장음표시 사용
91쪽
SALLusTII JUGURTHA. XLV . INTEREA Jugurtha, ubi, quae Metellus agebat, ex nunciis accepit simul de innocentia ejus certior Romae factus, dissidere suis rebus, ac tum demum voram dedi lion om facere conatus est. Igitur legulos ad consulem cum suppliciis mittit, qui tantummodo ipsi liberisque vitam peterent alia omisin dederent populo Romano. Sed Merullo jam antea asperimentis cognitum erat gonus umidarum infidum, ingenio mobili no vn mim rerum uvidulo.
Itaque legulos alium ab alio divorsos adgreditur Rc, paullatim mentando, postqv m opportunos cognovit, multa pollicendo persuadet. vii Iugurtham maxume viuum, sicii parum procedat, necatii sibi tradorent: '' et rum Palam quae ex voluntate serent, regi inciari jubet. Deinde ipse paucis diebus, intento atque insesto exercitu, 1n uinidiam proesidit ubi contra belli iaciem tuguria Plena hominum, pecora cultoresque in agrisci ex oppidis et mapalibus praesecti regis obvii procedebant, parati frumentum dare, commeatum portare postremo omnia, quae imperarentur saceres. Neque MetelIus idcirco minus, sed pariter ac si hostes adessent, murtito agmine incedere, late explorare omnia illa deditionis signa ostentui credere, et insidiis locum tenturi. tuque ipse cum e peditis cohortimis item sutiditorum et sagittariorum de Iecta mauu apud prinins erat : in postrem C. Marius legatus cum equitibus curabat in utrumque lutus auxiliarios
equites tribunis legionum et praesectis . ortham disperitiverat, uti cum his permitati velites quacumque accederent, equitatus hoμtium propulsarent. Nam in Iugurtha tantus dolus, tantaque peritia locorum et militiae erat, is, absens an praesens, pacem, an bellima gerens, periaciosior esset, in incerto haberetur.
XLVII. ERAT haud longe ab eo itinere, quo Metellus P mbat, indum Numidamim nomine Vaga, Tumii
92쪽
i Here, et mercari consueverant Italici generis multi mortales. 'Huic Consul, simul tentandi malia et oppe riundi, si paterentur opportunitates loci, praesidium in Posuit praeterea imperitvit rumentum, et alia, quae
hallo usui 'forent ratus id, quod res monebat, ' frequen- timn uallorum et commeatuum juvaturam exercitum,
et jam pacatis rebus munimento ore inter baec negotia Iumrsu impensius modo bigatos supplices mittere, pacem
Urnreri Praete suam liberomamque vitet m. Omni i Metello
dedere. item, uti priores, consul illectos ad proditionem domum dimittebat regi pacem, quam postulabat, neque a uere, neque polliceri, et inter eas moras promissa legatorum Exspe ture.
