장음표시 사용
51쪽
mala et non autem cum tantum intelligimus hoe
esse bonum, illud malum: sed cum & id quod bonum visum est, appetimus, di malum declinamus. Neque enim agendi potestas nostra est,sed appetendi secundum naturam , di declinandi. Quid ver si per usum visorum naturae contentancum, etiam illud innuit, opera quoque nostra consentire opo tere cum rectis opinionibus & appetitionibus Z Ne temperantiam bonum tantummodo iudicemus, sed & temperanter vivamus: dc iis muneribus fungamur, quae naturae, quae rectis opinionibus&a
Aliti P eu petitionisus congruant Z Ne iustitiam bonum qui-pido, Mesa. dem iudicemus, dc utcunque eX pelamus, eo quod iiudsuadet: omne bonum expetendum videatur, interim vero ii rio melio iniurii simus : id quod incontinentibus accidit. ra, probos, cum Voluptatis appetitus boni appetitionem viri. Deteriora cit. Nam ratio obscure illa quidem, sed tamen cernit sequor. quid deceat, &aliquantisper pro eo pugnat,excitatis etiam appetitionibus & declinationibus rectis, licet obscuris: sed brutis affectibus eam vincen. tibus &distrahentibus, & suis cupiditatibus ut seruiat cogentibus Huius ea conditio est, ut ante dixi, quae in Tragoedia describitur: sciam licet quod aggredi parem nefas.
Tamen ira mentis omne consilium premit. . .i, Non igitur recte tantum sentiendum,&appetendum & declinandum est,sed etiam ossicia consentanea rectis opinionibus praestanda.Atque in his . . . situs est visorum usus naturae consentaneus, quem nostrum esse bonum iudicandum est, nihil autem rerum externarum. Sicut enim fabri,quatenus fa ber, bonum est, artis rationibus congruens actio, quae in rebus externis cernitur: ita philosophi actio
O madmodum in Dauigando in portum subducto nauigio, si aquatum exieris, obite ortassis etiam cochleolam codiges aut bulbum: animo autem in naue
52쪽
in nauigium intento esse oportet, argontinentersolis
ro,ne gubernator vocet: ac tum ista omnia relinquere, Ut ne vinctus tanquam oties in nauem coniiciaris:
ita etiam inmita, si tibi vice cochlea aut bulbi, detur uxorcula , puer, nihil impediet. At si gubernator
vocarit, curres ad navim, relictis illis omnibus,nes respicies. Luod enex es. caue unquam a nHue rece- s longius: ne quando vocatim deficias.
Breuiter&argute nos a specie bonorum externorum auocauit, cum ostendisset omnia illa esse a .liena, dc nullum eorum nostrum esse bonum. Ne quis autem existimet, eum nos prorsus dc nuptiis de proci eatione liberorum & omnibus possessionibus
atque usu rerum externarum prohibere: nunc ordine tradit, quibusnam ex illis,& quomodo uti liceat. Praecipit enim ea nos omnia ad Dei rerum O- Mens aratamnium gubernatoris curam reserre oportere :& sic Elar bobis uti modeste, ut ab illo pendeamus, ac primum necessaria necessariis, sine quibus uiui non potest, Necessaria. quae aquatione significauit, cuiusmodi est victus, amictu domicilium, quae dc quatenus homini frugi sunt fatis. His igitur aliquid curae secundo loco tribuendum. Quae vero necessaria non sunt, sed ad Vitam agendam opportuna,vivxor,liberi. res fami- Commoda.liaris, de similia: quae obiter inquit ac tertio loco dantur a gubernatore uniuersi, cum per tempus dederit, accipienda sunt, animo semper in id quod principaliter appetendum est, intento. Delicias ve- ro, diuitias,principatus,& id genus alias rerum alie- ν'
narum occupationes, ut quae cum vita rationi consentanea coniungi nequeant, ne obiter quidem admitti sinit. Haec enim ea sunt, quae supra penitus esse relinquenda monuit. Coniugium autem, procreationem libero i ii,& similia, iis qui modo erudiri coeperint, in aliud differendi tempus auctor fuit, ut docti inae initia confirmarentur. Iis vero qui iam aliquantum profecerunt, ut his absque noxa uti
53쪽
queant: obiter his etiam frui concedit. Aemilii
