장음표시 사용
61쪽
cIes Iut ille tentias quia nempe omnem alium comScP- tum excludit , quod propIlun est earum rerum quae n -
cI minibus abiti actis exprimuntur posteriori vero modis -' acceptam easden continere in se non tantum potestate, . disj.n quomodo materia prima dicitur potestate continere λα- .ia a, naso caut noctu dieitur potestate lucidus, sed actu noui ' quide in iocho, quomodo jecies disserentiam continet, misesb. Cum enim animal eoncipis,nonωHii α uim illi tem, sed etiam id quod habet animalitatent,
conciFis id autem quod ham: animalitatem , est tui, linino dum belluar quae sunt species, deinde etiam ratio .
Rari pra nate,& irrataonale,quae sunt differentiae inferiores. Ratio a a autem cur genus hoc modo spectatum actu confuso in-ri feriora contineat est,quia omne totum,quatenus totumspartes suas modo aliquo continet : Est autem genus t -τud quodam niuersale, quare neeesse est, ut modo aliquor xv su se sit mr atqui non sola potestate illas . non emi; M, men actu distincto,quare actu eonfusi rura illiis contineat necesse est. Quo loco diligenter nota via mi 'i'uem desiuiti ei integratum oui alicuius rationem significare licet otio movi rge'
nus quidem ita totam speciei naturam complectitur , ve partem naturae potentialem expresse , actualem e Icirempe differentiam confuse , N. indistincte significet, differentia contra partem pecie actualem distincte, potentialem vero , quae est genus, subobscute significet;
hecies vero totiunna turam per se unificet . nec Ggis partem unam quam alteram, sed utramque indisti sine signifieat Denique desin tio eandem totam natu ram adbibita pallini sistincti, in bitatae delacide σὲ,M au aethrum licEt genus di eriti, inferiores imi seeus servi dis ae species sibi subjecti Laetii confuso eontineat, sitque i
' a' dem reali e cum illis,no tamen eodem modo de illis ac irae speciebus praedicatur. Cum enim et enus de speciebus
ν riuatur eietur quia genus no modo est idem re ipsi eum specie- bus , sed etiam est de formali eartim eo nee plura idem dedisserentiis pq accidens,& identic duntaxat , non for- imaliter praearcatur,ouia nepe est idem realiter eum illis,
sed non est deformali earum conceptu exempli
62쪽
ΤRA T. II. DE UNIVERsAL. iam dicitur homo est animali praedicatio est identi ea, , se, 6 Armalis, quia animal est de eonceptu fori ili hominis:at vero cum dicitur rationale est animat,praedi-
otio est identici binis is, non 'er per se. formatis,' quia animal ny conuenit per se rationali , sed hominiqui est rationalis: Quia tamen id uod est rationale, est etiam animat: Elye fit, ut propositio supradicta sit idem
I Res speciei des iptiones attulit Porphyrius in sua.Tν leat Isagoge, quarum duae priores eius respectim is su periora, tertia ve*re spemim adinseriora exprimunt. Prima est, qua species definitur id quod meri sibiicitur aher, qua definitur id de quo genus praediecturi te tra qua definitur id quod a multis numero disserentibus
praedicatur in quid Est autem notandum valde hoc dis crimen inter illas specie descriptiones,'iiod duae priores speciei, quatenus species est in genere conueniunt, cino fit, ut speciei thim subalternae, cum infimae accommodari possint At vero postrema soli infimae conuenit
