장음표시 사용
191쪽
est imperare brutis affectibus quam seruire, Sc h minem esse quam bestiam.
C facis aliquid, quo aciendum esse statuisti,
nunquam recuses inter id agendum con pici. tametsifuturum e P, ut vulgus de eoseeus iudicet. Nams p vera facis, rem ipsam fuge. Sin recte,qui eos vereris, qui non recte reprehendunt 8
non ob ad iunctam gloriam repo tenda.
Vehementer in eo elaborat, ut bonum, ob id ipsum quod bonum sit, amplectamur, non autem propter popularem opinionem. Nam qui propter hanc aliquid expetit: in ea ipsa bonum collocat, noin illo. Quamobrem si quis recte peispexit, aliquid non esse iaciendum: ipsa res eo fugienda est, quia non bona. Sin aliquid bono consilio secit: recusare non debet propter eos, qui factum id perperam reprehendunt, quo minus palam id agat. Fit enim,ut vero bono id enim est, quod recte bonum iudicatur non bonum, sed malum, ut est mendacium, praeseratur. Talis enim est vulgi non recta de eo quod fit opinio. Praeterea fit,ut quod recta ratio 3 num iudicauit, malum putetur & fugiatur. Qi denim fugiendum, malum. Fit & illud ut qui a dei plo&a rebus discedit, ad vulgi opiniones deseratur, atque ibi bonum & malum quaerat, itemq; verum & mendacium.
V Thocpronuntiatum, Dies est: se, Noxeia: magnam habet in seiAnctione vim: in coniunctione vero prosin nihil valet. Sic maxima quas ex iis qua apposita sunt, arripere, ut ref*ectu corporu magnis momenti: ita si communita conuiuiispectetur, magnum habebit,nisi caueris, dedecus. Cum igitur contiusa e4 alacrum '. memento, eorBm qAann ra
192쪽
sunt pretium,quod ad eoum attinet, eonsiderandum esse: jed ct .am qua comuuatori debetur,reuerentiam .lsa conseruandam.
Syllogismi hypothetici, in quibus enucleandis
Stoici laborarut,partim sunt disiuncti, partim coniuncti, siue complexi. Disiuncti, in quibus cum est alterum, nullo modo alterum esse potest: & cum alterum non est, utique est alterum ut cum dico: Aut dies est,aut nox est. Atqui nox est. Dies ergo non Σ-- est. Sic cum alterum statuitur, alterum utique tollitur. Alterius vero negatione,alterum amrmatur, ut eum dico: Atqui dies non est, Nox igitur est. Atqui nox non est, Dies ergo est. Ac tale quidem est disiunctum,in quo haec verba, Aut dies est, aut nox est: axiomatis loco, hoc est,tanquam euidens & secundum communes notiones Verum adhibetur. Ea enim axiomata vocabant Stoici. Copulatum vero est, cum duobus inter sese ita complexis, ut auterum antecedat,alterum consequatum. assirmationem antecedentis sequitur consequens, negatione vero consequentis una tollitur antecedens. veluti vere haec copulantur: Si dies est, nox non est. nam
si dies est, vere antecedit: illud sequitur, Si dies sit, noctem non esse. In copulato igitur assirmatione antecedentis assirmatur consequens: Atqui dies est, Nox igitur non est. Negatione vero consequentis, una tollitur etiam antecedens: Atqui non nox
non est, sed est scilicet, Dies igitur est nam duae negationes , unam constituunt assirmationem J Dies igitur non est. Ac tale quidem est complexum, siue copulatum. Iam autem Epicteti verba videamus: A3t dies est,aut nox est, in syllogismo disiuncto, ut pronuntiatum certum adhibetur: in copulato non item. Nam quod ibi adhibetur pronuntiatu, complexum est, Si dies est, nox non est. Sicut igitur inquit, A ut dies aut nox est: in seiunctione magnam vim habet, in coniunctione vero plane nullam di-
193쪽