XLV lil. usustet M ubi Metelli dicia cum iactis compο- auit, μὰ suis artibus enim anim vortit quippe cui
vectis pax nunciabatur, ceterum re bellum asperriamum erat, urbs maxuma et HieIrata ager hostibus Cognitus, nimi popularium tentatici coactus remam necessitudine, si tuit armis ceriure. Igitur explorato hostium itinere, in spem victoriae adductus ex opportunitate loci, 'quas maxumas copia Potest Omnium generum PnIat ac Per tramites occultos exercitum Metelli antevenit. Erat in ea parte Numidiae, quam Adherbal in divisione possederat, flumen oriens a meridie, non ine Muthul ; a quo aberat mons serme anilii passuum xx. -tractu Pari, quaslus ab natura et humano culturi sed ex eo medio quasi collis oriebatiir in immensum pertinens, vestitus oleastro ac mirietis, aliisquo generibus arborum, quae Vlium arido atque uri 'o' si nuntur. Media autem Planicies deserita penuria mirixe, praeter flumini propinqua loca ea 'consita arbustis, pecore atque cultoribus frequent an-
93쪽
SALLdsTI IUGURTΠΑ. XLIX. Ini Tun in eo colle quem 'transvorso itinere, porrectum docuimus, augurtha, NXtenuata suorum acie,
Onsedit elephantis et pari copiarum pedestrivi Bomilebat priuesecit, eumque edocet, quae ageret: ipse propior montem c im omni equitatu 'pedites delectos collocat dein singulas in iis atque manipulos circumiens monet atque is testatur uti memoles pristinue virtutis et victoriae sequo rcgnumque suum ab Romanorum ataritia defendantri cum his certamen fore, quos antea Victos sub iugum miserint: ducom illis, non unimuin mutatum quae ab imperatore 'decuerint omnia suis pro suis 'locum superiorem uti prudent g cum imperitis, ne pauciores cum pluribus, aut rudes cum bello melioribus manum Consererent: proinde parati intentique esseni, signo dato, R .manos invadereri illum diem aut onmis labores et vic
torias conficinulti rum, aut affumarum aerumn Brum mi
tium fore.' Ad hoc viritim, ut quemque, o militaresacinus, pecunda aut honore extulerat, commonefacere beneficii sui, oleum ipsum bilis ostentatrici postreino, pro cujusque ingenio Pollicendo minitando obtestando, alium ullo modo Excitares cum interim Metellus ignarus hostisum monte degrediens cum exercui conspicatus primo Atinius, quidnam insolita acies ostanderet nam inter virguli Voqui'umi lac lue consederant neque Plane occultati humilitate arborum, et tamen ineerti, quidnam esset; vin natura laci, tum dolo ipsi atque signa militari. obscurati) dein brevi cognitis insidiis, paullisper agmen' 'constitit : ibi η commutatis ordinibus, in dextero latere quod proxumuin hostis erat 'riplicibus subsidiis acient instruxit: 'nisi manipubis unditores ei sagittarios perti r equitatum omnem in cornibus locat ac pauca Pro tempore milites hortatus aciem, sicuti inst xerat, rans
vorat principiis, in sinum deducit.
94쪽
madvortit, veritus ex anu tempore et inopia aquae, ne
siti conficeretur exercitus, Rutilium legatum cum expedi- si cohortunis et parte equitum praemisit ad flumen, uti locum castris antecaperet existumuis hostis crebro impotii et transvorsis praeliis iter suum remoraturos et, quoniam artius diffiderenti lassitudinem et sitim milituin tentaturos. Dein ipse pro re atque loco, flauti monte doscenderiit, paullatina procedere murium post principia haberes ipse cum sinistrae alae equitibus es e. g. mine principes facti erant. in augurtha, ubi extremum agnaen Meteili primos suos praetergre m videt, praesidis' quasi duum minium peditiun molem oc pat, qua Metellus descenderat; n lori cedentibus advorsariis receptui ac post muniment soret dein, repente signo da io, hostis invadit. Numidae alii 'postremos caederes parsa sinistra ac daxtera tentare : usensi adesse utque ingl 'e omnibus locis Romanorun or line Contu bares; quorum