quidem exemplo peropportuno videtur esse usus. Nam mare ob profunditatem . fluctuationem crebrasque dc varias mutationes, &quia suffocat eos qui id intrant,veteres etiam fabulatores generationis symbolum esse dixerunt. Nauigium autem si erit quod animos ad ortum perducit siue id fatum,
siue tors.siue quid aliud est dicendum. Navis gubernator Deus. qui& uniuersa, , animorum reditum ad ortum, sua prouidentia eo quo decet,& pro dignitate cuiusque, dirigit & gubernat. Navis subductio, est animorum in suum locum, nationem de familiam perductio: qua fit,ut alii in aliis locis, nationibus, familiis. & e diuersis parentibus nascantur. Exitus ad aquandum, est rerum necessariarum occupatio, sine quibus propagari vita non potest. Quid est enim aqua iis qui orti stini, ad victum&potum magis necessarium 3 obiter autem cochleam aut bulbum tollere quid sit, ipse concinne e plicauit: esse uxorem, de rem familiarem. Ac talialia rectore uniuersitatis dentur, accipienda illa quidem esse, sed non quasi aut praecipua, aut nostra bona. Nam principale nostrum bonum est, contentio&conuersio ad nauis gubernatorem. Imo in his nec ut necessariis est elaborandum, sed ut reuera ac ce ssiones, & degendae vitae commoditates accipienda sunt. Quod si gubernator ad nauem reuocet, hoc est,ad sese & veram patriam unde venimus: Curre, inquit,ad navem, his omnibus, quae ad generatione pertinent relictis,uocantem sequens, & minime r spiciens, ne ab ipsa natura solutus, tu optestudio divoluntate ibi haereas. Nisi enim ultro atque alacer, inquit, secutus fueris, istis rebus omnibus relictis, vinctus in nauem pecudum instar coniicieris: hoc est,in litus, & tum teipsum, tum eos qui adsunt d plorans, vitam relinques, ut homines amentes de
ouina praediti stoliditate solent. Eum autem qui obiter coniugio & procreationi liberum, rebusques libus operam daturus est: tempestiue id facere decch
54쪽
decet,Vt modo conuenienti rebus hisce satiatus sine ulla mora hinc recedat, de alacriter gubernatorem vocantem sequatur. Si vero ienex fueris. & prope Seni mors iam a fine abfueris r nullo tali vinculo constringi' potius qua tor,sed totus in reditum de discessum ex la ac Vita in- vita modi tentus esto: ne cum tempus discedendi adfuerit, tanda.
Vocatus sarcinis odiistus deprehendaris, & a vinci lis retraharis, ac recens ductam uxorem dc infantes. liberos lamenteris. Atque adeo senem,discessum ex hac vita, quam diuturnam in ea mansionem, magis spectare dc curare decet.
tu E psulet ea qua fulcita fieri ut tu vis sed ut fur
ita vetis ea fri. Sic omnia secunda tibi accident.
Quae res externae relinquendae, quae percipiendavnobis sint, disseruit: ac necessariis utendum neces.sario, caeteris vero obiter: sed harum nullam praecipueexpetendam, concesso ad hunc modum rera externarum Vsu. Nunc regulas tradit,quibus obseruatis, rebus externis,citra noxa de perturbationem, atque etiam cum delectatione queas perfrui. Ut autem sine molestia vivamus, nec ea quae fiunt improbemus: aut rerum naturam se ad voluntatem nostram accommodare, aut nos ea quae rerum natura nobis decreuerit,omnia probare necesse est. Aliter enim fieri nequit, ut bene agi nobiscum arbitremur. Neque vero aut fieri potest,aut semper Rabis expedit, ut rerum uniuersitas omnibus optatis. nostris respondeat. Multa enim nobi placent, qua
ipsis etiam nobis sunt inutilia: siue quod eorum. naturam ignoramus, siue quod brutis affectibus interdum indulgemus. Nos igitur, si beati esse volumus, assuescere, ut iis quae ab uniuersitate fiunt, Must B, acquiescamus necesse est. Verum hoc praeceptum qua mirib
nonnullis durum, atque adeo ne fieri quidem posse ni Use nou videbitur,ut quisquam velit eaq- fiunt,ita fieri Vt iideaturi fiunt. Quis enim sanae menti homo probet Vei avr baro.
