장음표시 사용
181쪽
Vin Simplicium Corporum ordinatissimam seriem intuemur, inspimus superiora undique ambire contenta, idque seruari in omnibus praeterqualia in Aqua & Grra,non enim Aqua undique Terra intra te claridit,sed plurimae Terrae partes inspiciuntur aridae,proxime timetis cum Aere non inundatae Aquis,cuius varietatis causa latet,& digna cli ut accurate indagetur,& praesettim quia ea videtur dispositio praeter natura,& violenta, cum aqtia sit Locus Terrae secundum naturam, nil autcm uiolentum sit aeternum; Augetur dubitatio, quia aiunt plurimi iliri docti,qui Maria & Terras peragrarunt,partes Terrae aridas,esse plures partibus inundatis. De re hac eximia pariente admiratione, varie siliit sapientum sententiae: Legitur in lib.de proprietatibus Elementorum qui falso Arist.adscribitur, existimasse nonnullos Philosophus, Terram in origine Mundi fuisse exacite rotundam,& undique Aquis circuiectam,ex commotione autem Aquarum, quae Terra perserarunt, ortum diixisse montes,& sinus marium. Quae sententia vera non est: tu quia indicatur id non fuisse saltu propter finem, sed ex necessitate materie duxisse ortum : tum, quia ex sententia Arist. Mundus est artemus,& sternaeit dispositio licet EIementorum; tum demum,quia si Mundus fuit creatus, ut re vera in principio creatus fuit,non per impetu Aqtiarquςrentis sui natura locu super Terram,id Aquin suit, sed Dei proiiidentia constituente Animalibus, Ze praesertim Homini sedem. Propterea inquiunt alij, ex siccitate Terrς id ortu duce re, quq in nonnullis partibus humorem aquς consumens,l terram reddit ab inundatione incolumen. cauae ratio etiam approbanda non est, primo,qilia Terra undique sui natura est consimiliter sicca, ideo ut ad eam pertinet,consimiliter undique se habere deberet. Insuper cum Aqua sit locus proprius Ter , sic nullum Elementorum consumat locum suum,non debet a Terra consiuini,& praesettim,quia Aer magis est contorius Terrae, qua Aqua Conciliator Differentia I 3. &cum eo Astronomoriimi 1onnulli,aituat Sicllas quasdam Vertici Septentrionali proximas, subeo Vertice, siue Polo; Aquas detinere, ne fluant,& Universam Terram mundent.Qus opinio Ionte abest a vero. Primo, quia influxus distinctia Lumine&motu sito loco explosi unt Lumen aute & motus Cetti id inivi me ericius iti& pret sertim quia sub Polis exigv:1 habent vim. Praeterca,experientia docet, nulli bi Aquas reperiri quae praeter natura ab alio detineantur ne filiant, sed ubici inque littora, vel ripas superant, necessario fluunt: Hinc Arist. in I. Metcortina ait Maria ex Septe trione cotinenter fluerem Meridie. Ideo alij dixerunt, hoc factu este Prouidἴtia Dei pro saltite Animaliu ; Sed hoc no remouet dissicultatemon Ah dubitatio de fine & Prouidentia Dei, sed de causa bificiete Se proxima, per qua cadispositio competit res. Dicamus itaque,huiustam salutariq-admirabilis constitutionis Terre & Aquas,non una, sed varias distincto genere esse causas Na si de fine loquimur,consentiunt sapientiores omnes,eminciati prouidentia Dei iactum esse, ut rxa in nonnullis partibus estet arida, ali quin Mundus non esset omni ex parte persectas.id . n. est necessarium pro seneratione Metallorum, Plantaru,& prs stantiorum Animalium, insuper, pro conseruatione& nutricione eorundem; Prpterea,id etiam condiu it Tortet ut liberius recipiat radios syderuin, exactiusque seruet siccitatem suam. Demum, itasedditur locus mixtioni magis acconrodatus,cum de nodis ab Aqua vcrum etiamab Aere tangatur. Missas facio alias titilitates,S cum modo sit Dubitatio, dico id oriri ex nonnullis causis per se ex et Iiis ex accidente; Causs per se,inuario generestini varis, De fine iam dictum est maa est ipsemet affectio competes TurrAnempe eleuatio montium,&pressio
rario Augetur itarios Opim I. Euersio. Opinio a. Euerse. Opinis 3.
