, im dum. nilque alia cogitatio sileat,& absurda sit tuini Mnte suprema, ac veluti ad se ot*in hominisa: tentionein euocante,R qua pari ter,& a corpore animus disceditis liberatur. vana, si de cetcro illum D m t mori nescium. IMque talis cogitatio viti eistis homin 1s 'opria ut , qu u a Ietur, non vel olblius an lini, unde iam post separationclupei sua eua- teli, ilioniam an Ima extra mare riam D det. Aroue hanc sentem iam facile est multo capacior, atque habilior eua.dit, ut ni ruin non sit, elicere illum

per species eri ain hinc deritas sin plices actus, qui csscursibus aqui-

polleant. Certe s Thomas,qtiar oesdillinet. o. quaestione i . . rticul 1 8c prima parte, quaest: ne sin articulo quinto.&s cxto,ape V docet. vn animam speciebus, quas in hac vita comparauit, an veth discursitio, an potius angelico more , speciatim non edisserit Secratida huius articuli dub ratio esso An quandoquidem anam X rationalis eosdem l pecte actus edere

pro ,-d: eiam est, valeatne etiam luem numero elicere, at qui nec iplo separationis iacet tialitur. Plerique

ex Aristotele epicere, cumpra modem ima. capite ε rex. fici ipserit, humariunm intelligere. interius quodam corrupto , et tam corrumpi ς

quia neque animae, neque corporis operatio erat, sed ipsius communis id est compositi, quod perih. Qita- propter, et si intellectual:s cogimio rogice loquendo continuari valeat ante, & post animae separationcm, si specie logica disse unam dicamus;non poteri t tamen physice loquentio pecseuerar cum hoc etiam patio sit di. y. Di ibit

iter la : coquo tria hac vita ab anima No. t. p. q. eIiciatur, ut quo tantihu futura s9 ar. a. se vel O. ut qundis q danim. Tertia dubitatio est, utrum animae aret. Is . Heseparatae cognitio de js durebus, ac Alviliis Per easdeimi pecieς, vel certe per ae. c. Mi Q. quales induas dii linetior sit, quam Ee 4 Lin,

465쪽

m d scho conluctae. D. Tho. Schola statuit, speis ala D. Tho. cies animae separatς donatas diuer- in hac re si ordinis eis: ab acquisitis; id est, a saluata gelici, atque adeo multδ perfecti

Vt Fons. I. res; cum a Deo, cuius persecta sunt M t. c. I. it. Opera, immediate fabricentur: ania seel. 6. maii tamen deterius per illas,quam per asportatas ex liac vita cognosce

re res saltem sensibilex: eo quod

ius essendi modus naturalis non sit,scparatan, esse acd coniunctam, operatio autem sequatur eise. Dubia tamen videtur nolita ullis Auctoribus Aiam festa haec do trina. Nam Quo i anima prς- rata distin ter naturam existat seorsim a corpo-cte intelli re, id sane concludit,intelligedimn gere per dum,qui statum illum tequitur, este species in itidem Praeter naturam, non vero nasulas . turalia Neriorem; cum necesse non sit,ut .quae nobis sunt naturalia , absolutoriasint; quam quae sunt prςter

naturam,ut exemplo motus circula

tis alibi ostendunus: s enim prae. iter naturam competit igni sub Luii qcauo, S multo persectar exiliit,qua rectus , qui eidem igisconvcnit secundum naturam . Deinde, quia ex sentemia Diui Thomae naruraliter insunduntur animae species repra sentantes etiam Angeras usque ad indiuiduas differentias; per eas igiutur di tincte poterunt cogia osci ab eadem anima,cu in credi bile non sit, naturaliter recipi tales species, qui. Ibus naturaliter attingi neq eant ab intelle tu recipiente quaecunque In is repraesentantur. Qu6d si revera intellectus humanus extra corpus susceptis speciebus naturaliter utitur,res profecto etia sen sibiles multo distinctius percipiet, quam in corpore. Adde, animam tum se , tum suos actus quidditativo ut satentur cognoscet item, habiliorem fieri ad alia multacomplectenda, sicuti de , inima Christi adnotauit Capreolus tertio, distinet. 14. quautione I. aristicuI 3. ad finem eam in acquirenda Ite,peraca experta tali scientia adiutam fuiscuisitas di se pluri inim ab infusa. inin vero itinctius , hinc etiam picari possumus,muti Ira intel- to melius in t igere tunc animamigebat in per species in corpore fabricatas ,