55쪽
Communia communia mala,quae ab uniuerso oriuntur: vite mHla. rae motus, diluuia,incendia, pestem, famem, interi-- tum omnis aeneris animantium & frustum Z vel ea
quae nefarie ab hominibus in homines perpetrantur: urbium excidia , captiuitates, caedes iniustas, latrocinia, direptiones, libidines, & tyrannicam violentiam usque ad impietatem adigentem, & ab eruditione & philosophia repellentem, omnisque virtutis & amicitiae & mutuae fidei, & tam scientia-
rum, que vix multis aetatibus inuentae confirmat que sunt, tantam euersionem ut earum sola nomina memorentur,quam artium multarum,quae diuinitus iuuandi nostri causa datae sunt, ut medicinae, ut sabrilis, ut architccturae ac similium eam de pratiationem, ut earum umbrae tantum dc simulacra sint reliqua: Haec igitur Ec id genus alia, quae in nostram aetatem redundarunt, non dico Videre, eorumque ,
particeps esse, eaque fieri, sed vel audire quis velit, nisi homo malevolus & omnis honestatis inimi- Dubitatiora eus 3 Huiusmodi dubitationes non hominum vul- rodenda. go duntaxat, sed & eruditioribus obstrepentes, dissoluendae sunt, si & Epicteti orationi sua debebit constare auctoritas,dc rerum auctoris Dei reprehensione carere gubernatio. Vbi enim utilitatem, ibidem etiam pietatem collocamus : ut paulo post Non esse ve- nos i pse docebit Epictetus. Aio igitur,si vete malare mala, ea sunt, quae modo tragicis verbis dubitatrix pra qua nos in dicauit oratio,& talia mala, qualia nobis videntur: malis habe- nec vir bonus is fuerit, qui delectetur malis: nequeam 4. eum qui haec gubernat, non esse causam malorum, obtineri potest: aut si malorum auctor credatur. Vt eum honoremus, aut amemus, aut colamus, fieri nequit, etiamsi infinitar rationes in medium asserantur. Quod uis enim animal ut ipse dicturus est noxias res earumque causas fugit & auersatur, ut, les vero earumque causas consectatur dc admiratur. . Sin haec non esse mala quae fiunt, ut putamus, sed bona potius, ut quae ad magna bona conducant, eorumque causa fiant, demonstratum fuerit: &si
56쪽
quid omnino mali insit iis quae fiunt,id non in ipsis
inesse rebus, sed in appetitionibus deaffectionibus nostris: neque is malus erit, qui ea quae fiunt, ita
fieri voluerit ut fiunt, neque gubernator harum rerum videbitur malorum auctor. Ista igitur in qui- Terra Deus bus ea fiunt, quae mala videntur, in ortus & interi- ortus , intus loco constituta, partim corpora sunt, partim teritu . animae brutae, affixae corporibus, uec sere quicquam Corpora. seiunistum ab iis habentes, cum sint tantum vita Anima bru- corporum, &secundum illa unaque cum illis mo- ra. uentur . Rationis vero participes per se mouentur, Animi ho- seiunctae a corporibus, dc sui iuris voluntate appe- minum. tituque praeditae sunt, harum corpora motu prorsus Corpora a alieno agitata, omnemque naturam extrinsecus coelo ct ele- habentia, praecipue quidem a coeli conuersionibus mentis assia
oriuntur, IntercIdunt, VaraaSque mutationum VI - ciuntur.
cessu beunt. bin propiora & ipsam materiam spectes, a sese inuicem assiciuntur. Id enim est cons quens, ea quae nascuntur & pereunt, ab aeternis constitui: & ab iis quae per sese mouentur, ea quae eientur aliunde: &ab iis quae continet, ea quae continentur. Estque hic ordo, hoc ius uniuersi,vt haec illa consequantur, cum in sese non habeant principium motionis,aut delectiis: nec appetitio in eo rasita sit potestate: neque discrimen dignitatis eorum libera voluntate oriatur, sed e suis causis pendeat:
sicut nec umbrae corporum suo arbitratu hoc aut 'illo modo conuertuntur aut assiciuntur, sed causa rum suarum statum sequuntur, ' semper eadem
praeditae dignitate. Ac ne ipsis quidem quae mutan 'quq tur corporibus, siue compositis siue simplicibus, malum est illa mutatio: primum quod eorum natura est talis, nec fieri potest ut aliter se habeant. '
Stenim nec rationis capacibus animis malum esset '' ignorantia, & brutis appetitionibus vita consentanea, nisi ita nati essent vi& verum cognoscerent, &brutis appetitionibus imperarent, supraque illas Velut eminerent. Deinde quod composita rebus
contrariis constant, α inter sese pugnantibus quae
57쪽
in alienis collocatae locis per morbos sibi mutuo sunt infestae atque iniuriae: alias igitur ea quae in
ipsis corrumpuntur excernentia, colafirmantur: alias ad Interitum tendentia, ipsa quidem a labore αaerumna 6credundantia contrariorum, quae eis inest, liberantur, & singula quae in eis insunt simplicia, suis totis restituuntur, ut quasi repubescant, Mab innata eis ex contrariis imbecillitate recreentur. Eorum enim quodlibet agens aliquid in contrarium,utique vicissim aliquid etiam ab eo patitur. Cum Vero simplicia , contrariarum m statione qualitatum in se mutuo conuertuntur: id fiunt denuo, quod ante fuerunt. Nam aqua in aerem mutatur, unde prius facta erat: de aer in ignem, unde fuerat ortus. Neque in his scilicet quicquam est mali, etiamsi inde vel diluuia, vel conflagrationes, vel aliae vehementiores mutationes efficiantur, ob elemen- . torum uniuersi aequationem: siue etiam pestilentiae ει ι φ, 7 9 - aut terraemotus composita corpora diremerint. Quod si hare etiam conducunt ob infinitam eius quod ortum habet reuolutionem, eo quod unius
interitus ortus est alterius': qui fieri potest,ut partis Partem sub interitus sit malum, si toti conducit Z Nam in singu-
rotiservis. lis etiam cernitur animantibus ipsa natura cotem nere partem propter totum, cum fluxiones a partibus communi biis corde, ventre, hepate dc cerebro, in extremos pedes relegat, & manus, & ad cutemper tubera, lichenes, & eius generis alia depellit, de abscessus perniciosos in membris facit ob incolumitatem totius. Atque etiam ars medica naturae in hoc imitatrix, apostemata putrefacit, secat, urit, de intendit atque amputat partes totius ergo conseruandi. Neque quisquam tamen est, qui male ista fieri arguat. Itaque si per se sola essent corpora, nec eorum quae his accidunt quicquam ad humanos animos pertineret: nihil profecto in eorum mut tionibus inesse mali crederetur. Sed quia etiam animae corporibus insunt: omnis ex eo querela nascitur. Quarum tamen brutae cum corporibus cohaerent, I equum. Bruta ani
58쪽
Tent, eisque vitam impertiunt,atq; in illis & cum illis suam & naturam & vim & efficaciam habet. Rationis vero participes,& natura seiunctae ac plane separabiles a corporibus, tum per se mouentur, tum liberam voluntaxem habent. & appetitiones atque affectus suo arbitratu moderantur, ut supra ostensum est. Brutas autem contra, siquidem ne vestigium quidem proprii sui motus, nec internam appetitionem, aut qualemcunque motionem habent, sed plane corporum vita sunt j perspicuum est, suam quoque naturam una cum corporibus fato attri- butam, α dignitatem pro earum .ratione & cum illis assignatam, quae una cum eorum motionibus assiciatur, habere, ut antea de umbra est dictum. Quod si stirpium vitae magis conuenit, quae eo ra- Anima bru- dices deorsum egerunt, ac sensu carent dc motu, torum inter cuinappetitione & concitatione animi coniuncto, stirpium o quae res brutis etiam contigerunt: pecudum ani- hominummae, inter animas stirpium corporibus inhaerenti- anim s imum, & eas quae secundum naturam absolutae ac per teriecta.
se mobiles sunt mediae, aliquod vestigium habent appetitionis & concitationis, intrinsecus in ipsis
excitatae, quae alias pro natura sui generis moueatur, ut cum leo moderatam in suo genere habet iram, alias effervescat aut deficiat. itaque dignitatem quoque imparem, & vitam dissimili mam ha- mmani a bent a fato attributam: qua sic obtinent, ut aliunde nimi digni- 'moueatur. Debent enim ea quae inter aliqua inter- tm a libertatecta sunt,cum virisque extremis quandam habere te volunta affinitatem. Caeterv particeps rationis animus per tu pendet. se mobilis,& appetitionis atq; affectionis suae plane dominus, ea etiam est dignitate quam a libera voluntate consequitur: corpore autem utitur,&assoctus habet, qui ad ipsum reserantur. Is, cum naturae congruenter vivens , pro instrumento utitur corpore, seiunctus ab eo,&supra idem limens: tum . .