etiam qui firmioribus animis obvii hostibus suerant, ludificati incerto pruelio, ipsi modo enutius sauciabantur, ne- quo contra feriundi aut miniam conserendi copia erat. Intea jam docti ab augurtha equites ubicumque Romanorum turba insequi coeperui, non consertim, neque iis unum sese recipiebant sed ullus alio quam mouitio di vorsi. est numero priores, Si ab Persequendo hostis de terrere nequiveIunt disjecto ab tergo, ut lateribit' e-cumveniebant: in opportunior fug e collim imui ei 'ibi suerant. , vero consueti Numidarum o mi taediaevitiae
il. ετ v M sacies totius nemii varia, incerta, Asida atque Ose ilis is persi a suis ora cedere, M. Me qui nequo 'ης' - neque ordines obaervam ubi
95쪽
que pericidiim eperat, ibi Haistere ac propium et M. ma tela, equi, viri, hostes, si es Permixti nihil consilio, neque hi xio si forc uita ruere. Itaque inultum Denique onaesidiis labore et aestu languidis, Mesellus ubi videt Numidas minus instare, paullatim milites in unum Mucii,ir lines rerutiu et collonis Iegionarias quatuor ad uni pedites uisibin collac ρι - - mum pars superioribus locis sessa consederati Si-I omine, hortari
milites, ne descerent, neu paterentur hostis sugientes neque uis casti a esse neque minimentum ul- Diti quo laedentes tenderehc in armis omnia sua ' Sed ne Iugurtha quidem interea quietus circumire hortari, renovare Praelium et Ipse cum delectis tentare omnia: subvenire suis, ossibus dubiis instare, quo firmos cog--verax, emtuus pugnando retinere. LII. Eo modo inter se duo imperatores summi viri, certabant; ψη Pares ceterum opibus disparibus. Nam issetello virtus militum erat locus advorvus augurthae alia omnia praeter milites opportuna. Denique Roma, ni ubi intellegunt, neque sibi perfugium esse, neque ab hoste copia i pugnandi fieri, et jam die vesPer erat 'M-- .con', sicuti praeceptum uerat, evadunt. Amisso loco, Numidae usi sagatique pauci interiem plerosque velocitas et Iegio hostibus ignara tutata sunt intctrea
Bomilcar, quem elepitantis et parti copiarum pedestrium pri es tum ab augurina supra diximus, ubi eum Rutili
Praetergressus est, paullatim suos in aequum lactim ded cit ac dum legatus ad flumen, quo Praemissus Erat sestinaris pergit quietus uti res postulabat aciem exornat:
neque remiuit, quid ubique hostis teret explorare. Postquam Rutilium consedisse jam et riuuitu, vacuum a mi, si iique Vex Jugurthae praeli clamorem avse-
96쪽
ri veritus ne legatus, cognita re laborantibus guis auxili foret, aciem, Quam dissidens virtuti militum arto stasetuerat, quo hostium itineri obficeret, latins porrigo eo, qua hia illa ad Rutilis eastra in Medit.
Llia. ROMA si ex improviso pulvelis vim magn: m animadvortunt, nam inprospeetum ager urbinus e insitus prohibebat. Et primo rati unum aridam vani agitari:
post ubi aequabilem manere. Et, .icuti acies movebatur, magis magisque adpropinquare vident, cognita re, Properantes arma capiunt ac pro castris, sicuti imperabatur, consistunt Dein te, ubi propius ventuin utri die magno clamore 'coii cura unt. Numidae tantummodo remorati,
dum in elephantis auxilium putant; postquam impeditos senis ar mi , atque ita disjectos circumveniri vident, fugam si nuci ac plerique a ociis amnis, collis, aut no iis .iae jam derat auxilio integri heunt. Elepli antiquatuor capti, reliqui omnes nunM'ro quadraginta, interserat. At Romani, quamquam itinere atque opere casu mn et praelio Vsessi lassique erunt; tanaen, quod Meteis Ius amplius opinione morabatur, instructi Intentique obviam procedunt diam dolus Numidamim 'nihil languidi, neque remissi patiebatur. Ac primo, obscura nocte, postquam haud procul inter se emit, strepitu vehit hostes
