Alberti Pii Carporum comitis illustrissimi, ad Erasmi Roterodami expostulationem responsio accurata & paraenetica, Martini Lutheri & asseclarum eius haeresim vesanam magnis argumentis, & iustis rationibus confutans

171쪽

AD Erasmi Epistolam re illa Ioannis Chrysostomi qua gris nunc ututur.pariter ec illa Armenioru,Maronitam, Calilaica lingua conscripta. Pr terea Iacobitaru,Abbascinoru,dc caeloro' id genus propriis Patriarchis parcitur ipse tamen

ita execratur missam sacrificiti,ut non vereatur sacrilego ore dicere,Sathana ipsum,eu ritu adinventasse,nes

lami blasphemia a condito orbe huic coparandam a quocul impio fuisse prolata: detestabiliusq; loge esse hoc sacrificii genus vitulis aureis, quos erexit Hiero boam Rex Israel populo adorados:maledicto'; ecditos Idolatras eise,quotquot eo more sacrificant, nullus scelus,cu hoc piaculo coserri posse, loge plus ab ominado,a omnia lupanaria,cucta adulteria, homici dia,furta,ec latrocinia: dc hs cia potius esse sereda qmissarum sacratissimaruvium. Ita I penitus exteriri nadii esse dc aboledu:Couersusq; ad eos a Repu.administrat, illis seuetissimu diuinu iudiciu cominae,nisi essecerint,vi h c summa blasphemia prorsus tollae, e ciuitatibus qbus prςfecti sunt: quo etia in sermone homo medacissimus,ad maiore cocitanda inuidia,fab la prorsus inane a se impudentissime conficta narrate ab illis autem quos ea calumnia criminatur,ne cogi tatam quidem, fratres videlicet minores magnum au. ii pondus Pont Maximo dedisse, ut eis permitteret in catalogo sanctorum, qui in canone recensentur, Ido

lum suum, csic enim sanctum Fraciscum per derisum appellat I recenseret sed nefarii hominis malignitas,

versutia, dc impietas tam clare patet hoc in sermone.

verbis singulis, ut sit admirandum posse quenil qui a

172쪽

Ium audient, aut legerit, de Ipsius fraudibus M sum/ma iniquitate dubitare, ladeo in singulis verbis scelestissime nugatur,omnia carpit atq; detorquet & sic eludit,ut n5 cocionator disertus, sed puer sophismati, bus,ta captiuculis inepties esse videatur. Tata autem malignitate M impietate omnia proseri, ut neseia quo 'modo se potuerint cotinere audiete; si modo pias,vel saltem sanas habebant aures, quin mox facto impetue suggestu deiicerent,dc blasphemantem, manibus dodentibus dilacerarentiquibus blasphemiis importunia dc indignissimu es et quicq respondere, quia nimis friuola ta inepta sunt,quae in mediu adducit,ut nec dignus sit, cquemadmodu Hieronymus de Eluidio dis

xi ut in eis vincatur. ne detur eidem occasio rur sus magis ac magis blasphemari. Vt enim vetuit,qd

in libro Regu habetur,Ezechias Rex Iudae, ne quicqresponderetur a populo Hierusalem impio ae blasphemo Rapsaci Regis Assyriorum Senacherib duci, sed tacere iussit, auditis eius blasphemiis, ne magis ille blasphemaretiita in his infandiLimis cum impiissimo

videtur esse agedum.Exclamat tamen ipse,vociferati tanta contentione, eo in sermone, sperans saltem stre pitu inanium verborum persuadere posse: ut circu latorem quendam, & pharmacopolam,sua pseudoantidota, magna voce, re praedicatione venditantem,ta

garrulante videre,ec audire, tibi videaris potiusq do

orem conesonantem.

De votis aute nucupatis, quibus holas omnipoteti DDeo se spote astringusiquet scelestimus homo penitus

173쪽

Ad Erasini Epistolam

sustulit non est alienu aliqua commemorare, cum de iis liceat,ore non polluto disserere. Quo in loco illud primu me vehementer admirati profiteor,hoc tam impudenti,dc turpi dogmate a Martino Pnuciato, queqfuisse paulo modo prudentiore qui de ipsius perfidia, furoreq; ec impietate posset dubitare.Tollit enim proculdubio omnem conuictum humania,Omnem vitam

politicam,omnia commercia, qui pollicitis stari non vult,qui fidem dc promissa non obstringere cofirmat, qui decernit illa negligeda esse dc infringeda,quae nolim hominibus sed oc olpoteti Deo castissime religiosissimel promissa sunt.V et cogitare profecto difficillimu est,qua saltem apparenti ratione,quove testim nio scripturarum dueius Martinus tam execrandum scelus pronuciare sustinuerit,prorsus aduersum lactis literis tia si illi permitteretur illas ut luberet distore quere Scripturςnaq; in expresse suadent vovere,pr cipiutq; cocepta vota persoluere, ut calumniae nullus locus relinquatur. Uouete,inquit Psalmus,lc reddite domino deo vestro vota vestra. Et rursus. Vota mea domino redda in conspectu omnis populi eius.Et ite rum .Redda tibi vota mea,quae distinxerui labia mea.

