장음표시 사용
41쪽
αM SALLusTII CATIL NA. ii accendet Νon ita est: eque cuiquam morialium ui-juriae suae parvae videntur muttieas gravius aequo habu ore Sed aliis lia licentia, Patres conscripti. Ruidemissi in obscuro vitam habent, si quid iracundia deliquere, pauci sciunt seni atque ortuna pares sunt qui magno imperio praedis in excelso aetatem agunt, eorum
facta tincti nortales novere ' Ita n niaxuma fortunaminum licentia est neque studere neque odisse, sed minume irasci decet quae apud alios iracundia dicitur; in imperio superbia atque crudelitas adpellatur. qui-vem ego sic di tunio. Patres conscripti, omnis cruciatuSminores quam sicinora illorum esse sed plerique inor, tales ' 'postrema men linere, et M in hominibus impiis sceleris obliti de poena disserunt si a paullo severio fuit. D. Silanum virum Asorte in atque strenuum, certe scio, quae dixerit, studio reipublicae dixisse, neque illum in tanta re gratium, aut inimicitias exercer L eos mores, eam modestiam viri cognovi. Verum sententia non mihi crudelis, quid enim in talis homines crudele fieri potest 3 sed 'alim nam republica nostra videtur. Nam prosecto aut metus, aut rari uiri a te subpuit Silane, consulem designatum genus Poenae novum decernere. De timore su Pervacaneum est disserere, cum, praesenti diligentia clarissumi viri, consulis tanta praesidia sint in armis. De poena possumus equidem dicere id, quod res habet In luctu atque miseriis
mortem aerumnurum requiem, non cruciatum esseri eam
cuncta mortalium mala dissolvere ultra neque curae neque gaudio locum esse. Sed, per deos immortalis lquamobrem in sententiam non addidisti, ut prius verberibus in eos animadverteretura an, quia lex Porcia vetat Τat aliae leges item condemnatis civibus animam non eripi, sed 'in exilium permitti jubent. An quia gravius est Verberari, quam necari ' quid autem acerbum, aut grave
42쪽
us qui convenit in minore negotio legem timere cum eam in majore neglexerisI 'At enim quis reprehendet, quod in parricidas rei publica decretiim ori Tempus. dies, fortuna, cujus lubido gentibus moderatur . Illis merito uccidit, quidquid evμnerit : ceterum vos, Patres con- Scripti, quid in alios statuatis, considerate . . Omnia mala exempla ex 'bonis orta sunt sed ubi imperium ad ignaros, aut minus bono pervenis, novum illud exemplum In dignis Et idoneis ad indignos si non idoneos tranSsertur. Lacedaenaonii devictis Atheniensibus triginta viros im-Posuere, qui rempublicam forum tractarent. mi primo CDe Pere Pessumum quem lose et omnibus invisum indomnatum necare ea populus laetari et inserito dicere fieri. Post ubi nullatim licentia crevit juxta bonos et mulos lubidinose interficere coteros metu terrere. Ita civitas servitute oppressa, stultae laetitia gravis poenas dedit. Nostra memoria, victor Sulla cum ' 'Damasippum et ullos hujusmodi, qui malo reipublicae erevserunt jugidari jussit, quis non factum ejus laudabat' oscines scelestos 1 actiosos, qui seditionibus rempublicam exugitaverant merito Decutos aiebant. Sed ea res magnae initium cladis fuit. Nam uti quisque domum, aut vittam, postremo aut vas, aut vestimentum alicujus concupiverat, dabat operam, uti in proscriptorum numero esset. Ita quibus Damasippi
mors laetitiae uerat, post paullo ipsi trahobantur : neque prius finis jugulandi fuit quam Sulla omnis suos divitiis oxidovit. 'Atque ego haec non in M. Tullio neque his
tomporibus, vereor sed in magna civitate multa et varia ingenia sunt Potest, ullo Emporo alio consule cui item exercitus in manus, falsum aliquid pro vero cresdi ubi hoc exemplo, per senati decretum consul gladium duxerit, quis finem statuet aut quis moderabitus Majores
43쪽
nostri, Patres conscripti neque consilii, neque auda. me umquam eguere neque superbis obstabat, quominus aliena instituta, si modo proba insitarentur. Arma atque tela militaria ab 'ΤSamnitibus, insigniam uisiratum ab Tuscis pleraque sumserunt Postremo, quod ubique apud socios aut hostis idoneum videbatur, cum summo studio domi exsequebantur : imitari, quam invidere bonis m debant. Sed eodem illo tempore,' 'G- inorem imitati, verberibus animadvertebant su
Ase de condemnatis summum supplicium sumebant. Postquam respublica adolevit. Et multitudin civium factiones valuere, circumveniri nocentes, alia hujuscemodi coepere tum lex Porcia aliaeque paratae, quibus le-giuus exilium damnatis permissum. Hanc ego caussam, Patres conscripti, 'quo miluis novum consilium capiamus, in primis magnani puto. 'Profecto virtus atque sapientia' major in illis suit qui ex pui vis opibus tantum imperium secere, quam in nobi A qui ea 'hpne nrta vix retinemus. Placet igitur eos dimitti et augeri exercitum Catilinue minum sed ita censeo publicandus eorum pecunias, P os in vinculis habondo por municipia quae niaxume opibus valent L y non quis il l po-lpa ad senatum reserat, neve cum populo agat qui aliter si cerit, Senatum existumare, eum contra rompublicam et, lutem omnium facturum.' ' . LII. Osistis Maenosa dicendi finWin secit. Veteriri bo, alius alii, varie adsPntiebantur ut 'M. Porcius Cato. ro-
gatus sententiam, hujuscemodi orationem habuit. Longe mihi alia mens est, Patres conscripti cum res atque pericula nostra considero et cum sent sentias nonnullorum
mecum ipse reputo. illi mihi disseruisse videntur de poena eorum, qui patri e parentibus, 'aris atque soci suis, hunum paravero : res autem monet, cavere ab illis, 'quam,
44쪽
quid in illis statuamus, consultare. Nam 'cetera tumVperseqiuare, ubi secta sunt hoc nisi provideris ne accidat, ubi evenit, frustra budicia implores capta urbe, nihil fit reliqui viciis. Sed per deos immortalis' vos ego adpello, qui semper domos, villas, signa, tubulas vestras pluris, quam rempublicam secistisci si ista, cujuscumqtic modi sint, quae ' 'amplexamini retinere, si voluptatibus vestris otium praebere voltisci expergiscimini aliquando et capessite rempublicam Non agitur de vectigalibus,
non de sociorum injuriisci libertas et anima nostra in dubio est. Saepenumero Patros conscripti, multa verba in hoc ordine feci saepe de luxuria atque avaritia nostrorum civium questus sum, multosque mortalis ea caussu advorsos habeo 'qui mihi atque animo meo nullius umquam delicti gratiam fecissem, haud facile alterius lubidini
malefacta condonabam. Sed ea tametsi vos parvi pend batis, tamen respublica firma 'Opulentia neglegentium tolerabat Nunc vero non id agitur, bonis an malis mori. bus vivamusci neque quantum, ut quam Ognificum imperium populi Romani: 'sed cujus haec cumque modi, nostra, an nobiscum una hostium sutura sint. Hic mihi quisquam mansuetudinem et misericordiam nominat lciam pridem equidem nos vera rerum ' vocabula amisimus 'quia bona aliena largiri, liberalitas , a Iarum rerum au- ducia, sortitudo vocatur ' eo respublica in extremo sita. Sint sane, quoniam ita se mores habent, liberales ex sociorum fortunis, sint misericordes in furibus aerarii Mne illi sanguinem nostrum largiantur, et, dum Paucis sceleratis, Parcunt bonos omnis perditum eant. Bene et composite C. Caesar paullo ante in hoc ordine de vita et moriodisseruit, salsa, credo, existumans, quit de inseris memo- rantur diverso itinere malos a bonis loca tetra, Inculta, foeda atque formidolosa habere. Itaque censuit PEcuNIM
45쪽
EORUM PUBLICANDAS IPSOS PER ΜUNICIPIA N USTODIIS A
BENDO videlicet 'timens, ne, si Romae sint, aut a PoPularibus conjurationis, aut ', multitudine conducta, per vim eripiantur. uasi ver mali atque scelesti tantummodo in urbe, et non per totam Italiam sint aut non ibi plus possit audacia, ubi ad defendendum opes minores. Quare vanum quidem hoc consilium, si periculum ex illis metuit: in in tanto omnium metu solus nou timet, Neo magis resor mihi atque vobis timere. mare, cum de P. Lentulo ceterisque Statuetis, pro certo habetote, vos simul de Oxercitu Catilinae et de omnibus conjuratis decernere. 'Quanto vos attentius ea agetis, tanto illis animus infirmior orit: si paullulum nodo vos languere viderint, jam omnes feroces aderunt Nolite existumare, majores nostros ''armis rem publicam ex parva magnam secisse. Si ita
res esset, multo pulcherrumam eum nos haberemus quippe socioruna atque civium praeterea armorum utque equorum major nobis copia, quam illis Sed alia fuere, quae illos magnos fecere, quae nobis nulla sunt domi industriti, oris justum imperium, animus in consulendo liber, neque delicto neque lubidini obnoxius. Pro his nos habemus luxuriam atque avaritiam ; publice egestatem, privatim opulentium 'laudamus divitias, sequimur inertiam' inter bonos et malos discrimen nullum omnia virtutis praemia ambitio possidet. Neque mirum ubi vos separatim sibi quisque consilium capitis, ubi domi voluptatibus, hic pecuniae, aut gratiae servitisci eo fit, ut impetus fiat in vacuam rempublicam. Sed ego haec omitto. Conjuravere nobilissum cives patriam incendere: Gallorum gentem infestissumam nomini Romano ad bellum arcessunt: dux hostium supra caput est vos cunctamini etiam nunc quid intra moenia adprehensis hostibus faciatis' Misereamini cense deliquere homines
46쪽
SAL vsor Amtura. . et adolescentuli per ambitionem atque etiani armatos dimittatis. Ne Ista n his uransuetudo et misericordia, si illi arma ceperint, in nriseriam verteti Scilicet res aspera est; sed vos non timetis eam. Immo ver maxume; sed inertia et mollisa animi aliua alium ex pectantes cuneiani Di dis immortalibus confisi, qui hanc rempublicam inis axum saepe periculis servavere. Non votis, neque uppliciis niuliebribus auxilia deorum parantur vigilando, age
do, bene consulendo 'prospera omnia laedunt ubi seCOr
diae te atque ignaviae tradideris nequidquam deos implores; irati infestique sunt. Apud majores nostr , T Manlius Torquatus bello Gallico filium suum, quod is contra imperium in hostem pugnaverat necari jussit atque ille egregius adolescens immoderata sortitudinis morte poenas dedit vos de crudelissumis parricidis quid statuatis, cunctamini 'Videlicet vita cetera eorum huic sceleri OhStat.
Verum parcite dignitati Lentuli, si ipse pudicitiae, si saniae suae, si dis aut omnibus umquam ullis pepercit ignoscite Cethegi adolescentiae, nisi Hierem patria bellum fecit Nam quid ego de Gabinio, Statilio, Coepario loquar quibus 'si quidquam umquam pensi fuisset, non ea consilia de republica habuis.sent. Postremo Patres conscripti, si mehercule peccato locus esset, facile Paterer, vos ipsa. re corrigi, quoniam verba contenuiuis; sed undique circumve ii sumus. Catilina cnm exercitu auribus urget alii intra moenia in sinu urbis sunt hO8tes 'neque Parari, neque consuli quidquam occulte Potest quo magis prope- mmdum. Quare ita ego censem cum nefario consilio
sceleratorum civium respublica In maxuma pericula sene .rit, hique indicio T. Volturcii, et leotorum Allobrogum, convicti confessique sint, caedem, incendia, alia se a ab que crudelia facinora in civis patriamque paravisse Me
47쪽
33 major im, supplicium sumendum. 3LlIl. PostquAM Cato adsedit, consulares omnes, itemque senatus magna pars, sententi Iim ejus 'laudant, 'virtutem a mimi ad coelum serunt alii alios increpames ii 'dos vocant Cato magnus atque clarus habetur sena tidecretuna fit, sicuti ill csensuerat. Sed mihi multa lege ii, multa audienti, quae Populus Romanus, domi militiae que maxi atque terra, praeclara acinora secit, sorte Imbuit attendere quae res mouine tanta negotia sustinuisset. Sciebam, saePenumero parva manu cum magnis legionibus hostium contendissoci renoveram parvi copiis bellRgesta cuni opulentis regibus ad hoc, saepe sortiin e vim lentiam toleravis Res facundia rite cog gloria belli Gallosanie R'manos suishe. in mihi multa agitanti constabat, paucorum civium egregiam virtutem unci a patravisse; eoque sacrum usi divitias paupertas, multitudinen paucistas superaret. Sed postquam luxu atque desidia civitas corrupIa est rursus respublica munitudine sua impera-lartim atque magistratuum vitia sustentabat ac, velitii 'e et parente, muliis tempestatibus haud san quisquam Romae virtute magnus fuit. Sed memoria mea, genti virtute divorsi moribus uere viri duo, M. Cato, et C. Caesar quos, quoniam res obtulerat, silentio praeterira, non sui consilium, quin utriuSque naturam et Ino res, quantum ingenio P Sem aperirem.
LIV. oletua his genus, aetas, eloquentia, prope aequa lia sueres magnitudo animi par, item gloria; sed alia alii Caesar beneficiis ac munificentia magnus a b ti uix mi in uiae Cato. ne mansuetudine et misericordia clarus sectusci huic severitas dignitatem addida rat. Caesar Mando sublevando, ignos indo Cato nihil
48쪽
SALLusmi Catii A. sin altero malis pernicies t illius macilitas hujng constantia linulabatur. AE tremo, Caesar ' animum induxeristis,orare ritum C negotiis amicoruni intentus sua neoegerm nihil denegare, quod dono dignum esset; ibi magnum imperium, exercitum, novum bellam exoptabat, ubi viri is enu Mere posset. At Catoni studium modestiae. --Α maxum 'everitatis erat mon distilis cum
divite, neque lactione cum iactioS sed cum strenuo virtute, euii modesto pudore cum innocente a tinentia cerotabat esse . quam videri, bisnus malebat ita, quo miniis gloriam petebat, eo magis te lebat. LV. POSTQUAM , ut dixi, senatus in Catonis sententiam discessit, consul optumqm fictum ratus, noctem quae ima bat, antecapere, ne quid eo spatio novaretur, 'triumviros, quae supplicium postulabat, parure jubet ipse dis-Posum praesidiis, Lentulum in carcerem deducit idemst cotem per prateiores. Est ociis in carcere, quod
Tulliatiua adpellatur ubi pannulum cenderis ad laevam, circiter duodecim pedes humi lepressus. AEum mu--unt indique parietes atque Muper camera, 'lapideis
muscidiis Vinci sed a inii, tenebri . odori Aeda atque terribilis ejus facies est in euii locum Postqunm densious Lentulus 'qui s praeceptum erat laque gulam Degere. Miu4lle patricius ex clarissuma gente Comi orem qui consulare imperium Roma ha huerat, dignum moribus actisque suis exitum vitae invenit. Iste Cethego,
siatilio, inibinis , C pario eo rem modo supplicium sum
LVI. Dumea Romas geruntur, Catilina e omni copia, quam et ipse ad ius erat, et Manlius habuerat. duas legio.
nes instituit cohortes pro numero militum, αγ--: deinde, ut quisque voluntarius, aut ex sociis in castra venit,a aliter distribuerat ac brevi spatio legiones ' numero
49쪽
40M trimi AHLitta. Mimni explevertit, cum initio non amplius duobus minlibus habuisset. Sed ex omni copia circiter Pars quarta erat militiiribus armis instructa ceteri, ut quemque casus vitana L paros aut lanceas alii diraeaculas sudes portabant. Sed postquam Antonius cum exercitu adventabat, Catilina per montes iter sicere, ad urbem modo, modo in Galliam mersus castra movereri hostibus Occa'sionem pugnandi non dare; sperabat prope diem Usese habituruin, si Roma socii incepta Patravissent. Interea servitia repudiabat, cubus initio ad eum magnae copiae concurrebant, opibus conjurationis Dei simul Midie nasim rationibus existumans videri caussam civium cum servis fugitivis communicaviSse. LVlL Saeo postquam in castra nuncius pera enit, Romae conjurationem patefactam de Lentula, Cethego, ceteris,
quos u Pr meu Oravi. Supplicium 8 vultum plerique quos bellum spes rapinarum, tuti varum rerum studium
a exerat, dilabunturi reliquos Catilina per montis asperos,
magnis itineribus in agrum Pi totiensem abducit, eo consilio, uti per tramite occillic perfugerent in Galliam. At
in Metellus Celer cum iribus legionibus in gro Piceno praesidebat, ' ex dissiculinis rerum eadem illa existumans, quae supra diximus, Catilinam agitare. Igitur, ubi iter ejus ex perfugis cognorit, castra Propere movet, ac ubipsis radicibus montium consedit, qua illi des usus erat finGalliam properanti x Neque tamen Antonius procul aberat; 'utpote qui magno exercitu locis aequioribus uexpeditus in fuga sequeretur. Sed Catilina postquam videt nisiuibus atque copiis hostium sese clausum, in urberes adversas neque fugae, neque 'praesidi ullam spema optumum factum ratus, in tali re fartunam belli tentare, statuit cum Antonio quamprimum constigere. Hiaque, eoncione advocata hujuscemodi orationem habuit.
50쪽
eu timido exercitu in oratione Imperatoris fieri. Quanta cujusque animo amiae, natura, aut A moribus inest. D
tali in pannis sessi my m neque gloria, neque pericula excitant, ne quidquam horterea timor nimi auri. bus obficit. Sed ego vos quo pauca monerem advocavi
vii exussam consilii aperirere, Scitis equidem --,mes; Moedicarius Quam Lentuli viam ipsi cla
dem nobisque attulerit quoque motio dum ex urbe Praesidis opperior, in Gessiam proficisci nequiverim. une δ' quo in loco ius nostrae suxi, juxta mecum omnes nitelle. guis. Exercitus hostium duo. unus ab urbe alter a Ua . tiae: istant diutius in his locis esse, uino animus Grat, stumanti atque Uiarum rerum egestas prohibet. R iocumque ira places serro iter aperiundum est. Qua-Propter vos moneo, ut forti atque parat animo sitim; et,
cum minum libitis, me neruis, vos divitias, decus,ommii mei ina libertatem -- patrium in dextris
portare. Si Incunus omnia nobis tuta comu EB tus abun-
is, coloniae atque ninnicipia patebunt sit metu cesseri- iniis, Milem illa ad usu fiunt neque locus, neque annicus quisquam teget mirem arma non texerit t. rneterea.
lues, non eadem nobis et illis necessitudo impendet: s pro patria, pro luiniate. pro vii certamus, illis pervacaneum est pugnare pro potentia paucorum. Nno audacius adgredimini, memores pristinae virtutis. Licuit nobis, evin summi turpitudine, in exilio aetatem agere: potiariis non tituli Romam minus sis bonis, alienis veste spectare. Ruia illa foeda atque intoleranda ' Iris videiantur, haec sequi decrevistis es melinquere vestis, a disia opus est nenio nise vietor, pacis luminui in Nam in fuga salutem sperare, 'cum arma, quis corpus