장음표시 사용
61쪽
. V Ad Erasim Epistolam te petunt & sagitant : Qui bus si morem gesseris
hil erit quod ad perpetuam commendationem nomisius tui magis facere possit , nihil acceptabilius omni
bus bonis,nihil gratius Deo optimo Mar. Quod si
non libebit, quod nec forte te deceret singula pers qui argumenta in tanta ipsius, tamq; infinita insania, quorum plurima nimis inepta sunt ec puerilia,modo persequaris potiora, iniquiora, praecidas radices,quae vi magis latent, ita plus laedunt stolidum vulgus.Satis officium tuum Reipub christianae praestabis:Nes enim satis est ad laudem tuam id quod ad me scribis.ite nec precibus amicorum, nec blanditiis, conui ociisve impiorum adduci potuisse, ut in verba ta j theri iurares, ut ab ecclesiae catholicae gremio dis icederes e si enim secus fecisses , ut diuinum iudici oum omittam, quod te ut hominem pium vereri non dubito, tibi perpetuam ignominiam inussisses, no menq; tuum funditus perdidisses, deuouereris senti per ab uniuerso orbe christiano, non secus atq; Lu therus i Ne interim dicam q nihil dignitati Erasmi congruebat militare sub Luthero duce.Studuisse a tem haereticos quam diligentissime te in partes suas trahere omni Sligentia ac arte, nemo dubitat qui te nouiti nec quam ardens in propagandis ii reobus studium eorum sit , ut semper fuit omnium tacireticorum, quantumq; accessisset causae ipsorum authoritatis , praesidiiq; dc fauoris, si te socium habuissent. Plurimos enim crediderim adhuc in cfficiocpi stare pietatis, qui forte animo lababantur exem f
62쪽
o tuo maxime admonitos. Quamobrem laudi tus tatum debetur, quod longe minor est facta iactura, quam si ad partes impiorum deflexisses.Sed non putant homines magnam esse laudem a l celeri bus abstinerer sed tunc aliquis laudatur, cum ab ipso praeclara 6c honesta peraguntur e Cum officium non deseritur, cum publica causa omnibus comm dis cunctis priuatis affectibus antefertur. Qui enim Reipub. labenti operam non praestat, cum Valeat. eam perdere videtur. sancta quippe rusticitas. accusa rur, quod non ecclesiae praestet, nec praestare valeat id quod valeret si sacris literis incubuisset: quanto magis aecusandus homo doctissimus cum non prae stat quod valet, praesertim in tanto discrimine: At docuisti te naturae instituto impotentem esse silentii
cum curiosissime censura tua omnium errata nota
in t Tu vero ne vita quidem functis pepercisti,quinde eorum monumentis iudicarest Nunc autem vi uens inuentem, praesens praesentem,tacitus patieris
blasphemum debacchari Martinum,nec virga tua cohibebis Erras profecto Erasme,si putas impune hoc tibi licere,nea piaculo esse ascribendum hoc importunustentium .Habes utraml causam,qus te in hanc suspaesonem obtrudit. Quod autem excusas, si quam occasionem acceprrint Lutherani ex monumentis tuis, id tibi no ascribendu cu itidem imputari possit Paulo MAugustino, unde sua sere confirmat dogmata Luth rustinam excusatione complures non accipiu negM
63쪽
res illos occasione ullam prςstitissesed Lutherum ne
quiter arripere quasda eorum sententias a se videlicet detortas,ut suas insanias confirmet.Te aute magnam
pr stitisse, cu ipse plurima sumat ex his quae tu prius
notaueras,ta in dubium reuocaueras, Illud aute tibi plurimi credur,quod scribis,nuq te fuisse suspicatum. cum illa scriberes huiusmodi tumultu exoriturum . 5 Quod vero ad altera partem tuam literaru attinet, quod primum sontem huius mali fuisse interpretaris, sacerdotu quovida palam corrupta vita. I heologovquoruda superciliu , Monachom quorudam non amoplius serenda tyrannide,haud equide tibi repugnabo. Puto enim coplures fontes origine dedisse huic rapi