Sententia propria. Finis Forma
182쪽
vallium,& inundatio Stariditas. Assigna ae sint eausae in gruere efficientIs Se materiar,caiisa essiciens remota est Coelum,& praesertim Sol, qui suo lumine & motu excalefacius partes Terrae madidas,uapores gignit, montes eleuat,cauitates,meatusq; varios in Terra parit,adeo ut Coelum si causa communis & remota, Lumen & motu sint instrumenta eius,calor, spiritus,& vapores geniti, proxime & intimius operantur,partes nonnullas Terrae eleuant,cauitates patii in sinus & ualles e ficiunt, in quas aqua sui natura fluens,effunditur,& partes nonnullas magis eleuatas Terrς d Ierit aridas.Ηoc seruari inspicimus in panis constitutione, dum enim calor in miri tam aqua & farina operatur, partes nonnullas eleuat, meatusque varios in eo essicit. Pro hoc etiam conducit causa per priuans, nempe distantia Terra et Coelo, cli enim Elementa ex se figuti e sint expertia, figuramque a Coelo recipiant,quia Terra ab omaxime distat, impersectissime omnium figuram rotunda recipit, v p sertim,quiae siccum Terreum cum disci ii tale figurati in hinc ob inequalem partium extremarum eius a Coeitro distantiam, non aeque mergitur sub Aqua . Ut pertinet ad causam in genere Materi. e, huiusmodi eausa est conditio Term densa 6c crassa quae iuncta cum humore Aqii , illum imbibit, & per superilenientem actionem caloris varias recipit figuras,& inde prodeunt varii salitus qui meant per viscera Terrae, &pariunt Terremotus,eleuantes & deprimentes partes Terrae,adco, ut aqua per simis S viscCra eius fluere valeat: Et cum Terra,sir apprime dissimilis, Se sit in medio Munda, per
centrum,non moli sed grauitatis eius,iure et enit,ut partes a Centro distantiores rς maneant aride. His accedunt cx accidenti impedimenta nonnulla, detinentia fluxu .
Exemplo id nobis ostendit Aris .in calce lib. Meteonini,necnon author libri de proprietatibus Elementorum, referunt enim Sesostrem Darium R eges,destitisse a se- 'Gione & fossione cuiusdam portionis Terrae inter duo maria positae,nc ob id variae regiones inundarentur, in quas ob impedimentum oblatum per illam Terrae porti nem eleuatam,Aqus detinebantur ne flucrent.
0ωntur ex aetas Uaria, millia cognitu S' rati s aduersdiluuntur. Cap. XXI.
Voniam ex dictis conspicitum est, EIemen tu Aquae in cauitatib. 8c Q
baerra recipi, e ob id Universam Tertia non inundare,inde clicio primo Terra & Aquam non uere duos distinctos orbes constituero, sed ex eis unum consurgere,i ta se habitem, ut portio ad Centrum vergens Τerrea si portio vero a Cetro distantior, partim Aqtia, partim Terra sit. Hinc eoru Sententiam approbandam non puto, liti in Centro Vniuersi Tartarsi & ingentem Aquarii copiam inueniri existimarunt, aci ela quattuor principia flumina ortum ducere: nam proculdubio ea esset constituti omnino praeter naturam,cum Terra si gratiior Aqua,& sui natura mediu querat.Insuper elicio,quod dum per Astroii omica instrumenta mensuratur ambitus Terre,nostilius Terrae,sed contincti ex Terra & Aqua globum mensurari; Colligo insuper,dudicimus per umbram Terrae EcIvpsari Lunam,cam esse umbram non term selu, sed coniunctae ex Terra & Aqua,quod totum per terram redderetur opacum. Pra terra, colligo, Aqua nulla triolentia detineri a Stellis ne quat;nam si ducantur lineae a Centro Terrae, longiores erunt quae diiceimi rad montes, Terram aridam, quam quε ad extimam superficiein Aqirae. Insuper,colligo eam Terrς dispositionem ab inundante Aqua liberam non penitus esse contra naturam, sed esse secundum naturam totius quatenus conducit pro ulteriore dc potiore fine,&quatentis pendet ex principijs
183쪽
causis secundumn aeram Merantibus. Insi erine secuti im naturgin poprianLaatenus ad ' Terra sua amitate conspirat, de per id ub x recipit actiones Libini
Auncta Coeli cumulatilis redditur Elementum mixti Et quamuri in parte concedatur non essesecundum propriam naturam, lain id son compe it Vniuetata Terra sed parti,qua parws etiain variantur, ut variantiir loca inundationum ad Mut nil idem numero ui nitini nec irimnier specie sit isternum. His demum addo,quZd quamuis vitiuersa Terra non inundetur Aquis; Universa tamen ambiri
dieitur vel ab Aqua,vel Rhue quythnu Aer mximi Terrae est tanquam Vapor & Aqua disgregata ut dicitur a Pilosopho in primo Μeteorum, & etiam partes aridae Terrae,frequenter muli flumin liri in Marioni ',Rorri & Pruina humectan Sea a tur. Ex his etiam elicere ualemus,quod recedentia a Gilo, ordine quodam priuen- μ' turdispositionibus Coeli,nam Ignis secundum extimam superficiε exam est sphaia 'ricus,non ita secun im , permam inclin t ag figuram oui, quia sub polis minus Ignis reperitur, Aer nee secundum extimam,nec secundum intimam est sphetricus,magis tamen est talis,quam Aqua, Terra demum minimeomnium est Phaerica Similitersi'en 'a' Imrahberius ocives ilis mouentur, Tma r quiescit: superiora sunt Luci 3e perspicua media sunt tantum peripicua. Terra nec Lucida, nec perspicua Quare si praeclaras Coeli dispἴntiones magnifacimus, Conclusi terga vertamus Prrae, & properemus ad Coelum.