quemadmodum is , qui rudis crat scribendi, postmodum dexteriores

sectus ipso calamo elegantiores forismat characteres. Denique naturale lumen intellectus humani separati capax est. cognitionis distinctae; ergo producibiles sunt a Deo species, quibus ea capacitas compleatur, siue illae eiusdem ordinis sint cum ang licis, siue inferioris. Si autem prioribus anima uti perfecte nequit, quid opus eit,existimare, infundi eidem, cum sit diciti facilius, accommodatiores alias donari ,li dias in ter nostrates,& an lico. maria dubitatio sit, vitii ma- . Dubit,nima luparata cognitioni pererantister vacet : quas namque Oper

tiones voluntatis, aut motricas P tentiae exercere ulterius v. det, scimer actum cognoscendi ducem h et . ) Quaeli onem hanc versant Theologi in utramque partem ci ca Angelos I assiturantemque tuen. Quid detur Diuus Thomas, quaestioue Oetae. Angelo mua, de veritate , articulo sexto ad simili du- septimum,Capreol. distin. 3. quae- biolentiatilione Mad 2.co tra quin tam con . Schola D. clusionem. , F rrariensis Σ. contra Tho. Gentes, capit. io i. de ali; eiusdem familiae , item Durandus secundo, distinc, tertia, quaestione 8. ubi nota solum vult. Angelum semper scrinsum considerare a se somnia etiam naturalia. I Di ilaeus.ibidem, quaestione prima ad primum princip. ubi speciatim adiungit , Ang

Ium non solum suam essentiam , sed etiam, quae insunt ei naturaliter, se per intelligere , veluti potentias , species, at quoabitus, quatznus res quaedam sunt: ut namque r praesentant, vel incitarant, natari cratam deducerent ad externa. viui

tur autem his ferme rationibus . Prima, quia si media luce hinc in- de circumfundimur apertis oculcs, non possumus non illam cernere et ciun ergo Angeli et Ientia mani se

nissime sit intestigibilis , intellenctusque totus in eam sit imme

sus , . Non poterit non eandem

466쪽

, rennem sui considerationem : ergo a sortiori delectatio vehemens, quam Angelus ex nobilissimae,ac pulcherrimae essentiae intuitu capit, e sciet,ne unquam diuellatur inde; prς-

sertim, m non fatigetur, contemplando. si diuina natura longe pulchrior est, a cuius proindec gnatone.multo uberius delectari possint , quia tamen distincta c dignitione nou percipitur naturaliter , fieri poterit, ut cana cognitionem interpcllent. Ita disierunt Quid do- pro hac parte Doctores. Verum,quiactores alii alii maxime e ldecentioribus , satis ea de re cc dubiam illam red. iiii, quod videant, stant. Ut Angelum periectione finitum, vo-LIOL r. p. Iumate liberum , intellectuque ad

q. s. ar. I. ccriurn obiectorum numerum ter-

dale. z. iiii natum esse, unde iam sine incom-uaodo a iugi c5sideratione sui queat delii iure, cetenim, quia finitae est persectionis, non aἰliciet necellario intellectit ira ; quia liber, valabit interdum metem ad alia ad 1Iceres quia demum praescriptos habet capacitatis terminos, alia demittet . si aliaco inplecti velit multo maiori iure de anima rationali erit asserito sormidolosa , cum haec actuosi non sit Anima, di aeque, atque An*elus - Illud ergo di- Angelum cendum omnino videtur, quamuis nunquam tam Angelus, quam anima possutprorsus ab aliquando a sui cognitione seriari intelligen propter nuperrime adductas ratio

do cenare. nes, nunquam tamen ab omni prorsus inteli gendi actu otiati , sed in aliquam semper cognitionem incumbere. Cum enim viventes sint, opus aliquod vitae exhibebunt. p tiori ratione, Quam corporea viventia, quae si nullum edant, censentur

emortua.