dissimo torrenti, dc ex his quae enarrasti huiusmodi. aquarum plurimam colluuiem influxisse. T Sed alia profecto magis fecerut locu huic tepestati.' quae ec tu non toficiaris cu ais, Principio erat cum linguis ac bonis literis bellu theologoru ecc. Illa enim verius origo fuit,lade cossata inuidia inter ThemistasN Theologos, ob eoru symbolum ec politioru litera/
in aui horest inde exorta controuersia Muclinica,ex
quo fonte primae aquae scaturiere.No enim illius causae expers fui,immo ec mea erga viros doetos colaetudine non vulgariter faui Reuclino apud Leonem. X. Pont .Max. quod literae ipsius ad me tellantur: ec *pe monui,deterruis accusatore ipsius hoch stratu, ne tavehentes esset,initiusq; in ipsum ageret,Ex quaestione illia prodiere primu epistolae obscurorum viroru,qui hns festiuillime ridebantur theologi minus elegares,
64쪽
quas me sateor legiisse,non sine quada voluptate,ludia tamen nunct probaui.Inde igitur demu laetiam est,
ec tu ingenue fateris, ut quotquot vestratu amabant bonas literas,se Lutheri nascenti furori fautores exhi/buetini.Haec causa tantoria malom fuit . Hinc enim Luthero natura temeratio, audacia creuit c arroga tia, tantis videlicet auxilius confidenti. Quanto, ne
deus, fuit optabilius,ut hi qui se Luthero addixerunt. quasi nacti opportunu ducem ad profligandos theo/logos,non tanto ardore bonis litetis fauissent Quanto salubrius,ut illas nunq didicissent, ' ut earum o casione tam vastum incendium excitassent, quo sereuniuersa Germania conflagrauit Quanto comm dius Germaniae, ut hae bonae literae alpes nunq tra scendissent, ut ec Germani contenti materna lingua, vel vicut latina, tam atrocia dissidia non concitas seni Quanto commodius barbare loqui, ec bene sen/tire, ' polite re ornate impia dogmata praedicare, ecvniuersam Rempublicam Christianam perturbare
barbarismosq; ac soloecismos committere,2 veram religionem, sacras cerimonias, itus catholicos, mores
maiorum abolere Anteil enim Germaniam bonae lis terae inuasssent, pax, quies, tranquillitas, singularis
grauitas Germanis aderat,constantia, modestia, modia optimarum disciplinarum, Philosophi non igni biles.Mathematici clarismmi,Theologi egregii.Reli
gio admiranda pietas eximia,felicitas summa. Nunc omnia in diuersum cecidere. Pro pace bella pro quis te tumultus,pro tranquillitate tepestas successit ins
65쪽
instas pace fruiture immo quae domus domestico ibello non ardet Dissentiunt viti ab uxoribus, pa/tres a filiis , fratres a fratribus . domini cum ser Dis pugnanti Hic permanet in fide catholica, ille adli reticos deflexit:Hic catholicus Christianus est,ille Lutheranust in qua regione pro legibus,rapinae, la
trocinia,homicidia,castrorum euersiones exercentur .
Pro pudicitia sacrarum virginum, incestus re lupanaria:pro grauitate,leuitas re scurrilitas ipro disciplina,' Iicentiai pro optimis artibus,dicacitas & maledicen calpro modestia,arrogantia,rix re contentiones t Pintegra religione,h relas,blasphemi r pro vero cultuta lactis ritibus, inepti , nouitates execrabiles: pro se/licitate,summa miseria.' V Sed nunquid haec bonis litetis imputabuntur υnime,absit,ut bonis artibus nota talis inuratur: qua rum professores multi sunt, qui in eximia pietate persissimi,ac pro vera catholicaq; religione propugnat . At increpandi sunt ipsorum nonnulli, i illis fuerine abusi, quos scri bis mox nato Luctero penitus adhae sisse. Gramatica enim re Rhetotica φ si a peregre gis re utilissimae artes sunt,ec necessariae, verutamen studia earum sapientem non efficiunt, quinimmo replurimi ab ipsis arrogantes,& temerarii evadunt si illis tin incubuerint: Nec mirum cum doceant cogrueta comode proloqui,concinne dicere,dietione oblectare,non autem res ipsas recte existimare.Quamobrem
vi scis perantiqua fuit quςstio an studium eloque tia reipublicet magis obesset a posset Nesset Defini
66쪽
Responsio. Eo.XXX. tus est,plus incomodi afferre solere,q commodi, nisi
cum sapientia fuerit coniunctar Qd nouissimo exemplo coprobarunt isti diserti magis Q vere eloquentes Germaui,qui Luthero se dediderunti Qui si aeque sa/pientia ac elegantia sermonis coluissent, no apud eos plus valuisset inuidia in quosda theologos,q reuerentia veri oc honesti non plus cupiditas vindicis, greDgionis causa dc amor patri At ut staretes gladio, ita ipsi eloquetia abusi Germania cuneta in seditione in duxeriit:Cui facultati si parcius opera prcstitissent,re partem aliquam tribuissent Sapientiae, neutiq tanti sceleris societatem imuissent. Quamobre nequaq assentior illis, qui contendunt hoc studiu bonaru literaru opportunius esse adveram theologiam assequenda studio disciplinaru solidioru, sine quibus constat mysteria plurima in sacris litetis colenta,nullo pacto capi posset defendi autem mul etia minus,si impugnetur ab li retico quopiam,aut religionis cotemptore. Accedat disertissimus Rheto rum,Grammaticus diligentissimus, ela ingeniosis
simus,fc omnes eloquetis neruos cotedant: poterunt
ne profundissimu mysterium trinitatis videlicet irra personas unam tm rem esse ex parte quapiam
explicare quomodo illud ru esse posmi Ego oc paterum sumus ,cu sinx persons distinet : Philippe q videt
me ec patre meti videt. Aur illud: Ego in patre, M pa ter in me est: Aut declarare quomodo nectantur duae natur' ta dispares,diuina se ec humana in una plana . Christi docere, ut non repugnetcorpus Christi simul i
67쪽
esse In caelo,dc tot in locis sub speciebus mystici panista vini,& quomodo potuerit Chtisti corpus exire se
pulchrum .lapide magno ostium obstruete, subire coenaculum ianuis clausis, oc quomodo in rebus creatis posita diuina prouidentia,& praedestinatione, plerassi fiant contingenteriac plurimas alias similes quaestiones intellectu difficillimas disputare, exponere vitio rum ac virtutum discrimino, scelerum ac erratorum specima
Y Sed quid moror in re nimis per se dilucida cum in finita sint in sacris litetis quς absurda repugnantias videantur,nisi ea disciplinarum intelligentia disti Oris ec explicautastqd praestare valebit vel balbutiens philosophus,simul oc Theologus , ubi facundissimus
Rhetor aut obmutescere cogatur, aut ineptias effuti re. Sed ut pedissequas esse sacrae Theologiae omes bonas artes,cunctas disciplinas nemo eruditus negaue fit,sic eloquentiam comodam illi esse certum esti op/portuniore tamen ad edocenda dc experimenda Theologica,q ad scientiam ipsam comparandam. At phi
losophiam tum ad hanc comparanda, tum ad illa ex plicanda,prorsus necessariam esse constat:tametsi noinficiemur quandam rudem Theologia posse solo a miniculo istarum artium leuiorum comparari,qualis est,qua res gestς narrantur,parabolae dc huiuscemodi generis plurima tradunturisia haec non exacta Theoologia,sed crassior est, utpote,qua mysteria non capi tur,quclliones no dissoluuntur, lambigua non enucleantur oc est tamen haec ad pietatem, α ad mouendos
68쪽
Quapropter mihi nec sententia eoru probatur,qui Zputat sacras literas in uniuersum cuctis passim comanicadas,ac prophanadas esse,explicatas quocul idiomate plebeio etia de barbarico,ri habeat tam rudis de
idiota,ci prudens ec doctus unde illas legere pos it, a quibus vera doctrina evagelicam addiscat, de sincera religione imbuatur. Quis em plurima sint in sacris literis,quq cuicu* ordini no nisi c5moda elle possunti Sut em multa plana,quae a quolibet pusillo ec ignaro capi possunt, saltem pinguiori Minerua, plurimuerudientia dc pinouetia.)Sut tamen in illis ec pleras alia abstrusa ec nimis inuoluta atq; implicita, quς in
gentia mysteria complectutur. Sunt ec quaeda ambigua,lubrica dc verboru quoda inuolucro pplexa: quς quide nisi diligenter perpendatur,nisi scite ec docte coferatur,dc explicetur,longe plus obuserint indoctis de
ineptis ,q prodesse valeant, si ab ipsis legatur, Quod
animaduertentes antiquissimi Hebrsi penes quos se los sacras literas fuisse certu est, eas habita aetatis hominii,& perinde iudicii ratione, distinxerunt, portione quadam dutaxat permittentes imbecilliori aetati logendarqua illi, videlicet congruere iudicarui, cu ab aprohiberet,quq im persectis legere pinittebat. Ut emta alendo corpore, etsi quida cibus comunis quoquo modo utilis esse possit omnibus,non tame omnis ali monia,Omne obsoniu,qd hominem alere valeat,omni aetati,omni corpori,dc omni hominis studio idoneum
est:Sed lac quidem infantibus accomodatu, Solidior
69쪽
aut cibus adultis .humidior senibus,tenular delicatla, crassior robustisi Ita in aledo spiritu et si in sacra scriptura, quida sit spiritualiu cibus omnibus comunis, no tame omne gen' alimeti in ipsa coprehesi cogruit
omni spiritui Sed qd alicui aptiis simu.est alteri noce tissimu. Quod Paulus Apostolus agnosces scribit ad Corinthios,Quasi paruulis in Christo, lac vobis potu
dedi,no escant nodu enim poteratis, sed ne nuc quidepotestis ecc.ec rursum:Sapientia aute loquimur inter perfectos:Et ad Hebreos.Faetti estis,quib' laete opus sit no solido cibo: omnis aute qui laetis est particeps, expers est sermonis iustiti .Paruulus enim est:& tur sus,ad eosde.Perfectoria aute est solidus cibus eoru, a Pro cosuetudine exercitatos habet sensus ad discretionem boni ec mali. in expresse his verbis docet, non eode cibo spirituali alendos esse ora Christianos Scribebat em Paulus illa Corinthiis de Hebrsis fidelib',
α iapride coversis r sed quibusda lac tenue couenire, aliis solidiore cibu.Hoe idem ec ipse Seruator noster Iesus Christus expressius declarauit, tu instituto,tum meplo.Turbis enim dc plebi in parabolis loquebat. Discipulos aute dc Apostolos apertius quςda edoce bat admiraretur Apostoli, ut refert Matthς , percoctati sunt dominu , cur in parabolis loqueretur illis,quibus respodes alti eo Φ vobis datum est nosse mysteria regni estoruallis aut no est datu ecc. Atta me nec ipsis ab initio ita apte est locutus,ut deinceps3 sed quςda seruauit aperieda usq; ad nouissima moretis hora peractis illis sanctissimis epulis spiriciiasib
70쪽
Alia pota a mortuis reuixisset, ει plurima usiquo . misisset paracletu. Q d manifestissime declarant ver ba ipsius apud Ioanne,quia ait: H c in prouerbiis io
cutus sum vobis,venit hora quia iam no in prouerbiis loquar vobis, Id est,non locutus sum vobis explicite, sed in parabolis. quia sic expediebat. Non enim tunc valuissetis portare illaiNuc aute expedit ut apertim, loquar vobis iam idoneis ad illa capienda. Et rursus apertius,quum ait: Adhuc habeo vobis multa dicere, sed non potestis portare modo: Quum autem venericille spiritus veritatis docebit vos omnem Veritatem.
Haec dicebat illis,qui Qq erant non solum baptizari, sed etiam sacerdotes instituti,nsacramento corporis ipsius oc sanguinis tunc sanctificati. discipuli Christi. immo elini Apostoli Tamen a lato magistro uti ad huc non idonei ad maiora mysteria . de pluribus d gmatibus diuinis no imbuebatur. Plurima enim supprimebat sapientissimus magister,donec acciperet spiritu veritatis ut donii sese is re intellectus .Qus cu ita sint,putabimus nos ocin sacrarii literaru sapientiam rudi plebecuis, motionibus oc mulierculis passim logendam conuenire tradi Qua si legerint, quomodo portare valebunes cum prorsus ignati sint,oc ineptis simi ad diuina mysteria intelligenda: Cum Apostoliantes dono scientis de intellectus illustrarentur, illa caperenon valuerint a tam petito doctore Ex quo rudium hominu genere, etsi quidam peculiari dono , proficere quoquomodo possent, perspicuum tame Risplurimi lςderetumproptera i tam dispar cibus abi