'adventarent, alteri apud alteros formidineu simul, et tumultum faceres et paene imprudentia adnussum 'saciniis
miserabile, ni utrimque praenusini equites rem exploravi sent. Igitur pro metu repente gaudium exorium, milites alius altim laeti adpellant acta Edo Ent atque audinnte sua quisque sertia iacta ad coelum serre. Quippe res hu-- e iis sese habent in Victoria vel ignavis Diriari li- vomui res etiam bonos detractant. LIV. METELLus in isdem castris quatriduo moratus, 'meis cum cura rescit, meritos in praeliis more mili-
97쪽
as hortatur, ad cetera, qeae levia sunt parem animum gemuit pro victoria satis jam pug intuli, reliquos labores pro praeda re Tamen interimis an uas et filios opportimos, augurtha ubi gentium, aut quid agitaret, cum Paucisne esset, an exercitum haberet, ut sese victus gereret exploratum misit. At ille sese in loca saltuosa et natura munita receperat ibique cogebat exercitum numero hominum ampliorem, sedi betem inficinumque Rgra ac Pecoris magis, quam belli cultorem id ea gratia eveniebat, quod praeter regios equites, nemo omnium Numidarum ex fuga regem sequitur; quo cujusque animus
fert, eo discedulit nsque id itastiti uni mili illi erili Icitur :
lita se mores labent. Igitur Metellus ubi videt regis etiam tum animum 'serocem a benim renovari, quod, nisi ex illius lubidine, geri non posset praeterea iniquum Certamen sibi cum hoSubias minore detrimonio illos vinci, quam suos vinceres; statuit non Praeliis, neque acie .edadio more bellum gemiudum itaque in Numidiae loca opulentissuma pergit, agros vastat, nisita castella et oppida. temere munita aut gilis Praesidio Capit incenditq Ie, puberes intersci an bet alia omnia militum praeda esse.
Ea semidine multi mortales Romanis devit obsides se mentum es vilia qua usui serent adlatim praebiti ubi
gotia multim is quam pruelium male pMnatum ab su- in regem terrebant quippe reui spes omnis in fuga sita, sequi cogebatur; et qui a loca defendere nequivorat
in alienis bellum gerere. Tamen 'Rex copia quod optumum vidsebatur, consilium capitu exercitum plerumque
in isdem locis opperiri jubet; ipse eum delaciis equitibus Metellum sequitur nocturnis et 'aviis itineribus ignoratus Romanos Palautis repente adgreditur eorum Ple,
98쪽
rique inermes cadunt, multi capiuntur; nemo omnium intactu prosigit et Minido prius, si in ex castris su veniretur, sicuti jussu erant, in proxim- collis discedunt.
LV. INTERi Romae gaudimi ingens ortum, unius Metelli rebus: 'ut seque et exercitum more monigereret in advore loco victor tamen virtutemisses; hostium agro potiretur augurtham mugnificum ex Aulii secordia, spem sitis in solituditis, aut ruga coluisset ha
sollicita de belli eventu agere iam de Metello Praeclara Igitur eo intentior ad victoriani niti, -- minis modis sistinare .cavere tamen, necubi hosti oppo tunus fierestri meminisse post gloritim invidium sequi ita quo clarior erat, eo magis animi anxiusci neque Post in sidias Iugurthae, emiso exercitu praeliari miminento, aut pabulo opus erat, cohortes cum omni equitatu 'praesidium agitabant exercitus Τpurtit ipse, reliquos IIarius ducebat. Sed igni magis, quam praeda uer vastabatur. Duobus locis, haud longe uter se, castra siciebant ubi vi opus erat, cuncti aderant ceterum, quo sum atque sermido intitIs crescerent divorsi gebant. Eo tempore Iugurtha per collis sequi tempus, aut locum umquaeremo qua venturum uniem audierat pabulum et aquarum sontis, quorum penuria erat, corrumperela modo so Metello, interdum Mario ostendereri postremos in