1.Dubita in inta dubitatio. utruanimas I. ratio G parata crebra actuum exercitatione, ditandi. intendat habitus. Videbitur. n. inficiandum. Primos quia,cum stibilatia spiritualis sit, nihil satigatur, si tota . contentione operetur Icli autem novulgaris agentium caucarum persebio, si agant quam vehementissime: vt.n.Sos pro nubis oppositae condi-rucem euariat, nunc astatim,

A bes etianescat,fixam supremoq. gradu absolutam produciti ita huiDanamcns ratione corporis fatiscentis minus fere conatur ad cognosccndu in , quam pro viribus f corpore porro expedita aeuo dignam cognitionem , hoc est, statam nec ullo accremento, decrementoq. alternam eliciet. Secundo; quia, si intendi. remitti- secumamque habitus credamus in separatis B animis, proximum est, ut ealdena in amentiam incidere pCsse opinemur, quod aeque salsum eli,atq; ineptum. Probatur sequi; nam ad eum inicii-sioliis cumulum pertinget aliquando habitus, si intendi potest, ut mentem deiiciat ab statu suo: qui enim habitus intensionem admittunt, intendi , alent sine termino, ut tradunt Gregor. I. dili i7. qua ii. I .ari 2. Maior 3 .d. 2 3. quali. S. Alii ray. Tradiar. C I. capit. 22. Alagellus iii Moralibus, capit. I. ergo aliquando tandem eOrum intelasio sui impolcm animam efficiet. δSit tamen re Iulio, animam sepa Aiam noraratam non semper contentione in a. semper axima in actum prodire, cum libera ctum exersit, praesertim, si de actibi a volunt λ. cel intentis, potentiaeqinoiricis loquamur, sissimum . quos interdum anima iudicat minori esse nisu cotendendtis. Nec vero ita. Intesio haD lesio habitu una vi tra taminum, que biturice suapte narura cerium vendicant , tum vendi

quidquid Greg. alij q. citati xelint cat sibi ter

excurreti, ut illis in laneo peierutant minum. nia. Ex quibus patet explicatio dum rum argumentorum,qua paulo ante istunt posita. Victoria tamcn in rclech. de perueniente ad usum rationis, no improbabile putat, animam leparatam immodica habitas intensione dementem fieri posse, a quo parui Bl abeli Aureolus apud Marsilium T.

disse perditis Angelis habitum pro

mcritis adeo intensiim, ut eos libertate priuarit circa malum. Verum An ex ma neque illa Victoriae ex illiinatio Phi- xima tiricis

Iosophica est, neque illa. Aurco- fione habili Titeologica . Namque insania L ius possit aut laesio est potentiae cognoscen- anima ii tu aut organi a sc tus, ut latius c. laniret,