Et illud in Numeris. Si quis viroru votu voverit Gonon faciet irritu verbulau.Et illud Deuter.Cum voveris domino non tardabis reddere, quia requiret illud dominus,et si moratus fueris reputabitur tibi in pe catum: Si noluetis polliceri absq; peccato eris et quod autem semel egressum est de labiis tuis obseruabis,dcfacies sicut pro inlita propria voluntate N ore tuo,

174쪽

' Responsio. .LXXXV.

locutus es domino deo tuo. Quid aperti' dici posset Et illud Ecclesiast. Si qd vovisti Deo,ne moreris redinderet displicet enim ei infidelis ec stulta promissio .

Quodcunq; igitur voveris ,reddet Multoq; melius est non Vouere,' post: Votum promissa non reddere.H testimonia tam expressa,tam explicita sunt, ut cavillationi nullum locum relinquant,nec glossam aut interpretationem patiantur.Reserunt dc sacrae literae plotima exempla sanctorum,qui vota conceperiat, ac illa persoluerunt. Vovit Iacob cu peregrinaretur se deci mas oblaturu domino,& pr stitit. Concepto Voto populus Israel, qui antea fuerat profligatus a Rege

Harad Cananei,victo iam consecutus est,ic urbes Vt

promiserat,deleuit. Uouit Iephte dux populi re profligauit populu Amon, ec filiae unigeniis fecit sicut v

uerat. Uouit uxor Alchans si conciperet filiu cosecra/turam se eum domino, cocepit Samuelem dc tradidit domino. rmisit David Absalon recedere a se,ut v ta quq concepisse dixerat,redderet domino i Uouerutvectores cu tona ex Tharsis ciuitate profecti,vovit ocipse cu a Ceto deuoratus esset in ventre eius.Uouebat Nazarei quu se consecrabant domino. Plurimς leges institutae sunt in scriptura, quς de votis mentione fa ciui lamat ProuerbioF author:Victimas Deo vovi, hodie reddidi.Et rursus .Ruina est homini vota retra ctare.Meminit votorum Esaias, Hieremias, Nahum, Malachias, dc scriptura passim de votis agit ac loquitur. Attamen hic egregius scripturarum cultor, qui nihil recipiedum preter eas censet scripturas, easdel

175쪽

Ad Erasini Epistolam

patentes ει claras esse pr dicat, qui glossas omnes interpretationes sanetom reiicit, aduersus hςc euidentissima testimonia scripturarum quae neq; ad iudicia, neq; ad c rimonias pertinent imperiosissime vota inofringit,nulla scriptura nixus ,sed sola Luciferi authoritate cofirmatus . Itaq; contionator prςcipuus diuinae legis, libertatisq; Christianae assertor, ut Christianoscino liberos reddat,a voto ι vinculo absoluit. Immo vero ut magis suaderet qd sermone docuit,ope inter primos ipse perfecit.ne mi Geplo doceret e verbo. Abiectis nas votis solenibus,quibus obstringebatur instatutisq; viuedi in quibus tot annis Psessus vixerat. abnegato p Augustino patre, animo abnegato Chri/sto Christu em abnegat, qui ei soleniter Pmissa,no affectu aliquo viedis,nec inscitia abduetiis, sed sciens acvoles impudeter abnegat reddere,& fide pfringit)vxore duxit pulcher maritus cstibatui asti ictus. Et ut sceletis nihil relinqret pariter astricta voto castitatis, virgine sppe sacrata duxit,ne solus incestare Quasi veritus ne si ipse sacratus Plana cotingeret pollueree. Nu igitur hic,verus Israelita celandus est in quo do Ius no sit An iuxta redeptoris nostri documetu,ex fructibus ipsi' existimadus Stupesco referes turpissima scelera q tibi Erasine loge notiora sunt Q mihi,q Ger mania incolis, in qua his nouis ritibus Plutoni sacrisi catur,in qua perfractis claustris,profanatis coenobiis sacraria virginti,dc viroru cotinetia, ac c libatu professorum,quasi reseratis ergastulis seruoφ pollui, libidi nari, scortari,incestari piuisit mo vero persuasit,praefl

