장음표시 사용
81쪽
Duram fieri net, & animorum ad eas propensionis, ob quam uitute ιν- non modo frustrati iis quae appetimus, &oppressi uiue, qui mi is quae declinamus, dolemus & ploramus: sedet- externas δε- iam seruire, nec uni solum, sed multis, interdum siderant. etiam acerbis dominis cogimur. Cuiusque enim, inquit, herus & dominus est is, qui potestatem lin-bet,ea quae ille vult,& dcsiderat,aut conserendi,aut auferendi. Nam iis qui nostra desideria explere por-
sunt, nos summittimus, paremus, dc seruile in mo. dum ministramus, ut nobis morem gerant. Et iis qui ea quae habemus, cripere pollunt, cum timore adulamur: tremimus, & demulcemus eum ut dominum . qui ea quae nos declinamus nobis inseri e potest, ne inserat: & qui eripere potest, me eripiar. Constat aut e & externa & nobis aliena esse ea, quo- rum alii potestatem habent vel conferendi, Vel auferendi. Nostrarum enim rei u nos domini sumus,
ct in nostra potestate illae sunt. Quod si bonum est
libertas: si liberi non autem serui et Ie Voltimus: nec appetamus quicquam quod penes alios est, eademque non declinemus. Alioqui multifariam seruire necessc erit,ut res desideratas ct consequamur & retineamus: ut declinemus res fugiendas, nec in eas incidamus. Vide autem, ut qua uis in re binos dominos habeamus: alterii intus, alterum foris. Brutus enim appetitus ratione commota, hoc est, nobis ipsis, quorum Matura pendet a ratione,& capta, iam una cum illa seruit externo domino: ut non modo
serui, sed seruorum serui simus. Ac alii quidem serui saltem in somnis ab heris suis discedunt, & aliquid
Vacationis ab eis impetrant. Nos gero etiam in si-mnis petulantibus, iniuriis, & monstrosis edicti immitium istorum dominorum paremus: Mec,Vbi iugum eorum subierimus, ullam vacationem habemus: sed alias factis, alias verbis, alias imaginibus&visis ab eis exagitamur. & quod peius est cordatiores serui absurda heroum mandata inuiti
equuntur nos vero & laetamur, & rationes comminiscimur, quibus ea vel consequamur, vel decinemus
ni, alter internus, alter externus.
82쪽
nemus quae illi imperant, niinquam sine damno dc detrimento.
Emento sic tu vita esse versandum, tanquam in LVI conuiuio. Si quid circumfer edo ad te permenerit. porrecta maπυ partem modese capito. Praeterii Z Ne detine. Non tam adest Zm longe appetitu extendito, sed exspecta dum ad te perlatum fuerit. Sic erga liberoso erga coniuge, sic erga magistatui, sic erga diuisivisi fiatm fueris, aliquau do dignud eris conuiuio deorsi. At vero si oblata etiam non acceperis, sed desexeris: non conuiua deorum modo, sed γ Imperii consiors eris. Sic enim eu facerent Diogenes, Heraclitus, o miles, merito dicimi, ut erant ita O dicebantur.
