장음표시 사용
31쪽
qui tantumodo attingerent de sacris literis, quantum paraphrasibus tuis continetur, ii lapsi in errorem casione tuae paraphrasis,quonam pacto resipiscerent imbutieius sententiis,quas tu sequutus fuisses erroret qui tibi quasi adiurati credunt:nec ut in comentariis. dictione auctoris prςsente intuerentur. Ut aute faciolius est,a vero lenis sacraru literaru aberrare a in Ai stotele,sic perniciosius aberrasse,iatoq; difficilius sei, ius veros scripturς capere, quanto laboriosius diuina mysteria coprehendere,q res naturales contemplari.
Sed percipiatur sane utrini idem sensus, ut theologi
Ioquutur,literatis: quona pacto capientur tot myste ria, tot sacramenta ex ipsa dictione atq; literis pendentias Scimus enim ab Hebrses ea reuerentia sacras ii iteras attingi solitas,tanta vim in eis esse putati,ut ita
sesu in dictionibus eamq; ordinet sed in syllabis etia,
ipsi'; apicibus mysteria esse, confirmareti in tantia ut voluminu characteres numeraret cum a librariis illa accipiebantiquom si vel minimu superesse,deficere , aut ulla transpositionem comperissent, prorsus volomen reiiciebant.Quo factum est ut nemo Clitistiano rum patrum ausus sit tali genere dictionis, quo uni uersa immutantur ec peruertuntur,diuinas scripturas explicare:sed eas in sua maiestate intactas relinquetes quidam in ipsis explanandis laboramul. Licet enim
hoc scribendi genere plurimi allici possint ad earum
lectionem,satius tamen esset arcere,q cu tanto periculo,& indignitate ita prouocaret indigni enim sunt sacra cognoscere,et ad ea sola orationis suauitate allecti
32쪽
accedunt.Sed te hoc genus attentasse primu, platita: eximiarant,ut quid meo posses perireris: deinde coohortationibus amicoru nouitate rei gaudetiu,x aduolatotu suasionibus prosequutu esse negoctu laboriosissimul et si res pateretur laudadu. Sed profecto non erat haec materia talibus exercitationibus idoneat relabor tuus longe magis probaretur,si iusta comenta. Ha loco paraphrasum in literas sacras edidisses. Sed hactenus de more causa, quae suspicione muti Ktis iniecit te ab institutis Lutheranis no logissime a horrere. Dixi em duas esse:altera qus ex scriptis tuis taltera qu ex silentio.de qua iam dica proficisceretur. Constat enim *pe a multis iudiciu per coiectura fieri non solia ex dictis factisve, veru etia ex omissas atq; si lentior ut si quis aliqua in causa tacean, in qua ipsi ta cendum non esset,quot naq; hominu vocibus accusa ri te putas Erasine, φ Lucterano furori te initio non obieceris ' non surrexeris ad inauditam arrogantiam reptimendam cum tu id prae caeteris longe commo dius proare posses,non solum ob eloquentiam, ingeniti,facilitate in scribendo,in pluribus linguis erudiationem,uariam & tam multiplicem doctrina, quibus mire praeditus es,qui omniu tu Graecorum tum Latinorum bibliotheca euoluista, nihil intactu reliquistu Sed ob gratiam,ob auctoritatem eximiam,qua vales apud Germanos, apud quos hoc malum nascebatur,ec indies magis ac magis serpebatia quibus tibi in re
33쪽
istissimu eolubrum profundere venena inficere Uni uersam Germaniam permiseris r que antidoto tuo in fugam vertisses, ec antrum subire coegisses, in tanto distamine dissimulaueris,nuq plane quid de eo senti res explicando . Licet enim sedationem improbaueris causam tamen no refellisti:sed te spectatore prs buisti qui oppugnator esse debebas. dc homines cum corda
non audeant, ternis e rebus mentem existimet,quid
de te possent suspicari,ipsevideris .in. si tibi initio tragoedis Plogus idcirco ut ipse faterisIno fuit iniucudus,l cum multis aliis putares, therum bonu viruesse, corrigendis deprauatissimis hominu moribus diuinitus emissum, ec te idcirco continuisti, si primu te tua fefellit opinio ut plero et alios, cu agnouisti quo res progrederetur, quanta inualesceret flamma, cur non ad extinguendu incendiu accurristi cur intolerabili furori non rettitisti sed adhuc medius d specta tor perstitisti. At videbam,inquis fabulam esse mire. plausibilem non vulgo im, sed etia principibus, epi
