장음표시 사용
51쪽
Semper in praeli maxumlini est periculum, ' qu maxume
timent audacia pro muro habetur. Cum vvs considero, milites, et cum secta vestra a iunio multa uino a vi Hioriae tenet Aniuriis, astas, virius vestra hortantur; praeterea neCEsgitudo quae etiam timidos sortis iacit. Nam Maltitudo hostium ne circumvenire queat, Prohibent angustiae. Quod si virtuti vestrae fortuna inviderit, cavete. inulti antinam amittatis neu capti potius, sicuti Pecora, trucidemIni, quam, virorum more PugnRntes cri1-entam atque luculosam victoriam hostibus relinquatis 'LlX. HAEc ubi dixit, paullulum conainoratus, signa e nere jubet atque ''instructos ordines in locum aequum deducit dein remotis omnim equis, quo militibus, e aequato periculo animus amplior esset, ipse pedes e ercitum, 'pro loco atque copiis instruit. ' Nam, uti Planities erat inter sinistros moi tis, et ab dextra rupe 3Pera, octo cohortis in stonis emissiluit: 'res uix Da in subsidio artius collocat. Ab his centuriones omnis lectos, et Uevocatos, praeterea ex gregariis inlitibus optumum quemque armatum, in primam aciem suisducit. C. Manlii- in dextera, Faesulanum quemdam in sinistri paris curare jubet : ipse cum libertis et colonis propter aqvulam'adsistit, quam bello Cimbrico, C. Marius in exedicitii habuisse decebatur. At ex altera parta C. Antonius, pedibus aeger, quod praelio adesse neqvibai, M. Petreio legato exercitum permittit. Ille cohortis veteranas, quas 'uuruli caussa conscripserat, in frontea post eas, cet rem exercitum in subsidiis locat ipse equo circumiens,imuntquemque nominans adpellat, hortatur rogat, uti me. minerint, se commi latrones linermos, Pr patria, pro Iibem, pro aris,iquo secis suis 'emere. Homo milii ritu quod amplius annos triginta 'ribunus, aut praesec-
52쪽
tus, aut lagatus, aut praetor cum magna gloria fuerat, Plerosque ipsos factaque eorum sortia noverat ea com- me mino, intum an ins accendebat. LX. --, rebus omnisin exploratis, Petreius uini signum dat, cohortis paullatim incedere jubet idem facit hostium exercium. Postquain eo ventum, unde ad rei tariis praeliis conuntii posset, maxumo clani in miminfestis signis concurrunt pila omittunt gladiis res geritur. Veterani, pristinae virtutis memores, cominus acriter instare illi haud timidi resistunt maxum vicertatur. Interea Cutilina cum expeditis in prima acie Versari, laborantibus succurrere, integros Pro aucus Marcessero, omnia providere, multum ipse pugnare, saepe hostem serue strenui navitiis et boni imperatoris ossicia simul exsequebatur. Ρ treius ubi videt Catilinam, contra ac ratus erat, magna vi tendere cohortem praetoriam in naedios hostis inducit eos perturbatos atque alios alibi resistentes interficit deinde uir in qu ex lateribus adgreditur. Manlius et Faesulanus in primi Purantes cadunt Postquam susas copias, seque cum paucis relictum videt Catilina, memor generis atque pristinae dignitatis, a consertissumos hostes incurrit, ibique pugnans conseditura
LXI. SED, consecto praelio, tum vero cerneres, quanta audacia, quantaque animi vis fuisset in exercitu Catilinae. Nam fere, quem qirisque pugnando locum ceperat, eum, amissa anima, corpore tegebat Pauci autem, quos cohors praetoria disjecerat, paullo diversius, sed omnes tamen adversis volneribus conciderant. Catilina vero longe a suis, inter hostium cadavera repertus est, paullulum etiam spirans, seroci Miue animi, quam habuerat vivus, in voltu retinens. Postremo ex omni copia,
neque in praelio, neque in fuga, Pusquam ' civis ingenuus
53쪽
capitis. in cuncti suas hostiiunque vitae rota pepercerant . Neque tamen exercitus populi Ro halis his lamaut incruentam victoriam adeptus nam strenuissimas quisque aut occiderat in praesio, aut Mavue viunm alus discesserat. Multi autem, qui de castris, visundi, autum liandi gratia, prodes erant, volventes hostilia cadavera, amicum alii, Pars MIMem, aut cognatum 'periebant: suere lieni, qui lininicos suos cognoscerent lia varie romnem exercitum laetitia, moeror luctus atque gaudia agitabantur.
