장음표시 사용
181쪽
num, tam in rebus secularibus, quam in Ecclesiasticis in primis mutationem , significationis item vocabulorum Variationem, non parum conferre ad dissiculta
tes quas in legendis & intelligendis Patribus offendiamus. Nemo est in utrisque partibus qui mundi, imbde Ecclesiae ipsius, faciem penὲ totam immutatam fuisse
vel nesciat vel neget. Doctrinam nunc non morori de cortice & toga Ecclesiae tantum mihi sermo est.
Quid factum est vetere disciplina ' quid severitate, de canonibus antiquis' quid Baptismi 55 Eucharistic adeo
mysticis caerimoniis i quid ritibus in Clericorum ordia natione observatis ' Omnia ista defossa sunt. Alia aetas, scilicet, alios mores postulavit. Cum ergo Veterum libri ad ista quς nos latent allusionibus scateant, necessario consequitur ut laboriosum sit admodum se sum corum in ejusmodi locis percipere. Sed longὸ major confusio a vocibus ipsis, quas, sed mutata significatione, retinuimus. Papam , Patriarcham , Missam, Oblationem , Stationem, Processionem, Peccata ino talia , Poenitentiam , Confessionem, Satisfactionem, Meritum, Indulgentiam, cum Veteribus dicimus, Msexcentas hujusmodi voces usurpamus, sed sensu , ab eo quem tum habebant non minus alieno, quam illo rum aetas distat a nostra. Sicut olim sub Imperatoribus Romanis Magistratuum, rerumque veteris Reipublicae , diu fuere in usii nomina. Sed sensu longe alio ab eo quem sub illa obtinebant. Cum in veterum locum quemplam incidimus in quo Romanus Episcopus Papa vocatur, consestim tota illa ambitiosa Pompa quae P pas hodie vel cingit, vel affectatur , etiam credo, ne quid desit, Praetoriana Helvctiorum cohors tiam equirutum praecurrentium turma nobis in mentem veniri, cum
vel mediocriter in librorum istorum lectione versatis Papae nomen, quibusvis Episcopis tributum olim fuisse, notum sit. Ita stoecurrit exornologesis veli confessio-
Alico nobis hominem in genua provolutum, confessario
182쪽
peccata In aurem immurmurantem , videre videmur. Sic & auditum Musae vocabulum nobis aures & animum illico ferit, quasi Universa Liturgia, caerimoni que Eucharisticae omnes eaedem tum fuissent quae hodie ; cum apud utrarumque partium eruditos constet. voces istas ex illo tempore & antiquam amisisse novam nactas esse significationem. Sed haec quidem hactenus satis, & forsan plus satis, de obscuritate veterum Scriptorum Ecclesiasticorum. Ex quibus concludimus, longe majoris molis esse quam vulgus putat, ex Patrum scriptis pernoscere quid senserit illorum temporum Ecclesia de iis religionis capitibus quae hodie contro-
CAP. VI. Ratio VI. Patres sepe quae ipsi credunt tacere, cor γα non credunt disere ; seu aliorum, nomine tacito, sententio referant, ut in Commentariis ; seu contra abersarios disputent, ubi nihil non adhibent quod ad argumenium suum faciat seu ad captum auitorum se accommodent, us in Homitiis.
P Axium scripta pleraque sunt trium generum. Vel
enim sunt Commentarii in S. Scripturam, vel homiliae e suggestu ad populum habitae, vel disputationes adversus haereticos. Vidimus quantum tenebrarum inscripta primi M secundi ordinis inserant ornamenta Rhetorica, quantumque obscuritatis Dialecticae tricae M acumina in seripta postremi generis inundant. VNdeamus jam an, cum Patrum sermones ex illa ealigine
eduxerimus, eorumque sensum accurate perceperimus, certb tandem constituore liceat, quae fuerit eorum se tentia. Enimvero id mihi vehementer optandum videtur. Sed si vera sunt quae ipsi de natura & ratione su T . rum
183쪽
rum & lucubrationum narrant: vereor ne etiamsi hoc quod dixi, assecuti fuerimus, multa tamen adhuc nobis supersit de vera eorum sententia dubitatio. Nam quod pertinet ad Commentarios, qui de locis Scripturae controversis nobis saepe consulendi sunt, en quid de iis scribat Hieronymus, Latinorum omnium doctissimus, quiq; paucis Graecorum hac in parte concedit. Commentarii inquit quid veru habent ' Alterius dicta edisserunt: quae Hieron. T. a. p. obscure dicta sunt plano sermone mansesant, muliorum se tenti in replicant, o dicunt; hunc locum quidam sic edisserunt; adi.rs Rus
alii sc interpretantur; illi sensum suum ct intelligentiam his
tritimoniis, o bac nituntur ratione Armare, ut prudens Lector. cum diversis explanationes legerit or multorum vel probanda
vel improbanda didicerit, judicet quid verius si er quasi bonus
trapezita, adulterinae monetae pecuniam reprobet. Num diversae interpretationis ct contrariorum inter se sensuum tenebitur reus qui in uno opere, quod edisserit, expositiones posuerit plurimorum ' Et quae eodem loco sequuntur. In eundem seu- sum loquitur variis operum suorum locis. ' Hic es Commentariorum mos inquit in t o explanationum regula, ut op Iδωρ is mones edi sierant. Et hoc non solum Sanctarum interpretes Scripturarum, si secularium quoque litterarum explanatores ' Id Apolos.
faciunt, tam Latina Petuae quam Graecae.Fateor valce miram sic
esse hanc commentandi rationem. Quid enim certi, tquid comperti haurire lector potest ex hujusmodi variarum opinionum in acervum ita congcst.irum farragine. nullo indicio demonstretur aut innuatur, quae sit earum vel sequenda, vel fugienda, quae probabilis,quae necessaria, quae ad rem denique, & quae non 8 Sed quando qui dem sic Hieronymo libuit, quaecunque causa ad id eum induxerit, facile est videre ipsum pro suis non agnoscerσquaecunque in Commentariis suis ponit. Et cum generaliter loquatur deforma & conditionibus Comment riorum, dubium non est quin caeteri Patres in eadem de eommentariorum legibus, sententia fiterit, suosque qui inter eorum opera nobis supersunt, ad hanc normam
184쪽
e omposuerint. Unde videre est quod quamvis in ejus generis scriptis sententia vel explicatio nobis occurrat liquido tradita, non ideo sequitur tamen auctorem reipsa in ea fuisse sententia. Forsan non suam ex alio inter
prete resert. Quod si nonnisi ex liquidis limpidisque fontibus haurire studuissent Patres, nullasque nisi probatae pietatis, fidei, δί doctrinae Scriptorum, vel opinio
nes, vel oppositiones, in suis commentariis referrent, minus periculi esset a multiplici confusaque farragine quam congerunt. Nam etsi restaret dubium an genuina esset sententia Patris cujus nomen praeseri, attamen, si ejus non esset, constaret sani alicujus auctoris esse,
aequalisque, vel parum disimilis auctoritatis. Sed quod rei caput est, nullo discrimine, jejunis, imo quandoque
periculosis S ex auctoribus suspectis, infamiaque apud Ecclesiam laborantibus desumptis expositionibus commentarios suos reserciunt. Saepe monet Hieronymus requisquis eum cum cura evolvet id facile animadverte 4 commentarios suos qui maximam S sedatissiman oporum ejus partem constituunt, totos contextos esse, ex
Originis, Didymi, Apollinaris M aliorum expositioniabus, qui jam tum malὸ audiebant, quod in protrudendis propriis sententiis essent audaciores quodque, ut est apud Hieronymu ingeniasuum facerent Ecclesiae Sacramenta. Hoc fand mirandum est. Nemo illo acrius in isto Auctores invehitur, qui sanctae illius societatis inter ipsum, Theophilum de Epiphanium adversus Origenem, ejusque discipulos, initae facilὸ princeps csset. Nemo unquam tam acerbe Rustinum excepit, propter propinata Latinis Origenis toxica in libris quos ex co interpratatus fuerat. Et tamen in ejus Commentariis parum abest quin Origenis explicationes utramque paginam faciant, quas non temperatas lectoribus imprudentibus& nulla antidoto praemunitis offert. Sic in Commentariis in Prophetas perpetuo congerit varias, ctiam Judaeot m, expositiones, ita ut tibi, dum Hies onymum, docent
185쪽
docentem audire te putas, saepe cum Iudaeo, aut cum haere cico res sit. Si Patribus, cujus cssent expositiones quas afferunt nos monere visum fuisset, & sigillatim
aucto sum quos sequuntur nomina recensero, ea, quam
amplexi sunt, Scripturas interpretandi ratio, longe plus utilitatis, minusque confusionis attulisset : Haec enim nominis indicatio, quanti faciendae client sententiae &expositiones illae praemonstrasset: sed id raro observant, ut animadvertere est in cra tio aibas Hilarii, Ambrosii aliorum, qui Origeum te alios quos compilanti Vid F Scriptores ne semel quidem nominare dignantur. A pud Ambrosium certe non solum periodos, sed & paginas integras ex Basilio reperias, at, ni me fallit memo
ria , nulli bi ejus nomen occurrit. Alienas sententias Aquasi siuas proponunt; non ideo tamen se teneti putant ut eas nobis tanquam idoneas x convcnientes praestent. Hieronymus Commentatio in Epistolam ad Galatas vult Petrum a Paulo a conomice reprehensum non
quod reuera eum reprehensibilem existimaret, sed ut ea reprehensionis larua & hypocrisi cum interea praeclarei sis inter se conveniret Genti es aedificarentur & ser entur,ut inquit pocrisis ob ervandae legis. qua nocebat D comm. . miis qui ex Gentibus cria derant, corruptionis brpocrisi emen Z 'κ daretur, u erque populus Avus fret,dum o qui circumci sionem Larini Petrum sequuntur, or qui circumcidi nolunt Pauli prassica uider rem. Augustinus cum hanc sentea- at atri non probarer, scripsit ea de re ad Hieronymum le-; niter x sca. cr , ico more , ino lette in medium asse-rcns rationes Propter quas ab eo d gentiret. Extant adhuc utriusque Epistolae. Ad haec Hieronymus multa Mis ..p.ad C quidem mitifica respondet. lnptimis veth negat se AE'. piaestarc a b c ca omnia quae In libro scripsit : quo. ' E 'que doceat id sc jure iacere, quaedam verba ex fra in illum pracf ilotae rescri, quae memoratu & considcratione dignissima sunt. Nam poli indicata Otigeni , Did, mi, Apo ua. is, Theodoti Heracleotae, Lusebij Eini
186쪽
M. h. seni, Adrexandi haeretici , SI aliorum scripta , siil dic , , , a. '' Itaque, ut simpliciter fateare, legi haec omnia, ct in mente
mea plurima coacervans accito notaris, vel mea, vel aliena dictaui nec ordino,nec verborum interdum,nec sensivum memor. Nonne insignis est & magnifacienda dignaq; quam imitemur , haeo S. Scripturcs explicandi ratio ' Tum conuersa ad Augustuatim oratione, si quid igitur inquit λreprehensone dignumputaueras in explanatione nostra em ditionis tua fuerat quaerere ea quastri mus habeam tur in Graecis nisi iίη non λπι sent, tunc meam proprie sente tiam condemnares. Alibi in eundem sensum resipondetRus,fino criminantiqv. aedam a Commentario in Piophetiam Danielis , ab ipso perperam suo judiciol scripta. Hac ratione ut pernoscamus quae Hieronymus ex sententia i sua in Commentariis scripserit, evolvendi nobis erunt omnes isti Scriptores Graeci veteres , adeoque faciendum erit quod fieri non potest cum pleraque ista Scripta petierint , nec quicquam Commentatori tribuendum erit quantumlibet ab eo dissertὰ asset tum de confiimatum, nisi prius certo constituerimus nihil de . eo apud veterum ullum extare, a quibus iste expos nes suas multa tur eis, nam si apud ullum eorum e Deationum eius vestigia occurrant, pro certo habeto nihili eas ad Hieronymum pertinere , qui nihil aliud fuit quam Istorum notarius, vel librarius, vel certὰ interpres. Agnostas quidem ex eiusmodi centonibus quam scite Patres ex tot variis Scriptoribus hinc inde decerpta contexucrint, sed ad ipsi in eadem fuerint sententia necne , haud facilius inde cognosces quam de fide Mopinione librat ij ex libro quem describit, vel de senten- tia interpretis ex sciis to quod ex una lingua In aliam B. ι.τε. l. ἀν transfert, unde sequitur testimonia ex eiusmodi scriptis . 'ic s. desumpta , si ac pria nobis, siue contra nos, nullius penezuaria Ob- csse momenti. Nec id Cardinalem Bellarminum latuit qui ad locum ex quodam H eronymi libro sibi obiectum respondet. Hieronymin eo loco ex aliorum sententia locutus .
187쪽
PATRVM. 'saepe facii in commentariis Epistolae ad Ephe si s , o in ,
aliu locis. Eadem ratione Perronius ad Obiectionem qua pro Scripturarum Veteris Testamenti canone ex Hilario aduersus Ecclesiam Romanam Protestantes petunt, respondet confidenter, obseruationes eo loco ab Hilario factas eius non esse sed Origenis, Commentario in primum Psalmum, cuius partem Hilarius in suum in Psalmos prologum transtulit; tametsi nihil ille de Orbgene toto hoc loco dicat, neque uipiam significet e. suapte an Origenis fide ea tradiderit quae illic de Scripturis habet. Haec vero Perronij responsio eo selo nit, tu quod Hieronymus variis in locis testatur Hilarium
suorum commentariorum maximam partem ex inig ne transtultile. Quandoquidem ergo, teste Hieronymo, haec est omnium in genere commentariorum apud Veteres ratio; quomodo nobis constarς potςrit an illi. quae in iis habentur ex siua sententia tradiderint, an ex quopiam alio transcripserim Z Quandiu voto de hoc anah, gitur , quae, Vis, quisve,usus. esse potest testimonium quae ex iis seu in hanc , seu in illam partem in c*ntrouersiis nostris desumuntur ' Atque ita manifestum cst hanc methodum, quam Patres in suis Scripturae expositionibus secuti s uni, dubia reddere ea ipsa quae omnium disertissime docent. i ii Sed illi sortasse in suis saltem ad populum concioni--bus &homiliis diligentiores suere, & vel in huiusinodi
saltem scriptis ea tantum adhibuere quae ipsimet sent, tent &icrederent. An ergo hic certi esse potetimus ipsos ex animo loqui, linguamque non alienam, sed suam 'sententiam exponeret Putauerit quidem aliquis io. loco tam sacro,unde greges sibi commissos docebant, nihil unquam ab ipsis proponi debuisse quod nun cqnse rent verillimum. Sed praeterquam quod stipra osten bmus ipsos, non semper omnem veritatem palam secisse, sed eius partem quandam propter Ethnicos, vel udori tos silentio texisse:; Cardinalis Petronius , .mygdus ille
188쪽
: πω curioses Antiquitatis indagator, eos his ipsis de causis:
L. A l. paulo etiam ulterius progressos docet. Cum enim al: ' t populum, in quo erant & Catechumeni Scripturam ex-
r ponebant, si forte in locum qui de Sacramentis agere d
inciderent, tum ne ea mysteria aperire paulum declinabant pro genuina & reali expositione quam in pectore clausam cohibebant, allegoricam& tymbolicam ac, ut loquitur Cardinalis, accusoriam ct conterulem afferebant , qua rudiorum animum arte aliqua explerent. Nam si, clim de hoc argumento se offerebat agendi occasio, prorsiis tacuissent, mirum id auditoribus visum fuissent. si sipicioni ii, imo& offensioni locum dedisset. Vt ergo & exterorum expectationi satisfacerent, & my- .sterium tamen in occulto continerent, eos hac ratione eludebant, id scilicet proponentes, non quod ipsi optimum & verissimum existimabant, sed quod tuo proposito maxime conuenire judicabant. Sic pueros nucibus aut ludicro aliquo oblectamento fallimus ac lactamus, . ut eos a rerum maioris momenti cupiditate avocemus. Qui ergo , quae iis locis apud Patres habentur, pro nat, uis lidisque expositionibus, genuinisque ipsorum se tentiis accipiunt, illi verb multum errant umbram pro corpore amplecti intur. His artibus lusisse Sanctos istos viros vix credibile esset, nisi fidem faceret tantus Cardinalis , quo etiam auctore hqc impraesentiatum. proferimus, S ex eodem sequentia haec exempla d mus. Augustinus cum in sextum caput loannis incidisset, in quo i ut ille quidem putatὶ de Eucharistia agitur, tot allegorias, tot aenigmata & ambages ei myst rio obtendit, ut , si fides Cardinali habenda sit, ne una quidem Augustini extet toto tractatu X X V I. periodus quς non effugium aliquod clusionemve, ac verae, pei sectaeque de hoc capite definitionis dissimulationem & imminutionem aliquam contineat. Sic ille panem qui de cario descendit, interprςratur , donum Spiri-tys Sancti. Daturus, inquit,Dominus Spiritu Sanctum, dixis
189쪽
s esse panem qui de Gris descendit. Tu, praeeunte S tam se bis. τjict. diserte docente sanctissimo Doctore , putabis hunc esse , . genuinum loci sensum. Sed caue ne sic putes , Caluino ostendit Cardinalis id fieri non posse. Eodem Q. . i. quoque modo recipit quod idem Augustinus subdit, aliquando post Hunc inquit cibum di potum secietatem vult intesigi corporu o membrorum suorum . quod es sancta Ecclesia mpraedesinatis oe vocatu se justificat iis o glorifcatis sanctis o si tibin ejus. Quis nisi Perronius praemonuisset existimatulus fuit Scriptorem istum cadeo religiosum ut
in grauem cum Hieronymo contentionem veneris . ,
uod iste simulationem Paulo ausus esset tribuere 9 hic
ocuisse hanc esse mentem Domini, nisi eam reuera esse sensisset'Cardinalis tamen pleraque sibi a Protestantibvs ex eodem Auctore objcba hanc ipsa ratione solvit; ut verbi gratia hunc locum. Credere in Christum ea manducare panem vivum: & hunc item; Zui credit in eum manducat, invisibili evaginatu/, quia se invisibiliter renascitur. Et hunc denique: Si qu- manducat ex Visio pane non morietur, sed quod pertinet ad virtutem Sacramenti , non quo pertinet adv.fibile Sacramentum: qκi manducat in us non soris, qui manducat in corde,nonqui prem t dente. CO tendit Cardinalisa Augustinum his omnibus locis veram plenam & integram definitionem istius carnis Sc san. guinis Cluisti manducationis supprimere, eiusque loco meditationem hanc allegoricam & accessoriam Catechumenis Obtrudere , ut eorum oculos perstringeret, curiositatemque eluderet. Eadem animaduersione sol-ult locos allatos ex Theodoreto Se Gregorio Naziahaeno,i quem dicit ' Eucharisitam corporis & sangui his Christi antitypum vocare , eadem ratione qua Abraham Fu . cum inter tufi delas versaretur, Saram sirorem suam dicebat, veri quidem aliquid dissimulans, nihil tamen falsi 'tua.x ua..enuntians. Pari modo haec e Clementis Pardago explicat. Caro se sarius Christi fides sic, promisio. Deni-8ue ut paucis ablolvam hac obscrvatione ita delectatus
190쪽
quae de controveritis & polemice scripserunt sexcentis dissicultatibus implicavit. Quippe dum disputant t.inta animi contentione in scopum quem tibi proponunt se
runtur, ut, de caeteris securi, haud raro imprudentes cae estutiant quae cum caeteris Religionis Christianae capitibus pugnant. Fit etiam nonnunquam ut, dum totis viaribus errorem quempiam oppugnant, in contrarium,eique oppositum, impingere videantur Vehemens cum adversariis contentio, verba sunt Theodoretii sicis ut modum excederent,quod o iis qui arbores colunt evenire se et, enim p. 37o. incurvam plantam viderint, non hium ad rectum normam
ὐ 2. ' exigunt, sed in alteram quoque partem ultra H rectum insi
ritum, ut per nimiam in contrarium in xionem ad re tam da-- tum perducatur. Sic Dionysii Alexandrini sibi objecta, tanquam Arianismo disertistimὰ faventia verba, expli- --α cabat, ut supra vidimus, Athanasius. No ' inquit: '' simpliciter, quasi sidem expositurus , sed occasione temporiis se - , - M persona; ur agricola qui ab is atque alias arbores aliter pro 'bis3 lecti seli ratione cura , minime culpari debes, quod hanc a putet, Ham in erat, i ram plantet, aliam motu me ut, si po- , τὸ strv. - tiῖs ob multiplicem solertiam in a tratione esse. Deinde U subdit et Dionysium illa scriptisse occasione erroris Epis - .a .iscoporum quorundam Pentapoleos, qui in Sabcilii Len-αλῶ ἐν- tentia erant, per disse arionem, ut loquitur . id est, non simpliciter sed quodammodo tantum. Quae autem sin-Am. v. d. M. quit cribun ur aut Aunt per oeconomiam, maligue noο luna Dion, A accipietari, nec adcfusi ue libitum trahcndi. Alibi sic solo iis Vir Parium Antiocnenorum dictum quoddam , negamtium Filii consubstantialitatem , ostendit i enim ipsis ARM M' P pro olitum talitii in Hiisse Pauli Samosateni sententiam. - pastic consurare, qui Patris A Filii unam eandemque esse ire senam, non vero utriusque distinctam subsistentiam, v