467쪽

α TRACT. DE ANIMA SE PAR

pricat Dacistorius in libro de inteL A eies denuo infitis hoc non sibi ven

Iemon erat nihil animae separatae in- dicent,ut satis constat; haud proprie fitum,aut laedi potest, aut morbo af- anima per illas recordabitur. Confici ; ut enim puIchritudo coiicernit firmaturque obiectio,quoniam nul- cornus, ita & sanitas, atque adeo Se la ratio est,cur cognitio an liras sep insania ; nec iii si per analogiam, aut ratae ad pristinos actus, in vitaquetitiam per conmunicationem cum mortali exercitos ternalitata, reflexa corpore mente insanire dicimur . oecatur magis, quam terin mala ad At vero Aureolus mulio grauiQv qua suis res aIias, si ex neutris ortum aberrat; est enim illa habitus infu- haim: nulla igitur est animae sepasioe, tum prorsus inutilis, tum Deo ratae recordatio in sententia saltem indigna. B Diut Thomae. Videtur tamen obie- Dilutio.ε. Dubita- Sexta dubitatio eli; virum anima cito in sotis vocabulis esse posita; tiO- separata recordando cognoscat; rm itaque , si pNilinas cognitiones in miniscendo enim non como scit . ut concret .lles i. obieet i coma ita at- in tractatu de memoria, cap. 7. est Animam animasuersum. Responde dum ve- separatam rises assirmative. Et quanquam de recordario modo explicandae affertionis soleat este dubitatio, nulla ta inen eli de arusertione ipsa .ut constat ex priori capite tractatus de memoria . H: Itoria enim ex Luc.e Euangelio ibi dena a d. ducta in nonnullis quidem eli accipienda parabolice; uniuersim tamen intelligi debet simpliciter, ut ex Hebraeorum traditione ad eundem locum anno auri Euthymius. Igi uir, si anima laumana nullas hince: fetisingularium, repra sentatrices species, capiet illas a Deo, ut priorum actuum recordetur, ficuri D. Thomas. cum pleritque assarmat. Si autem deferat.memorabitur etiam per eas, tamque phantas tum absentia oberit, cum per se nihil ad recordationem faciant, ut expresse docet Ochamus in quarto, quaest. articί. Malir. Eae aliquax Quod vero in eo statu anima memo. memorat ita ratiuas species etiam sibi ingeneret, .uas species dubitandum non videtur; namque acquirere. 3 de Angelis idem fatetur Grego.

In tertia rius in v. dist. r. quaeli.3 . arti c. I. cumidissicultata nonnullis Theologis π. Sic tamen opponet aliquis ex HGVt Molin. rico, Quodlib.6. q. 8. Recordatio est x. P. q s s. aetias reflexus supra actum cogno. ar. 1. disp. scendi iam elapsum , sed actus ti fima. meb. t. x elici debet mediantibus ijs in- obiectio. strumentis, quaeprior actus tanquam sui vestigia reliquerat sic enim reflexus censeb tur se quatenus inuc regreditur species influendo , unde egressa est Mado; ergo,cum spetia

tingamus , siue id per relictas inde species, siue per demio titilita&m niat, memorandi actum profecto eliciemus . Non erunt rauu n νn posteriori euentu expertinental cx lpecies, qtria, ut eius generis sintinccestarium est, ut per propria P illas pollidentis actu&coii Parentur

DISPUTATIO G

De obiecto coguvionis anima separata OPRaesens disputatio non de fora Explicatu mali obiecto procedit, quode:l lectus di-

intelligibile periri lclirs una, ait c ipulati Drtasse more angelici' iii x ta diuem nisis fas de utroque intellectu sententias;

sed de rebus ipsis simplliciter, atque.

ut aiunt, materialiter spicialis; itaque in uestigamiis, quanta sit ammae separatae in rebus cognoscendis naturais amplitudo: nimirum,air ultra

sensibiles, etiam ad supernatural valeat pertingere. Excludenda vero prinium suiu ab eiust noui obiecto, quaecunqtie ab angelica etiam cognitione eximunt Theologi, qtiale potissimum est Sacrae Tr: adis a canum, in quod nequc sulpicando incidere potvir creata intelligentia:

si quid enim Gentium Philosophi de illo tanquam per umoram , de somnium Iocuti sum , in diuinae r velationi. vel ipsis, uti alus exhibitae ac 2 Di his. i)c by Corale

468쪽

a Intelliis

test per se

ces rerum

differetiae . Primas Secunda. Iertia. Quarta.

aeeeptum reserendum est. Qua de re latius ad i. p. 3 1. vel ad prologum lib i. Sententiarum. An autem,S quatenus cetera sia per naturalia mysteria sol excipienda , in Pr gressu attingemus.

I Llud in tota hae disputatione est

ante Oculos habendum , rerum Quasdam csse pule naturales, qua Liram pure supernat Hes, qualda in ex his mixtas . Rursum vel spectari eas posse quo ad eisentiam. vel quoad primam productionem, vel quoad conseruationem , existemiamve . Omnino itaque inuenire est in reistius nonnullas, ut in entitate, sic in productione, atque existentia naturales, ius generis sunt effectus, qui vulgo producuntur a suis causs, alias deinde, quarum entitas, & existentia naturalis sit ordinis, sed non productio , ceu aspectus caeco homini attribulus, qui neque entitate, aut existentia sed sola productione a ceteris dissidet,quod supra natural tum