Tironum ad res externas propensione multi riam refrenata . ne prorsus ab eis dehortari videatur, quaenam ex eis, & quomodo percipi edae sint, docet. Supra dixit, necessariis aut alioqui vitae utilibus rebus obiter esse utendum, ad nauem animo semper intento. Nunc vero monet,quae ex his dentur, modeste esse accipienda ' ut uxorem, liberos, principatum, diuitias, & id genus alia, sed appetitum ad ea non extendendum esse. Sed si data auserantur hoc enim verbum praeterire significat opinor ) non esse retinenda vi: sed eorum ereptionem aegre non se. rendam. Sin nondum adsunt, ne appete eas, neque
totus in desideriis & visis istis esto, di tui ipsius &profectus tui oblitus. Atque etiam si data fuerint. ne laetabundus&auidus in illa totus incumbas: sed sobrie, modeste, & summis quod aiunt digitis
eas attingito, ut iis&imperare, & ut oportet frui queas, supra eas eminens, & non demersus in iis Conuentum autem hunc eorum qui eodem in loco . . a Deo tanquam conuiuatore congregantur, conuiuio comparat,in quo quisque sibi attributis epulis, a congruenter appetitionibus suis fruatur, alius mo
83쪽
alius inepte di petulanter, tam sibi inutiliter, quam
contra voluntatem conuiuatoris. Quod siquid,inquit, eorum quae vulgus maximi facit, datum non acceperis,sed despexeris, ut Crates & Diogenes secerunt, qui rogatus ab Alexandro quid vellet ZRecede,inquit,e sole: nam apricabatur. Iraque miratus Alexanaer magnitudinem animi eius, optauit,si fieri posset,ut Diogenis similis euaderet. Sin minus: ut maneret Alexander. Qui igitur, inquit,ea
etiam cum dantur,non accipit,sed aspernatur,& ad eam vitae excellentiam contendit, quae a generatione&ortu seiungitur, non compotor modo Deoru,
Compotores sed di collega in imperio evadit. Nam prouidentia colura Deorum in ortu hominum curando, contubernariorum. les sibi facit eos, qui ex eorum sententia vitam degunt. Si vero seiungantur, & si per omnia emineant fNam quod pro auctoritate imperat seiunctum est ab eo quod paret haec eadem imitatores sui animos ad imperii societatem vocat. Nam tum in sublimi versantes, uniuersitatem reru tanquam ab ea exemti & liberi,una administrant. Quare inquit ij qui haec despexerunt, Heraclitus & Diogenes,diuini&erant,&iure appellabantur. Diuini . n. sunt, qui secundum id quod in ipsis summum&seiuncta est a contagio corporis, aetate exigunt. Quod enim ab omni parte summum, diuinum est. Omnium enim rerum summum fastigium est Deus.
CVm eiulantem quempiam videris in luctu, si parerre profectostlio, sue rebus amissis: caue narem um illud moueat, ut exsimes, verseri eum in malis ob externa: sed satim ipse tecum disingulto. sis in promtu, ut diem, Isum Uigit non casus illo alium enim non Uigit sed concepta de eo opinio.
84쪽
Sicut in iis rebus externis quae expetendae viden
tur, non praeproperum esse, nec eas avide arripere oportet,reputantem etiniscunq; sint modi, bonum
nostrum in iis non esIe collocatum e ita in iis etiam externis rebus, quae fugiendae videntur, constantem esse decet, quod nec mala nostra in rebus externis sita sint. Cum igitur eiulantem, inquit, aliquem videris, siue filio mortuo aut peregre agente, siue re aliqua sua perdita: ne te visum id impellat, ut eum ob res externas in malis esse existimes. Neq; enim in rebus externis mala nostra sitnt, sicut ne bona quidem. Cur ergo iste plorans, tanquam malus sitis euentus, affligitur 3 Nec is enim sua natura talis est. Alioqui omnes affligeret eos quibus euenisset. sicut id quod natura calet, omnes eos a quibus a tingitur,calefacit. At vero Anaxagoras audito filii Anaxae lui obitu placido simul& magno animo : Noram, inquit, me eum genuisse mortalem. Quid ergo a
iligit istum Z Quod opinatur sibi aliquid accidisse
mali, id est quod eum affligit. Opinio autem non
stra est. Itaque verum malum eum affligit: verum
id non in rebus externis positum est, sed in iis quarum potestas in nobis sita est, ut hoe illove modores aestimemus. Quid ergo Z Vir bonus non assicie' Alibrilis tur eorum dolore,qui affliguntur,& improbata eo sustitiad rum opinione ipsos negligeti Nequaquam. sed unitatempori teruiendum,&quadantenus assentiendum illis, cum oratione dolorem prae se ferente: tum, si
opus sit.vna gemendo, idque non simulate snee enim bonum virum decet simulatio) sed illud geme dum est,tantam esse hominum imbecillitatem, ut istiusmodi res gemitu dignetur. Est autem animaduersione dignum, quatenus ista progredi assectio
debeat, ne eo veniatur, ut ipse etiam ex animo pro' mi γ pter casum illum ingemiscas. Neque enim opem ei
ferre iam poteris qui lamentatur: cui affectui me riri aliarideri qui vult, eum ut & aliquatenus ab eo assicctu Mn potia'
85쪽
retrahat, & aliquo modo eIdem subseruiat oportet, i psum in tuto collocatum. Neque enim is qui omnino in suo statu pei anserit, retrahet eum qui ab flumine abripitur, nec si totus cum eo abripiatur. Qui enim rebus humanis plane exemtus est, cum, immisericors videatur, nihil valet apud eum qui angitur. Ei vero qui eodem affectu vincitur: ipsi consolatione est opus.