noxae corporis impediunt animi actiones quae pet 'lcorpus fiunt, nullis tamen ipsum animum afficiunt malis. Nam dolorem in pede manere, diuinus
59쪽
GIalitium Socrates asserebat. si vero maiore quam par est ne- corporis. cellitudine cum corpore contracta, id non iam ut instrumetum, sed ut sui partem, ac potius ut semetipsum amplexatus: tum cum eo di per id affectibus agitatus & obbrutescens. dc iracundiae atq; cupiditatis appetitiones, suas esse ratus, illisque inseruiens, rationesque subiiciens quibus illa d Aidelia expleantur: dc prorsus coritim pitur, dc morbis animi laborat, egetque medicina qua illis liberetur. Morbis ea solent autem contraria curarrcontrariis. Debet Iamitates igitur animus appetitu voluptatis Zc suauitatis,atque Atia sunt is amore corporum,opum, honorum, potentiae, simi- aena,me. liumque rerum vitiatus earundem rerum frustradicina ani- tione di puniri dc sanari, in primis vero corporis morum. doloribus, quod est animo propinquius, cuiusque cruciatus magis sentiuntur. Cum enim animus MDeum &seiplum deseruerit, seque totum corpori re rebus externis dediderit, eaq; seipsum esse putarit, deluum boatim in illis quaesierit, eaque ratione deprauatus aegrotarit: quonam alio modo ista asper- naretur & ad seipsum de Deum conuerteretur, dc in his bonum suum quaereret, nisi praeter noxam ista, etiam molesta experiretur. Nam quia propter VO luptatem ad ea vergit, spe in eis dc cum eis illa potiundi e dum illa voluptate fruitur, affixus illis do CD V Dr liquescit. Nullus enim clauus est, qui ita sortiterrassem ' vo alligat & agglutinet animos. ut voluptas, dc illec ιπιε - brae voluptatis Bonus igitur ille medicus, ea quibus
inhiat animus cum molesti js offerendo, eadem ut auersetui facit: quemadmodum nutrices infantes ablactatu ae , aliqua re amara papillas inungunt. Initio eonse. Animi et go initio duobus propositis malis, dolori cuturi dolo corporis, mortem di discussiam a corpore antes' ru metu re. nunt nunquam id facturi vigente dc florente coiiarrahimur a porc, Vnaq; consuescunt dissedc auersari volupta voluptat.. Axem, quae hic percipitur maioris doloris formidine inde excitandi: sicut & pueri primum a rebus noxiis metu retrahuntur. atque aliquis noxio quopiam
cibo aut potione i inpense gaudens, saepe doloribusi inde
60쪽
inde affectus, magnae molestiae fuga&metu iis abstinet. Etenim quis rebus iucundis sine molestia perfruens, quamuis noxiis, ex animo ab iis ab ho reati Atque ista voluptatum timore doloris maioris abstinentia,permutatio quaedam potius est assectus, quam liberatio. Nam suauitate quae inest in vacuitate a molestiis, fructum suauitatis permuta mus,& a Sctus alium sibi affectum adiungit. Expe- Tandem vidit autem hoc initio nobis , ob pueriles & stultos tro perasctus nostros, ut ea suspecta habeamus & inui meliora
quibus vehementer assicimur: posteaquc naturam Hmplecta- eorum considerantes, ea praeterquam quod noxia mur. sint, multo etiam plus habere molesti quam iucundi, & in nos ipsos descendentes. & bonum in nobis situm esse deprehendentes: non autem in corpore, aut rebus externis, atq; similitudinem nostri quandam cum Deo sentientcs, eamque honorantes: iam non metu, sed scientia & virtute vitam naturae consentangam amplectamur. Nam & pueri quae prius declinabant & prosequebantur metu, post aucta prudentia, ultro faciunt. Et hunc scopiam propositum habet curator noster Deus & rationis particeps animus neque adhaerescat corpori & rebus externis, neque his metu, sed iudicio abstineat: tanquam 'bono dc malo nostro in appetitione di declinationestis. &ad hunc finem prouidentiae medicina con- 'tendit, ut reducat animum ad amplcctendam vitam naturae consentancam: quemadmodum etiam
optimus quisque medicus sectionibus & ustioni-
bus naturalem habitum corporibus restituit, ut na- turalibus actionibus fungantur: estque improbita- tis medicina poena: Jceum usum habent mala, ut 'habentur quae nobis eueniunt. Vt autem medicis succensemus, xstiones & sectiones sic molesta remedia adhibentibus: sic homines vaecordes& puerili sententia, haec moleste ferunt. Et qui huiusmodi Lue nocερ, casibus& seipsum & alios obseruarit, atque affecti- docent. ones animorum animaduerterit: is facile ni mirum intelliget, molesta ista velut ansam praebere animo