caularum vires donari ioleat. Terrio loco alias, qtiae naturatus licet inent itate sint, modo tameti aliquo supernaturali ponuulur , ac positae coieruantur, ut cernere est in duorum corporum situ simultaneo, aut liuis Dianitatis Chri lii praesentia in Eucharistis Sacramentor corpora enim, 'itae se penetrant, ipsumque august.ssimum Chrilli Domini, natur lia entia lunt; sed tamen etscacitas, qua illa loco eidem; hoc autem speciebus Sacramenti fiunt, durantque praesentia, supra naturam omnino est . Quartu in denique genus rerum cst earum, quae entitate, atque adeo productione, & existentia naturam superant uniuersam, veluti lumen gloriae, Theolo Sicarum virtutum hibitus. ac diuini ordinis qualitates ala. Quae tamen quoniam productae sciuel , naturni subiectorum

concursu, & generali primae causae

postea conseruantur , videri pote. rum quo ad existentiam esse natu rates, sicque addi oportere vl .erius quintum genus rerum, quarum entitas , productio, S: conteruatio su- pei naturalia fiat; quod tum dc mum euelliret, cum praedictae qualitates extra subiectum permanerent; lixtum enim, id est, earum, quaru in exilientia foret supernaturalis, pix ductio vero naturalis et aut etiam septimum . quarum Cni Has super. natural .s effiat; productio vero naturalis , impossibilia omnii.o videatur, ut consideranti patebit at-t mea , quia fundamentum produ-etionis , atque existentia, ipsa videlicet eatitas supernaturalis est, adi eundem ordinem productio , conseruatio, atque existemia reduci deis bent ; quod strictius persequi non est opus , cum de obieeto natura. lis creuitionis animae nunc disqui

ramus.

His animaduersis, primum prΟ- nunciatum esto . Anima separata distincte cognoscere valet culicta sensilia. Suadetur facile, 'uia, ut maior est illis i plo essendi modo, ita de cognoscendi perspicacia maior erit ; sat autem erat, aequalem esse, vidistincte perciperet i pia seni silia. Est quidem pronunciatum hoc D. Thomae, ac lutS minime probatum , ut liquet ex iis, quae superi xi disputatione , artae. 1. in leIt: a dubitatione differuimus. Verum ubi iusta ratio se offert pro nostro proin nunciato , ut eo loco viditi iri, non est, cur pio bab: ista tena suam ei denegemus . Accedit,quor, ian',ut pauinto infir us in tertio pronui, Pato domtebimus, anima separata tuferiores saltem Angelos distinete valet petiscipere, quos tamen satis liquet cunctis tensilibus anteire: intilio ergo facilius haec ipsa potetit distincte intelligere.

Sed opponat aliquis primum. Si

post separationem anima rerum n ruralium scientiam percalleret magis, immodico sane labore, fructuq. exiguo in hac vita nauarimus opi.

septima, 4

. Prominoatum.

Animam distincte

cognosce re omnia

lens bilia.

469쪽

Ad tertia. Hac de re Iate Aegi. Quodli. s.

Quid dicedum de cogia itione animς quoad ea, quae apud nos geruntur.

ratri: hoe autem non ita est,cum ne mo non intelligat, bene positum esse omnem Iaborem in addiscendos ergo neque illud, unde colligitur.. Se ndum: in Daemone exactior est naturalis cognitio, quina in anima separata, V levem non omnia naturalia nouit, te ite D. Isidoro lib. I. de summo bono, cap. I x. igitur neque illa noscet. Tertium; defunctorum anim ignorant ea,quq apud nos geruntur, ut habetur ex D. Augustino, in lib. de cura pro mortuis a cap. II. ubi inter alia haec de deiuncta matre scribit. Si rebus viventi lim interesissent animat mortuorum , ut de aliis taceam, me ipsum pia mater nullo modo desereret, quae terra, mari uem e lecuta est,ut mecum v lueret. A

sit enim , ut facta sit vita feliciore

erudelis.