scena ξ Aut ludere disce, Curis seposi
ACtorem esse fatala talis, qualis magistro probata fuerit, te memento: si breuω, brei. is,si longa, longa.si medicum agere te voluerit: fac eam quochpe sonam ingeniose repra entes. Ita si claudum, si princi - pem,splebeium. Hoc enim tuum est, datam personam bene ι ingere eam autem eligere,alterius.
Prius conuiuio vitam hanc,& externarum rerum usum cpmparauit: &qui eas largitur Deum, conuiuatori, qui liberum nobis fecerit oblata vel accipere vel repudiare eaque de causa nostram appetiti nem instar paedagogi informa uir, ac docuit, quemadmodum res cxternae tam pi sentes, quam praeteritae & suturae sint amplectendae. Nam in conuiuiis suo quisque arbitratu vel abstinet appositis, vel fruitur. Nunc eandem scenae similem facit, bc eos qui in ea versantur ut fabulae actores, Deum vero ut aedilem & magistrum describit: in qua eam peis nam quae assignetur vel accipere vel repudiare, non sit nostrum. Omnino enim necesse est eam accipe re, qualia multa sunt quae a fato dependent. Etsi enim penes nos est, aspernari diuitias: paupertatem tamen aut morbum vitare, non omnino penes nos est. Et si nobis licet non esse dominis aut magistratibus: at quo minus serviamus aut pareamus,
non est nostri iuris. Quare in his nostri arbitrii est usus, di bonum aut malum nostrum quod ad hoe attine
86쪽
attinet, non in accipiendo. aut non accipiendo, ut ante dictum est, sed in appetitu Jc usu est situm : qui nostri iuris est, ut ea vel bene vel male tractemus. Nam bene morbum aut paupertatem serre,& iis utiquae vel ultro vel coactus acceperis, in tua potestate est : ut Je in scena, ubi lingulis histrionibus aptam fabule personam imponere siue regis,sive serui,siue in se hi, qualis est Orestis: eius est qui fabulam edit, quiq; tam pertanarum quae in ea sunt, quam histrionum ingenia perspecta habet. Sed impositam personam belle repraesentare designati histrionis erit. Quare saepe seruus, aut mendicus, aut furiosus probatur in fabula: diues autem, aut imperator,aut rex improbatur, cum illi datam pei sonam belle exprimunt, hi vero suam male, prout utrique in eo elaborarunt. Sic etiam sit in vita. Quot enim regibus, diuitibus, robustis, seruus pauper & claudus Epictetus, tam a chorago & magistro Deo, quam ab huius
vitae spectatoi ibus est praelatus, qui personam sibi se ρ' impositam bene & ex magistri sentetia egit,&quod in ipso fuit, probe administrauit Z in quo bonum &malum hominis sit tum est. & id quod a cordatis himinibus v l laudetur, vel vituperetur.
SI corum inauspicatum crocitarit, nete usummiud moueat: sed ipse tecum diuidestatim, die: Nihil istorii mihi protenditur, sed aut corpusculo meo,
μου recula mea aut exsimationi, aut libris,aut uxo
ri. Mihi autem fausta omnia portenduntur, si ego vo-b ero. Luicquid enim istorum acciderit, ex eo penes me cIi,fructum ut capiam.
Caput hoc, mea quidem opinione, si praepositum superiori suisset, suum locunt tenuisset, post iaquod praecedit, cuius initium est: Cum eiulantem
quempiam vide is in luctu. Nam ibi cum dixisset
87쪽
non assici oportere eorum dolore qui ob extern alicuius rei iacturam in malo sibi esse videantur: neque assentiri, talem in malo esse. Si quidem nostri boni & mali vis ae summa in iis sit, quae innostra potestate sita sunt. Nunc, siue augurium, siue omen, siue duit natio mali aliquid portendere tibi videatur: ne sic quidem, inquit, assentiaris: sed sepositis corporeis & externis rebus cogites, bonum di malum tuum penes te esse. Si igitur ipse in malo esse nolueris, ista quae portenduntur mala, non tibi portendentur, sed aut corpori tuo, aut famae, aut pibus, aut liberis, aut uxori. Tibi vero prospera omnia significantur, si ipse vis, quia penes te est bonum & malum tuum. Atque adeo fieri potest, ut mala quae videntur in rebus externis, tibi prosint:& tanto magis prosint: quanto maiora videntur, si recte ea tractaris. Atqui si ea tua mala essent, nocerent. non iuuarent. Quoniam igitur iis dc iuuaril otes, nec tibi quicquam accidet mali nisi ipse veis: etiam ea quae portendi mala videntur, si volueris, non tua mala erunt, sed eorum alicuius quae extra te & a te seiuncta sunt.
I ictur esse potes,si in nullum certamen descenda
quod vincera tui arbitrii non eis.
Quod dixit,nihil tibi portendi mali nisi ipse volueris, ut in tua potestate sit, non esse in malo: eius subobscure,ut opinor, his verbis causam & ratione
assert. Nam penes te est,nunquam cum externis re
bus congredi dccertare, siue appetendo siue declinando: in quibus aliquando vinci necesse est, aut frustratum rebus desideratis, aut circumuentum declinatis: penes te est in iis solis versari, quibus ne unquam frustrere siue appetendo siue declinando.
tui est arbitrii. Id vero non aliud est, quam si dixisse scir
88쪽
sit: ut nunquam succumbas, sed perpetuo sis inuictus, penes te esse. Quod si hoc, illud etiam penes te est dubio procul ne unquam sis in malo. Nam qui in malo est, a malo vincitur. Sin penes te est ne Vn quam in malum incidat : illud etiam penes te erit, ne quid unquam tibi mali portendatur. Recte igitur dictum, Nihil tibi portendi mali nisi ipse velis:
hoc est, nisi in certamen descendas, cuius victoria penes te non st: hoc est, nisi in rebus externis bonum tuum & malum tuum collocaris.
SI quem igitur eximi honoribus affectum,aut amispla potesate praditum , aut atioquiforentem -- deris: vide ne quando beatum illum pradices, viso rum impetum secutus. Nam si in rebu/ nostra potesarisubiectis vis tranquillitatis consιterit, nec inuidia nec a nulatio locum habebit: tus ipsi non Imperatori non Senator, non Consiles moles, sed liber. Ad eam Mutem rem via unica est, eorum qua in potestate n fra non sunt contemtio.