ne tentare, ac statim in collis regredi ruisus aliis post aliis unitari neque praelium sicere neque otium patici tantummodo hostem ab incepto retinere. LVI. ROMANus imperator, ubi se dolis seligari videt, neque is bone copiam pugnandi fieri, urbem ni nam, et in ea parte, qua sita erat, meni reges, nomine Narnam,
99쪽
s ida innui 'munetna. statuit obpugnare' abus id, quod negotium poscebat, Iugurtham laborantibus suis auxilio venturum, Ibique praelium sere. At ille, quae paraba , a perfugis edoctus, magnis itineribus Metellium antevenit; oppidanos hortatur, moenia defendant, additis auxilio perfugis quod genus ex copiis regis, qui 'sinere nequibant, firmissumum. Praeterea pollicetur, in tempore semet cum exercitu admre. Ita compositis rebus in loca quam maxume occulta discedit, ac post paullo cognoscit Marium citin Ereci, umentatum cum paucis cohortibus 'diccam missum quod oppidum primum omnium post malam pugnam ab rege desecerat Eo cum 'dilectis equitibus noctu pergit, ei jam egredientibus Romanis in porta pugnum iacit simul magna voce Siccenses hortatur, uti cohorticu tergo circumveniant sortunam praeclari cinoris casum dare si id fecerint, postea sese in regno, illos in libertate sino metu aetatem aucturos.' Ac, ni Marius signa mi r 'st, atque evadere oppido properavisset, profecto iuncti, aut magna pars Siccensium fidem mutavissent tanta mobilitate sese Numidae agunt. Sed milites Jugus in paullisper ab
rege gustentati Postquani In Ore VI ho Ste urguent, Paucis amissis Profugi di8cedunt.
LVII. Manius ad Zamam pem enite id oppidum in campo situm, magis 'opere quam natura munitum erat; nullius idoneae rei egens armis virisque opulentum. Igitur Metellus pro tempore atque a o paratis rebus, cuncta moenia exercitu circumvenit legatis imperat, ubi
qui8que curaret detride, signo dato, undique simul clamor ingens oritur et neque ea res Numidas terret; 'insensi inteniique ne tumuli manent praelium incipitur . Romani, pro ingenio quisque pars eminus glande aut lapidibus pugnaro alii succpdore ac murum modo Sub-s exu, modo scalis Ugredi: cnpere praelium in mani a
100쪽
ncere. Contra ea oppidani in proxumos saxa volvere sudes, pila. praeterea me et sulph ire taedam mixtam, ardentia mittere sed nec illos, qui procul manserant, imo animi gatis muniveratri nam plerosque acula tormentis, aut manu emissa volnerabant parique periculo, sed se reis impari boni atque ignari erant.
LVIll. Dua apud Z;imarn sic certatur, tigi illi EX Hn- Proviso castra hostium cum magna manu invadit; remissis, qui in praesidio erant et omnia magis quam praelium exspectantibiis, portam irrumpit At nostri, opentino
metu perculsi, sibi quisque pro moribus consuluntri alii sugere, alii arma capere ma na pars volnerati, aut occisi. Ceterum ex omni multitudine non amplius quadraginta memores nominis Romani grege facto locum cepere, paullo quam alii editiore inci neque inde N Xurn v d Pelli quiverunt; sed tela ininus missa remittere, pauci pluribus minus frustrati sin umidae propius accessissent ibi vero virtutem ostendere ei eos nxuma vi caeder , unde I iitque iugn re interim Metellus, cum acerrume rem gereret, clauiorem hostilem ab tergo accepit dolo converso equo animadvortit, sugam Mad se vorsum fieri quae res indicubat opularis osse. Igitur equitatum omnem ad castra propere mittit, ac statim C. Alarium cum cohortibus sociorum eumque lacrumans, po amicitiam perque rempublicam Mecrat ne quam contumeliam remanere in exercitu victore neve hostis inultos abire sinat ille brevi mandata essicit. At Iugiirtha navisinienio castrorum impeditus, cum alii super viii 'um praecipitarentur, alii in langustiis ipsi sibi propcrantes obficerent, munis missis, in loca munita sese recepit. Metellus, infecto negotio, postquam nox aderat, in castra eum exercitu revortitur.