184쪽
in priore libro sint explicata, tria tamen adhuc accurara considerationessigna expliMOsupersunt, quoru vn uiri attinet ad eorum formari alterum ad mutuam permutationem,tertium ad Lationem Uiens a formis, conlidorandum propono, quae iudicari debeant Substantiales formae quattuor simplicium corporum, qiice EIcmcntanimcupantur Pro notitia accipio quattuor haec uocata Eleir enta tripliciter posse considerari. Primo ut sunt Substantiar,& corpora naturalia,ex duplici natura constituta. Secundo ut Elementa Mundi. Tertio ut Elementa mixtorum. Primo enim origine sunt corpora naturalia. Secund5,suo ordine Mundum constituunt. Tertio, mixta. Sed hoc dignum occurrit inquisitione,quaenam earum trium cosiderationum maiorem simplicium corporum indicet persectionem p De qua breuibus dico, comparationem dupliciter intelligi posse ; Primo, interesse absolute & esse relatum, &ita esse absolutum praesertur,cum sit simdamentum relationis,prius natura A: dignitate,relatione ei superueniente; Secundo inter sundamentum seorsum a relatione,& illud cum relatione iunctum,secundum quam comparationem, dum resario praestantiam indicat, & ordinem in ulteriorem finem, complicatum ex iundamento Se Nemota telatione est pnestantius fundamento solo, adebui cum Ignis sit & Ignis, &Et tΠ G mennim Mundi,& Elementum mixtorum,dignior est ut Elementum Mundi,quam με - - ' Elementum mixtorum,quia refertur ad Mundum qui praestantior est, de dignior est dum consideratur, ut Elementum mixti, quam ut ignis absoluth. Insuper animaduertendum, quod ut triplex est e sideratio simplicium corporum, ita per tria proximε constituuntur,nam sunt Elementa Mundi per grauitatem &leuitate: sunt Elementa mixtoriam per quattuor primas Qualitates, sunt simplicia naturalia cor D' formu pora, per proprias se a qliae sunt Naturae 3c Substantiae corii,de quibus quaenaira ς ζ' sint modo considerandum proponitur. R es ardua & obsci ira est, de qua pr sertim quattuor sunt opiones. Nonnulli, ε quoriim numero est Averroes, aiunt huiusmo cis di sermas esse grauitatem, Seleuitatem . Alij quattuor Qualitates alterantes:Qui . dam inquiunt simpliciaco in constitui percospirationcm Qualitatum loco mo i uentium Desemus
185쪽
uentium,& oterantium similI, tanquam differentiarum eonstituentitam muriam eorum forma sis aliquid distinctula; a Qualitatibus alterantibus Sc loco mouentrhus,quod sit prius illis,&quia Sensum fugit,ideo per illas circumscribitui. - . i
Opinio oe Emidamenta asserentium gramitatem oe leuitasem
esse proprias formas Amplicium corporum . Cap. ' II.
Xistimauit Auermes grauitatem,& leuitatem, vel summas, vel comparatione inedias,esse naturas formas Eleimentoriim,idcis in quarto - . . is
de Coelo con .primo inquit,manifestum est quod se adi Elementoriim sunt grauitas & leuitas,&com. I . addit grauitatem & leuitatem esse principia essicientia motum, & asserere ea esse acciden cia ina possibile est. Idipsum assirmat 3.Cςli, I 7.&in primo de Coelo, I7.ii quit,& intelligi debet per deIcriptio ite grauis iv leuis natura,quq nata cst mouere ad edio,vel ad medio,quatiuiis eat omina populariter selli dicuntur de accidelitibus. Clarius idipsum assirmat insecudo de Antina,con. Io8.inquies,Quales tu Acqui- 'ii edici de calido&srigido,& de graui de leui,nam graue& leue sunt in Praedic tis Substantis,& non percipiuntur tactii,nisi pcr motu dum mouetur a graui, At leui, cunspicua est sententias Averroisma ex eius Opinione dicendum est, Gravitatem Zelavitate dupliciter usurpari,prinab, pro veraserina,quae est principiummotus, secunia,pro copressione corporis & propensione ad proprium locii; in prima significatione est uera,& propria serina Elementi,in secunda est accidens. Fundameta opinio nis huius varia sunt,unum est, id est forma & natur quod est internu principssi in tu ex dςfinitione Naturalitradita in secundo Physi. Grauitas &leuitas sunt huius. modi,quod patet ex eoru definitionibus. Nam Aristoteles definiens graue& leve tu primam primo de Celo, a 7.8c quarto,de Coelo,coiit. a. inquit; esse id quod natum est serri ad iamtum medium,vel a medio,&in quarto de Coelo, et ait, ut sanabile ferrair ad sanitatem, quia sanabile, ita straue tendit deorsum, quia graue,& leue sursum,quia leve. Alterii A risera fundamentu elicitur ex secundo de Anima, Io8.na grauitas vel est inalitas, ut mul iam noviti censent,uel substantia mon primm quia esset sensibile propriti tertiae speciei Qualicaris,quod falsum est,non enim percipitur grauitas nisi pei motum, prodeuiite,quareest Substantia & uera forma Elementi.Pr terea si grauitas S leuitas cssent raQualitates,quia non sunt primae,essent posteriores quattuor primis Q ratibus,& μεα sequoreo tuteas,quod si esset, timc errasset Aristoteles qui prius egit in libro de C lode graui & leui,mox in libris de ortu & interitu de quattuor primis inali intib.non itaque sunta identia& Qualitates,sed Naturae& Substantis, de quibus ut priorib.