Cum inuictum esse dixisset eum qui nullum de
rebus alienis certamen susciperet, exempla vero eorum quibus hae prospere euenisse videntur,& aemulatio aduersus eos & inuidia vel in primis eo attrahunt : compendio demonstrat, eorum neminem qui bonum humanum quaerunt, unquam inuidere aut aemulari. Nam si bonum humanum in rebus
nostrae potestati subiectis situm est: qui vero populari honore, potentia, gloria praecellunt, nihil e rum habent, quae in nostra potestate sita sunt: huiusmodi homines, ne bonum quidem habere homini conueniens constat. Quid ergo loci aduersus istos habeat inuidia,aut aemulatio 3 Nam & inuidia lanissim dolor est, ob alienum bonum ortus: dc aemulatio Amulatio seruor quidam voluntatis exaequandi se cum co
89쪽
quod bonum habetur. Naseuntur autem hae per turbationes ex eo, quod qui uti homo ipsius naturae impulsu honoris est appetent, nec paribus de diagnitate vult concedere. Itaque si qui sunt infirmioribus ingeniis, qui ipsi nihil proficere possunt, pro
ximum quenque deprimendo aequare illum aut et iam superare contendunt, & successibus aliorum dolent,quae est inuidia. Nam ad eum qui cum bene agitur, vel agi videtur, inuidia velut arrepit, in primis vel genere,vel studio,vel sortuna parem. Nemo enim vel prorsus eminenti vel omnino inferiori inuidet, neque cum talibus certat quispiam. In quibus vero aliquid animi & neruorum est, hi inflammati auiditate feruntur, ut illos strenue progrediendo vel aequent, vel superent,cum quibus sibi cem tamen instituerunt. Quare inuidia semper est vitiosus affectus: aemulatio vero cum virtutem spectat, bona est, & cognata boni amoris : cum autem res externas, mala, nec inuidia melior. Si ergo de inuidia & temulatio opinione boni excitantur, honos vero & potentia & celebritas nominis, quae vulgo in bonis habentur, bona non fiunt, cum bonum In rebus nostrae potestata subicctis sit collocatum, constat. in iis inuidiam& aemulationem nihil habere loci, si quidem veritas spectetur. Non decet igitur. eum qui eruditur, inuidendo vel aemulando eos. quibus ista ad voluntatem fluere videntur, in eis bonum collocare, Libertas enim ei expetenda est a suis temerariis assectibus, nihil autem rerum extemnarum. Una vero, inquit, ad libertatem via ducit. rerum quae in nobis sitae non sunt, despicientia: quae nos & libertate priuant,&victoria.In his enim dc frustrari, est iis quae appetimus, & in ea quae fagimus, incidere. In his versantur brutorum nostrorum asscctuum appetitus, & tyranni S eorum,.quam in nos exercent. Quamobrem rebus externia despiciendis, etiam cognatas cum eis appetitiones
veluti sociis destitutas. rationi praebemus obedi
90쪽
3 Emento , non eum qui conuicietur aut verbe-J VJ ret uctorem esse contumelia: sed opinionem de eis tanquam contumeliosis conceptam. Cum igitur te quispiam iritarit, opinione tua te iritatum esse cito.
Suapropter in primis operam dato, ne visa tibi assensum extorqueant. Nam si semel tempus ct moram impetraris, facilius ipse tibi imperabis. Mors is exilium, se omnia quam malis habentur, ob oculos tibi o
quotidie versentur: omnium vero maxime mors. Sic
nihil inquam humile cogitabis, nec impense cupies quicquam.
Rursus eleuatis iis quae in rebus externis habentur bona, & via unica ad libertatem demonstrata, rerum quae nostri arbitrii non sunt, contemtione: quae contra haec afferri possunt vel oratione, vel tironum tacita cogitatione, dissoluit, ipsis eruditionis principiis innitens. Occurritur autem ei hoc Pauper in modo: Si res externas despexerimus,eaque de cau- bis iacet. sa viles dc inopes permanserimus multas potentiorum iniurias perseremus, cum & nullis muniti praesidiis simus, & eis adulari recusemus. Nam &conuiciantur & verberant, & variis nos contumeliis anficiunt,& quae habemus eripiunt,& relegant, interdum deniq; nos occidunt. Ipse vero ad haec respon- det: nihil esse in istis graue, quod alioqui omnibus diu: grauia. viderentur: sed opinionem quae ea grauia faciat,esse gravem. Quale non istos,cum talia faciant, contumelia nos allicere: sed quae in nobis sit opinione, qua nos affici contumelia putemus, eam eise quae contumelia nos assiciat. Opinionem autem & existimationem de ea, nostium opus esse.
Nos igitur a nobis ipsis affici contumelia. Neque Crimen stuvero grauem rem esse, aut indignatione dignam, verit se alcontumeliam, inde constat. Aut enim verum est sum aquosa crimen,aut falsum. Si verum: cur moleste serimus rensim ximo.