uellit enim complexionem quae ait, si dies sit. nonem non esse) sic etiam in conuiuio maiorem eliere partem,corpori quidem utile est 5: conducibi- e&eximium : ad seruandam autem communitate in conuiuio, nihil valet. nam &hoc dirimit communitatem,ut complexum illud. Quare cum aliis edens, non solum appetitum tuum in iis quae apposita sunt,considera, ut ex iis delectit in agas: sed de eam communitatem .ei pace, quae irreprehensa tuenda est Quamuis autem de contriuio verba faciat: tamen ad omnem societatem vitaeque consuetudi- Atia ista nom in genere haec transferenda, perspicuum. est. Auaritia enim omnes dirimit necessitudines: sicuti aequabilitas,cum suum cuique tribuitur, eas dem continet,auget,conseruat. Nam & latronum communitas, quamuis ex talibus conflata viris, tantisperdurat, dum praeceptum hoc seruatur, ne
alii plus aequo sibi appetant. Ob hoe enim iustitiae vestigium, etiam iniustitia illa permanet. Cum autem prius multis locis auditorem hortatus fuerit ad libertatem,&in aliis ad fortitudinem,ad magnitudinem animi, ad prudentiam & temperantiam rin hoc eum ad iustitiam vocat,& eius impedime ii auaritiae fugiendae auctor est. .
SI quam personam, qua vires tua superat indueris:
tum eam indecore geres: tum eam quam
Non iam Non ei studendum, quod per sese optimum est: δεθὸ n sed ei quod est ex iis quae nobis accommodata sunt. dum, quam Optimum. Nullus enim ea quae extra modum sus fonsasit cipiuntur,fructus consequitur. Quare non temere rex sed illud personae maiores induendae sunt, ut doctoris autetia, ut at philosophi, aut in naue gubernatoris, aut in urbesii essiriendi magistratus. Praestarienim personam inferiore cum facultas. laude
194쪽
laude sustinere, ut non par modo sis, sed etiam ea superior c quam indecore gerere superiorem, nec illius dignitati respondere. Honestius est optimum esse paedagogum, quam doctorem imperfectum: α bonum patremfamilias, quam improbum m gistratum. Nam maiorem personam indecore gerere choc autem indecorum non ad opinionem, sed ad ipsius rei naturam reseratur in illud etiam habet mali, quod eam perdimus, quam nostris rebus aptam belle sustinere possemus. Melior enim histrio& in Comoedia est,& inTragoedia,qui seruum bene representat. quam i 3 qui domini aut regis personam male agit. Et hoc ego caput ad iustitia refero,quod quemque personam se dignam iubet eligereic non asipirare ad altiora.
O madmodum in ambulando caues, ne elauum calces,pedemue distorqueas: sic in degenda vita
cave, ne gubernatricem actionum, mentem tuam, i
δει. Luodsi in re unaquaque obseruabimu3, omnia
Bisariam humanus anim' laeditur. Aut eum bru- Pereata vel tis affectibus assi xus,per eosdem corpori agglutina' ex corrupto tur, reclamans ille quidem nonnihil, atque aegre iudieio,valferens, sed superatus ab affectibus, qui corroborati e prau. a tyrannidem in eum exercent: aut cum suopte iu- se tibvior dicio corrupto, seipsumnon discernit ut diuersum uiuur. a brutis affectibus. Monet igitur paedagogus horum utrunque in degenda vita cauendum esse,quam similem ambulationi facit, nequis brutis affectibus su cumbat: qui cum sint corporei,clauorum instar agglutinatum sibi animum corpori affigunt. Quis vero clauus sic affigit, ut bruti isti affectus 'qui effici uti Vt putet animus, &seipsum idi illos & eorpus esse unumi Peruersitate autem opinationis, oceius pase
195쪽
tis animi quae quasi pedestris cum corpore aliquid,& cum bruta vita commune habet, distortioni pedis apte com parat, dc hortatur, utque in admodum in ambulando corpori cavemus: sic in vitae negotiorum tractatione cauendum esse, animo capaci rationis, qui naturae instituto principatum humanae vitae obtinet,qua hoc animal a csteris distinguitur, ne vel affectibus inflammetur ob auiditatem, vel iudicium atque opinatio eius peruertatur ex socordia. Nam si qualibet in re nos ipsos obserua-πuerimus, ut ii qui ambulant: tui ius quamque rem suscipiemus. Nam in ea animaduersione,etsi modicus aliquis lapsus contigerit: eum tame facile corrigemus. Et si enim paulum conniventes clauum calcauerimus, aut inconcinne pedem promouerimus: propter obseruationem & a clauo pedem facile avellimus non affixum, di gressum pedis leui pera aliter dirigimus.