Ad primum dicito; literarum studia immodica non esse, aut superuacanea in mortali vita, cum tot inde oriantur communis consuetudinis vra litates, tot hominum ornamenta, ut explicari vix possint. Itaque et fi nulla pars nostri post mortem superesset, nihil minus ea exercitatio, ut pote in homine prael fantistima , floruisset. Adde etiam,illud tantum coistinere nostrum pro nutaciatum i animam separatam dillinctius, quam coniunctam intelligere sensibilia; non vero species facilius obtinere, quod obiectio. impugnat. Ad lemnis dum, occurrendum cum D. Thoma , quaeli. 89 primae partis . ait. 3. ad tertium,loqui D.lsidotii mdccstectibus naturalibus nondum exhibitis. Ad tertium; Qui animas ex obiectis species haurire credunt, respondent, ideo eas nostra ignorare naturaliter, quod nimium remotis locis detineantur, quo species perii enim nequeunt, futurum alioqi: in , ut facile omnia noscant,si huc accedere sinantur. Eorum v cio, qui a Deo species infundi opinantur eisdem animis, ali argumento occurrunt, idco defunctorum animas singularia sensi lia apud nos existentia ignorare , auia ad illum statum non attinent, cuti neque ad nostrum, quae in s A riam geruntur,seu, ut D. Thoma a quia sngularium materialium c gnitio ad perfectionena intellectus non specitat, sed ad operandum p ties conducti; operatio autem circa eas res aliena est a separatis animis.

Alii peculiari Dei prouidentia fieri putant,ut animae non omnias sicuti posseni γ sed certa quaedam aeud nos gesta cognoscant,pri ertim si in si

tu poenae detineantur. B Secundum prominciariam. Anima separata tum se, suosq. actus internos,ac potetitias tum vero alias antimas distincte potest cognoscere. Probatur; quoniam illium omnia ordinem ipsius animae non excedunt,

praesertim fi non specifica solum,sed indiuidua quoque pei sectione paressuri omnes animae, ut stimius lib. I. dictum est. Quin reiam licet it α- dicta perfectione inaequales essent,

C cst tamen tantilla ad ceteros superiores gradus, ut satis perspecta es lepossit apud intelIcetum.qui istos nouerit. Sumi porto det,et montinctatuni iuxta accommodam distributi nem : Nimirum, ut anima per se ipsam se intelligatue quod etiam expreι- sit D. August. libro 9.de Trin. cap. 3. Cum dixit. mentem se per seipsam ii osse,cum sit incorporea ; quanqua, dum corpus informat, non nisi per D superadditain sinu litudinem id praestet .sicuti superius lib.3. s.quaeli. 7. ostentum est. Intelligat deinde potentias per ipsam substantiam, unde

manant; cum caiisa sit necessaria earum , atque adeo accommodatissi-inum cognoscendi medium . Actiones praeterea ilite Ilciatus, ct voluntatis cum habitibus inde relictis; in mo de lationem per ipsas mei, siquidem illi sunt praesentes, &requisita E abi fractio te pr aeditae; omnes vero intuitiuae sempct; nisi quod mem

l onum, lationumque sibi gignet. Quae si vera sunt, colliges etiam in D. Thomae lententia, infundendas non esse litarum rerum species ; nisi otiis de anima separata, quemadmodum de coniuncta. deque corporis

sensibus philosophari velit. nihil,

vide 2. Pronuiactatum.

Per quid

anima se, potentias,

suos mis

470쪽

Non cper urdelicet, posse cognoscere absque egere ani- notionali similitiains, quantumlimam simi- ber sit praetens intellectui. Sed hoc litudine digniratis nimium detrahit animae obiecti, ut separatae sine ratione. Quandoqui- illud co- dem iam tunc sui ipsius, Scomnium, gnoscat . quae intra se habet, quali conscia fi Per quid ri possit non minus.quam Angelus. separata ais Esto, in hac vita distenta quodam-nima alias modo corpore, eique religata flecti animas co in se non possit,nisi per medium alignoscat. quod, id est speciem, tanquam pri

guru n. Denique alias animas di-1iincta, naturalique cognitione Percipiet, non periem et, sed peris,sas earum vel species, vel subitantias, si forte indillantes fuerint . neque haedere vllas aiseremus probati iam, quoniam aliae non sunt; quam