176쪽

Responsio. . M.LXXXVI. ctenus nuptiam re coiugi .stuptis,& incestibus factilegiu coluxit. Quisq ne nisi omino a religioe auersus, a sensu rationis delenus fuerit,inta indignitate ferre posset Quis ta barbarus est,ta ferus,in vitiis omnib' obrutus,q h c Pbare possitGentiles certe tale piaculu nequaq pertulissent. Neq; em ignoramus si saeuas ollim poenas virgines Vestales dabant apud Roma AEnos,m violatς pudicitiae covinceretur: Christiani t me apud Germanos pala dc soleniter,hse fieti permictui eo faciunt,si tamen Christiani sunt censendi, qui a catholica ecclesia desecere,ec non potius hςretici pereditissimi.gloriae Christi impudenter illudentes . Hic

ego non video turpis Lutheri libido quem colorem valeat huic flagitio praeledere,qua stropham inexcolationem reperire . Nam quod nonnulli aiunt, a Lothero vota dissolui ac tolli propterea i incaute nu cupata fuisse existimet, cum rem faetii impossibi. lem, ec quam nec seruare iis qui se votis astringunt

expediat, suscipiant. Quid absurdius dici potest osordes, o coenum, o stetidissimum lutum. Ergo ne salacissima bellua seruare continentiam, colere pu/ .

dicitiam tibi non difficile modo, sed impossibile vi detur, minimes expedire At Hieremiae dc Ezechieli prophetis, Ioanni Baptistae,Ioani dc Iacobo Apostolis . virginitate insignibus, Pauloq; caeterist Apostolis. postq ad Apostolatu vocati sunt,Mariae virgini Dei parae, sanctissimo aeius Ioseph sponso, qui perpetuo pudicitia coluit ut testatur Hi eronymus)Christo de spiritui sancto risu possibit visu expedire. Si em cuti,

177쪽

Ad Erasini Epistolam

nenter uiuere,c libem vitam ducere impossibili esset. non ea verbo oc exemplo suasissent,nuna tatu laudasesent, dc comprobassent.Sed profecto quemadmodum suibus difficillimu est in coeno no volutari,ita Luthe ranis, libidinibus non coinquinati. Ut enim testatur Hieronymus,Apud haereticos non sunt virgines,per raro p haeretici sunt casti, utpote qui sint voluptuosi,

caupon , mendaces,arrogantes θc hypocritae.At in

auditum est post natam religionem Christianam, ut quisq sacratus presbyter, aut episcopus uxorem duce ret, nec id unci permissum non dico catholicis , sed ne schismaticis quide, aut haereticismet de hoc unil fuit apud Christianos qualescunq; fuerint,controuersia: oc si nonulli post uxore dueta sacerdotiis sacris initiaba turr At qui sacerdotibus caeteris castitatis voto sole niter obligatis nuptias permittit, hunc credibile est breui etiam maritis libellum repudii concessurum,cupati ratione virus licere confiteti debeat. Si enim fas est qui se ad c libatum obligauit, hunc uxorem duce

re,cur nefas videatur matrimoniu qui contraxerit dis. solueremisi forte turpius est uxori q Deo fidem datam non praestare Sed quid de caeteris votis dicetur, qui bus pariter absoluit strenuos milites suos apostatas Contendet ne cςtera quoq; esse impossibilia ' oboedi

re praepositis,abrenunciare bonis, paupertate gaude .re,ac in comune viveremis enim trib' votis potissimuobstringuntur,qui religiosi nucupatumqui se in famu latum perpetuum Domini Iesu dediderunt. E At consentaneum erat, ut qui uniuersa opera bona

178쪽

R esponsio. Fo.LXXXVII.

euerrit,is votorum quiny obseruationes exploderet.Si

enim sola fide iusti hoc est Deo grati ec accepti reddutur homines,operat nihil pertinent ad felicitate aeternam adipiscendam,ut profitetur ii reticus, cosequens est,ut vota reddere sit superuacuu,cu operibus ea per

soluantur. fallax autem hoc dogma sit,atq; impica quod latu fidei tribuit,ut opera tollat, perspicuit fiet

cuiv volenti veritatem indagare,tum ratione,tum sacrarum literarum accurata lectione, diligentil eari

collatione.Sed profecto par erat,qui populos de ignobile vulgus vivendi licentia, δι legum abolitione sibi allicere statuerat, is hoc in primis dogma proferret