Modus pecunia corpus in unicuique,ut ealcei pes. Si igitur in eo institeris, mora seruabis: sin prat terieris, iam veluti per praeceps te ferri necesse erit. Vas in ealceo, si ultra pedem progress 3 fueris, sit auratus ealceus, deinde purpurem, deinde interpunctis. Eius enim, quodsemeltransierit modum, nullus ea
In rebus corporis,ut vestibus,victu, possessioni . bus, pecuniis, duo haec sunt: eorum acquisitio,&vsus. Prius igitur de via locutus, eatenus iis utendum esse, quatenus ad nudam corporis curationem faciant . omne superuacuum quod ad gloriam aut delitias pertineat, remouendo : nunc de acquisiti ne eorum docet, dc huius quoq; modum dicit esse corpus. Nam di acquisitionis modus est usus seo enim acquirimus, ut utamur & ipsius usus modus est corpus, eiusque necessitates. Perspicuum igitur, etiam
196쪽
etiam acquisitionis modum esse corpus. eiusque necessitates. Quare si quis ad eas necessitates res,exerit, pellibus simplici b. erit contentus: quarum inperiores foueant pedem & muniant, soleae vero id praestent ne pede nudo calcentur noxia. Sin quis id quod pes exigit excesserit, & ad ornatum delitias deflexerit, auratus fit calceus, inquit: deinde purpureus, post interpunctiis. Tanta autem fuisse videtur apud Romanos in conficiendis calceis purpureis Ec interpunctis curiositas, Ut auratis etiam prae mratiis. ferrentur. Eadem est&rei familiaris rati ac rerum CrGei a corpori necessariarum. Si quis enim mensuram ne- mornum crimat is transierit,eiusq; terminum : iam sine ter mi, quan simino vagabitur, alia aliis adiiciendo, donec adeΥ' ipsi Eeunia tremas delitias & vanitatem praeceps feratur. Per
haec enim fit quoddam quasi diuortium a regula:&quae id sequitur, inexplebilis egestas,dc eius comes afflictatio. Nam si dece parauimus,volumus habere Lucanus: viginti: si haec,quadraginta,&sic deinceps, nec ullus Semperim finis est prolabendi in vastum illud atque immen- ops, quicum sum pelagus insatiabilis cupiditatis. Constat enim, que cupit. in singulis iis, quae ad usum corporis adhibentur, possessionem quae limites excedit, recidere in infinitum, ut iam & scopi&vsus obliviscatur ad quem pertinet. qui corporis est curatio. Quare saepe ipsum corpus amittimus , dum ista sine modo cumulamus. Quid vero si calcei exemplum eo adhibuit, quod is, nisi magnitudini pedis responderit,quamuis ornatu modum non excesserit,saepe nos allidet,
prosternet,denique in praecipitium agetὶ Ex iis porro quae de usu dicta sunt, ea quoque distinguenda
sunt quae ad acquisitionem pertinent. Docent autem &haec capita conuenientem modum in acquirendis dc utendis rebus exictilis, nosque ad iustitiam deducunt.
