장음표시 사용
91쪽
veritatem 3 eur facere non piget, audire piget sia falsum: ille qui mentitur: laeditur. Quid igitur
agendum Z Ne tibi assensionem extorqueat visunt contumeliae,ut vocisereris, & lamenteris, te in m
Io esse existimans: sed spatium ipse tibi praebeas
rei considerandae. euiusnam modi sit. Nam sitem poris aliquid & morae impetraris, repentinum obiectum te non commouebit,sed simul interim tranquilluseris: simul spatium habebis principia d
ctrinae promendi, Zc distinguendi, utrum ille casus in nostra potestate sit, an non 3 Quod si in nostra fotestate non esse eum inueneris: adiunges, nequeonum neque malum nostrum esse: & penes te esse eo pro bono uti,dc fructum inde capere, magno ansemo eum despiciendo. Ne autem assentiare, plurimum tibi conseret tacendi consuetudo: si quid tale acciderit,donec aestum animi deferbuisse intellexeris, dc canem tuum internum latrare desiisse. Fertur enim & Socrates, si quando commotus esset veli mentius, prorsus tacuisse. Cum his, mea sententia, statim reliqua sunt connectenda, coniunctione subintellecta, ut dicas: Mors vero, exilium, caeteraque omnia,quae in malis habentur, quotidie tibi sint ob oculos,&c. Cum enim communi sermone de omnibus externis casibus, & rebus, ut habentur, sormidabilibus disseruisset. nullam earum neque terribilem, neque contuineliosam, neque noxiam esse, sed opinionem de iis conceptam esse, quaedamno aut contumelia nos afficiat: id adiumentum nevisis assentiaris, aduersus conuicia & verbera subiecit, ne iriteris ab eis, aut concidas. Aduersus exilium autem dc mortem, dc id genus alia grauiora, aliud remedium excogitauit, ne illa putemus nunquam ad nos peruentura: sed continenter e spectemus, ut quae aliquando eueniant. Nam si ratio demonstrarit res externas neque bonas esse, neque malas,& consuetudo nobis eam quasi naturam attulerit, ut aduersus ea ut usitata & quotidianaasisecti simus: nee ijs quae molesta habentur, deprime-
92쪽
primemur: nec suauium rerum imagine ultra na dum alliciemur.
SApienti sudiumsuscipere cupis ὶ Statim te para,
quos uturumsit ut deridearis, ut multi testubsannent: ut dicant, tesubito philosophum exstitisse: ut rogent, unde supercilium istud Z Tu autem supercilium ne habeto: ea vero qua optima tibi videbuntur, sic teneto, quasi a Deo sis in eastatione Gl- locatus. Caterum memento, te, si in eodem flatu ρι manseris, iis tandem admirationi fore, qui te prius deriserunt. Sin eis succubueris, dupliciter fore δε- ridendum.
Tot praeceptis omnes homines,quatenus homi
nes sunt,hortatus, ut rebus externis earumque ad
miratione,ut alienarum, relicta, in semetipsi s bona& malum quaerant,id quod libera voluntate, appetitione ac delectu praeditos animantes deceat: ia navelut cum ij, qui aliquantum profecerint, dc philosophiam ament,loquitur pleraque, & huius desiderii principium statim praemunit, ea quae initio talibus euenire soleant praedicens, ne de improuiso obiecta perturbent. &destruant institutum. Nam plerique mortales, eos qui a consueta vivendi ratione recedere volunt. moleste serre consueuerunt: dc alias ne peius cum ipsis agi videatur, familiares Philosophi praesertim derident & subsannant: alias, quasi prε- derisui ex ter meritum insolescentes, opprobriis petunt, irati- psti. rue simul di inuidentes, alacritatem eorum retun ere student. Itaque multi hoc derisu, his Lannis, hisce opprobriis victi,desertis ordinibus ad pristinae vitae consuetudinem redierunt. Neque vero vultu digestu tantum ridentur, sublannantur, conuiciis exagitantur omnes: sed nonnulli cum ipsi, tum qui eorum institutionis adiutores sunt, capitis & sori