sciendum igitur est speciem esse duplicem Alteram interjectam seu mediam alteram infimam seu specialisti misi δε mamri illa licet eomparatione generis cui subiicitur sit intυ si cies, ramo insertorui' comparatione de quibus pro 'ho catur, genus est haec Veiis nunquam nus esse potest, ' 'illa nonnisi mediante sectie:haec veris immediatE de th- diuiduis r dicatur : IlILnbnnisi partem naturς,'ςc vero totam indiuidui naturam eontinet, unde illa de indiuiduis tanquam genus iee vero tanquam vere species prςdicatur Exempli gratia,animal planta sunt pecies interiectirespectu viventis, at respediti inferiorum uim specierum, cum indiuiduorum,sunt genera dεque iis subry one generum proica r At vero homo,quiest spe Hes inmitatum comparatione minialis, eum respectu indiuiduorum,habet rationem Aeetes Est imi h e mmmunis ratio speciei tum menectitiis. Λ
63쪽
rati pro icitur, vel de quo genus prim praedicatur Ratio ver ur propria litterje istae eit, ut sit quid uniuersale, generi ita subiectum, ut de nullo sub ratione speciei possit praedica n.Denulueratio propria infimaeo sit quid uniuersale ita
Mno subiectum, ut etiam aptum sit praedisari de multis numero disse tibus inquid. Ex quo intelligis pr*dicari de multis numero disset entibus non pertinere ad ratio .c nem specisi,quatenus spectus est,sed quaienus infima est. ιβ ore hane autem definitionem speeie infimae, sdiei dum est,p ea quae numero disserunt,intelligi indiuid uaquae numero tantum disserre dicuntur,quia illorum nori diuersa est ratio ut est eorum quae specie, vel genere differunt. Et licet unumquodque individuum non sit numerus,quia tamen plura simul sumpta numerum eonficiunr, hine numero inter se differre dicuntur Ea vero gener
disserunt quae sunt diuersa genera, vel quae sub diuersis generibus continentur: sic plantat lapis, itemque ins
plantae lapidis genere differunt, henique e sp l .... disserunt uae sunt diueris species,uel qua sub diue
auis, , sis speciebus infimis continentur sic non tantum bos, M. 1 ιιιι. σι equus,sed etiam indiuidua bouis, equi,specie disserum. - . Et quia iuxta usitatam Aristotelis regulam, tot modis dicitur unum oppositorum,quot modis S alterum:hine sit, ut tribus quoque modis aliqua dicantur eadem dicuntu cathisis,ur eadem numero, cum ne quidem num rica diuersitas in- eadιm ter illa reperitur, ut Christus, dc Mariae filius a vero di-2. Νωm ro cuntur eadem specie,quae sub eadem specie infima inue niuntur posita,ut Petrus, Ioannes,&c. Denique eadem g -
δ' ' nete dicis tur quae sub eodem genere continentus, . R equus, qui sub generetrusi continentur.
i. Vm species infima duplieem habeat respectum, a risui ορι- terunt ad genus cui subjicitur, alterum ad Hidiu dua de quibus immedjate praedicatur in quid, mratione triusque dicatur species, dubitari posset per quemnam prκ-cipue constituatur in rati one speciei , seu secundi praedi- eabilis an per eum quo respieit genus superius, an, o
eum Oo respicit is ecta sibi indiuidua.Cui dubi e
64쪽
TRAc T. II. Da Nivrasai: Miloni satisfiet duplici conclusione. . ., Prior concluso species infima constituitur secundum Hispraealcabile per eam habituainem,qua respicit genus,eu My-oue abiicitur. Debet enim per id constitui in ratione e speeici per quod species interjecta constituitur species,
eum utrique eadem ratio sit communis iniqui species interjecta habet quod sit species , non ex eo quod de in diuiduis praedicetur non enim de iis praedicatur ut spacies, sed ut genus sed ere eo quod generi subjiciatur. . Ergo per idem species infima rationem speciei partici-- Pax. Neque obest quod secundiam eam ratiqnem species 'non sit praedi eabiles, sed potius subiicibile neque enim nec est, ut secundum uniuersale, seu praedicabile constituatur sisundum VniuersalE,seu Gedieabile si ea ratione quaestvnimrsit eseu praedicabiles, hoc enim ami praesupponitur , nimium si quid uniuersale , cui dei deae dit,ut alteri uniuersaliori nempe generi subjici tur; sicque illud uniuersale dicitur species.