MVlieres satim ab anna decimo quarto a viris rimina vocantur. Proinde eum vidant, se nihil
197쪽
aliud habere muneris, nisi ut eum viris concumbant: comerese incipiunt, ais in ornatu spem collocant omnem. Luare opera pretium e R. dare operam misentiant, sibi non ob aliud honorem haberi, nisiquod se modesta se prabeant, , verecundas ac tem
Etiam matrimonio iis qui vitam nature consentaneam sequuntur concesso, qua ratione his curan, dae sint uxores, paucis ostendit: cum eaque id conseri,quod vulgus hominum facere solet, eorumque Ismariti dς icta corrigit, di ad normam hanc reuocat. Plerim corrus t mo tales, inquit, Uxoribus a prima aetate adulan uxores. tur, & honorem habent, easque dominas vocant, solius concubitus causa. Quare non immerito illae ad hoc sese parantes, comuntur, di in ornatu spem suam omnem collocant. Nec tam illae reprehendendae sunt quam mariti,qui eas propterea colunt. Quare ab initio statim sic informandae consuefaciendaeque sunt, ut intelligant, se non alia ulla de causia a nobis honoratum iri, nisi quod sint ornatis modestisque moribus,& marito verecunde pareant&obsequundent. Quibus dotibus si qua mulier praedita fuerit, iam & ad tuendam rem familiarem.& ad educationem liberum, & ad mariti curationem, &ad vitae frugalitatem facile assuefiet: quae ossicia honestas matronas decent.
Tindi ingeniisignum e R,in febus corporis imm rari.velut, exerceri diu,edere diu,potare diu,caeare diu,coire diu. Nam hae quidem Deiὸ sunt ob ter: cura autem omnis ad animum eri transserenda.
Quemadmodum ingeniosi homines in summis, persectis oc exquisitis naturae suae rebus elaborant, de immin
198쪽
ti immorantur: ita stupidi & hebetes in imperfectis, extrem generalibus,& vulgo tritis versantur. Itaque si homo, cuius ab animo rationis compote natura pendet, qui corpore ut instrumento utitur, omissis naturalibus animi actionibus corpori immoretur: hebetis id ingenii signum est, ut & huius rei cauis est obtusior acies animi. Quis enim artis alicuius pretii. in curandis instrumentis terit tempus,arte quae his usura est neglecta 8 Neque veroo tusi tantum ingἴnii signum est, occupari circa corpus: sed immodici etiam eius amoris. Quibus enim gaudemus atque assicimur, iis immoramur.Est igitur, inquit. occupatio corporis, accesso quaedam iudicandae praecipua vero cura ei impendendae, quod corpore utitur. Haec enim iusta est nostri ad
uersus illud officii distribut io.
CV M tibi quispiam vel malefecerit, vel male dixerit e memento eum opinatum esse, id ex ossicio sibi fulsefaciendum , dicendum. Nessi vero fieri potest, ut id siquatur isse quod tibi videtur, sed id quo sibi. Lui si male iudieat, damnum ipse aestqui decipitur. Nam verum connexum si quis mendacium iudicet: non ipsum eonnexum ladetur, sedisse qui deeeptus fuerit. Sie igitur instructu , aquo fere animo conuiciatorem. Nam adsingula dices, ita visum osse illi.
