장음표시 사용
261쪽
T. I. DE Bono T. Fia. E. II hi conclusione prae cedentis inemόnis, siue finis ille sit aςctus ipsiuis ictionis , liue sit finis talis objecti seu propter quein actio ei etur circa tale objectum.
BZiritu seu faelicitas humana , quae iiiii umbo 3--d num seu vi inuisiuiis hominis dicitur, duplex vulgo assignatur, altera objectius, altera Armalis: illa dieiturres,quae sitim post 1ssorem beatum facit, haec vero dicitur ligiti sua odi rei perfecta pollellio,leti fruitio.De troque igitur genere follicitatis hoc posteriori tractatu disseremus. In citro diras dii putationes instituemus,priorem quidem de priori petcie Delicitatis seu de beatitudine ho-nainis objectiva, posteriorem vero, do posteriori seu de hominis, alipeatitudine. -
Debeatitudine homini, objectiva
V AE saero B Eatitudo propri loquendo formaliter est in ipso homine beato nihilominus tamen bonum etiam illud seu finis in euius raritione beatitudo illa formalis posita est, solet appellari Beatitudo seu Delicitas objecti--BὸMiludotia , quia nempe est oblemam formalis Se proprie dicta Obιι astalicitatis; quemadmodum eonceptus, octium dicitur
obieetum Armalis,&propriEdicti conceptus qui ii in--α- mo concipiente residet. Ex quo intelligis beatitudinem objectivam eis aliquidaliud ab ipsi homine , imo aliquid ipse homine praestantiu eumsit finis abselutὸ vitimus propter quem mota atque operarunaitali Mn- .
262쪽
esse vel operati debet nisi propter id quod si sis si prae
stantius.Vnde illud obiectum humanae talicitatis dicitur esse summum bonum ab soliue; id est undequaq; perfectu, quod uillius rei indiges sibi oue ipsi siuiliciens propter se tantumi non propter aliud sit summe appetibile, cuius summi boni desideruuia chalaiatura ipsi lio mini insitu tria Licet autem idem sit reuera obiectiva illa beatitudo&fi- , sibi absolute Vltimuis ,ratione tamen aliqua differsit.Finis M. ita ultimus enim appellatur, quatenus est id;cui 3grinia o-σώ-a iii.omnia operamur; beatitudo vero obiectiva quatenus est id
quo beati seu stelios efficimur minde dicitur finis,libanus respectu quaruiricumque rerum quae ad ipsum in sua vitii ad reseruntur: M vero Appellatur beatitudin' obiectiva respectu emim duntaxat rerum qiue simi capaces beatitudinis Aa PLConstat quidem ex praecedenti quaestione obiecti-uam hominis seelicitatcincile bonu Miquod sum- - Π ero mum,ac proinde summe ac prorier e solum appetibile Quodnam autem illud sit qu ritur, seu in quo gene- - - bonorum positum sit Sunt autem in ge iere tria bonorum generainempe bona externa,quae vulgo bona fortu-' nae secuntur cuiusmodi sunt diuitiae, honom,ad quoaspectini laos,gloria,potestas, cacthoriois; deinde bona cor tis siue insta sint,vianitas,robur,p3ψςhritudo,-- Inpias siue dissita sint, ut ea omnia quae ad sensuum
Vibliiptatem pertinent: denique bona animi, eaque adhuc vel insita, ut facultate S, habitus, operationes, vel dissita, nempe ea omnia quorum cognitione Vel amore animus
delectatui. Qiribus posivis propositae quaestioni*quelix bus conclusionibus breuiter respondetur. pHisa 4 Prima concliso ocelicitas obiectiva in bonis exter πι- ρυ- iis seu fortuna non est ponenda tum quia bona illa ap-
tum iii, explent, tum qui non sunt propter se evi petenda sta propter,sum:tumqui bona viaignobiliori 'hominis parti nempe corpori sibimiiunici tum quia nonsumili ho stra potestate: neo
263쪽
TRA T. II. DE BEATITV D. quia pleraque ex iis, ut hisnor, laus,gloria,pendent ex ho-
Mimum falsa plerumque opi nione is simulato utiturinistini fauore. Secu a conclusio.Foelicit dis obiectiva non est ponen L. elusis.
da in bonis corporis sine insitis siue dissitis:rum naturi appetitum homi is adhuc non satiant ciniam Lno i sunt propici G2 expetenda,cum omnis bona corpori
habitudo ad m,num animae reserenda sit 'sunt innotu potestate, neque enim cum olumus ves ptate potimur,aut tiri stimus ,robusti, et elegantes.Α lis quod in plerisque id cinis bonis, a bellu is supera imar.
Tertia concitisio. Foelicitas obieetitia non est ponendaci c. rufi in bonis anima insitis. Climent in illa sint facultates,aut habitus, aut operationes, non potest primum in factat ratibus , aut habitibus collocari, cum facultates, habitus
propter aliud expetantur,nempe propter operationes: ne- qu emanat 'pla animae operatione , nam vel eiusnodi ' . operatio' non erit fraestantissima hominis operatio vel erit:si non sit praestanti' ima,sine in ea non viderum --
iocanda Relicitas obieesila,quae libet esse suinimum bo- iiiiiii ciliem in suo genere perfectissimi ini:si ob stir stantistima' ultima in genere sinis sitim diei possit sottaae fcelicitas Armatis , non tamen
erit scelicitas obtemiia,quae est obieehum ipsius Delicitatis sociaralis,quaeque debet eis extra ipsum hominem, de aliquid pib homine praestantius. Quarta conclusio. In nullo alio dissilio animi bono ausupradicta foeticitas est collocanda , praeterquam in Deo, 'iatur. cum in ipse solo summi boni conditiones omnes reperiantur , ac ipse solus inexplebilem hontinis appetitum sua infinita bonitate ae perfectione explere ponit:vnde sui , -
264쪽
huius tractratus. De formali hominis beatitudine.
iv xlv a:ialia hontinis parte aut icultat Osi aut in imc itolaudum nos in alae quaestione loqui tanti sin des licitaxe naturali hoininis cuiusque priuati,non vero supernaturali , aut de politica seu ciuili. i. c. H. , igii u priora conclusio: rinalis beatitudo in et Uinisae ri ratione aui ait poneta est Cuni enim nihil sit inempore cui laus ista debeatur, cu n ipsum corpus, quςcunquenniis corpore inlitabanimo uibserviant uniuersia,viden- duni si quid sit iii animo , quod fornaalem beatitudinem MDI coiuriae at Cia que,sigeucrati in loquamur,quicquid intac Lantino est,iat poteratia sit seu ingenita facultas,aut habi- 'auri coitiue ud me parta diuturnitate confirmata fac ut is,aut operatio seu elicitus a naturali facultate actus. d:ro vero priora ad operationem tanquam ad nnem ferantur; faelicitas autem sit maxime propter se expetet da:Conchidendum est scelicitatem in aliqua eximia antia ,-- mi operatio e collocandam esse:Et Moniam ex ei in M. ἡ-- di allida, peratione nascitur status quidam vitet pret se tusimus , hine tradita est ii beatitudinis de Prio Boetiis statu i hium bonorum aggregatione perruchim Vt autem ex eiusmodi operatione quis denominetuis,
ix seu beatus, non est necet se ut in ca perpetuo occupetur sed latis est in ea versari uti ratio praescribu ,δε vitae huius ratio atque huin ana imbecillitas patitur. neuri Secimdaeoncliis . In ea animi operatione ponenda este missu fornaalis beatitudo per quam obiectiva beatitudine, seu sum no bono,nsmpe Deo persem quantum patitur, 'Diores. Qium I b um conditio,fruimur Ea autem animi Grati',non una, sed duplex est,hempe contemplatio sum-
265쪽
si lectio Quod aurei itin utraque hac animi operatio o dimne post a sit malim sumius boni , non vero in alterutra: μ tantum,probatur Quia possestio Eu fruitio funami boni
consistit in unione cluadam seu adlKesione cum .sui anao hono Atqui non sola contemplatio, verum et Iam amor. 1armissimus est illius unionis nexus. Deinde cluetua imo dum contemplatim amorem excitat, sic amor e X citatus '. contemplationem iuuata promouet. Naiax minam
bonum aliquod per contemplatior em iobis innotescit, eo minis in illius amorem exardescimus quo magis aliquid amamus,eo frequentius de ipso cogitamus,ac in ipsius contemplationem impensita ineumbimus. Deni que , si formalitas sxlicite esset in bla actione intelle ctus,ut volunt plarique ei in Alo a tu voluntatis, ta lij censent,non esset homo viaequaque scelix.Nam quid, quae ,ad forticitatem prodest amarς summum bonum,
non nosses,aut nosse si uon ames. Tertia conclusio. Ad persectionem aecidentariam su- ιν ω pradictae beatitudinis deiideratur sanitas corporis , aut iam. certe morborum ac dolorum grauiorum Vacuitas. Racio est,quia animus,quamdiu in illo corporis ergastulo coli 'nmuledet a b optima illius habitudine, quo persectius opereturiquo φηt dum aliquis acerbissimo aliquo dolore angitin ;aegre stit con tollari,aut quodvis aliud rationis munus exequi. Quare licet in bona corporis vale tudine formalis felicitas non stposita,si missa tamen n5 potest ri itialis tritas obtineri , ita ut accidentaria λή. ,: in quidem sit ad praedictim stelicitatem,sed tamen necessa Mura adria:sicut applicatio ligni ad ignem,necelsaria est ad com- παν- ω bustionem,Quod autem de valetudine corporis diximus, di Q dici etiam potest de bonis externis, quorum mediocri Socnpio iuxta cuiusque vitae statum est ad Helicit Mem coiseruandam necessaria. Meque enim is potet colite nipla '
tioni &amori rerum diuinarum vacare, tui it con p.ria
dis rebus ad vitam necessariis cogitur occupari. Itaque Iliat formalis beatitudo in bovis animi non in aliis es sentialiter sit posit a bonis tamen tum corpbris cum soriturue mediocribus saltem conditionaliter pendet. iis virtutes aut potui virtutum acti es non tam mi κ.
sunt ipsa licitas , quam rationes ad eam ειlicitatem qua loquimur, acquumtam, co uantalib
266쪽
stotelem docuisse . Eib.cam'. licitatem elle actione irim μ. . virtutis in vita perfecta. Respoiulctu Aristotelem ibi aD signati sitie in vitinnim se faelicitat: vitae humanae
mmii υ non absoluti speetatae: se quatenus practica est. Cum e-la ρMad nim hi anae uae pars fit plerisit,altera praetica, alterari eontemplatius quarum illa ad hanc refertur hinc finis nacticae, fertur ad fine incontemplatiua , ide6que fises practicae non est finis a fallit vltimus,seu potilliinabe titudo formalis hui ranae vitae,quem actinodum sinis contemplativae partis,qui ideo absisti edici potest beatitudo 'sui sedilicitas formalis hunianae vitae: d. hae beatitudi ite locuti sui nus in hac quaestione. . ., Ω-- am si ful/maturalis selisit umsuim cum QVAssτio I i.
Fortio πιέν, staractenus de naturali beatitudine quam naturae viri a
in ' liomo consequi potcst,quamque blam Philo Iri. . . phm mox lis instituto considerat , disseruimus. Et Suri tu si xii turalis beatitudo ad Theologiam perti- - neat,non alienum tamen eri a nostro instituto , de hae supernaturali tam huius quam futura vitae beatitudine nonnullas assertiones Theologicas hic subiungere Him Sit igitur prima assertio. Supernaturalis beatitudo λ-
co si turae vitae in clara Dei visione , quae fit maxime beneficio luminis lotiae, si inuique perfecta seu consummata eius dilectione posita est. Est enim eiusnio di beatitudo perse-
istissima Dei fruitio, quae absque clara eiusdem contem -- platione&eiusdem dilectione consilini nata concipi nul-
--- ah modo potest iam enim Deus simul sit suprema ve- ritas ac bonitas infinita, non nisi cognitione persectissi- ma simul, ardentissimo amore pollideri potest. Deindectum anima no nisi, et suas facultates,intellectum, voluntatem sit beata, necesse est ut in praestantissima utriunoue illius Acestatis actione siprema illa selicitas consistat. Tantaque est utriusque actionis necessitudo, ut ex illa pendeat praedictae scelicitatis perpetuitas atque eo imstantia.Dum enim beati summam illam Veritatem cinui ac bonitainin reuelata faςie heculatur, non possunt non
267쪽
TR cet. II. D BEAτ1τVD. 23 perpetuo amare dumque perpetuo amant, non possunt noli perpetuo in illam oculo caninai intendere. Quo loco ota. aduerte fruitionem nihil elle cliuersum ab illa Dei beati εν sic thim contemplatione cuin dilectiones, dilectionem Veroquar mi illa fiuitione consequitur , non et seripi nielIcntialem beatitudinem , sed potius beati tu lusceri
Rum , simulque ipsius coiiaplementuni ac veluti condi- Secunda assertio supernaturalis beatitudo pra sentis vitae praesertim co: itemplatiuae,posita est in superinatura a Dei tum cognitione, qua pendex marimeseae dono s pientiae,inua etiam amore qui oriture in aritate Et qui Aem otissimila in amore seu dilactione, quia Deus per '' Rehlus in hac vita diligitur, iam cognoscitur videmus
enim nunc per speciem in nigmate inquit Apost. ad I O ι ιν quάm fman .i3.ὶ ubi cum tria haec praecipua piae lenti vitae cla a gisIιuur rismata inter se contuli sic nempe fidem, si ein, de charitatem:sie tandem concludit Nuiic autem tria liaec,fides, spes,charitas naaior auten horum eis charitas. Ad te e iam beatitudinem huius vita in lacri cliteris,ut Matth.
s maxime spectari in ordine adfuturam quaretius quaedam est ad illamna:ham autem viam vitae sternunt 'in ximEaetus meritora quos partim eiicit partim imper't
charitas. quo intelligere est cum eiusliqdi actus cha , oratis violarimum sint laboriosi propter carnis re
motus,ac frequentes darinouum impugnationes, elicita -- a. s. in huius ita stipematuralem non esse ominibus suis' ' ---
- numeris absiautam sed sic appellari, quia est via ad Ve
tam omnibus bonis S cumulatissim alia ccertillimam. Neque obstat quod voluntasia qua insidet charitas se Iaita ibi. . cundum gradum ordine inque naturia minus persccta . re δει--- quam intellectus Tat enini et eam perfectiorem elle se- , cunduin gratiae donum ac rationem rendendi per actio , nes meritorias ad coelestem patriam Dei visionem talia quam afuit uni terminum intellectualis cre tu . Sed lueede beatitudine tum obieetiua cum formali , eaque
naturaliin supernaturali satis: sicque fin is impositus sit primae huic Moralis Philosophiae parti.
268쪽
. a ius acquisti: Mia emerna, ut objectum seum QAS fini, emistinouens essective,ut Deus,a oeli, daemon. Idcirco huius partis duo erunt tractivus: prior quidem de principi j internis laumanariam actiω- num posterior de principit externIS earundem.
ν Erionum congenitis posterior vero de principijs earun- dem acquisitis. Et licet om nas titin cognoscitiuae, chirii appetitiuae facultates homini a natura congenitae , dici possint aluitia ratione principia humanarun actionum, duae tamen sunt praecipum, eaeque rationales potentiae,
quae id sibi peculiari iure pollunt arrogare , quarum altera est cognoscitiua , alteraappetitiai, intellectu nempet, voluntas , ad quas reuocari polsinitam phantasia quae intellectui, cum appetitus sensitiuus qui voluntatici
stondet: idcirco de utraque illa rationali potentiai ,- . rvm agendum est in ista priori displicatione, bi exuim delibe
269쪽
TRACT. I. DE PRINO INT. HvM AC T. de libero arbitrio, quae utriusiue rotentiae ficultas dici-.xur a D. Thoma, diti remus ' ' Iurisius miliaris mitii in eo genitis. uomodo inieΤectu dieatu principium humanarum AE tio μαο - , moueat veluntaισm simiaque V A1ST. I. P Ropositi oti aestioni, quae tres continet difficultates, tribus&cluentibus conclusionibus satisfacere cona '
prima conelu antellectias dicitur principium is i. o. . manarunt adtonuin, non tantum quia est facultas, cuius aetion es elicitae possunteae lium nae,hoe est, voluiitariae
al erius Acestatisa inteuectu illeatur humabati. iuntaria, praete tintituod eatu concursisj ius intestactus, hoc modo nempe, ut res circa quam versatur hu-naana actio, it ab ipsi rationali facultate cognita: nempe enim libere circa id versari possumus,quod a ratio ire per 'ceptum non fuerit: sificut nilail in genere est volitum nisi cognitum,si e nillil eli libere volitum niti ab intelledri cognitum. Si quaeras an intellectiis etiam effective concurrat ad eliciendos quo is actus humanos. Reiponde- sis
tu hoe videri Valde probabile , icti par mia si
Secunda conclusio antellaeuis mouet voluntatem ι.ει--γoad aetem actus,viloquuntist dest,non tonitu in laesus dicitur mouere untatem, quia nulla potest esse aio voluntatis nisi praecesserit actio intellectus tan quani condisio praesupponenda, quod minimis Het v N-
intellemis diceretur mouere voluntatem: sed etiam δε---
maximesin quantum intellectus per antecedentem obje ta est Geusvis notitiam est caula,cursequar talis et inlu
270쪽
as acu Ni AE p. ETHICA iactio voluntatis. Quod ut intelligas,nota moueri secuIitem animae ab aliquo nihil esse cluam ab illo de potentia in acta exeri Cumque dupliciter facultas animae dicatur esse in potentia, nimirum ad eliciendum vel non elicieri dum actum quod vocatur esse in potentia quoad exercitium actus,vel quoad hoc vel illud,seu hoc vel illo modo a relidum,id est,quoad producendum actum huius vel illius speciei,quod dici solet esse in potentia quoad specifi- ationem actus hinc eadem facultas duobus modis in-2,.tistu diget mouente a quo ad actum educatur: uno quoad exer
quoa Ist ' citium actus,altero quoad determinationem illius. Hoc sum in 'i rei tui loco asserimus voluntatem ab intellecti moueri
j Ioad speciem actus,quia intellectus proponit voluntati
objectum a quo tanquam a principio sormali externo actus voluntatis speciem sumunt. Vbi aduerte bonum cognitum non solum sese habere ad actus voluntatis ut causam formalem externam , prout illis tanquam terminus ad quem referuntur, speciem tribuit, sed etiam ut finem quatenus motu metaphorico allicit voluntatem. s.f. Tertia conclusio. Intellectus quoad exercitium moue 3'ς ' ' η ' ui akoluntate ita actibus liberis. Experimur enim no Ini Pectum animum nostrum applicare ad aliquid cognoscendum, ansuri is vel ab ipso retrahere cum volumus : Adde quod princi--ἰμ't iviii a jendi ac proinde,intelligendi est finis, cum omne prψε μ' noen Italia finis operetur Atqui bonum incommune, quod 'abet rationem finis omnium actuum humatiorum in genere, est objectum voluntatis rideoque pertinet ad volunta em mouere alia potentias animae ad suos actus, ac proinde intellect um. Semper enim ars vel potentia ad quam p rtinet finis uniuersalis mouet ad agendum artem vel potentiam , ad Quam pertinet finis particularis
sub illo uniuersali comprehensus Sicut dux qui intendit
bonum commune, scilicet ordinem totius ςXercitus,mouet suo imperio aliquem ex tribunis qui intendit ordi- nem unius aciei Atqui finis actionum intellectus contianetur sub fine seu objecto voluntatis, quod est bonum incommuni ac bonum totius suppositi. . .ai. Verum obi j cies. Voluntas nihil appetit nil quod ab intellectu lepraesentatur igitur si ut intellectus actum suum eliciat, voluntati aliquid proponat, debet prius a Voluntate moueri dabitur in actionibus voluntatis