prim sitit agendiim.Preterea, Elementa prius sunt Elementa Mundi,qua niXti, sed . - .
senti Elementa Mundi per grauitate&lcuttainm, Mixti ueris per quattuor primas
Qualitates, igitur grauitas Ac leuitas sunt priores quattuor primis Qitalitatibus: c. 2plius auto Quadi talibus primis no potest esse Qualitas,quare sunt Natur di bubili cisisaeistiae.Et confirmatur quia v t se habet latio ad alteratione, itaemincipitimJationis adprindipi ualterationis, sed eae 8.Physicorum latio est prior alteratione gitur graui- . eas a leuitas,quae sunt principia lationis Eleimentorii,aut edat primas iniesitates ,
quae sunt principia alterationi in pmpterea oo debent iudicari alitate sed SD statiae,alioquin daretur Qualitas prior Q itatibus primis. Hinc Arist. iii primo dei
Coelo pet lationes simplices itos ducit is aeotitiam naturae sinplicita n wrp . . . nam, latione' autem Elementorum ex grauitate & lauitate pendent,& eas nobis p '. . Pars Tertia. O a tefaciunt;
186쪽
resacuminiquia Cfilm non inoum t motu rectis, histris nee graue, nec leti e MIet Cum autein grauitas, doleuit in sententia Averrois sint uerae rinae Elementore, ideo in .dc celocnai. im uului formas Elaetumitorii in elle di irririnas, &locaemiarum quatiniis situ accidentia, tamen esse causas carum,ut etiam quattuor primae qualitates carumdem limi caus, At de Subitant ijs praestantioribus inquit contra se habere,uam Graim disserendori on valentelis accidcia tis, cum tamen dist. Est Ele mentorum ex alio Praedicamepto seniali trir, tiam sumi intutrix loco quod accidens est,ctim defini alitur per sursum de deo κim. -
'jcitur opinio putantium Vrauitatem 2' Levitatem esset formas Eementorum . CV. II f.
Vtantos grain ratem &leuitatem esse formas Elcmentorii conspicuE pugnant cum uerbis Philosophi, mimerantis grauitate& leuitatem
inter Qualitates ad tactum pertinentes,non seclis ac calore & frigus ut lucide parci ex 2.dc Anima, c. de tactu. Et a.de Ortu 3c interitu, coni. 6.ex T. Physic. I I. Ic IS dc ex 2.de partibus AnimaIlum, c. i. 3t in quin to Metaiγhys lae,c.de Qualitat grauitate & leuitate numerat inter affectiones eorumquq mouentur. At soluunt noni uilli,dicentes Sententia Ari soletis debere intelligi de grau i tate sumpta pro accidente, Auermem autem de ahera suis te loquutum.Quae Soluti inanis est. Ptimo,qilinea grauitas,qua Auertoex inviquit esse accidens,nil emaliud nisi propensio, de motus, ideo dixit in a. de Antilla, Io 8.grauriatcm principalem non lentiri nisi mediantes notis,at Aristot locetvrelatis non de motu loquitur Sc propensione ad Locum quae nor sunt inalitates, sed de semina qua seqttitur huiusmodi propensio , &cam dicit esse Qualitatem sequentε litattuor rialitates primas, q iod de motu dicInci potest. Praeterea Mermes quarto Ce Ii, o .fatem et octim Ualitates quutuor esse causa formarum Elemen misi,& die, serentiainlementoru sumi ex alio. Praedicamento a Substantia, ex quo patet Auer ἰDilivini ne rocm dctioraise eam grauitate de qua dixit Arist. qitod sequitur primas Qv xlitares. time ad Praenima pallitas de leuitas vere litat contraria, quae vera contrarietas a bubitantiae a bet . nimn edi essent propriae forme Elcmenroth Arist debuisset dicere miκta vene
P . . e constarc κ graui ac leui,quaeri anile 'E latirantur in mixto,i inmem in a.de partib- Anna ala c. r dixit, componi propriὸ cx 'Matiuis rQualitatibus.Non itaque putat