Et hoc praeceptum ad patientiam &mansuetu- simplieti hodinem adhortatur,duplici argumento: Vno,quem' aminesseruis suam opinionem Sc iudicium sequi. Non igitur lassis, ct ηε aegre ferendum, id eum sequi, quod ipsi rectum Vi' plana mali, deatur. Nam Jc tu & omnes homines idem faciunt, faeiset istud. Quis ergo sanus naturae communi succenseati si sed homi- vero quia id quod neque honestum neque rectum nes eallidi, est, recte se habere putauit,eo succenses; ea quoque O Uraniel,
199쪽
l aos SIMPLI CII Utra μή, indignatio absurda est, nam ille, non tu, damnum P 'facit. Qui enim honestum putat quod est inhon scienti sua stum. deceptus est. Deceptus vero damnum facit. ' Ο μ s Qui ergo tibi male dicit aut facit, ipse est cui noc
Dci mμ - t , quamuis neque tu neque potentissimus qui se Sed interim quam ei nocere posset. Externa enim incommoda patitur O quae habentur, corpori aut rebus externis incomis perit aliqua modant.quare nec ipsi proprie incommodant. Opido iussus, si nionis autem error, animi deceptio, in quo natura nonsit Sto, eius sita est, haec est quae ei noceat. Ei vero damnum eis adaman esse datum qui deceptus sit, & non ei de quo sit de
sinus. ceptus :euidenter exemplo connexi demonstrati ve-
ο no, is ivxi die. supra terram versatur. hoc si quis falsium putet, non ipsum connexum damnum facit, cui sua constat veritas: sed is qui falsum de eo sentit. Sic etiam qui secus ac decet, tibi conuiciatur aut malefacit, ipse est cui noceatur. Tibi vero ne nocitum quidem est, neque mali quicquam datum, praesertim si in rebus quarum potestas in nobis sita est,uis & natura boni atque mali collocata est. Quare cogitans necesse esse, quenque id sequi quod ipsi videatur, dc ipsum esse qui faciat damnum,non te: lenem te & magnanimum praebebis aduersus comuiciatorem, si te assuefeceris ut in quolibet horum adiicias. Ita ei visum esse: ac id eum necessario sequi, quod ipsi videatur. rori sed dia
Naq queres duas habet ansas: et am tolerabilem,alteram intolerabilem. Si frater iniuri- am fecerit, non ea prehende, qua facit iniuriam : ea anim eius ansa non ea tolerabilis. Sed illa potius, es se fratrem, esse et na educatum. Sic prehendes eum, quae' tolerabilis.
concordia omnes res quae sub ortum cadunt,quia constantrgrum inter e contrariis, aliqua ex parte inter sese consentiunt sese. & conue-
200쪽
Rconueniunt, ac tolerabiles sunt, aliqua ex parte dissentiunt,& sunt intolerabiles. Velut, ignis qui
est siccus & calidus, ratione caloris cum acre consentit, estque ei tolerabilis: quatenus vero siccus, eidem opponitur & repugnat. sic etiam frater. si laeserit inutria. Et hic duas habet ansas,alteram tolerabilem, qua est nater: alteram intolerabilem,
qua est iniurius. Notum autem est, nos ea quae tOlerabilia sunt, leniter,facile, placideque ferre et intolerabilia velo auersari, grauiterque & iniquis ani mis pati. Quamobrem utem per bono& mansueto esse animo, si acquiescere volumus quando res omnes duas illas habent ansas. tolerabilem Vnam, alteram intolerabilem ) ea prehendemus eas, qua sunt tolerabiles. Nam omnia plane sunt talia, diuitiae, paupertas, sanitas. morbus,coniugium, Vita caelebs, liberi. orbitas: caetera denique uniuersa quae invita versantur. Nam diuitiaru tolerabilis est abun- Diuitiaudantia, intolerabilis vero occupatio&solicitudo. paupertatis tolerabilis est tranquillitas & otium, Paupertas. sed intolerabilis egestas. Sanitatis tolerabilis est Sanitas. vacuitas doloris, & expeditus membrorum usus: intolerabilis contumacia&confidentia. Morbi to- Morbis.lerabilis est moderatio animorum, sed intolerabilis - aerumna. In coniugio tolerabilis est procreatio li- Coniugium.
berum,S Obseruantia: intolerabilia vero multaru
rerum indigentia,& rationis expers dilectio. Orbi- Orbitas. tas expedita est, vacare sinit rebus pulcrioribus, nec de copiis post obitum relinquendis curare cogit: &quod meo iudicio maximum est, non necesse habet liberos interdum malos amare. Tum enim fit, ut improbitas ametur. Iam contumelia dc conuicium Convicium.
tolerabilia ista habent, interdum quidem, quod ea
de rebus nostris cognoscimus quae prius ignorabamus : semper vero, quod nostra patientia prouocatur. Et quam maxime fugimus, afflictio corporis, Dolor comtolerabilem habet animi exercitationem & purga- poris. tionem. in quibus omnibus magnum inest bonum,ut sortiter tolerentur.Nam in ea incidisse,ani .