54쪽
56쪽
Liam JUGURTHINUM. Fuso queritur de natura sua genus humanum, quBa 1m- hecina atque aevi brevis, orte potius, quam virtute re gatur mam commi, repulando neque i. is, aliud. --que praestabilius inveniasci magisque naturae indugiri an hominum, ' quam vim aut tempus deesse. Sed dux atque imperator vitae mortisti in minis est qui, ubi ad glori
am virtutis uia grῆ ssatur, hund se pollens potensque et
clarus est, neque fortunae metu quippe probitatem, imdustriam, alias ariis bonas neque dare, neque eriperei test. Uin captus pravis cupidinibus, ad inertiam et voluptatis corporis pessum datus est 'perniciosa lubidine paullisper usus, ubi per secordiam vires, tempus, remium defluxere, naturas infirmitas accusatur linam quis, que culpam auctores ad negotia trans runt. Quod si hominibus bonarum rerum tanta cura esset, quanto studio aliena ac nita prositura, muliumque etiam periculosa. - tunt; neque regerentur magis, quam regerent casus, et eo magnitudinis procederent, mi pro mortalibus, gloria aeterni fierent. II. NAM, uti gum hon-- co insitum ex anima et corpore, ita res cunctae, ludiaque omnia nostra, cοπο-
57쪽
iis alia, alia animi naturam sequuntur. Ititur iraeclara facies, magnae divitiae, ad hoc vis corporis, alia hujuscemodi omnia brevi dilabuntur at ingenii egregia facinora, sicuti anima, immortalia sunt. 'Postremo, corporis et fortunae bonorum ut initium, finis esta omnia orta occidunt, et aucta senescunt animus incorruptus, 'aete nus, rector humani generis ' agit atque habet cuncta neque ipse habetur. μο magis pravitas eorum admiranda est, qui dediti corporis gaudiis, per luxum atque ignaviam aetatem agunt ceterum ingenium quo neque melius, neque amplius aliud in natura mortalium est, 'incultu atque secordia torpescere sinunt cum praesertim tam multae variaeque sint gartes animi, quibus summa aritudo paratur. III. εκυ 'ex his magistratus et imperia, postremo 'omnis cura rerum publicarum minume mihi hac tempes tate cupiurida videntur quoniam neque virtuti hono datura neque illi. quibus per iraudemjus suit, uti, aut eo malis honesti sunt. Nam vi quidem 'gere patriam aut
'parentes, quamquam et possIs, et delicta corrigas, tamen importunum est cum praesertim 'omnes rerum mutationes caedem, fugiun, aliaque hostilia portendant stus tra autem niti, neque aliud Natigando, nisi odium, quaerere, extremae dementiae est nisi sorte quem tithonesta et pernici lubido tenet, potentiae Paucorum decus atque libertatem suam 'gratificari. IV. CETERuM ex aliis negotiis' quae ingenio exercentur, in primis mam usui est memoria rerum gestarum:
erius de trinis quia multi dixere, praetereundum puto; Simul, ne, per in Menuam, quis existumet, memet, ritudium laudando, extollere . Atque ego credo fore qui, quia decrevi procul a republica aetatem agere, tanto tamque utili labori meo nomen inertiae imponant 'erte, quibus
58쪽
sinouum industria videtur, inuare plebem, et conviviis gratiam Maerere. Qui, si repultaverint, et quilius ego rumporibus magistratus adeptus sum, et quales viri idem adsequi nequiverint, et postea quae genera homimam in senatum pervenerint profecto existumabunt, me magis
merito, quam ignavia, audicium animi mutavis 8e, majusque conrinodum ea si meo quam ex aliorum negotiis, reipublicae venturiun. Num saepe audivi. ma umina, Scipionem, praeterea civitatis nostrae praeclaros viros solitos ita dicere, cu MAIORUM UdAGINE SINT IM reo, maeas eriri dare sim asinu AD Rτυτεα AecκNM 'Milicet non serim illam, neque figuram,oniam vim in sese haberes: Ed memoria rerum gestarum, eam
flammam egregiis viris in pectore crescere, neque Prius se dari, quam virius Horum semam atque gloriam adaequa verit. At contra, quis est omnium 'mis moribus, quin diavitiis et sumptibus, non probitate neque induεtria cum majoribus suis contendat ' etiam hoaunes novi, qui antea per Hirtutem soliti erant inlitatem antevenire, lartim ei 'or latrocinia potius quam bonis artibus ad imperia et honores nitunturi proinde quasi praetura et consulatus, atque adico Mairilis modi, per se ipsa ebo, ma vivifica sint, at non viperinde ab antur, ut eorum qui sustinoni virtus est. Verum reo liberius altiusque processi, dum
me ei liasis rura piget taedetque nunc ad inc' uineum auguruin, rege dumidarum gessit Primum, quia manum et atrox, suamque victoria suit dein, quia tum
primum superbiae nobilitatis obviam itum est quae contonii, dirina et humana cuncta permiscuit eoque mor-
με processit, uti tudiis ilibus bellam atque stitis Italiae snem saceret. Sed Priusquam hujus modi re
59쪽
s, vsetii JimumΠΑ. initium expedio, 'pauca supra repetam quo ad cognoscendum, omnia illustria magis mugisque in aperto sint Bello Punico secundo, quo dux Carthaginiensium Hannibal, vos magnitudinem nominis Romani italiae opes maxum adtriverat, Masinissa, rex umidarum, in inlicitia receptus a P. Scipione, cui postea Africano cognomen ex virtute suit, multa et praeclara rei militaris sicinora feceratri ob quae victis Carthaginiensibus, et capto Syphace, cujus in Africa magnum atque late imperium valuit, populiis Romanus, quascumque urbis et manu ceperat. 'hegi dono dedit igitur amicitia Masinissae bona atque honesta nobis permansiici imperii vitasquo ejus finis idem fuit. Dein Micipsa filius, regnum solus obtinuit, Mastanabale Gulussa, fratribus, morbo ' sumtis. Is Adherballam est Hismpsalem ex sese genuit Jugurthamque, Mastanabalis fratris filium, quem Masinissa, quod ortus ex concubina erat, privatum reliquerat, eodem ulla quo liberos suos domi habuit. VI. Qui ubi primum adolevit Pollens viri hugi decora facti, sed mulio maxume Mnio validus, non se 'luxu, neque inertiae corrumpendum dedit; U, uti mos gentis illius est, equitare, jaculari, cursu cum aequalibus certare : et, cum omni gloria anteiret, omnibus tamen carus
esse : ad hoc, Pleraque tempora in venando agere leonem atque alias seras ' Primus, aut in primis ferires plurimum sacpio, minumum ipse de se loqui. Quibus rebus Nicipsa tametsi initio laetus fuerat, existumans virtutem Jugurthae regno suo gloriae fore. tamen, postquam hominem ad Iescentem, exacta sua aetate, parvis liberis, agis magisque cresςere intellegit, Vehementer negotio permotus, inina cum animo suo vinebat. Terrebat natura mortalium, avida imperii, et maeceps ad explendam animi cupidinem: praeterea opportunitas suaeque et liberorum
60쪽
aetatis quas etiam mediocris viros spe praedae transvo Sos agit ad hoc studia Numidarum in Iugnrthal a tensa ex quibus, si talem virum interfecisset, ne qua seditio, aut bellum oriretur, anxius erat. VII. His dissicultatibus circumventus, ubi videt, neque Per vim, neque insidiis opprimi posse hominem tam acceptum popularibus ; quod erat augurtha maim promptus et adpeton gloriae militaris, statuit evin oriectare pe-
Ticulis, et eo modo sortunam telitare. Igitor bello Numantino, Micipsa cui populo Roniaiu equitum atque Peditum auxilia mitteret, sperans, vel 'ostentando viri tem, vel hostium 'saevitia, siciis occasurum, praefecit Numidis quos in Hispaniam mittebat. Sed ea res longe aliter, ac ratus erat, evenit. Num augurtha, ut erat 'inpigro atque acri ingenio, ubi naturium in Scipionis , quitum Romanis imperator, et 'morem hostim cognovit; multo labore, multaque cura, Praeterea modestissumet reaido, et saepe ovium eundo periculis, in tantam aritudinem brevitem enerat, ut nostris vehementer carus. Numantinis maxumo terrori eqset. Ac sane quod dissiciu mum in primis est, et praelio strenuus erat, et bonus misesilies quorum alterum ex providentia in inretii alie uex audacia temeritatem 'adserre plerumque solet igitur imperator omnis sere ' res asperas e Iugurtham
et gere, in uminis babere 'Mugis inagisque in dies ampl-ti quippe cujus neque consilium neque inceptum ullum frustra erat. Huc accedebat munificentia animi, et ' ingenii sollertia, qui rebus sibi multos e Romanis similiari amicitia conjunxerat. VIII. A tempgstate in exercitu nostro suere complures, no i atque nobiles, quibus divitiae bono honestoque
Πpotiores erant, factiosi, domi potentes, rapud socios murim , quam bonesti qui usurinae non mediocrem an