ducli, multatem& leuitatem esse forma Elemens ru. Rationes adueris fici id diluti tui. Dicebareir primi id esse Natura di Pormam,quod est principium intersummotiis. spondeo, Naturam essς principiti internum principale, grauitas de letiva sunt inten instrumenta principii principalis,circulcribentia illud. Addebatur,gr uitate &let utar em non esse Qtialitates,cli non per se primo percipiant ut Sensu. Reia sponde ),Qualitates qui sunt Sensibilia pr6pria, sentiri per inas actiorio actio graifimabitastis ratis οἱ leuievis sunt propello 3e motus, ideo per haec percipisitur. Sta pulchra emer, git I ubita ici,cliuia Sjsibile propriu non sentitur perc6mime, sed vice versa: grauitas tio. &leuitaI sunc sensibilia propria, motii vero Sunbile c5mune. Resp5deo, Sensibitur: propria nam sentirypercomui3ia nisi ea sinuinia sint aetio propriorsi. at motus est a in granitatis,qui notus etiam cis sit Sens bile comm me, sentitur proximὸ phrat L Asia Mia quod si risi nem ρὸ per densitatem te rossistentiari mobilis. Sed in statur, quia icetia sorinxSubstantialii poterit dici Sensibilis per se , qt ia per motum quem ciliciis senistur. Respondeo rxtionE non esse parem nam Animalia diti id untun vese in motore dc mobile ad ed ut Anima per instrumentu agat in corpiis, S porta moueat exter τὸ itiis, na de graui non sic iChaber, nam mouete tema sinealio medio, 3 ideo rauitas dista, ita Sensibilis per se ma autu scrina Sissistantialis. In stabatur adhu ,quia latio est
187쪽
prior alteratione. RespondeoAEsse priorem absoli itε, at Min; n eodem,nam in eodectest postrem Cur autem Aristotetra prius egerit de graui & levi, in libro de primis
Qv litatibus patefeci.Ex his colliSo approba: dam non esse sententiam Aitermis ih Auersias quarto de Coelo, coni. quadragetiitio, dicentes ei flerentias Elemetuorum suilii 'A aertia.
isto PMdicamento a Substantia, nam differentiae sunt in P dicamento a latere, fiper reductionein,& Κ mper diguntur ad id Praedicamentuiti cuius sinit dis ensis
mo re Fundamenta disentium quatimor primas siuabtates esse formas Egementor Cap. IIII.
Raeci interpi etes serδ omnes de hoc consentiunr, Qualitates primas esse formas Elementorum,at quomodo sint formae, explicatur vatio Opi i modo. Nonmilli aiunt,formam Elementi esse Qia itatem illam,qtiae primὁ ei competit,adebui calor sit forma Ignir, humor Aeris,&sic
de caeteris. Alij aiunt ex duarum Qifalitati im eoncursi tamqua diffe- rcntiarii, consurgere forma Eleinenti. Nonnulli addunt,ctia grauitatem vel leuitate,adeo ut calor,siccitas & leuitas,unii conspirantes constituan t Q rnia Ignis.Galenus in lib. de Elementis, dixit primam materiam & quattuor Qualitates Galatus. esse principia rerum: praesertim tame modus secundo loco relatus approbatur a Gradicis,quamuis Simplicius in a. Physicorsi com. II . tertisi approbet. Alexander varijs in
locis primas quattuor Qualitates dicit sorinas Elementorum,& praesertim in primo de Anima,e. de tactu,& sub initio eiusdem libri inquit, in Igne caIorem& siccitatem formam sacimus,& ab ijs,atque in iis genitam leuitatem ..Idipsum a firmat in secundo Nat. qq.capitulo de Sense Z Sentili, cona. 3 o. Simplicius quoque idipsum serpere Simplici petit,ut in quinto Physicorsr,com. II. in 7. Physicorum, 23. in primo de Coelo, 3 6.&in Praedicamento Substantiae,declarans eam proprietatem quod non recipiat magis . deminus. Philopontis eiusdem sui topinionis, ut elicitur ex Commentarijs librorum .., de ortu S: interitu,& ex disput.undecima,contra Proclum,capitulo quinto,quo loci ait, dari Qualitate S: Quantitates ad Substantiam attinentes,& caesorem non es- .se accidens, sed differentiam constituentem Substantia Ignis. Ammonius,quem G ci interpretes plurimi saciunt,eiusdem fuit opinionis, nam exponens Praedicamentu
Quantitatis inquit, Calor in Igne est Substantialis qualitas; in corpore trina dimensio est Substantialis quantitas. Id ipsum saeph repetit in Praedicamento Sit