scopis ac nonnullis cardinalibus, quamobre magna: fuisset temeritatis publico orbis fauori priuatum minem oppedere, prςsertim cum mudas esset plenus academiis.Hoc te n5 excusat Erasme,quin officia d serueris:immo quanto maiori plausu virus haurieba/tur,quanto a pluribus Sc clarioribus, tanto ut magis noxio oc contagioso diligentius opportuno antidotosuit occurrendum,atq; citius obsistenduriac enim ra tione maiores nostri sanctissimi viri tum Graeci, tum
Latiui non debuissent unpiislavo dogmati Arriano
34쪽
currere,cum illud tanto favore receptum effer, non solio a numerosissimis populis,a ferocissimis gentis bus,a maximis nationibus, sed etiam a potentissimis
Regibus .ab Augustis ec Cesaribui quod tame offlaesu diligentissime do consutissime Grges perinde at Itali ta Galli non sine magno suo incommodo quod
tu non ignorasJ prmiterinat.Tu vero ut inuidiam fugeres nominis temerarii in i ta rerum perturbatione eonticuistit virnam plane conticuisses Erasine, parce iusto meo dolorie aut enim fallor,aut iust ta alte pia gam excepissemus.Sed tu modo te in culicem depti imis , modo erigis in elephantem. Homuncio es, si sit, thero occurrendum: quasi res sit cum Hercule elatuam tenente futura: Athlantem agis, cum censuram
uniuersi orbis tibi arrogas.Nec te purgat quod scis bis de academiis,cum officiumψ non praeterierint. Publicis enim decretis Lutherum damnarunt: dc hoc
idem plurimi etiam priuato officio studio pietatis doetissimis editis libellis, quibus plane est , confossus
Lutherus, effecerunt. Licet exulcerati animi cum m dicamentum respua , non facile curenture pertinacia etiam vi non cedit loco te extrudasitam oporaret miro ingenior aut virtutis robore in loco ipso coficias.Tu autem ad hanc bestiam oppugnandam nullas adhuc admouisti machinas: net ascendisti ex ad ueris,' 'p'πposuisti mutum pro domo Israel , stares ih praeso contra oppugnatorem. Ergo ne per mouit rei indignitast magnitudo negocii ' causa fidei catholica: c nouacademias solumare pios professores
35쪽
Ad Erasini Epistolam , t Aditaplinarum ec religionis antistites i sed omnes bo nos,dumodo dinstrina aliquid pstare posset, allapsos inuictissimos Reges impulit ad scribendu in Lutheri blasphemias Exasii adhue no vides tetigisse.
celsissimu, regem p r stante ete dignu regio moneretque nulla lingua satis queat laudare:cuius singularis pietatis memorian ex hominu mentibus exolabit:cuius nomen apud posteros sine fine celebrabie. gloria apud omnes nationes futuris seculis semp au gescet. no clν potentissinuis Angliae Rex fuerit,qd ploris p contigix,quorum vix extat ulla memotia, sed ob exemplum rarissimae pietatis, o in gloria summi R gis,per quem terreni Principes regnant, dc Reges de eerniit iustitiam tutatus fuerit catholicam ecclesia, armis solum de potentia sed lingua.sapientia ii resiarcha Lutherii debacchantem exactissima disputatione, edito libello represserit. quanto deus immortalis de core maiestatis regiae,quanta grauitate, quata eloque Ua,copia,doct ina,sapientia,spititu, monumentu ipm statur,quod ec perpetuum declarabit merito esse inter heroas referedum Henricu.VIIIsplendidissimul reportasse de hoste triumphu: tanto cicteroue Anglia: regu triumphis prςferendum quanto gloriosius est de
hoste religionis de Iesu Christi inimico q de hoste pri
uato,de ingentis,ui mentis, sapientia, q robore pς prii corporis re militum de armatis Wrporibus triumphare:quanto praeclarius pro pietate dc caelesti regia .
et pro terreno propagado depugnasse in si te alia notangebant Erasme, debuisti saliem lati Segis clarissa
36쪽
Responsio. .XV. mo exemplo ad se ibendu permoveri Non enim satis fuit Erasmo,libellis suis profiteri, nihil sibi esse rei cuLutheromec eu priuatim frigidioribus verbis,ic remissiori spiritu comonere,caueret, ne res in seditione exi retinec Frobentu cohercere ne quid excuderet Luthe/ranti quod scribis te fecisse.Sed Frobemo pr stare debuisti,quod aduersus temuletiam Martini excuderet rmaiora,apertiora solidiora ab Erasino expectabatur e non debuisti tam tibi nominis c5parare,si aegre latu rus eras,homines a te expectare digna Erasino.
An tibi paruvi tu esse putas ad impugnandu Lu/ Ltheti dogmata ' quibus nihil execrabilius, nihil infir mius nihil insanius excogitari potest. De quibus quoniam tu ipsoru mentione me iamptidem scelera istius indignante tuis literis in hunc sermone prouocare videris,quid sentia explicare non grauabor:nam illa re fellere haud magni negocii esse videtur. Quid enim in eius monimentis inest,nisi furor inconstatia,pugnatia dicita conuicia,maledicta, iocisabuis,inania diet ria, sophismata,nugationes, ineptis canina quada fa/
cudia prolatς ' quid solidς doctrins quid qd philoso
phu,aut theologu sapiat qui dare vitio solet, si quis grauissimo' philosophoru testimoniis quos Sophi stas appellatJ dogmata theologica cofirmauerit:propterea l ex philosophis professoribus nemo ei suffragetur sed omnes potius aduersentur , prauitas enim leuitati sapientia insciti a semper aduersa est, cum in terim non erubescat poetarum ludis,mimoru fabulis, grammatistarum adagiis, rhetorum scommatibus N
37쪽
sententiolis sua decreta coprobare: suscemodi enim nugis referta sunt ipsius scriptar sed quibus ta inepte utitur,ut appareat ipsum in harena sua non versari: MIlla nunc potius a sodalibus mutuari,il ex promptua tio suo depromere.Studet tamen disertus ac eloques videri ut se literatoribus asseclis suis commendet i liiscet quo magis contendit, eo id minus assequaturi eo tamen videri vult facetus. ut iocis ec salibus alliciat imperitum vulgus. Itaq; se in diuersissimas personas inconstantissime subinde transformati videasq; in eo
dem iam seuerum in mores deprauatos concionato rem, iam dicaculum scurram: dc utrunq; cum summa
superbia dc arrogantiae nihil est in quo Christianum
hominem repraesentet, quem conuenit mansuetu esse, modestum ad omnes,docilem non litigatorem,no Vaniloquum, non contentiosum,ut Paulus docet.O cae cas nimiu quorudam mentes,qui Lutherum laudant, Lutherum exespiunt, Lutherum admirantur: In quo
nihil graue,nihil firmum,nihil doctum, nihil sanume
omnia Venenata,nugatoria,calumniosa cuncta, leta
lia omnia pietatem dc religionem iugulantia. Reu cauit enim a priscorum h reticorum bustis plurimas eorum pestes, iam pridem explosas cu ipsis p auctori bus consepultas: Quibus in unu coaceruatis quasi tumulum edidit impietatis. In cuius tame vertice ex P ptiis sodinis conflatum vitulum statuit , cui cu Arrio c5uenit pariter ec cit Donatin ut rursus baptizentur catholici r qui a veritate deficientes ad insana eius dogmata transfugiunt : Quorum multos scimus esse
38쪽
Responsio. DAVI. rebaptizatost Cum et Bardesene, in fata ascribat tBardeactiones humanas:Cum Arrianis,l non sit orandum sano pro mortuis, i istuma sint tollenda , episcopis redi gendi in ordinem sacerdotum,ut omnino illis habea tur pares: Cum Iovinianistis,quod sacras virgines nuptiarum specie constuprari suadeat . In hoc tamen
Ioviniano potior, is ille nunq, ipse aute pride uxore duxit i cum UUitcleuistis: quod auctoritatem sum mo Pontifici non solum deroget, ut illi, sed prorsus
illam tollat. Omnia item necessitate euenire conten
date ecclesias fortunis expoliet: Cum Hussitanis Psub utraq; specie communicetur, dc in aliis: Cum B rengariis, lasserat sacramentum Eucharissiae non esse saetificium: nec eo offerri verum corpus Christi, substantiamq; panis in ipso manere r nec transsor
mari in corpus Christi. Ab Eunomio sumpsit illud a sola fide homines iustificari, modo illa recta sit,qua,
Iis, quam ipse praedicat: nec ulla opera requiti, nisi φ de suo addit, omnia quantulacunq; bona videan tur ex se, esse peccatum t Ab Eluidio de Marianitis De aram virginem, perpetuo purissimam cproh scelus demum fuisse corruptam, complurium G liorum matrem accepit. A Montano Catafriga dc Simone Mago didicit profiteri se habere Paracle- tum, abeoq; edoctum scripturas sacras interpretati, dc omnia peragere: Atq; equidem nesciolanut olim Heraclianus quidam in Africa deum se esse dicebat: ita hie sibi interdictum non esse puret,quo minus pro fiteatur se alterum esse Christum: In quo non iam i
39쪽
uerbu sed spiritus sanctus earne assumpserit humana. pari Simonis Magi furore,qui se iactabat die Pentecostes in linguis igneis super apostolos descendisset inlprofecto non video,cur non sit suis sequacibus persuasurus,quibus tam turpia portcnta, nulla ratione vera persuasit: sed tantumodo quia ipse alteruit se aspirari diuino spiritu,caetera dogmata dc maxime execranda. tum ex aliis,plurima aute ex impia V Uitcleuistarum schola,tu quaedam ex proprio ingenio sceleret excogitasse videtur. Neq; enim perinde constat a quibus haereticis illa collegerir,quorum est sacramelorum euerasio eiuniorum detestatio, sanetorti sublata veneratio, votorum abolitio sacerdotii in uniuersum derogatio, blasphemiarum in sacratissimu eucharistiae sacrifici/um,inaudita promulgatio,Missamq; criminatio.Sed veniet tempus ut spero quu admirabutur homines Germani,quonam pacto potuerit tanta caligo pluri morum mentibus offundi,ut quisq theranis sacrilegiis acquiesceret.Superueniet enim, superueniet diui na lux,quae caliginem oem discutiet,tenebras propel let,lc lumen pristinii metib is obtenebratis restitueneriti post diluuium Irisivi enim ait dominus per E echielem, corruet paries que linterue luto absq; paleis. Illum enim destruam,& ad quabo eum terrς, dc reuelabitur fundamentum eius, id cadet & consumetur in medio eius, quoniam linitum est absq; temperaturat Tuncq; resipiscentes Germanos multos pudebit tam
amentibus se N impiis placitis adlissiis qui poenitenti animo dicent domino, ut Hieremias ait: Cognouis
40쪽
mus impietates nostras,& inritates domine: dc q, grauiter deliquimus tibi, at propter gloria nominis tui, ne des nos in obprobriu:sed peccata nostra quae sedi eb ppetrauimus deleas , nec ignorantiarum nostraruvelis esse memor. Sed dicat aliquis:Lutherus quid P sitetur,quid aliud praedicat nisi ut Iesus Chtistus colatur ut par est c eius praecepta seruetur euangelica doctrina,vt in lactis habetur litetis ab hominibus ex /cipi vult traditiones dc decreta humana illis aduersantia tolli. Quid enim tonat Lutherus,nisi Paulum,e gelia,Christum Scimus hoc passim Lutherum iacta re.Est enim commune ipsi cum omnibus h reticis de nefariis hominibus, qui specie religionis nituntur prς caeteris rebus comparare sibi nomen, seducendis populis,hsresibus p serendis scpissime Christit nome usurpare,citare sacras literas earumi testimonio eniti,impia dogmata confirmare ex euagelio Christi Hieronymus a. euangelium diaboli facientibus.Conli sint enim euagelium non in verbo sed in sensu: etenim propinantes absinthia, melle pocula circuliniunt, ne aliter admota primoribus labiis reiiciantur: Nemo enim purum venenum ebibendum propinat, sed cum suaui aliquo potu,aut obsonio comiscet. Magi itidem dc incantatores veneficis rebus ac superstitiosis verbis sacra quaedam verba coniungere solet: Quinimmo dc
ipse spurcissimus Mahumet, Luthero tamen c haud scio an improbior in Alcmano suo,vi comodius christianos seduceret. Iesum Christu miru in modu come dat Oc extollit,ses ipso loge maiore fatetur: ς cum