quibus Theologi oliendulat similem a stertio item de Angelis apud

D. Thoua. prima Parae, quaeli. o. articulo secundo,&alibi. I 'orio, te. cundum hoc proia unciatum , quoad Priorem partem asseri uinest a Diuo Thomatum alibi, tum I. Part. q. 89. ari 2.5: Caiet. ibidem, alii q. D. Thomae Interpretibus; uniuersiin vero ab Henrico odii, i. q. Iz Vbi alr,omnia, quae sunt apud animae separatae subitantiam, et q. iiii ima, sitae specie ab eadem cognosci . Loqui vero eo Ddem Doctores de dii triacta cogniti ne, nemini dubium cilciabet ; cum accommodatius naediu inueniri non possi in natura rebus dii tincte percipiendis , quam i pias earum cutit tes,cu n ta praesentes iunt potentiae,& opportunam habent a materia se

3. Prori irri Ter Dum pronunciatum. Prob c Latiani. b. te cli,animam leparatam naturali, dili inclaq. cognitione Angelos nos-sc.uotuinque naturales proprieIateS,N operationes, exceptis ut vocata P cordium cogitationibus, utpote cxsuo genere occultis . Pronuncia tunili oc, sicuti ge primum D. Thomae, ac suis non satis placet, ut ex citato alii c. quaeli 39. conitare roteli. Vnde nςc nob. S Omnino is id ubi latum i

ptim. . um ob quam aui ua ita arata flaccita . . N. ART. I.

A Angelorum repraesentatrices accipita Deo, cit., t cum eisdem Angelis incommuni societate vivat, icile Diti Thoma quaest. v laica dc anima art. 1 7.

Ad hanc autem locietatem si quale

decet statuamus requiritur cognitio disti uotiua singularum personarum, nisi velimus animam instar caeci hominis in eo nobi Iissilii ci coetu finge- Probaturre; ergo . Secundo, Modus esiendi, secundo. operandique Angelorum non admoB dum eminet supra modum essendi, operandique animae separatae, ut ex superioribus disputationibus collare potest; poterit ergo anima illos

indis indie nosse ; quod enim specie inserior sit, nihil obest; alio ii in nullus in f rior Angelus naturalii cr,di- obieetiosi incteque nostet alium.quod si in- ameuertit. credibile. Ateil, inquies, non specie solum, sed ordine inferior. Verum i) Angeli noAngelorum ordines ossiciis potius, vendicant C atque, ut ita dicam, magis iratibus il- sibi ali inllius spiritualis idei publicae; itiam co abstractio-gnoscibilitatu gladibus a vati)s a, nis genusii ractioniblis prouenientiis, distur- supra ani-guuntur, ut ex ijs Patribus, qui illos mam . Ordines distinguunt, atq; explicant, D. Greg. licet colligere; iron est aute verisimi- ho m. 3 .le Angelorum naturas aliud abii ra- D Berii. s.ctionis genus supra animam separa- deco fider. iam sibi vendicare: iani.n. inter ipsos paulo post quoq; Angelos plura alia excogitare tu ilium. D pronvcssset. Adde tertio,cacranitione nota Omnino naturaliteracd prς-

ter naturam animae competet e vi natrum non sit, illam, S inferioris effuconditionis,A: dissimctu posse Angelos sibi superiores attingere praetcrnaturam suam. Denique,quia,ut iam antea arguebamus, species etia Angriorum perfecte repraesentatrices, animae separa ς naturali lcge tribu tur,auctore D. Thoma: quidni igitur Elpereas persccte ac citra eleuationein

supernaturalem intelligat Non Iicet ex ditiis colligere, in- Anima no

tellectum humanum separatum di- qui tomnuscernere posse nitanasibet repugnan- naturale νtiain , impossibilitatemve natura- repugnan-lcm , sortassὰ inuentam inter o - i iam inter 'biecta , quae hictenus ostendimus obiecta di- valere ab eo distincte percipi; quο- scet aer biniam, etsi ad plut imas inequea- Duili oes by AOOgle

SEARCH

MENU NAVIGATION