santis, N: Qualitatis. Fundamenta huius opinionis varia sitiar, principalissimum Funma est hoc, quia operatio patefacit formam, nulla autem operatio Elcmen torii est,quae t Vprincnon prodeat exprimis Qualitatibus, percas enim inuicem agiliat, inuicem pcrmutatur similia generant, mixtumque constitimini,qubd si loco mouentur, latio quoque ex primis Qualitatibus pende cum ex eis pendeat gravita & leuitas, S: ob id a Simplicio & Alexandro cum primis Qualitatibus cicctuntur pro Elementorinn costiturione.Preterea,Natura artificiosissima est,superuacaneis non abi indans, Si quod ef- e rurit .sccte valet per pauciora n5 cssicit per plura; at per quattuor primas Qiralitates perfici possunt omnia attinentia ad Elementa, ideo alia non sunt addenda. Rristoteles frequenter id approbata visus est: nam in secundo de partibus Animalium, capitatulo seeundo,ait,sunt enim lis ut alio loco exposui miis, initia Elementorum cali dum dico,frigidiana 3 c. Et in a. de ortu&interitu,cont. 6.ai prinilim quide principiti est potentia Corpus Sensibile; secundit, Contrarietates,nepe calor S frigus. rtiti,ia Ignis & Aqua. Cospicuo inquit Philosophus, Elcmeta cosiurgere cx quattuor Pars Tertia. o 3 primis Diuiligo 1 by Cooste
188쪽
primis Qualitatibus,& Qualitates primo in materia recipi,& inde prodire Elelista,
accidens .autem non cst principium Stibstantia nec prius ea, sed econtrario. Hinc iii coiit. i 6. ejusdem seclaudi libri,Qualitates appellat Elementa, non dicerentur aurem . Elementa Substantiae,nisi essent Substantiae; Easdem in coni.8. nuncupat Differen, tia S: in coni. 3 o. inquit:Si prims Qualitates essent infinitae,Elcmenta dcfiniri non possent. Que sententia non esset uer ii essent Accidentia, quoniam diibstantis non definiuntur per Accidentia. Id ipsum lucidius affirmat in duodecimo Metaphystcs, vigesimo secundo, inquiens, Num omnium eadem sint Elementa, an est quidcm vesic, est autem ut non,puta sorsan Sensibilium Corporum ut forma calidum, & alio modo se idum,ut priuatio: materia vero quod potcntia hoc primum seoindum se, Substan tia aurem & hoc, S qus ex his duorum sunt principi js, vel si aliquid ex calido S: frigido fit unuin,&c. ConspicuE Philosophus calorem & frigus stati iit principia Si ibi antic, ideo in tertio de Anima,conr.decimo ait. Sensitivo calidum Sc frigudum cognoscit,& qtioru ratio qiis iam est Caro.Pr terea, in secundo de Anima, Ei . inquit quattuor Qitalitates citc distarentias corporis,ut Corpus est;at Corpus est gemis Prςdicam clari Substantis , quare prinis Qualitates sunt differcntie Predicamc ii--ὸ isti ti Si ibilantis.Auer Oes in duodecimo Mciaphysicae, uiges mosecundo ait, calorem
esse formam quorundam Elementorum. Et in calce digrcssioliis inquarium Metc nim,conspiciac in hanc sententiam venit, inquiens, constare formas mixtorum , iIonine aliud nisi complexioncm,sitic Gmperamentum medium in unoquoqtie cortlin, quod sequitiir aliquod accidens eortim,quae mi meraui iratis. Haec coprobantur et quo- Gaio . iit )ocet Calunus in libro de Tomperamentis, omnes ficulta ira mixtorum, ut mixta sunt, ex Tcmperamentis prodeunt, non ex alio, Senoscentes Temperam ta, noscimus vires,& vice versa, & mutatis Temperamentis,mutantur uiro ; Tem pera- Atata, autem ζη Qualitatibus primis prodeunt. Demum eadem sententia coia firma tur ab Alexandro reserente Atierme, octauo Metaphysicae, contis.quia id est Suia stantia alicuitis,quo remoto remotietur eius Substantia: at remotionem primarum
Qualitatum seqttitur remotio Substantis Elementorum, & remotionem Temperamenti remotio Substantiε mixti, quare Tcniperamenta,& Qualitates sunt Suta
Ostenditur qualitates primas non esse Formas Egemento--n. Cap. V.