93쪽
narum discrimen adeunt, partim a cognatis Ocamore, quod existimant eos vitae inutiles sore: pa tim ab alienis,qui tum excellentiae vitae elegantioris inuident, tum ob sui suaeque vitae contemtum irascuntur. Fit autem omnino, ut aliqui philosophiam de bene vivendi rationem auspicati, ingenii quadam bonitate & singulari selicitate, nondum tamen prorsus ab ea occupati, sed spe quadam denuda imagine eius excellentiae prae reliquis vite generibus imbuti, eo sese efferant, quia nondum eo peruenerunt. Nihil enim aeque a philosophia & recta vivendi ratione alienum est ac elatum supercilium,& inanis ista elatio, diuinum illud de se ipso cognoscendo praeceptum non reputans: quod N principium de finis est philosophiae totius, & omnis recte vivendi rationis. Statim igitur his indigni videntur qui se efferunt. Nec enim ab animi magnitudine ista oritur elatio, sed est tumor inanis & praeter naturam, ad exteriora se diffundens, avulsus ab interioribus. Nam salubris magnanimitatis ea ratio est, quae corporiα Id enim naturalem affectionem interiorum partium sequitur, totumque fusum aequabiliter, perpetuam temperiem & proportionem exteriolum ad interiora conseruat. Monet igitur philosophiae cupidos, ut eum quidem assi ctum caueatit, ut & hominibus inuisum, & causam cur iis penes quos est & facile & iure struantur insidiae. Sin purus ab eo fueris, ne risus, sannas dc probra cures : sed diligenter cogites, quid si homo, de quid tali naturae conueniat: constanterque in secta vitae melioris, velut e Deo incitatus, permaneas. Nihil enim maius deorum immortalium munere
hominibus datum est philosophia. Atque adeo ipsiderisores ostendunt se magnifice de philosophia
sentirer nos autem ut ea indignos deridere, cum dicunt, Iste nobis subito philosophus est reuersus. Multo autem magis, si mansuetis S moderatis moribus institutum nostrum ad finem usque tenueri
mus, admirabuntur: cum ipsius philosophiae pul-ctitudinem
94쪽
critudinem & grauitatem in eo per hexerint, qui pridem contemneb'tur. Si vero. inquit, deii sucorii victus, ab instituto rccesseris, di ad prioris vitae consuetudinem redieris: conduplicato risu excipieris. Nam primus ille risus, te proficiente de deridentium admirationem consecuto, nihil ad te pertine-lat, sed in eos i psos retorquebatur. Sinei cesseris 'sib l tum & illo risu dignus eris, qui clauam post eo thur uit te counum arripere institueris: dc vitae ratione vili Jc fiu plica gi suscepta ad philosephia accessetis: dc alterum riuim ipse ultro merito clicueris, deserta acie in qua collocatus fueras,risu dc sannis aliisque nugis hosti.' u madeo nequam ab ea depulsus. Merito igitur dupliciter deridebitur, qui diamentium risu nihil ad se attinente, si institutum suum tenuisset, victus fuerit, di iustum iam ac prudentem sui derisum attraxerit. Haec magnas vires habent ad iuuandum animum prosus enervatum, ut pulcerrima quaeque consilia ubique persequatur. Sociam enim ei hone- . . starum quoque rerum gloriam facit, iustos neruos addentem rationi ,eaque se repurgantem, quod ho η ρ' 'mnolem non per se omnino, di propter honorantes 'amplectamur, de exti insecus locemus bonum i sed quod eo argumeto colligamus, nos habere aliquid boni, dc honore digni. Quare non cuiusuis honor est admittendus, sed prudetum tantummodo, quo aum testimoniis tuto credi potest.
C I quando acciderit, ut foras prominem, se alicui optatere eupias: te defatione tua deiectum essesci- . Luare in omnibus rebus iPud tibi satissit, te esse hilosophum. Sin alicui etiam videri philosophuου cutis,tibi videre: idi tibi satis esto.
Dixit ea quae optima videantur sic tenenda esse Robis,quas a Deo mar idata sint: dc, si recta consilia
95쪽
persequamur, sere ut ii nos admirentur. qui antea deriserunt. Sincesserimus,conduplicatum nos derisum lucri facturos. Nunc in genere his subiungit, si a te ipso ad externa conuertaris,ut alicui placeas, institutu philosophi destrui, quod ad eum ipsum de
ad Deum sit conuertendum. Eo, igitur, inquit semper contentus esto, quod sis philosophus, hoe est,
vir bonus. Sin eo non contentus, etiam elucere bonum tuum cupis nam vera bona & pulcra celari nequeunt) quo magis credere possis te esse bonum, si tua bonitas conspiciatur: tum quoque, inquit, aciem tuam non in res externas & populum intendito, qui talium rerum iudex esse nequit, sed tibi ipsi te videri est fatis. Cum enim iam philosopheris cum eo enim sermo habetur simul & tuum institutum tenebis, ad te ipsu in conuersus, simulq; te ipsum tui ipsius iudicem habebis populo potio, rem. Obseruabis autem discrimen eius quod ante illi dictum est, qui eludiri incipit. & huius quod nunc appetenti philosophiae dicitur. Ibi enim diacebat nihil prorsus scire videri velis. Quia is utique populo doctus videri volebat, & illa gloriola ait nitus, iudex sui jpsius idoneus nondum erat. Hic vero, quia paratior est auditor ad conuersionem ad semetipsum, conspicique se vult, ut testimonium habeat suae bonitatis : ideo re ipsa contentus esse iubetur. Sin etiam videri vis, & iam tuus esse iudex potes: tibi ipsi videre, inquit atq; id satis erit. Quid vero si aliam quoque utilitatem caput hoc affert ZNam mihi quidem videtur admirabilis hic vir,cau---,-ὸis te loquens, si quid dixerit quod perperam accipit - queat,statim errorem illum corrigere. Cum igitur . . prius dixerit; si in iisdem perseueraueris, qui te do' dum deridebant, admirabuntur. Sin ab eis victus Ο p sueti, conduplicatum risum lucrifacies: itaque videretur ab externo iudicio suspendere auditorem ;hac admonitione a rebus externis eundem rcuocati& ab aliorum opinione soras trahente animum de contaminante, ad seipsurri reuocat: qui est puri s5
96쪽
mus: de cum ab omni vanitate sit alienus,vsum ali. quem praebet. Nam cordatis iudicibus videri bonum,firmum certe argumentum est bonitatis. Hoc
igitur, ut opinor,cum spectaret,ducit: Tibi ipsi videre,idque satis erit.
T sta cogitationes na te crucient, fore ut ι honora 1 livas ct nullo sis loco. Nam si honore carere malum ea εἰ nihilo magis per alium in malo esse potes, qua in vitio. Nunquid igitur tui muneris ere,imperis ρο- tiri Z aut ad conuiuium adhiberi Z Nequaquam. Sui igitur ea iam erit ignominia Z Lui nudo quam loco eris. Luem in iis selis aliquem esse oportet,qua penes te sunt in quibus vel summo loco essepotas i At nihil opis amicis feres 3 Quo pacto istud accipis i Non argentum abs te habiturι semtZ nec eos in Romanam riuitatem adscribes t Et quis tibi dixit, ea penes nos esse, ct non aliena munera i Luis vero id altori prastet, quo ipse
eareat 3 P rato ergo, aiunt. vlonos habeamus. Si
parare queo, conseruata verecundia ct sis is animi magniturine, vasis elud rei viam ostenderitis, parabo. Sin id postulatis, ut bona ego ea perdam, quo vos e qua in bonis non sunt, acquiratis: videre is quam iniquisitis,is temerarii. Utrum vero praviatis 3 p cuniamne, an amicum verecundum ct f ncerum Ad hae igitur adiumento mihi esse: non autem posu- late ut ea facia per qua illa sim amissurus. At enim. patria per me nihil assertur adiumenti. Cuiusmodi quaso adiumentum Z Porticus per te non habitura HI, non balnea.jIsuc vero quid eri t Nes enim eaheos habet per fabrum ferrarium, nes arma per utorem.
Satis autem fuerit, Do quem se fungi munere. At si
quem alium ei eluem instrueres inteirum is vere- eundum: nihilne eam iuuares 3 imo vero. Proindano tu quidem patria fueris inutilis. Luem ergo lo- eum, inqui . habebo in urbet Luem poteris integritatac, -recundia conseruata. Sin lita profuturm .. c
97쪽
hae abieceris: qtiis ei fuerit εὐ- tui, qui impu eri se perfiditi euaseris t
Philistha Ηomines in animi sui curam intcnti. iii aliis r iuri aut ii bu distrahunt ux: eoque fit ut quaedam &silin et- via. atii dis ipsi , di iis qui i pios ad meliota hortantur, oppo.
risum aut nant, Ac ij quidem qui modo coeperunt eri diri, ut eon jmium humiles&abiecti adhuc. dicunt: Si mea neglexe sui timent. ro, non erit unde Vivam: Ni sarinitum castigato, euadet improbus. Qui vero iam profecerunt, haec ut parua despiciunt: itaque sibi sidunt, ut quod ad quod uis munus obeundum sint idonei . te fame non perituros credant. Sed quo pacto funsantur officio, quod &bonum sit& honotabile anguntur. Nam verissimum honorem hi expetunt,& ignomianiam fugiunt, vi amicis ac patriae succurrere volunt. Hincigitur argumenta petunt, quae nunc or
dine omnia & praeclare confutat Epictetus. Ac primum commune illud ponit, ab ignominia surritum : Si a rebus externis foroque recessero, , , Euo olet exornare miros, illuseribus actis. ut Homerus ait: sine honore vivam, nulloquenumero ero. Hoc argumentum hac ratiocinatione QI-uit: Ignominia malum est: Malum in nobis siri est, vidi bonum. Quod vero in nobis situm est, id nobis nec ab alio, nec per altum accidit. alioqui . n. haud situm in nobis esse iam diceretur. Ignominia igi tur quoties adfuerit. in nobis sita,& in nobis ipsis inest: siue nos alii nullo, siue aliquo honore dignentur. Non igitur ignominia aliorum est perti-rnescenda, ac ne ignominia quide iudicanda: Iaquidem ignominia, si malum sit in nobis erit. Sed iam etiam propositiones videamus, quam vere sint adhibitae. ignominia, inquit,malum est. Nam si bonuhonorabile est,in quo consentimus omnes, ignomi niosum S ipsa ignominia malum erit. Nam si bonum esset, honorabile esset, & non ignominiosum. Ad Esc. bonum est honos,quia bonis omnibus co
98쪽
uenit. Nam dc Deo,& geniis, & bonis hominibui conuenit honos. Qua de causa cum boni , Iii, carere honore malum csse constabit. η Nam si contra ria una exsistunt,una etiam tollentur. Contrarium autem est honori, carere honore: ut bono malum. Bonum vero nostrum, qui libera voluntate praediti sumus,de malum in nobis&nostra opinione esse situm, neq; contra voluntatem nostram ullum vel bonum vel malum nobis accidere: prius utique demonstratum est, nec repetenda sunt eadem. Si ergo ignominia in nobis sita est, &in nobis ipsis inest, cum adest: non honore carebimus, quamuis res externas plane despexerimus. Nam iii in nobis situm non est, adipisci magistratum,aut incosilium adhiberi, aut inuitari ad conuiuium: non consequi haec, malum nostrum haud fuerit. Itaque ne ignominia quidem nostra,siquidem ignominia malum est.Sed quid illud sibi vulti Non potes in malo esse per alium,non magis qua in turpitudine. Nam sententiola haec duriuscula esse videtur. η Illud autem, non posse quenqua in malo esse per alium t euidens esse videtur. Nam quia bono euidentius est honestum, corrigit hoc eius occulta copulatione. Ut enim bo- Bonum. no honestum, quod Graeci το eo vocant, quod demulcet, delinit,ad se vocat, & amorem omnibus conuertendi se ad ipsum ingenerat : sic & turpe malo clarius & euidentius est. Turpe autem dicitur, ob prauum usum voluptatum. Hoc vero consilio fit,& ncm per alium. Si quis ergo per alium in turpitudine esse nequit, nec in malo magis esse potest per alium quam in turpitudine, eum ne in malo quidem per alium esse constat. Siquidem nihil est causae, cur magis in malo sit qua in turpitudine. Malum enim aeque in nobis situm est, atq; turpitudo. Fortassis autem euidentior erit oratio, negandi particu la transposita, η ut sit, magis sic quam in turpi, & dicit: non posse te in malo esse per alium. Vt ex particula magis, orationis confirmatio sumatur. Habet autem veri aliquid oratio, si cogitemus G a
99쪽
Rhetoriisen Rhetores honestum & turpe laudabili di vituperarentia, hone bili definire,& vulgi iudicio subiiceie. Vtile vero at-ssi se turpe que inutile, siue conducibile&noxium quod per-