atq; doceret,cum actiones studiose no sine labore,nςc sine conatu perfici possint, ec lueta quadam rationis cum sensu ec carne,ut testavit Paulus dicens t Sentio aliam legem scriptam in membris meis repugnatem legi mentis meae.Ital rectas operationes graues esse, ec laboriosas post erratum primi parentis ipsa natura docet ob peccati fomitem in carne nobis coniuncta, contractim,dc rebellionem sensus a ratione inde secretam Quo fit,ut ipsiς permolestae sint, Cotraria autem hoc est sensus oblectantia,dulcia dc iocunda quae lar, giter hoc dogmare permitti manifestum est.Si enim ad iustificandum interiorem hominem, vel ad illum conservadum in adepta iustitia, aut ad illam augme tandam nullum opus bonum requiritur, efficitur, Wqui fide semel iustificatus fuerit, nullo opere contra rio, quantucul prauum sit, modo a fide non decide

M. iniustus reddi possit, aut iustitia illius imminuio

179쪽

Ad Erasmi Epistolam Stante enim fide, quae sola iustificat, nulla operatio a iustitia illu excludere poterat. Etsi enim ad subigendueneriorem hominem inretioti,& carnem spiritus,operatio quoquomodo requiratur cvi h reticus asserit)Hoc enim im de operibus fatetur, ut aliquid habeat quo confugiat, victus tot oc tam expressis sacrarum literarum testimoniis, quae fructum operia testantur,ec recte agere suadent,6c praecipiuitscilicetine omnino aduersantia illis docere videatur . Tamen quum inis

rior homo, nec actionibus iustus reddi postit, nec ab illis iuuati valeat,quis in fide peraei fuerint,efficitur, nec quibuscul prauis operibus cum illa tm ad ext riorem hominem per ipsum pertineant, Iustitia inte/rior aboleti,aut labefactari possit,modo idem in fide persistatim qua sola iustificatio procedit. Hoc igitur

dogmate constituitur,omnes cupiditates, omnia sen suu oblectameta,ic affectibus cossentanea peragi posese absq; iactura aeternae felicitatist nullul opus pro batum requiri ad eam consequedam; Nel etiam illa quae ad ipsorum praeceptoria obseruationem attineat. Nam ec ipsa pr cepta ait,non esse tradita ut perficia,tur cum perfici no possint. Quod probat: eplo cocupiscenti de qua dictu est: Non cocupisces .Hoc enim nemine adimplere posse ait: cu omnis homo necessa

rio concupiscat. Q uasi vero prςceptu illud ad primos

motus cocupiscentis,qui nobis naturales sunt,cohibedos,pertineat, dc no potius ne deliberata voluntas cocupiscetiς turpitudini cossentiat Manifestu est em pret pis illo,non omnem concupiscentia interdicta esse.

180쪽

Nam concupiscit etia spiritus aduersus carnemaeta: ApostoloiSed concupiscentia in rei vetits prohibericu consensu voluntatis. Attamen ipse per lammu murdacium aliud sentiens dicit, data fuisse prscepta solui ut homo ex iis agnoscat imbecillitatem sua,cu videanse imparem esse eorum obseruationi quibus obstri gitur . ec ob eam rem ad promissa prsini a legis acce dere non audeat,sed ad Iesum confugiat, in quo proε mittitur gratia,pa iustitia,libertas,oc omnia,quq haebebis si credes,carebisisi non credes,hsc ille.Pr lara prosecto theologia,ec pia EF esse videtur, quς docet homine agnoscere debilitatem sus virtutis, ec q infirma sint omnia sua opera, ec in Christo prorsus confi/dere. Examinadu tame diligetius est,qua vim habeae haec oratio, ec quid ex hoc decreto cosequatur,ne falsa specie pietatis decipiamur .

Manifestu est aute hinc ptimu effie Deu iniustista Emu esse u nobis prςcepta tradiderit,quς seruari a nobis no possunt, ec tame ob eoru tra ressione sumat poenas Legem codiderit,ad qua obseruanda nulla nobis dederit facultate.Quod in absurdu est,ut nihil magis absonu dici post e videatur. λςterea statuit nobis licere Epicuream vitam ducere, modo in fide Christi maneamus. Siquidem sanguine Christi nos ita lotos

iustificatos es se tradit, ut nulla opera bona requiratur ad felicitatem assequenda.Ex quo sequitur, ut nec in praeceptis seruandis elaborandum sit,ium quia su peruacanea ad gratia dc gloriam sunt opera , tu quia a nobis obseruari non possunt, nec ut supra laeta est.