V. Utuor prinias Qualitates esse Naturam, &serinam propriam Et mentorum,cum rationi,tu in auctoritati conspicuε aduersatur, biq; enim ab Aristotele inter Accidentia, & Qualitates Tertis speciei numerantur. Eadem dicisntur principia alterationi im ad Qualitare attinent: um,dicuntur principia secundarum Qualitatum,adeo ut eiusde ordinis, gen cris cum illis statuantur.Insi peruere sunt contrariae, sunt Sens bilia propria bellius tactus, Sensus aute non percipit Substantiam, nisi ex Accidonii, ut dicitur in si undo de Anima, sexagesimoqiiinto. Maniscste recipiunt magis Ac minus,quod Greci negant competere fornas Si ibilantis. Prs rerea, lis Qualitates in mixtis sunt Accidentia, adsititit, de absum sine interitu Subiccti, id autem quod uni cst accidens, alteri non valet esse Substantia, cum sit Ens absolii tum, non positum in rc latione, & per eam variabile. Praeterea, inquit Aristoteles sub initio sccundi de partibus Animalium, mixtionem non ex Elementis esse, sed ex uirtutibus eorum , calore nimirum, frigore, S alijs: at si hae cssent formae,cuna mixtio sit ex eis,vcre & absolute clicerentur esse ex Eleinetis,sorma enim ea est, qui iaconitituit,eique largitur esse. In sepeliin lib.de Sensu&Sensibili inquit. Ignis non
189쪽
agi ut Ignis,sed ut calidus,at si calor esset eius serina, ages per calorem, verga geret, ut Ignis est.Praetere 3 .Metaphysicae. II. inquit, Quae vero maxime Substantiam si mincare uidentur,sunt Aqua,Ignis, Terra,eX quibus composita Corpora constant, horum autem calores, frigora,& similes affectiones non sunt Substatiae dec. Liicidis sine Philosophus inficiatu KQualitates primas esse Stib statiam & sormas Elem eiciarum .Prstere in octauo Metaphysic coni. .Qualitates primas ait esse non Substantias,sed affectiones Rerum Sensibili u,quod clarius aifirmat in quinto Metaphysicae, enumerans ea quae significantur nomine Qualitatismam cum primo dicat Qualitate dici dedisserenti js Substantiς, ait mox, Qualitates etiam dici affectiones Substati riim mobilita,ut calor,frigus,albedo,nigrcdo,grauitas, & leuitas manisest E Philosophus quattuor primas Qualitates contradistanguit a differentijs Silbflatiae,& inquit
eas esse affectioncs,non secus ac caloressae in coni. s. t ecundi de ortu & intcritu, aduersus Empedoclem ait,quod si Elementa inuicem non mutarentur,non daretur alteratio;at alteratio ad Pridicamentum inalitatis pertinet. Preterea,in primo de Or- tu & interitu, .conspicue statuit huiusmodi Qualitates Accidetia, inquiens in mutatione Elementorum seruari nonnunquam communes affectiones, ut frigus,& peraspicilitatem,Substantiam vero mutari totam. Et in septimo Phyc mutatione huius. modi inaesitatum ait esse alterationem. Nec dicendum est cum Simplicio,quod sit at Carpitur. teratio pro via, mutatio autem substantis protermino, nam in motu via non differt 'ab eius termino,nisi per magis S minus. Praeterea,inquit Philosophus in calce q. Meteorum, actionem sermς Ignis magis latere, actione sermae Carnis de Mixto rima, quae sentetia esset salsa, si calor esset forma Ignis,cum adtio caloris sit manifestissima. Praeterea,si quattuor Qualitate, essent formae Elementorum, Temperamenta cx eis consurgentia essent sermae Μixtorum, quod fatetur Galenus, qui putans Qualitates esse sormas Elementorum,etiani censet Temperamenta esse formas Mixtorum,quod tamen est falsum,quia Temperamenta percipiuntur Sensit, & praedita sunt omnibus conditionibus Accidenti u.Immb si quattuor primae Qiralitates essent forme Elemetorii, quia illae sunt Accidentia, cogeremur cum veteribus Philosophis asserere, sola Materiam esse Substantiam,sormas autem omnes esse Accidetia,quoniam in se rinis subordinatis quales sunt primae, tales sunt caeters, que eas sequuntur: quare si primae formae Elementorum sunt quas tuo Qualitates etiam,rimpcramenta,&sequentes formae Mixturinn,erunt Qualitates & Accidentia. Hinc Galenus sequens principia sua in lib. lubd Animi mores sequantur Teperamentum , Animam quoque nil aliud esse,nisi Temperamentum existimauit. Insuper, Temperamento non esse forma Mixtorum,ex eo redditur notum, quia mixta frequenter insignibus quibusdasacultatibus mspiciuntur prsis ita, quae ex selo Temperamento prodire non possunt, ideo existimandum est, praestantiore aliqua forma ea esse predita, cui Temperamentum sit instrua
Lapis trahit serrum, Ambra paIeas: & prssertim id fateri cogimur, climappascat corpora varia,codem Temperamento pisdita, varijs c isto. lacultatibus csse ornata. Colligamus itaque, in litates primas esse Accidentia, & non esse Naturam, & Forma Substantis Elemenia
190쪽
Rei clantissolutiones, quibus Graeci utuntispros,uanda sua opinione. 6ap. V I.