epinione, bo, inde est itemque bonum & malum, non institutonum aliquo aut hominum iudicio, sed natura esse, affir-lum natura mare. Quantum igitur ad hanc quidem causam at- t. tinet, quotvi pitudinis iudicium leprehens bribus' non permittitur, ait: Non fieri potest, ut magis in malo per alium sis, quam in turpitudine. Si ergo fieri nequit, .' propter alium in turpitudine sis, veante dictum e t: multo minus fieri potest, ut inadalo sis per alium, quam in turpitudine si ilicet. Ο .mnino ergo fieri nequit, ut sis in malo per alium. p Uomoilo autem, inquit nullo usquam loco eris,si UM ' Reipub. gubernandae potestate careas Z Num obli-ς - tus es. non hunc esse locum, in quo bonum & m iis amatio lum humanum situm est . Sed situm esse in ap-- . petitione, declinatione, iis dcnique rebus quae tibi 'g'' parent, in quibus tibi quanti uis pretii esse licebit, si
eas naturae congruent cr tractat e uot ueris Z Cu in igitur & boni locum in te ipso habeas, di in eo quanti uis pretii esse poliis, cur te nullo usquam esse loco dicisὶ Eo nimirum . quod hactenus bonum in iebus externis collocas, quas germanus philosophus contemnere necesse habet. At ut ego, etsi tacuero, at in me ipso magni esse pretii possim: amici tamen, uisandi ho- inquit,nihil a me iuuabuntur. Haec eius est oratio, Ni- qui aliquantum profecit. Is enim,quod ad sese atti-H; net, saepe res externas contemnit: sed amicis opem ferre cupit, quod id bonun iudicat honestumq; eia se: eaque de causa nonnunquam & opes & potestatem ciuilem desiderat, ne suis amicis sit inutilis.
soluit igitur & hoc, argumento ab iis,quae in nostra potestate sunt, petito: & comparatione . quod sit utilior amicus is qui bona fide colat amicitiam,illoqui pecuniam & potentiam conserat. Ab iis quae in nostra potestate sunt: quod pecunia, ciuiles pstates, honores, in nostra potestate non sint. Quadisi quis philosophorum habeat, alacriter elargiatur. seque
100쪽
seque accipere potius ea re quam dare beneficium existimet Sintis ea reat: nullam amicitiae Iniuriam. Quis enim alteri det,quod ipse non habet zParato i ur, inquiunt amici. ut di nos ea habea- 'ut rama
ux Ξτidem si ita parare possum,ut&vir bonus cos se diu
permaneam, & vobis fidelis amicus, neque quic time o quam admittam philolopho indecorum: vos viam ostendite. Ac videtur hic vir concedere, rare licet. interdum parare opes propter amicos, & adipiscimaoistratus .s ista sic parari tenerique possint. ut ne quid admittatur ea vita indignum,quae naturae ii simito viro sapienti conueniat. Sin hoc maxima
ex parte fieri nequit, & eum qui haec consequi velit necesse est institutum proprii sui boni perdere: illud Vtio; , Parato vi& nos habeamus,nihil aliud est,mli
petere ut meum bonu amittam, i Qςς 30 . II: εtione praediti bonum, quo homo homo est. Alia latores. obiecta sunt aliarum appetitionum. In glair,vaecor des hi de iniqui sunt. Iniqui, ut desertores amicitiae. Nam & Puthagoreis auctoribus, amicitia e t aequalitas : dc iniquum est, amicum extrema calamitate velle assicere, brutae tuae cupiditatis explendae causa. In orati ocvaecordes, qui amico illorum comodis ex animo inseruienti, talia mandent: nec quantum intersit videant, inter id quod amicus illis obsequens perdit, & id quod ipsi consequuntur. Nam is quidem boni maximi iacturam iacit. Ipsi vero non tantum non suum bonum, ted interdum etiam malum adipiscuntur. Ingratos autem ςO ἡ- amentes fortassis appellat, ob id quod icqvxxur, quod peeuniam fideli amico dc verecundo antepo- nant. Atque per id euidentius etiam ostendit talem amicis non fore inutilem, sed iis qui pecuniam luppeditent utiliorem. Nam si serui quoque fideles verecundi,artificiosis deoperosis praestant,suri quefiunt a dominis: quanto magis tales amici pluris erunt cordatis hominibus, quam ii qui nummulos donant 8 Nam dc ad iucundam vitae coniuetussis Rem,dc ad consiliqm dandum, dc ad tuendas res c