장음표시 사용
591쪽
Vna antina in vivente natiarae ratio sit, simul ac pri- mum operandi principium , a quo proinde omnes quia ινα. operandi facultates profluunt: hincHuplex orutri animae ctat distu-onsideratio, iuxta quan trahi atum hunc indua dispi rationes distribuemus, ita ut in priori ea quae ad animae naturam dorationem spectant In posteriori verbea quae M illius ficultates pertinent, explicanda sint
De iis quae ad animae naturam pertinent.
tim imalia persecta,ad omnes positioni dissersias Iuli mouentur tantum cum sint extra locu naturalem, liaee veris etia in loco proprio Illorum simplexi viii rinis operatio,istoru variaru multiple: ad Mec iIla malois
1 suis operationibus necessitatem patiuntur, haec minore, utpote quae videantur suas operatione pro natare suae conditio ire moderari: sic plantas licet videas ad certu in usque tempus accrescere,ilim conlistere, deinde anima limenti e terra exsugere quantum sibi fatri est: pr eterea
illa vi lii latum extra se operatur,hitc vero apud se:Dehique res imme nodo quodam nobili iri a materim magis abstracto operantur quam inanimatae,ut experi tia satis constat: 'isibus necessario cola igitur in rebus animatis stinantiale operandi principiu nempe Mi in esse aliquid longe nobilius quouis alio generesesinae.
592쪽
i TERTIAE PARTIS PHYSIC Aly nima 4 φ Est autem ab Aristotele tradita duplex animae desiit - mi. - i tio altera inordine ad naturam in hunc imodum: Anima est b, corporis naturalis organici porestate vitam ui bentis:altera in ordine ad operationem hoc moω Anima est id quo primo vivimus in sentimus , intelligi- mus. Vtraque breuiter est explicanda.
eleea νιον Circa priorem luitur notanditia est prinio, anima dicid si itioni ta/τελέ scire sepse, et , id est, actu primum seu pri tiro inli- μο η tam: eamque substanti alem rei persectione ad disti iacti nem tuna peratro nulla,cum facultatur: sane enim oper
tiones actus seciuidi,facultates vero actus quidem primi, si cum operationibus conseratur: sed non absolute , simia licite cum ab ipso vitae lite prosuasit.Notandum se .cundo eam dici acti corporis naturalis organies 'neque enim cuiussibet corporis naturalis a s est anima , sed corporis or/ζanici, id est partium dissimilarita varietate di-
. tem disposuio irem eliderat anima , cq iii ipsi principium est inultarum opta itionum,' l. non nisi plurium membrorum ira Dulterio possunt crasti Notandum tertio ean Mindici Actum corporis organici potestate uua in
bentis,quia non satis est, quod corpus cuius aes iis est ani- ma,sit organicum,seu organis instruet a sed debet vita potestate eontine id stlosse vitae functiones exercere. Qii arte licet cadauer si1 organis distinctum, quia tamsino
potest ad vitam aniluari,aut vitae tibiactione e Xercere, nomism, Poto stillius acuis dici anima. Obiicies, corpus illud, cuius antina dicitur actus, non pote itate duiuaxat sed actu vitia 6.- sinere,cum sectu sit an unatum. Cui resipodeo,cum dicitur corpus potest*te vitam continere,inhil aliud intelli si,quamillud polle vite functiones Xercere,quod posito
actui vita micipio,no tollitur, sicuti posito quod aliquis , a M videar,non Aquitur eunde ii non posse videre.oenb-que notanduin est generalem hanvsse anima defit,itio'
nem,ita ut non tantum vegetanti aut sentienti,sed etiam rationali antiarae conueniat, S quidem sya oris I Ois, id iis secundiam eandem praeci ita ui rationem.
ἡμὶ Circa posteriorem delitutionem notandum est primo, ,- - a per ipsani explicari quid sit anima in genere, ita tamen vis. haec lifinitio omni animae ctglective non instribuliud
593쪽
sumpta conuelitat: neque eiu in quaelibat anima est ui quo viatimus,sentimas, Mi melligimus, sed selisus supradictae
. desultionis eis potest,ut anilio sicatur id quo vivimus, lentimus,& intell4 inras rata iam quod ni pie vivitissi-tit,vel intelligit, id habet ab anima, quamuis non sit, G. cesse id omne quod animam habet simul viuere entire,&intelligere. iiii etiam haec definitio dii iunctiud sic
ri,ita ut anima dicatur principium quo vel vivimus, vel , sentimus, vel intelligimus. Nolandit in secundo priorem Lde1initionem per istam posteriorem explicari,& veluti de anima demonstrari a posteriori,ac si diceres, Ici ouod est Irincipium quo vivimus, sentimus, Mintelligimus,elici
Aus corporis naturalis organici potestate vitam habentis:atqui anima est principium quo vivimus,sentimus, cintelligimus ero est inu, corporis naturalis organici, dcc. Quae demonstrat ,eresest a''steriori, cum in ea causa demonstretur per essectus , nempe animam esse a stum corporis,seu principium vitae uostantiale per ipsas
vitae functiones,quae sunt vivere sentire, intelligere Ex his alitem latis aperte colligitur animam esse sub Amm. in stantiam, chim sit pars totius compoliti substantialis, nec Di tiam. tammi eile corpus, sed actum seu formam corpori orga .
te in animali,&specialiter de rationali in honunesti 'nam do vegetante in plantis consentiunt eam cile per omnes partes corpor aequaliter fusam an peculiarem sedem habeat in corpore, ita re reliquis obris partibus anima seeundum virtutem duntaxat adsit,non secundum 'ubstantiaim:sie enim nonnulli eant in corde posterunt, Vt plerique E simctis Patribus:alii in cerebro illatonici:
594쪽
. . . . t Verum, utri Aristotele sentiendum cst nullam pectilianenda. TCla animae ledem a natu Ia alcribi, te eam toto corpore fisam esse,ita ut non univcdeterminata partis, puta co
lis,cerebri vel hepatis, sed totius corporis organici achiis'. sit ipsum secundum omnes lui partes vere actuans seu in- formans. Probatur pIimo ex ipsa animae definitione, qua
. ualis separatae dicantur aequi uoce tales,id est,no proprie essentialicer: ilcarachium auulsum non nil aequi uoce lioni in is brachium dicitur , hoc autem non est et verum iisi priris partes illa ab una ead2que anima ellent iii for-
malae. Denique si in solo cor te, verbi gratia, reficiere ani
tria solum cor Vere dc elsenzialiter diceretur animal,quod absurdissimum est . . Caeterum liccet animas substantialiter unita toti cor-N oori tanqua forma materiae, non tam C secundit in omnes imitas facultates Loperationes Maan alio sunt anima facultates, itemque Operationes in cerebro, alia in corde, S c ut patebit si ii quae diceAaus de anima sentiente iii tertio Tractatu. Est autem vita fons praeiertim in corde. iuesta Aristotelis probabiliorem sententiam cst enim cor primum vivens, Miltimuin imoriens,quamuis nobiliores animae operationes e cerebro potissimum pendeant.
. An omnes corporis p.rrtes informentur
AEsTI III. Padites eois. TI E c, sicut&praecedens quaestio de corpore anima σω alimenita II lium praeseitim accipienda est: ad cuius pleniorem σιέ. exoticationem notandum est varia distingui partu ge- neia in animalibus suinatim sic di tingui possunt tot par- tes illis , ut aliis alimentitiae dicantur , quibus praesertini
nutri edis D fouendis inseruit alimentum aliae vero Y- crementitiae , prae exsupernuit..te alimenti nascuntur. Emere misit Rursum alimenῖHlae vel sunt organicae seu laeter ene οῦ, risi quae dicuntur membra,vi caput,braclita, S c. vel simila-
595쪽
TRACT. I. DE ANIMA GENER 77 dur.e,ut sunt ollia, cartiligines, nerui,tenilones; molles,Vt
sunt caro,celebrum,adeps Denique fluidae , cuiusnodi ι,λ sunt quatuor humores,nempe sanguis,pituita,flaua bilis via.& melancholia Porio excrementitiae aliae sunt utiles vς lac, semen, ungues: aliae vero inutiles, Ut quae ore, naribus Nomogentis. poris corporis egeruntur.Nω est autem de iis omnibus . c5trouersia, sed de quibusdam dutaxat tum alimetis,cum vilis. excrementitiis,nenape de pilis,unguibus dentibus, sevo, medulla, cerebro; lachin,semine, spiritibus,humoribus,prς- η tueri
sertim satagiti neci de quibus quid tenendum sit sequentibus conclusionibus determinabimus. Prima conclusio. Pili4 ungues non sunt animati, tum ae mi
quia perscindi polliunt absq; ullo sensu doloris,tum quia
ex humore quodam excremetitio generatur. Licet autem crescant, non tamen in illis haec est vitioperatio,fitenim istud incrementum per solam iuxta politionem materiae,
non per intus susceptione in , neque fit a principio vitali, unde etiam in sepultis cadaueribus tum pili, euin ungues successu temporis augescunt,cum tamen nullu ibi supersit
vitae principium. Si obiicias id eis pilos in animantibus Οιώsti,
quod sunt soli arboribus, ita autem citra controuersa 'esse animata. Resipondeo similitudinem in eo tantum a Alutis. Ieres, quod si ii frondes in arboribus utilitati sunt Mor. namento,sic pili in animantibus. Quare licet folia alii 'mantibus,non tamen sequitur pilos esse animatos .Quod autem de pilis Lunguibus,tdςm de barba,laua,cornibus, rostris animalium dicenduin est. Secunda conclusio. Probabilissimum est dentes no esse ..conelusis. animatos,quia nempe gignuntur ex o'sum maxillarium
excrementis,ubi semel deciderint renascuntur,sine dolore atteruntur, crescunt in senibus , non putrescunt in sepulchris. Ex quo intelligere est dentes non else formali ter ossa,sunt enim haec animata Sc licet sensit careant,per se tamen aluntur&crescunt. Dolor autem ille qui sentiri nonnuuquam videtur in dentibus , non ipsis formaliter . inest, sed in partibus vicinis quibus adhaerent. Tertia conclusio Probabilius est adipem, sevum, me s.c-l . dullam non esse animata,eo quod aliis partibus nutriendis inseruiunt:quod autem animatum, nec sui ipsius, nec alterius partis allimentum esse posse videtur. Cerebrum autem animat tun esse arbitramur, iam in
596쪽
i TERTi A PARTI PHYs ac AEanimali nec excremsitum sit,ine alimentu,tinc ex mento ortum sed pesse alatur,4 in omnes positionum differentias crescat, sicque omnium sensuum fons Lori go:& quia medulla spinalis eiusdem serme temperamen ii est cum cerebro , idcirco probabilissunum esse iudiea
lasi . . , Quarta conclusio2 Iec lac,ne semen videntur animati; non hui' ni lacitum quia non formatur ab initio si ii se in partes animatae tum quia videtur carere oporationibus vitae tum quia non tam ad constituendum
's'ὶm ad alendunt eius statum a natura cone sim . Afi etiana semen videtur animatum,quia non est tam
ad coiistitutionesti eius in quo est,quam alterius procreationem videtur pertinere. s. li ' uinta concitatio. Probabilissimum est quatuor hum res non elle animatos Non quidem tres priores, nempe pituitam, utramque bilem, tum quia sunt vestit excre- menta eius concoctionis quae fit in iecore tum quia cinterarum partium nutritione deseruiunt, quaresimul cum sanguine per venas magna ex parte deserunt l. De sim ηρ se o uinevesentator est controuersia , permulti enim ani-
matum esse contendunt nihilominus tamen multon 'babilius i nobis videntur sentire, qui negant animatum esse, tum Quia caeterarum partium nutritioni inseruit,ut . patet; tum quia per modum excrementi nonnunquam ercita geritur. Vbi nota non esse necess e, ut ea sine quibus ani-him os malis vita neonit subsistere , aut quae pertinent ad ipsius' integritatem lint animata Porse litat spiritus vitalis animales eiusdem naturae esse cuni sanguine videantur: Probabilius tamen dixerim esse animatos, tum quia itintritioni eorum instruit sanguis i iiii quia nec excreme ta sunt,nec alimenta, nec ex excrementis orta tum uia pi aecipua sunt in animali motus Uensus instrumenta. Viri mainium patritum omniu--ti vitainis in corpor is erat. ν Parin dith Ensiis propositae quaestionis est , an omnes uiuentit It partes debeant esse conrinuae, ema: eademque nume
Abiu informes .Vbi notas partes aliquas dici, m
597쪽
tribus modis continias. Primis quidem titione marem tantaen una est numero illarum omnium,licti no eadem numer serina in illis omnibus insit ut patet in virga partim viridi,partimarita secundis rationes iteriae de Arma totalis,non vero ratione dispositionu. ut patet in
arborum ramis f oiulibus,atque adeo in omniuin animantium partibus.Tertio ratione matertie, formς,ac dis s. positionum,quomodo continuae sunt partes corporis homogenei, ut parte aquae,ligni,&c. Quaestio igitur proposita in elligendiest de primo genere continuitatis, an o x in corporis viventis partes saltem ratione materiae, quantitatis inter se cominuari debeant:ita ut milia sit pars animata in toto corpore viventis,quinon continu vix cum alia parte anio inlaesiissem corporis.Dubitari nim posset de cerebro,deque ossibus de cerebro quidem,
quia cum tenui quadam pellicula, qua men in dicitur, intra cranium inuoluatur uic videtur esse ab omnibus a liis partibus discretum. De ossibiis vero, quia chim sint se lida, non videntur cum aliis partibus polle continuari. Verium tenendam est omnes animalis Uutes esse cim υ
ψnuas, ut patet Aipsa in porti dissectione, adieres non ' potest intelligi quomodo unum per se constare possit crebus a se inuicem pressus diser A. At illud de cerebro respondentium est, cerebrum non undequaque inuolin illa pellicula, sed contimari cum medulla spinali, quo
cum nertiis Amusculis inter costalibus continuari potest. Quod spectat ad offa , dicimus illa contivari eum aliis ostibus mediis ligamentis quae adnascuntur illorum ex eremitatibus: deinde etiam cum aliis corporis partibus. Der m ines quae videntur esse inedia milviam con 'Ahonh teremtem Mossa Acs ' O . .ETsi tot sint animarum qu retianianiniatarum dia, imis instinctae hecies infimae, eaeque peimultaesint praesi: ita tim plantarum, animalium Nihilominiis tamen oin μ' i desseleiit ad tria praecipua genera reuocari, itant ani- ina in genere triple 5stituatur,nempe eotativa, seά riua,& rationalis , idque iuxta triplicem gradum nobili 'tatis,quq in operatione ani ne cernitur. Idcirco eniin anima formet genus distinctu a citeris costituit,quod Mod
598쪽
uo astri A PARTIS PHYsICABoperiindi habet in s elemitumamateria. Operationes aut ammae tribus modis, quasi distin- et L ctis gradibus eleuant supra materianimi enim tris
μὲν,--teriae neeeum1dinem cum illis arguunt:ptimum quod notisaamν. maneant in eo a quo fiant, se et in aliud transeant; alterum quod non nisi mediis qualitatibus primis exerceantur; tertium quod non nisi in subiecto torporeo recipiantur: tot modis contingit operatis nes rerum animataruma c5tagione materiae liberari. Imprimis enim operationes
propi animae v tantis, ut accretio de nutritio imin nenter fiuntinon transeunter.Deinde erationes proprietanimaesentientis,ut miserio, appetitio, neque fim trans eunter, neque per intermedias ualitatesprimas, sed spescierum intentionalium interuentu exercentur: Denique operationes propriae animae rationalis, ut intellectio,&qibera volitio, praeterquata sunt immanentes, nec per primas qualitates fiunt,ailhuc non nisi in subie sto spirituali,
nempe anima rationali recipi possunt.Cum igitur his tri bus tantum modis possit forma alimo eleuari supra materiam sequitur tria tantum esse animarum generari a passim asseritari telas lib.α.de Anima. Pora , uuia eorum qiue anima sentientepraedita sint metam is sensu praecuta sunt , spontaneo autem motu
carent, ut conchylia, Eoophyta:alia vero sensu simulac notaneo motu donata sunt, ut volatilia,gressilia,&c. hinent ut eum tres animas Aristoteles posuerit, nempe vegetantem,sentientem,& rationalem,quatuor tamen animatorii gradus assignauerir,nempe vegetatiuum,sensitivinlammotivum,ac intelleritiuum: ex quibus quatuor min maiorum Mnesibus, duo nempe locommilium M senistiuum ad animam sentientem pertinenti VI. Constat quidem in plantis animam duntaxat vegetante reperiri, tota vero difficultas est de belluis, &hominibvsinu plures in illis anime insint. Permultis res,praesertim in hominibvsanimasposuerunt, ut in v rias easque inter se dissidentes seu vitias sum distram. Verum
599쪽
Verum probabilior est eoru sententia qui villam G-tuat in unoquoque vivente anima inesse aibitrantur, nivm in plantis vegetiuem,in belluissensititiam, in homine rarionalem:Ita, sensitita vegetantem, rationalis Uimc . si tuam in m es tantem eminenti quadam ratione
contineat. Probatur naec sententia, simulque Oppositae o m.1. mnes refutantur. Qui a si multi lex esset in eode viventes empli gratia,in homine lanima , sequeretur illud esse multiplicis naturati essentiansicu; homine appellari pos sς plantam,belluam homine Deinde actiones in eod
mutate in crio plures vitae gradus reperititur,puta in bo-πιiqe,plerumque se impediunt, inui non aliunde prouenit, quam quod non possit οὐ numero anima pluribus eis ue isparibus operationibus inimitare:Denique sanctis Ecclesiae Patribus visum est unieam esse in homines
nimam,eosque erroris damitauerunt qui plures in homi ne animas posuerunt. Et certe id satis aperte covincit ratio Theologiea: Si enim unica fuit in Cnristo Domino
nima, idem ferri debet iudicium de caeteris hominibus, ςum id bime Christus assumpserie quod ad integritate
humanete naturae pertinet: Αtaui unicam in Christo Do Ono animan nemp rationalem,maitisse probabatiquia
si praeter animam rationalem Christus habuisses, tenes, Ixta
vel illa periisset in triduo nu,rtis eliuinasi prius die diu , sequitur partem aliquam essentialem humanitatis Christi periisse si posterius , velissa anima semper re mansisset cum eorpore Christi, sicque fuisset vivum eo pus,in persona diuina tunc temporis fuisset unita bruto, non homini, vel simul cum anima rationali defaendisset adi sero , vel alieubi separata remansisset:quae omnia perabsurda sunt 3cridicula, imo planE erronea Millud vero mi solet opponi Aristotele i,degeneratisite μ' niuialiumcd hominem prius videre vita plantae amH- Min animalis demum vita hominis.Respondemus non esse
existimandum ei rionem seu elum in utero mulieris yrsus informari anima vegetante,deinde sentiente,tanderationali Verum per o. aut 4n dies exceptum semen in Vtero per virtutem formatricem, quae in ipso semine residet paulatim disponitur, doneς niptari anima ration lis inducatur: Vbi ines anima rationalis insibiecto apto
600쪽
nos nisi anius aliquo a natiuitate elapsis secu, si inanes operatur: Et hoc est quod loco citato docet Aristoteles Quod etiam alio loco scribat Aristote-
Ρ,nelnpe:2. de generatione anam alium c cor priuia- ni mari quam reliquas partes, hoc intelligi debet de prio-. Titate naturae , non temporis: ita ut nullum sit tempus quo an metur cor, antequam caeteraepartes animarati nati iussi aemur. QV Aca I o VII. φήβ. u. mantina sentiens in brutis eas vitae operationes ημ- - exerceat quas anima vegetans in plantis, sc rationalis idem praestet in homine quod vegetans in plantis, sentiens in bellu is , signum est animam vegetantem in sentiente , S utramque hanc in rationali anima aliquo
'λο δεν s. te Verum, dii fiςulias est quomodo una contineatur in η ia,an formaliter,an vero eminenter. Respondes sata
' Quod deteriorem animam non se aliter, ' :demnenter inpraestantiori contineri probatur, quia r illa: sunt anima seneratim spectat, oecisseisilem generis diuisiuae sunt formaliter diuer, ita ut una non possit in altera formaliter contineri. ' Deinde si anima rationalis esset formaliter anima sentiens & etiam anima vegetaris, sequeretur non tantum constitui ab anima rationali se aliter hominem, sed e-
tiani & belluam plantam , quod absurdissimum est. f ' ' Quare concludendum est inferiorem id est, deterioris .eonditionis animaili in sileriori, id est nobiliori non
formaliter coiitiner se eminenter,quatenus anima no- silior, tinet omnem vim animae inferioris: Sic enim lumen dicitur eminenter continere calorem , quia lIcet . non contineat formaliter calorem , potest tamen idem praestare quod calor. Nihil autem ab Isi1rdi est speciem 'nam eminenter continere alteram fibi oppositam , imo id su euenire solet,ut ea species quae asias naturae dignitate antecedit , illarui quoque persectionem viiiii quadam ratione contineat. - . ..