장음표시 사용
151쪽
sub isti mini uersiali si Incies ames ulla vi,omnis est anilnal ai: particularis , cuius subiectum particulari nix est a sectum; aut certe ali clii id particulare signi Mat: t ait Hul lac mo ei iustus, Petrus est iustus. Infinita vero pro nostri dicitur duobus modis:Primὁ, quae con emi
uersali subiecto,se Labsoue signo uniuersali VH ino disciplinae capax. Secundo dicitur quae costae, sit liquis,subiecto nenine vel attributo ori Mino: t. nodii;
m est apis, ae apis est non homo, vel non eii , '
-. negan rem. Sed F a tyiuisii nes petuntur potius exi in s ulna quam materiae: adde quod de iis iam superiai f. ctum est Ouo loco diligentern 'tantium es omnem assumat nem fundat in alio a flentitate subiecti Mattributi xta vi subiectum Lattributii pro eodem supponant,licet non
idem plane brinaliter significent,praesertim si utrumque ncreto nomine exprimatur,vi cum dicitur honio st animal quia idem est habens lationem hominis, in malis. Itemque negationem findari in diueri: tale ubi efctii attributi,ita ut non tantum res diuersas iani sest,
sed etiam pro rebus di 'si supponant ut αἰ in homo non est 3 aliud est quod bes,et rarii
hominis calli, Eabet rationem lapidi bt M' Quod spectatu positionem coniunctam inrie t ρώηi3 plexam,acri est copulativa, cuius plures termini coniuh-'-s Aione copulativa connectuntur mut si tregatiua , cuius gret. - stiti res termini coniunctione ei: Heatnia connect untur. c.,---. Rusius copulativa duplex est altera absoluta , cuius par- ρο- ricula copulativa est abseluia r ut Petrus&Ioanneso,
152쪽
Iunt triplicis reneris, nemp exclus Iux, e ceptiuae, Iecur 'bi,
Plicatiuae. Exclusiuae dicuntur,in qui tuis particula, qu Parit obscuritatem,signum ellexclusionis,quales sunt bae, a 4 ru. Tantum, tum,cluntaxat,& smittes. Et quoniam ejusmo-cii signa aliquando cadunt in subjectam , aliqua ius vero Eaee, a rin praedicatum irin aliae dicuntur exclai tuae de tibjecto, 'r' disii
seu exclusimi subjeciti, ut, animal tantum est sciasiis capa : Ibi enim particula exclusiva tantuml cadit in ipsum animal,quod est subjectum propositionis cita ut sensus Pro Possitionis sit Animal,&nitul aliud praeter ipsum,e se sensus capax. Aliae vero dicuntur exciti tuae de praedicato ea CXcluti ui praedicati,ut,corvi sunt latam nigri: ubi particula exclusiva tant lim cadit in ipsum propolitionis praedi- Catum. Ita ut sensus sit, corvi sunt nigri, inullo alio colore affecti Exceptiuae propositiones dicuntur, in quibu Cst aliqua exceptionis particula,ut praeter,s si quod aliud.. sit eiusdem significationis vocabylum: hujusmodi est i
proposivio, Omne animal praeter hominem est rationis .cXpers. Denique reduplicatiuae sunt illae,in quibus e: a liquod signum reduplicationis, quales sunt hae particulae,sit, i.
Vt,prout,quatenus,&c. hujusmodi sunt hae propositiones, Homo quatenus homo est admirationis capax, id est ho imo, non quatenus est corpus, vel animal, sed secundit proprium naturae suae gradum,est admirationis capax Item homo iustus. quatenus iustus, saluabitur,id est,hom non ratione doctrinae,diuitiarum, dignitatis,&c. sed ratione iustitiae,seu sanctitatisi i uiocentiae saluabitur. . Suotusexsi enuntiati ex parteforma
supra monuimus: Et quoniam hujusmodi particulae proprium est, ut non modo copulae, sed etiam attributi si mul vim habeat,quando nempe ponitur in propositione, ut verbum substantivum; vi in hac propositione;Deus est, quod etiam omnia alia verba sibi vendicant , quae ad hujus distinctionem dicuntur motiva, ut patet in his pro ἀpositionibus homo vivit,homo sentit,&c.l hinc ratione formae duo genera propontionum constituuntur , ita t
153쪽
aliae dieant tir de sectaclo adiacente, in quibi. bupularic iraedicati rationem Libet, ut Deus similes,quae sic appellantur quia attritis umdo loco adjacet tinnie ita te post subjectus balia ver tertio adjacentriin quibus verbum tib stiatili si se pulae duntaxat octin tenet ira ut arti ibutuis es i
adjaceat, nempe post subiectum circam. c jam Deus est iustus,hoino est iiiεs,' Praetet isqp xemignificare nexum medicati Hiri jumque es absolues saniscat, ,el etiam dum connotat hinc sit ut ratione Armae positio diuidatur iti absolutam de modificat lem. Ab luta est,qira significatur abiblute illi qui claalteri vel non ,vt,homo est animal, Perius studet. Mi is vero dicitur in qua nomines ci hinnificarnes liquiter inesse velit in sei etiam iriodus quo alteri inest non. Et quia modus ille et quadruplex,uidelicet nec
positionuiu ino, liun quatuor sunt genera, .necessario Viae proposiaio,necesse est homi niuiar de contingetat ,qualis est haec, duit
minima essepilosuinci de impossibili , quali possibi, nominein esse lapidem:de possibili im,possisti e Nioini nem est bicipitein
Quo loco notabis unicui oue modali Droponegantes Opponi, alteram negantem de modo, cum liculane iativa cadit in modii in lal eram cpγnte
subjecto, cum pasticula negativa cadit in subjsi nificat aliquid nesari te subjecto, vezbi gratia propositioni, necesse est hominent esse animal, opede modo est ista est neces hominςm eis: ni μὴ olita Verbiae subjecto ista, necesse est hominem animal. Ex quo exemplo fini IH indiuelligere riuam O si te magi, propri oppos, nempe eodem modis rem negat qup oppositassio vero negatiuade mori ruontem noue mi mollem in quo opposita , si sensum propositionis si
verbi gratia, haec proposuio, non est necesse hominei animai,non est proprie de necesse,nili voce tenus, se V O- u de contingent , vel postibili , aequi ualet enim isti
154쪽
VNC. ut isti,possibile est hominein non es animal idem sentien- dilan de opposi ione aissu nantiuare negativa in alijs mo
Quana ut proprietates Enunciationum
Tsi affirma tori ne tib veritas Ialsita vnitier a P vr-- .l tasin particularitas pollini aliquo modo die pro-
piutates enirn Ia ionum , quatenus Omnis propolitio est otita sunt.
allirmans vel negans, vera vel salsa uniuersalis vel parti se,ct cularis si per viaritersialem intelligas omnem proposi-η , tionem clij lv liibjectum est uniuersale ihilomi uis ta me cum potius sint oppositarum enunciationum disse- ntiar, sime eisenti 'lec, siue accidentariae, quam earum V .. 'proprietates, idcirco de ijs egimus, ubi de varijs enunciationum speciebus prςcedenti disputatione diileruimus. Porro sit sinualuit apud Dialecticos, ut cum proprietas absolutaenunciationum duplex dicatur , nempe quantitas' qualitas per quantitatem intelligi et ur uniuersa litas ecparticularitas Ter qualitatem v et affirmatio Ac negatio, metiam veritas falsitas,sed praecipu&amrma tio S negatio Lappellanturque hae proprietates absoluta,
quia competam enunciationionibus in se, non vero comparato spectatis. At vero tres sint respectivae enunciationum proprietate praecipuae . qua nempe enuncia tionibus inter se collatis, seu comparatis conue niunt,nempe oppositio,colauertio,&arqui
pollentia,de quibus aliquid breuiter dicendum est. s.
155쪽
eadam materia fiunt,petres quantitatem aut qualita-υον tem,aut utramque differentia. Itaque ad hoc ut duae pro- si et position legitatua monantur, diue cotiditiones requi-
runtur: una est, ut sint de eadem te , seu i sciem c stent terminis , subjecto nempe attributo Altera, vidisserant non quovis modo, sed ratione quantitatis es qualitatis,4 est, ratione uniuersalitatis hyarticularitatis , n e siti m rem aifirmationis, negationis Hinc enim nascunt raris' 'quatuor opposi i mum genera , nempe contrario id contrarietas earum propositionum quae quantita i
cor κ'munt,sed qualitate differunt sub alternatio eariam qua qualitate conueni mi, i ed quantitate differunt. Denique co) tradiisti earta: ciuae quantitate si inhil desqualitate differum. Dicuntur igitur conti .1riae , quae ambae sunt uniuersat . led earum altera adirmans altera negans: Oipuis homo est an es: Nussus homo est anina al. Subcontraria dicuntia , m et ambae sunt particulares, sed c , .ubi'. ii iiirmani, eis negMas,ur, Aliquis homo est ani D. . . . pes, Aliquis homo noli ea animal oubalternae sunt at ν----- , quidem firmantes, aes ambae negantes, sed alterii se niuersilis,altetra particularis ut omnis homo est antrimat Aliquis homo ea animat:Nullus homo est lapis, liquis homo non est lapis. Denique contradi istoriis ces --
sentur, quarum altera est uniuersalis, altera particularis: ' iitεmque altera affirmans,altera negans: t,omnichom . est animal, Aliquis homo non est animal. Nullus homo est treis, Aliquis homo est lapis,quae omnia '
156쪽
i Iulius homo est animal l Omius homoest lapi ira mulius homo est lapis. 4 u s homo est iustus i ae ' Nullus homo est iustas.
Aliquis iomo est animal. Attali iis io trio est lapis. Aliqius homo est iustus.
Aliquis homo n5 est animal iAliquis homo non est lapis, Al 'quis homo non est iustus i
i aeterum harum oppositionum maxima eli,quae inter contradictolias repetitur,qura, qtiantitate 5 qualitate
differunt,d praeter ea nunquam sinuit verae aut simul fal- Oeta possunt deinde sequitur oppositio inter cori r io,quae sic qualjore disserant, quatilitate tamen consentiunt, xl ore via , in simul Vera esse possint, simultiunen possunt esse isto, jam in materia conriphesi, tum subsequitii oppositio minus propria inter siti contrarias, qua licet qualitate differant, quantit te tamen consenti ni licEt nunquam simul falce es se possini
pollunt tamen sura ut esse verae, ut patet in materia cotingent . Denique omnium minima oppositio est subalternarum , quae licet quantitate differalit Uitalitate tamen d entiunt, i taeterea sunt simul verae aut si 'nur diae in materia necellaria, licet in materia conti N, ita nun-d by Orale
157쪽
. Xtremorum siue terminorum traspositio, ita ursub-
lectum fiat praedicatum,& e contra seruata semper eiu dem propositionis qualit e,hoc est,assirmatione, vel
gatione,& veritate vel falsitat' licet quantis' nonnun . m. an mutari possit Vita Hic Voluerinlisalparticulistis: e. - vii conuersio duplex nascitur; altera si lax, et lixi nos tum qualitas, sed etiam ouantitas se positionis conirenendae invisi conuertenda sit it vimiersi iis, conuersa quoque sit uniuertilis; si eris particesaris, conuersa quoque ne particularis quomiadisorinae. uertuntur uniuersites negantes, particulares firman res,ut si dicas,nullus homo est lapis ergo nullus lapis est
homo: aliquod animal est bioes ergo aliouod bipes est animal altera vero conuertio dicitur per accidens , cum seruata qualitate mutatur quantitas propositionis ita ut uniuersali fiat particularis,quo'odo 'mertuntur V- niuersales affirmantes,& uniuersales negantes,ut si duas,
omnis homo est animal, ergo aliquod antinal est homo; nullus homo est lapis,irgo aliquis lapis non est livino. -- mitto hie quoddam testiuit gemis conuersionis x -q-ρή- citur per contram innethdiumnodo dicitur mi,
posse pare milarin tegantes , est e stim sibine mi νι quam utile caeteriis, exibi radictis exemplis hirim
c uersionein pertinere ad Gu, quoddam conseque tiae, ita ut legitima sit propositionum conuersio cuia exri ...... νηδς0Π ἰζrs sum inferri potest altera. . ι- . - qui psallei ria inter oppositas duntaxat propositiones in ta reperitur, cum videlicet una propositio alteri opposita sit, et aequivales:quod maximi ni additione,vel derractione tarticulae negatiuat verbi gratia, hye,mpositio, omni,nomo est animai quae est e trama isti:Nullus homo in animal, fit eident aequius en, addita particula negatii coninis homo honinani in xl. V
158쪽
mitent ista sicut 3c praecedens nunciationum respectiva proprietas ad genus quoddam consequentiς,tumentiri est legitiina propositionum oppositarum aequipollentia,cum ex una inferri potest altera: ut si dicas,omnis homo non est animal, ergo nullus homo est animal. Verum quia diutius in istis immorari non magnae est utilitatis 1atis sit haec breuiter deistis dilabus propositionum proprieta
Voniam,vt iapra monuimus.affirmationi compo-- sitio,&negationi diuitio respodet, locus Iuc postulat ut de compositione, diuisione, adeoque generatim de Methodoici satae sunt pano, ex instituto dicamus.
si aliquarieuita, et eius pane traduntur,
uir. 1 undo pro Oidinatione seu eo animi iudicio, quoi es illae in aliqua discipitia continu disponuntur. Et quantam unicuique ordinations suus Ordo respondet,ideo indiseriminatim pro utrolibet accipitur methodus,at- men magis propria est posterior accepti quam prior. Erit igitur proprie loquendo methodus, Aninu iudicium M ις rete, iteque ordinantia e omnia,quae ad uniuerim ali- α ' ρο 'quainscienti mpertinent, ex quo totius illius tamiae ordo nascituriticove methodus non est qu*libet,nec
159쪽
methodus appellatur, sed apta plurium desitatis iiiii i
n unciationun , ratiocinati nulla.&c ad min. 2 scientiai
Methodi: pertinentium ordua allo. Cuius methodi utilitates per Di.7- multa itini: si quod res ad intelligendum fatiles Heia Ouae enim ordinata sunt, longe facilitas intellio inti, quam quae tu ruata iunt de promtacua P einde cluoamoriam iuuet,firmius enim animo inhaerene quae inrid re addiscuntur:denique quod disceutium ac detin aridesectat enim in oratione methodus
qualibet alia re ordotiatilino v 'iipolato.
tur:altera artis,quae cerris dialecticae praeceptis dirigitu'leaque duplex,altera generalis,quae seruanda est in cocisse inuata eriem inium partiunt alicuius siletiae, stera in ricularis Mine in una sitisque quaestione a iussissici illat nodanda eruari debet.Degenerali igitur in hae qui ne aestivis de particulinis timenti Cum igitu duo maximἡ in una quaciue scientia ire 'si derentur,i uaesita, epe media quae ad quaestoruer cationem idlii eri solent, possintque vel quaesita inter ivel denique aedia cum cluae illis ratione ordiniscopaso 'ip rari tunc triplex ordo seruandiis in qualibet scientia, '' videt ieet in primis olurium Quaesitorum inter se, ut priora blat,prior loco exponantur , quae vero posterio quarq, sine prςcecictibus non possunt intelligi, post eriori 'deinde medioria inter se, ut cum plura suppetunt mad aliquid probandum,quae sunt viciniora rei proba priori loco adhibeantur, quae vero renimiora posteri
denique is ordoseruandus est medio in ad quaesita: prioribus quaesitis priora inegia .posterioribus postes; et medii resporideant Oresin molibet isto ordine
quaesitorum inter sesue medioriana inserti, sire me in xum ad quaesita,triplex methodus reperiri potest, vides t Resolutiua,Compositiva, α Definitiua Meth
160쪽
TRACT. II. DE M ε λ ' Do. αγ' quatuor inod is Prim cum a toto anmelubra diue dicuntur partesitate antes, sit progremis, γ' uti quis de toto syllogisino primit in dicat,deinde partes .
ex quibus constat,melnpe propositionesin terminos cxplicet. Secundo , cum a toto uniuersali ad singulas ejus 4.
species quis dilabitur, ut si de syllogismo primum in Se nere luis disserat, deinde singulas ejus species nempe yl logismum de molastrativum topicum, sopiti ilicum explicet, tum horum adhuc species declaret, doliec ad inmana peruenerit Tertiis clim conclusio in sua prima prin- cipia reseluitur, qua methodus in demonstrando, probando Mathematicis pnesertim similiaris in ut si quis probet Dialecti*im esse utilem quia a ones mentis abies diriguntur, actiones autem mentis cirigi posse, quia
non unquam errare possunt,esse autem errori obnoxias, quia id experientia constat. Quarto,cum a fine ad media ait regressus,ut si quis praeuidea Dialecticae finem esse,ciditeras scientias perfecte consequi, id autem fieri non poliesine rationis legitimo discursu ,discursum vero quibusda
enunciatis niti, omne autem enunciatu suis conitare ter
minis, ideoque inehoandum esse a simplici terminorum apprehensione, sic paulatim an rei edien , per et 'uxsequuntur ad propositum si seruenimia sirin esse prioris rationis .essus; fine propotio ad inedia,& prima usque elementa si dine analytico seq. solutorio Quoniam vel ὁ -Mysi, id est, dissichii opponitur In ouesti thesis, id est, minpositio, hises in a. p res fieri possit, ethota coinpositionis Aues fieri potest me '
thodus soliuionis pilaia eum a partibus conlii tuenti ''bus seu integrantibus aditotum integrum fit processus,ut siquis Dialecticain a picetur ab ipsis primis elementis,nelnpe simplicibus terminis , tum ad propositiones quae ex ipsis constant terminis procedat , tandem ex ipsis. nunciationibus ad syllogisnum , qui propositionibi constat,progrediatur. Secundo,cum a specialitii nisi x
ea quaelibalino sine ad generalissimae si prog essus: 'MA thodo in inuenienda potius quam in docenda aliqua scientia ν;i docet , ut liquis primo' perientui coaeterin tres- syllogis naim ectes , nempude monstratiarum , victim , is histiculi, tum ex ijs