veritas lucidior siligeat,& sindamenta, eius firmiora reddantur,ppendendi sinit modi quibus Grici vituitur, ut sitam Sententia tueantur,&aducrsis rationibus satisfaciant; Na dum ostenditur eas Qualitates esse Accidetia, & ob id no esse Substantias & rimas Elem ero-rtim. Respondet Ain monius in P dicamento Substatis, inquies, eas posse dupliciter considerari. lyrimo, ut sit stipititur in Subiecto & ma teria s)uara ac ita si mi Accidetia. Secui adb, ut coplent natura Elcmcntoru,8cita sui Substfitiae,adob ut fiat nac dia cuius dacsiditioiais. Insuper inquiunt cosequutione hac carere licco stare, sim 'ualitates, igitur non sunt differentiae completens Substant St pse tiam am induit Simplicius in pruno de Coego 3 s. Aristotelem disserentias non nutri ' pare Substantias, ut patet pi edicamelo Substantis, & ex s. Metaphysiciae, d9differentias ruina erat inter ualitates, & in auale praedicari affirnaar. Irisii per, addunt alis, passionen. dici tum de serina, tum de actione eius , & magis dici de actione, quae in recipiente cst passio: Hoc Alciunt ex Ai:crr. Oct mo Metaphysica , . dicente, de scire debes, quod actio formae Ignis est calor maximus, & motus ad supera, calor igitur
in Igne est sciit lectio gladij ad gladium,& actio manus ad manum, non quasi ablatio
in ablato,dec. Conspicue Arierroes calorem accipit pro actione, id se inferunt facilitatem calefaciendi et Ibserinam Substantiae, aerum vero esse Accidens mam serinae Et mentorum cum sint impersccti sumar,actionem edunt mouentem Sensiim,ita calor alterat per actum qui est Accidens , generat verb per serinam Stibstantiae, de idem est agens disponens,& inducens sormam. Praeterea addunt, quia se . e Elementorum imperfectae & mediae sunt, ideδ sunt Substat ilix Elementorum, 'Accidentia uero mixti,quod eis competit ob mixtionem: nam in Elementis inueritu tur semine,in mixtis remis te,& eis competunt tanqlialia propriae, his ut aduenae & ar.enae: alui etiam Suia stantiae, nec secundum materiam, nec siccundi ina tarmam nec secundum compositum
competcre contrarium, sed secundum differetitias, quae a forma differunt , serina enim consiligit ex genere, & disterentiis: hoc dicatur a Simplicio in secundo Phy scorum undecimo, in primo de Coelo, 36. necnon a Philopono in primo de ortu &τbi po- interitii exoonento contextum 22. Se ψy. Philoponus tamen per ino lim loquendi differt a Simplicio quatenus inquit Substantiae coi etere contrarium secundum sermana, ut etiam cκ sentetia Alexandri dixit Averrocs: in primo Physs a. Ratio differetie est, quia Simplicius considerauit formam totius,Philosephus vero & Alexander, differentias & sermam partis. In stiper aiunt, Substantiam recipere magis & minus , non secudum formam confiirgentem indivisibiliter ex different ijs, sed secundu differetias, omnis enim serina iii itidi uisibili est posita, ut ait Simplicius in 3. de Anima, sexto Phy. de sepe alibi.Ideo in quinto Physcon l.quinto ait, Si appareat tempus aliquod pro ortu requiri, id non ortus est mensura, sed motus earum rmarum, & ait ratorum quq siint in ortis,adeo ut permutatio in calido, & alijs Qualitatibus antequaconfiirgat ex eis serm dieatur Alteratio:dum autem subi id serma consurgit, dicitur Generatio . Rationcm,qua ostenditur non esse Substantias,quia percipiunt Sensia , vario modo seluunt.primo aiunt,Sensu percipi differetia non Formam,& Substantiam. Insuper atrit,percipi no eas, sed actiones carit,ut etia dixit Auermes in secundo de Anima, I o8. de graui & leui. Praeterea aiunt, disterentias Substatis posse accipi ex Euersio sit alio Praedicametato .Hς distinctiones& Solutiones quibus viri doesti utuntur, proserι---. hianda sita opinione, tamen conspicu8 fiant absurdae, ut potius comprobationes aduersae sententiae,quam deselisiones propriae opinionis iudicari mereatu KNam prim asserere cas Qualitates distincita cons deratione csse substalitias,& Accidentia,ab stirduest: