장음표시 사용
61쪽
32 Dimam PC A MEAE V m Aquae causae sunt uniuersales eorum, quae in natiua inseriori aguntur,mouere: quo nihil in exterioribus ministerijs maius esse videtur: quod desipsum nomen senare certum est, quia virtutes caelorum dicuntur. Si autem hoc modo nomen virtutum accipiatur, tunc ordo ille dicitur moueri: Vel quia secudum Gregorium illi attribuitur miracula facere, quae maxime circa illud tempus sient. nam in extremo iudicio praes lito se ille ordo extendet de procedet
ad faciendas miraculorum operationes, ac varias tras u
tationes. Vel quia secundum Dionysium ab effectu suo opere cessabitin ulterius caelestia corpora non mouebit. sicut nec angeli, qui ad custodiam hominu deputati sinat, ulterius custodiae ossicio vacabunt. Vel per virtutes intelliguntur secundu sententia Chrysistomi Gregori uniuersi angelici Spiritus, iuxta illud
Psal. ror. Benedicite Domino omnes angeli eius: Potentes virtute facientes verbum illius, ad audiendam vocem sermonum eius utillic sit sensus,virtutes hoc est, angeli, archangeli, virtutes, potestates, principatus, dominatioranes,throni, Cherubiniri Seraphini movebuntur, hoc est, timebunt siexpauescent,non quidem metu damnationis,
nec timore proprie dicto quo quis timet a Deo puniri vel separari,eo quod sint beati dessecuri de sua silute, impassibiles quoque: impassibiles aute, quia pati nequeunt,ideo
malum poenae non expauescunt sed timebunt timore re uerentiali videntes enim tanta venturi iudicis iram, tantam diuinae iustitia censuram, tantam impiorum damnandorumque multitudinem, eorumcl calamitatem, expauescent, quadam se reuerentia erga suum iudicem inclinantes, Sicut terreturae timore commouetur innocens scholaris,quando socios poenas dare intuetur,quamuis sibi nullius sceleris conscius sit unde Iob cap. 26.c.dicitui: Columna caeli contremiscunt fauent ad nutum eius.
quid enim mirum inquit Beda homines ad illud iudiciu
perturbari, cuius aspectum ipsae angelicae tremunt potestate: quid faciunt ibi tabulae,quando tremunt columnae8quid virgula deserti patitur, cum cedrus paradisi concutiturὸ quid miseri mortales facturi sunt, quando angeli timebunt λ quid mirum si homines arescant prae timore,
62쪽
quando caelestes creaturae tremunt mouentur Vel niuersi angelici Spiritus movebuntur,hoc est,miarabuntur quadam admiratione eorum, quae videbunt Videntes enim uniuersa commutari,omnem orbem terribi.
ii tribunali assistere &omnes qui ab Adam usque ad aduentum illum facti sunt rationem vitae reddere , summopere proculdubio admirabuntur non quidem admiratione exi norantia proueniente quid namque esse poterit, quod eos lateat,qui videntem omnia vident sed ex inco-prehensibilitate operum Dei. nam admiratio solet esse nosolum de his quae nostram cognitionem excedunt, verum etiam de his, quae nostram facultatem superant Admir buntur itaque diuinam virtutem tanta talia facientem, qualia ipsi imitarivi comprehendere non possunt. Vel uniuersi angelici Spiritus movebuntur, scilicet ad ultionem inimicorumin motu vindictae resipectu danandorum. Si enim rege terreno ad ultionem inimicor sum gente totus commouetur exercitus, tota ciuitas feruet: quanto magis caelorum rege surgente ad iudicados tuos mortuos virtutes calorum movebuntur
Deligat sibi diligens lector quam maluerit ex his intero
pretationem. Omnes enim autenti caricatholicae sunt. nec est verisimile solummodo hoc aut illud euenturii taedpotius omnia, quorum hae interpretationes mentiones
Post haec exurget quoque ante illud horredum domini iudicium ignis,qui omnia usq; ad medium pactu aeris, uousque tempore diluuij aqua eleuata erant, exusturus est hinc Deut 34.d. Ignis succensus est in furore meo,&ardebit usque adflnserni nouissima deuorabitque terram cum rermine suovi montium fundamenta comburet. Et Psalm. 9.a. Ignis in conspectu eius exardescet: nisi cuitu eius tempestas valida. qui quidem Psalmus exprensissimycoscribitur saltem ex parte de postremo Christi aduentuin extremo iudicio Deinde posterioris ad Thessal. I c. Reuelabitur dominus Iesus de caelo cum Angelis vir. tutis eius inflamma ignis dantis indictam ijs, qui non nouerunt Deum. Denique secundae Petri tertio Caeli qui nunc sunt de terra eodem verbo repositi sunt,igni reserua-
63쪽
t in diem iiudici, perditionis impiorum hominum Z paulo post Adueniet dies Domini sicut sues, in ovo caeli
magno impetu transient: elementa vero calore solucitur terra autem 'uae in ipsa sunt opera,exurentur quae Profecto Petri verba intelligendatio sunt de cetiis pli ricis sidereisi sed dutaxat aereis no supmis, sed imis Linfimis. nam hi post diluuium repositi sunt,nosiapremi illi,in quibus sel, luna, didera sunt costituta,nec supremi aerei cuad illos non pervcnerint aquae diluuii.Intelligi igitur' cPetri verba debent de caelo aerco quod terrae vicinum est. unde &aues caeli nominamus, quas super aera volitare cernimus is pluuia de caelo cadere dicitur, cum utique de nubibus,quas emimus,pluat Aliter accipiuntur caeli
in fine huius Euangeli ut ex interpretatione illius loci colligere licebit. Sed dices. si ignis ossagrationis totius inferioris mundi futurus sit ante iudicium ergo adiueniente Domino ad iudicium nullus reperietur vivus, qui rapiatur obuiam Christo in aerari nimirum cum per ignem illum omnes qui reperietur uiui,morituri sint quod si ita se res habeat, ergo nullus reperietur vivus quod est contra Apostolum prioris ad Thessal. .d ubi ex per na illorum vivorum Apostolus dicit: Momii qui in Christo sunt, resiargent primi,deinde nos qui vivimus,qui relinquimur, simul rapi mur cum illis in nubibus obuiam Domino in aera sic semper cum Domino erimus. Respondeo quod quamuis
tunc nullus reperiatur vivus, tam elocio est cotra senteatiam Apostoli. Nam iuxta sententiam Apostoli illi dicuntur reperiri tui, qui usque ad tempus conflagrationis, in
corpore vivent. Certum est enim,quod antequam Dominus veniet ad iudicium,omnes homines necesse est mori. iuxta illud ad Hebr. s. g. Statutum est omnibus hominibus semel mori post hoc autem iudicium Deinde necesse estin omnes ante iudiciu resurgere quod vel ex symbolo
Athanasi manifestum euadit, qui sic habet: Ad cuius aduentum omnes homines resurgere habent cum corpori,
bus suis de reddituri sunt de factis proprijs ratione quod fieri non posset nisi mors praecessisset , quomodo enimis surgerent qui prius mortui non essent. Electi autem Iesur-gςnt
64쪽
gent cum eorporibus gloriosis,ut asserit Paulus prioris ad
Corinth. Lue .s dicens: Seminatur in corruptione tirget in incorruptione Seminatur in ignobilitate surget in gloria Seminatur in infirmitate surget in virtute. Seminatur corpus animale surget corpus spirituale unde certissime colligitur ignem conflagrationis praecedere mortuorum
resars estionem. Nam per ignem illum purgabitur,siquid in aliquibus sit purgandu quia debet uniuscuiusque opus probari purgari per ignem, ut electi sistantur &pr sententur iudici in iudicio plane purgatiis mundati hine Malach. 3. a. Ipse sedebit conflans Memundans argetum purgabit filios Levi:& colabit cos quasi aurum, quasi argentum. Ex quibus omnibus certillimum apparet', illi vocantur ab Apostolo vivi,qui usq; ad lepus conflagratioαnismudi in corpore vivent. Quod aut dicitur venturus iudicare vivos mortuos, non ita accipiendu est quasi in iudicio aliqui futuri sint qui prius mortui noluerint sed hoc aiseritur,quia quotquot nunc uiuuta vivet.iudicabit
Dominus,scut&mortuos sed cu iudicabit, oesia expcrtierunt morte. Imo vero si lepus iudici,consideretur,nullos iudicabit nisi vivos. Omnes enim tunc uiuet: nisi per vivos intelligere velimus iustos,per mortuos autem peccatores. Rursus hic aliqua interserenda sunt, quae Matth. q. c. describuntur, ut omnia suo ordine expedamus habet itaoque ibi Matthaeus: Et mittet Angelossuos, quam iii ibi Matthaeiis praemittat: Et tunc parebit signum fili hominis in caelo at tune
plangent omnes tribus terrae videbunt filium hominis venientem in nubibus caeli cum virtute multavi maiestate tamen antequam haec futura sint, mittet Angelos suos cum tuba voce magna ut habet Euthymius Matth. 1 dicens: Priusquam appareat Crux,mittet eos unde manifestum est Matthaeum haec suo ordine non collocasse, nee Marcum quoque: Istud enim futurum est ante mortuorum resurrectionem Deinde subiungit Matthaeus: cum tuba edi voce mae a. ubi Graeca exemplaria habet:
μετοι σαλπιγγος φωνῆ ριεγαλης qui sermo anceps est nam
vel significat cum tuba vocis magnae, ut intelligas tubam vocalem procul senantem:ve cum tuba voce magna,
65쪽
ut intelligas vocem hanc magnam qua resuscitabuntur mortui,per tubam edendam. futuram autem iocem tunbae testatur Apostolus prioris ad Thessal. .d.dicens. o niam ipse Dominus in iussu in voce archangeli xiit ba Dei descendet de caelo quorsum enim futura prcsentia tubae describcretur,nisi vox archadgeli per tubam edenda foret8 quae omnia iuxta graecorum sententiam intelligenda sunt non de tuba tropicavi figurata sed de propri ii minis tuba seno iubet. sicuti Angelus loquebatur ariet proprie, non per signa, nam Paulus dicit expresse prioris
ad Corinth. m. g. Canet enim tuba Latini tamen interpretes longe aliud sentiunt. Verum missa eorum interpretatione,graecorum in hac re approbamus: quod ea magis scripturae conformis videatur. De hac voce tubae Chri stomus in opere imperfecto seper Matthaeum sic habet Verymagna vox tubae terribὶ iis, cui omnia obediunt elementa, clii petras scindit, inferos aperit, clausuras tenebrariam pertransit, portas aereas conterit,vectes adamantinos ferreos confringet, vii
cula mortis dirumpet, side profundo abyssi animas lib ratas,corporiblis suis assignat. qc omnia citius consumet in opere qua sagitta tranni in aere dicente Apostolo prioris ad Corinth. I .g. In momento,in ictu oculi, in nouissima tuba Canet enim tuba,& mortui resurgent in corrir pti Per illam voce puluis iam dissolutus corporum mor tuorum in noua membra constringitur Per illam vocem quasi una persona obnoxia totu mare discutitur,ut si quid apud se retinet de humanis ossibus,sine contradictione reostituat hinc Apocal. ΣΟ. d. Dedit mare mortuos, qui In eo erant , mors Minfernus dederunt mortuos suos, qui in ipsis erant, iudicatum est de singulis secundum opera ipserum Sequitur in Matthaeo. congregabunt eledios ius, s icilicet reprobos. Nam
tuba mortuos excitabit omnes excitatos autem conarC-gabunt Angeli:congregatos vero rapient nubes in occursum Domini in aera sicut dicit Paulus prioris ad Thessa L . quod autem etiam peccatores congregabuntur ab Anis gelis docet Christus, Matth. 3 dicens: Mittet filius homianis angelos suos,& colligent de regno ipsius omnia scan-
66쪽
ADVENTVS. 43lala&eos qui operantur iniquitatem Matthaeus tamenaoc in loco selum modo electorum meminit, quia hiis riusvi maiori cum honore & reuerentia ad iudicium adis lucent nam antequam illi coli igantur , rapientur hi in iubibus in occursum Domini in aera . Illi vero deorsum
elicti,quasi indigni colligentur posteaquam Christus de,
cenderit. Sequitur in Matthaeo: aquatuor,entu. hoc est,aquatuor mundi principalibus xtremitatibus,oriente,occidente,aquilone Maustro, peruas intelliguntur aliae extremitates orbis minus princiales. Et ne forte aliquis putaret quod solummodo conregabunt electos eius ab extremis partibus terrae, non diam a mediterraneis regionibus&locis, ideo addit Dotinus apud Matthaeum: Uimm caelorum usque ad terminos eorum. Ja,c est, a quo inque loco terra vade caeli altitudo nobis maior appat, usq; ad loca terrae v bi caeli videtur finiri, terminari. pparet autnobis caelu altius in loco terr ,etia quocunqό,
quo quis steterit quia ubicunque steterit quis, apparet quod caelu altius est superae uitli capitis sui quam ali-
. nam quo remotius respicit,eo magis videtur ei caelum clinare S terminari. Et ob id terminos caelorum appel- loca terrae, circa quae visus noster finitur, nam ibi vide caelum terrae coniungit terminari, quasi esset corpus nicirculare: cum tamen sit sphaericum ubique aeque re-ote distas a terra Profert itaque ista seruator noster ver-
iuxta nostram apparentiam, nis autem rei veritatem.
.m iuxta rei veritatem caelum ubique aequaliter distata ra. Proinde asserere vult seruator noster omnes undite congregandos. Tunc ergo omnes mortui resurgentri ab omnibus to-ss terrae locis ad hoc conuenient iudicium tremendum
horribile: unde tune implebitur, quod dicit Apostolus Rom. I . b. Omnes subimus ante tribunal Christi.
67쪽
E TAE R vi queadmodum ingrediente rege
ciuitatem exercitus antecedit,qui signari vexilla regalia prςferes annunciat regis Introi tuna. Ita Diio descendente de caelis praecedet exercitus angeloru&archangelorum,qui signum filii hominis ut triumphale vexillu procres magni-ncum caelestis regis ingressum, hominibus in terra tremetibus annunciabit. Hinc sequitur hic,q, tamen pr cedit in Matth. eos non ola suo ordine collocarit,ut prςdictu est: tunc parebis signumstii homini , hoc est, crux Christi. siquidem uniuersa testatur ecclesia cruce esse signum fili, hominis,quado cantat hoc signit crucis erit in caelo,cum Dias ad iudicadum venerit. Proponetur igitur crux Christi
imprimis in signum mortis filii hominis,stin signia,quod
ille ipse iudex venturus est,que Iudaei quide crucifixerunt, reliqui vero reprobi conlepserunt. Proponetur insuper insgnum victoria Christi, tanqua quo mundum &diaboluricit, morte superauit, peccatum mortis causam danauit, infernum costegit. chyrographum mortis, cp erat contrarium nobis,cruci affixit: quo oes electos suos colligit. ciuo
eosdem in Dote signauit: quod omnes iustos voluit post se portare. Et ob id crux ouae hic maledicta est,quae hic posnalis est, qu hic novi detur gaudi j esse, sed moeroris illic gloriosa erit,illic copiosi fructu recidit exercitatis per ea. Vel per signufiiij hominis intelliguntur de alia passionis Christi nostr redeptionis arma,ut sunt columna, ligamenta,flagella, spinea corona, claui,& lacea Adueniet
enim Christ in iudiciu no cruce solu, sed Malia passionis suae signa ostedens,acerbissimu quoq;&ignominiosissimu ex apbratissimu mortis suae en hibus ob oculos pones. Vel per signum fili j hominis intelliguntur vulneru eius cicatrices sigmata.Vel ipsemet Christus in corpore suo habens testimonia passionis, videlicet vulnera clauoru, laecae, flagelloru, ut impleatur illud quod dictu est: Vide bunt in que pupugerunt. Verii illud postremii 5 ita couenienter dici potest nisi sic intelligeret .llic apud Matth. idem
68쪽
defigniscaretur per signu filii hominis filiu hominis.
iuod abserdu videtur nam cu dixit: tunc parebit signuilii hominis in caelo,aliud dixisse videtur ab eo, hin eodenediate sequitur,& videbui filiit hominis veniente dec ne dem bis sine causa dixisse asseratur nisi velim' dicere per
ignum filii hois& filiu hominis ide significarisit, diuersa
atione, ec hoc in conueniens esse Sequitur in Matthaeo: in caelo scilicet aereo, ubi Christ' ad iudicandu sedebit.bi enim crux, reliquaque passionis eius arma & vulneru icatrices sole lucidiores apparebunt, ut Iudaeis indicetur iunc Iesum esse iudice que ipsi occiderui. Sicut enim vellente Duo adiudiciu i una&reliqua caeli luminaria ,bsturabuntur stiperueniete maioris luminis claritate: ita
tuoque in die iudici j signo fili j hominis apparete in cςlo, kficiet lumes,lis,lunet sisteliaru quasi cosiumptu ex mula virtute luminis signi illius: quii larib 'rad ijs multo lu:uletius erit, suoq; spledore superabit Sequitur in Matth.
tunc plangent omnes tribus terre: hoc plane eodem molo habetur Apocal. r. b. hoc modo Et plangent se super:um omnes tribus terrae.
Tunc igitur scilicet via crirce, reliquisque passionis
2hristi armis plangent omnes tribus terrae, plangent Iu-laei,plangent gentiles, plangent Christiani, qui magis di- exerunt munaumquam Christum . unde recte dicit tr aus terrae hi enim plangent, qui terrena dilexerunt & ea Deo praeposuerunt, quique municipatum non habentes o caelis scripti sunt in terra, hoc est, mali&reprobi de quibus Hierem l .Recedentes a te in terra scribentur hi enim solitis omnes plangent, idque adeo vehementer, ut Sapiens sapie. s. de illis asserere ausus sit quod turbabuntur timore norribili prae angusti sipiritus gementes quia tunc nec poenitendi est locus, nec resistendi virtus,nec fugiendi facultas, tunc nec diuitiae liberare, nec aliqua in re prodesse possunt tunc nec iusti parentes proflijs,nec angeli pro hominibus intercedunt. Non enim recipit natura iudici mistricordiam . unde perspici quam facillime potest,quantus tunc malis sit horror futurus,quando horribilia ipsis parata ante oculos intuebut tormeta, aquibus liberari ei artihil erit spei reliquum Plangent igitur
69쪽
omnes plangent inquam vehementissime. Alia enim excatis a Iudaei,qui crucifixerunt Christum, alia ex causa reliqui reprobi. Iudaei quidem,eo quod quem adorare oportebat, cruci affixerunt hinc Zacn. r. c. Et aspicient ad me, luem confiXerunt plangenteum planctu magno, quasi super nigenitum . Reliqui vero reprobi , eo quod cruci aflaxum,quem in summo precio habere necessarium
.erat, contempserunt nam unusquisque horum mentis intuitu mira celeritate cernet no solum sua,versi etiam omnium malorum demerita iuxta illud Pauli prioris ad Corint. 3. c. Vniuscuiuscunque opus manifestum erit, dies enim Domini declarabit. Non enim ideo cognoscemur minus, quia magna est malorum multitudo, nimirum culta singuloru peccata scelera ab omnibus cognoscenda sint atq; si ipsi seli ab omnibus essent intuendi. O quantus udor, quam intolerabilis confusio omnibus illis,quoruic peccata tecta non sunt unde manifestum est quibus pijstimus Iesus formidandum seculi finem,quibus metue-
dum suum praedicit aduentum, nempe his,qui amici sunt huius seculi,qui fili sunt mundi, tu pr sentia amant,qui
caducis his rebus, neglectis supernis, animo inhaerent ut prae oculis habetes horribile hoe iudicium,resipiscant de ne tunc quando serius esset,plangere inter tribus terret co
E contrario laetabuntur omnes recti corde; pii,&boni: qui tunc stabunt in magna constatia aduersus eos, qui se angustiaveruntvi abstuleriit labores eorum PSapien. s. Et peracto iudici,c tum conscendent ad confitendum in perpetuum nomini Domini.Quapropter beati qui hic lugent, quandoquidem illic consolabuntur. Haec quoad verba Matth quae omisit Lucas, dicta sium ficiant unde rursus ad Lucae Euangeliu elucidandum accingimur. Sequitur in Luca: , tunc, uniflium homi tunc,hoc est,post hare, ut significet exclusionem prioris temporis non enim si
nilicatur aduentus Christi tunc suturus, quado ista prae- icta signa in caelo,astris,terrari mari apparebui, sed post
haec ne tantus tanti Domini aduantus citra tanta signa depraeludia irrepat. Tunc
70쪽
Tunc igitur videbunt filium hominis omnes tam maliquam boni nam tunc, instar solis, cum malis, tum bonis ex aequo omnibus rex noster ille conspicuus erit iuxta ita lud Apocat i b. Ecce venit cum nubibus4 videbit eum
omnis oculus: qui eum pupugerunt. nam omnes morotui tunc erunt resuscitati, tir dictum est,atque ad locum
iudici angelorum ministerio adducti. Erit itaque Ad,
uentus iste manifestus,non occultus quemadmodum aduentus in carnem,qui manifestari debebat tum per Angeolos,tum postmodum per stellam. Quamuis aute omnes eum manifestis lime visuri sint, hoc tamen cum discrimine fiet nam boni videbunt gloria eius cum inenarrabili gaudiori laetitia hinc Esaiae. Regem in decore suo videbui mali autem humanitatem quidem illius intuebuntur, sed non gloriam hinc Esaiaea 6.Impius non videbit gloriam Domini nam eum vid re non poterunt mali, nisi secundum formam , qua filius hominis est nihilo minus tamen videbunt eum cum claritate,in qua iudicabit. non autem cum humilitate,in qua
iudicatus est quia, ut supra dicitur, Christus apparebit si- cur sulgur fulgur autem splendorem causat unde apparebit illis cum claritate, in qua iudicabit quod etiam nobis innuitur per hoc, quod dicitur in maiestate venturus. nam inde colligitur quod apparebit omnibus in forma gloriosa Radiabit enim amplius sele quemadmodu praedictum est. Atque ita futurum est ut ab omnibus agnoscatur,propter maiestatem, in qua apparebit. Nequis tamen existimet malos ex huiusnodi visa claritate, aliqua laetitia recreandos, sciendum est quod qua,
uis mali sormam eius humanam visuri sint cum maxima uinenarrabili claritate tamen eam sic videntes trepidaribunt plurimum mallentque omne tormentum sustinere, quam faciem irati iudicis vel ad momentum videre. Abscondere se, latere, erit impossibile eidem apparere, eumque videre, intolerabile. Tunc dicent motibusvile, tris Cadite super nos,&abscsidite nos a facie sedentis suis
per thronum,&ab ira agni quoniam venit dies magnus irae ipsorum in quis poterit stares ut habemus Apocalypsis texto d.