Posterior conclusio. Speetes infima habet rationem Poster speciei infimae per eam habitudinem qua iespieit indi ' uidua eum per eam distinguantur ab interjecta, eamque praecellere videatur in ratione praedicabilis: cum species
interjecta nulla habeat inferior, de malis praescetur
hie postulat ut aliquid de indiuiduo dicamus. Itaque individuum quid particulare Metiam singulare dicitur, si vim nominis spectes, significat id, quod in pluet, is V ira diuidi non potest id distin stionem uniuersalium quae in plura inferiora diuidi possunt. Quo spectat illa indiui Prima dui definitio Quod est indiuisum a se,&diuisu a quovis alio: Aristoteles in Milepraedieamentis individuum substantiale describitiquod nec est in subjecto nee de subje cto dicitur: Aecidentale veQ,quod est in subjecto,&de
iubjecto non dicitur. ybi noti ruod dicitur esse, vel non 'μesses sit 'a intelligendu esse de disiecto inhaesiqnis, cuiusnodi est paries respectu eodbris Diei ver,vel non
65쪽
ut est homo, comparatione animalis,4 Petrus eompresaee' - tione hominis Porphyrius vero describit individuum. quod de uno diei tua , Ic praeterea id inritio talis aeciden istium multitudo reperitur qualem non est reperire in a-μφ lio Caeterum licet individuum materialiter sumptum, Ahibiaditiis id est, res ipsa quae denominatur indiuidua, de nullis fulsed multi jecto dicatin, idest de nulla re sibi subjectari inferiori νη - praedicinii mici tamen ratio ipsa formalis indiuiduatim
Us plutariis eo it, hine sit ut ii diuidirum sum lueea ἡ Δ svriptum di inuitis accidentalites eduncietur se Pettu automis dicitiis indiuiduamitem palesuri . Ioanne e Est aurei nastis . D. rndiuiduum duplex aliud vagum seu indeterminatum. Omi t- quod indistinet seu indeterminate signifieatur ut ali quis homo, quaedam mulier,&e aliud vero determinais
tum, quod clateri distinctὸ signifieaxu , idque vel ex vi
nominis quod dieitur determina im ex significatione, ut Christus vel ex demonstratione quod exprimitur perparticulam demonstrativam, ut hie hos-vel denique ea
nypothesi , quod exprimitur terminis qui non nisi facti aliqua hyρosissi, posita conditione aliquodunniti 1ndiuiduini, determinat segnificat, ut Mariae filius, 'o si vineatur Christus. Repete quae distinuis in primo rea
res a termino particulari. Dubitatur autem hic de indiuiduo ago , an vetἡ sie
- - - quid uniuersale, eum de pluribus praedicari posse videa-- tur verbi causa, quidam homo de Petroin Paulo,&e di-ydi . . si potest. Verum respondeo individuum vagum nequaquam esse uniuersale, nisi ratione vocis, seu termini: neque enim aliquis seu quidam homo dicitur de pluribus ratione natur abstractae seu praecisae singulis 'miniabit ei, ili: in polixis significet contractam ae, cula. reni, sed in tantum de pluribus dicitur ,in qu initi pluribus indiuiduis vox ipsa potest accom in a i sed bo de simoenisis in in iis indutiduo
66쪽
tia tripliciter dicitur, nempe communis, propria, & xime propriaci inter quas esι illud discriminjs,quod duae priores rem faciant quodammodo alteram, id est, aliteret .... Le habentem , non aliam I at vero postrema rem faciat a propνia. tiam, utpote quae spcciem constituat, eamque ab alia es m amsen usura differre faciat exempli gratia, eolor animali '
adueniens illa facit alterum,ita ut aliter se habeat,quam zzzz
antea a vero ratibnale adueniens animali illud facit a missi)abi.
iis , indentialiter distinctiun ab alio quovis amniinu. qu inpelligis distentauiam in hac tertia acceptione esse quae rem astuta conis munis disterentia est eclisens seu quantum praedieabile,
propria vero differentia non disserta prorrio , quod est quai tum praedicibile, De hac igitur differentia maximὰ propria hoe loe a Tn . si tagitur. Hqc igitur differetia tria sibi vendicat. Primo quod per illam res maxime proprie inter se differant Seeundo e Iouod subjdictum cui competit, faciat aliud. Tertioquod
si inseparabilis adhincto eui a natura serie convenit:hujus amem quinque tradunxur descriptiones a Por pyrio juxta quintuplicem ejus considerarionem Nam re primo consi exari potu quatenus est constit iu reteii , quomodo desilitur, id quo species sileratre, trus secundo quatenus est quid praedieabile, quom q .escribitur id quod praedicatur de multis specie disse te
tibus in quale qui dis quae descriptio interiectae duntaxat da Terentiae conuenit:tertio quatenus est generas divisiva, sicque desinitur ad quod diuidit genus in speciesci quarto
67쪽
quo enum disteri ab alio:quinto quatenus est pars totius compositi ellentialis, defiat turque, id quod est de definiatione siquid ditate rei cum sit eiusdem pars. Posset auteiri, differentia quatenus est quid uniuersale,& quatenus coninplectitur dinrentiam tua interiectati, cum infimamsteinaris hoc modo definiri ad quod pt um est inesse speciei, ita ingre ut sit eius par, actualis per speciem iis omnibus queiis V - si species continentur. Cuni dicitur quidaptuni inea speciei ab ipsa specie distin 'itur,additur, ita Vistem pars, ut distinguatur proprio&aecidente dicitur a tem. pars adfatalis , ut distinguatura genere quod aptum
est inesse speciei ita ut sit ejus pars, non tamen actualis. sed potentialis Pollet etiam quatenus est praedicabile iri hunc modum describi: Q iod potest praedicari de species in quale quid ac de iis quae sub specie continentur. Ubi nota differentiam praedicari in quale , non quod ipsa sit qualitas aut aliud acccidens , sed quod rem per modunt qualitatis afficiat ac denominet, unde per modum quali. tatis de ipsa praedicari dicitur, quamuis ad distinctio in
proprij&accidentis quae praedicantur in quale , seώtate, ' a nonnullis praedic ri in quale quid, quasi praedicetu inui in quid acan itale' in quid , quia essentialiter nox secus ae species prodicatur; in quale vero, quia per m. dum proprii vel accidentis e cprimitur , de quia solet re
milhisia Dotest disserentia tripliciter comparari, nempe eum iri tuo . a genete cujus est diuisiua;vel eum specie cuius es cona η. -- stitutiva , vel cum aliis disserentiis siue superioribus siue, inferioribus,sive .ppositis,
si igitur disserentia cum genere eomparetur, duo tu I. et praecipua munerari Alterum ut generi adiimiens 11.her. e.m plum contrahat, dimitet ad certam 1peciem Germapa ala enim per se sumptum indifferens est ad singulas speeies; ivpkκἀj per aduenientem autem differentiam , eius indisserentias eonstringitur,dc ad certam speciem componendam e Ri-
rur: sic corporeum adueniens substantiae , ipsam eontra-πι--. u. 'componendam speciem quae est corpus, ista 'erso
68쪽
rpo ii iti ueniens differentia sensitiuum, eo seu pium ad constituendum animal Ex aduerso autem inlimsitiuum ad componendam plantam. Postrem adueniens animali ratione, constituit hominem; eYad uerso autem irrationale animali adueniens estituit brutum Allesum disserentiae munus est ipsum genu, di
Iidere et solet enim genus diuidi per oppia MaisArem
ηρο α uireri deis a propriae per se praedicetur, de sive eripiam. Qub differentia speetem oristi
Metui inpra assato einplo, nam dum eontrahit genus,speciem constituit. Quare eadem dis μω
Dretu dicitur diuisiva generis e stituti spreui ργ' β'
II 'πocum species aliae sint subalternae',
rix' interimum dicuntur genera , aliae vero in- M inc hrentiae aliae dicuntur generieae, quae eon si int subabinas illas speetes; alia specificae quae OG
cies speetallistia seu infimas eonstituunt si e Teum, animatur, sensitiuum dieuntur disse EniiὰOT
disserentia in xatum Misetur de illis..tiorem semici, qius est iniistitutiva, participant verbi rationale P ti,,Paulaine praedicatu in qu ε--xoncinitosinis participant.
69쪽
. PRIMAE PAR T. DIALEC T. Da i f. Denique si disserentia eum alia elifferentia compareturir-- superiori, aut cum inferiori, aut cum Opposita.' otii parati potest, verbi gratia, sen litiuum quod ei dis
serent laconititutiva animalis comparari potest cum
. nimato, quae est superior differentia, vel cum rationali λ quae est in serio , vel denique cum iniensitivo, quae et D. opposita differentia. De differentia igitur siue cum supe rentia cum riori, siue cum inferiori comparata dissicultas est, An staclo βμρψ' perior sit de conceptu inferioris , ac de illa per se praedi, cetvi ouasi enus de sua specie, verbi gratia . an sensit,
.. aiata uum includa ur in formal conceptu rationalis,ita vias
Dis it Mi. tionale sit veluti species comparatione sensitivi. Respon' θοκμγ. deo non itae: se sunt enim conceptus disterentii ruri simplices,'ii ad non ita esset si in illarum conceptu aluisper se includeretur praeter ipsas, deinde si sensimu umes.set genus respectu rationalis, irrationalis, debere' ad illa contrahi per alias diiserentias quod est inaudiunt, neque enim di nerui tiar inter se differunt per alias sil&tentias,sed siuit primo diuersae& simpliciter sinpices., visu. 9; lipei est altera dissicultas de disserentia compistione satis dedis Opposita, quonam genere oppositionis una distrat ab frent aco hera. Dicuntur au tem oppolitae diiserentiae se diui- p qu rauiit gem Genus oppositasque species constit sint, ver-
ζ. F. causa , rapionaled irrationale, quae diuidi i animal,
hominemque ac brutum constituunt. Cum igitur constet manifeste illas aliqua ratione oppoui, que tamen relatiise opponantur, cum una non referat ad alteram, neque priuati uesa ut negati ue , tum differintia omnes sint positiuae , licet inopia verborum altet oppositarum privativo vel negativo termino exprima ir iuperest vi opponantur contrarie , licet non omnin Toprie: nam
ea dicuntur proprie opposita contrarie uis sese mutuo expellunt ab eodem subiecto in quo scissim recipi possunt: at differentiae oppositae, on ita se eXpellunt, cum nunquam n possit
70쪽
P Roprium latessumptum quatuox modis dieitur. Pria lmo quod soli,non tamen toti specie conuenit, ut ho . mini mederi. Secundo quod toti quide, sed non li con uenit,ut eidem homini esse bipedem sertio quod soli, itoti speciei,non tamen semper conuenit, ut eidem homi . .
ni capescere. Denique quod soli toti, semper conuenit,neidem homini aptum esse ad risum atquidemῖς- ristremum hoc genus propri est quod maxime luinum Haedirabile constituit distinctum a Getem, ita rite i a 7 vium
troy iorum genera ad accidens, qu0d est quintum tis: 'r - '
icabile,reducantur. Cum imur dicatur proprium,quod . zndi, toti es semperconuenit , hoc intelnsendum est ressem speeiei, aut etiam generis cui primo per se conue is
nil Potest enim fieri ut proprium genericum respectu inserioris speciei, non soli conueniat, verbi gratia, nutri bile quod de animali praedicatur ut quartum praedicabile,non soli animali conueniat, sed etiam plantae vertim, quia corpori animato quarto isto modo conuenit, idcir--proprium quarto modo iacitur, quod proinde praedicatur de omnibus inserioribus evrporis anilinitior qua
tum praedicabila, Est igitur propriimi quarto modo a pia scis liud genericium,quod ver supremo seneri, vel specie in. -- οῦ resectae, quae potest dici genus reipectu inferiorum 'ς --.esie nutribile,esse in bile,&α puae subalternis seu inte*iectis phoebus substantiae onueniunt: Aliudvea spee
ficum, quod speciei infimae prim per se eonuenit, ut esse risibile,en doctrinae capax, posse canescere, respectu ho minis: Uniam vero proprium paulo latius accipito Paruuti rem pro eo omni quod toti speciei, licet non soli, per se μευ iser necessarioi semper conuenit,ut homini respirare, bipe ret' dem esse, c. Quo modo optime videtur distingui propriiuri ab accidente,quod non necessari nee semper,nec ibit, sed contingenter aliqvivido, ex parte tantum speciei conuenit: hinc fit , ut non tantumproprium quarto