장음표시 사용
71쪽
pra dirabilis omnem existimem quς simiquatenusest quid uniuerside 4 praedi inmino. s.f. ,..m dis, deliniri potes d aptum est inesse per se ne
iis a cessario, non essentialiter, naturae siue genericae, fiueiat- aere eis ae,omnibLisq; eius inferioribus: Vel sic,Quod piadiea- ν - tur de multis per se,necessario, non essentialiter. Ex eo ouod dicitur inelse vel praedicari per se, necessario di-φ-tur ab accidente, quod contingenter vel pe esteti inest Ex eo vero quod dicitur inesse vel pra non itauialiter,distinguitur ab alijs tribus praedibus mim, specie, differentia, quae essentialiter i Haemo ut de his inferioribus. Si obiicias ni ex visi inmune accidens, non proprium, t sus eoruis Meetatiὁ .. non contingenter in Minis. Respondeo nigre sinem dupliciter posse considerari: ἡ- mo quatenus limpiciternigredo est , quomodo dicitur
accidens communera secundo quatenus est talis ni reddo causam habens peculiarem, eamque necessariam eur tali subjeisto, niversim conueniat et quomodo potest esse amsidens proprium, Schoc posteriori modo conlideratulan Idem dicendum est dealbedine respecti en- -.. c jries rursus risibilitatem esse propriet
la proprietatem:uporis natiuam taliter praedicari de motu ad quam bai qualitatem&locum sed respondetur proprie testet e sitirari posse mempe vel in abstiacto,
modo se habent ut genera vel species, atquetialiter de suis inferioribus praedicantur: sic risibilitas est cies respectu hujusin illius risibilitatis e motus vero eius respectu accretionis, alterationis lationis e vel iai ncreto , quomodo se habent, accidentia'iraedam
quorundam subjectorum propria,serisibile hoc
tuto homine mobile de hoc, illo,
turali corpora non essentialitet,sed ε ' accidentario praedicantur, vi
72쪽
i, lami iis tamen fatendum est quassam proprietates corporum inani inatorum intensionis ac remis 'is capaces esse. Si obiicias etiam proprietates corpo - rum 'nimatoruintendi remitti posse,cum experientia
m cygno 'xerum probabile en quasdam proprie- amaritate , ornia luer duntaxat a subiectis distingui,ita rure- . pugnet eas a Iubiectis separari etiam virtute diuina,vi esse natura corruptibile,ab elemctari corpore nequit separati,nec esse natura mortale ab animato licet enim virtute diuina tale corpus in perpetuum coseruari possit,seinper
o . LACeidentis nomen vario modo usurpatur. Primoae Ua M. eidens ida significat ac fortuitum, quod praeterina 4 - tavr aut agentis voluntari,intensionem contingit, quo r inodo accidens dicitur lapidi decidenti traseunti caput s. arilaedereti coistico levam aranii dictvatum offendere Se
73쪽
s, Rr MAE PAR T. DIALEe Y nem non pertinet,quomodo Aristoteles ait ea.de Ab iis, hominem esse accidens ad relationem quae intercest .. --minum, seruum. reid accidens accipitur pro e . oum quod noli est substa iaciue sit proprium,sive ccum' s mune quo modoin nouem categorias vulgo distribui rh
- Quarto accidens striolus aecipitur di, eo tantum ita non est substantia,ut substantiae hon necessarid coma
SE petatiquod quidem licet eausam habeat determinata cursubiecto,sieque non fortuitum,eam tamen habet ex trinsecam, non neeessariam ex parta subicisti:sicqueri est proprium , sed accidens quod dicitur eommune. Et quidem hoc postremo modo sumptum accidens consti- cetin tui quintum praedicabile distinctum a caeteris Notandu
est auten accidens sicut, pro m dupliciter posse cG siderari primo in abstracto respectu inferiorum acciden- , . rum,de quibus essentialiterpraedicativ nervi genus, vir . . . ut specie t color de candore,nigredine Secundo in con f
i. - V mari putateatur, γε coloratum respectu parietis, dec. Et quidem hoc posteriori modo consideratum
m - accidens dic uti r quintum praedicabile, definiturque qua- tenus est quid uniuersale quod pluribus aptum est inesse, de lite iis praedicari contingenter. Ex eo enim quod contingenter,. id est, non neceuiario pluribus inesse dicitur, a
caeteris quatuor praedicabilibus, quae necessario insim in suis inferioribus,distinguitur Est autem non medioetis dissicultas circa eam a ct --ὸ.-' G descriptionem, quam tradidit Porphyrius, ut dicatur dum ii, accidens quod adest abest, seu adesse vel abesse potest sine bbieli interitu sunt enim aecidesia quaedam ius - Π Ri india,nuae non videntur abesse posse sine sibiecti in -' teritu,ri est eandor in emno,nigredo in conio,in Etha-
α, , ope, calor nativus in homine,&e. Alia no possunt adesse sine sublesti interitu, ut accidetia corruptiua, verbi causa frigus extremum in homine Litem accidentia priuatiua, ut mors,&c. Praetermillis igitur variis explicationibus,
respodeo in primi Porphyrium in hac descriptione non tam niuersim explicare quid sit accidens commune, iquim, plicata aliqua elidi aeri lentis ebmmunis ostendere in quo disserat accides a proprio,nepe, id qum adest aut abest sine subi interitu esse accidens , non Vera
74쪽
TRAcτ. II. Dc UNIVERs si Vero esse proprium, non tamet inde seqiu illud solu esse accidens comune quod adest,& abest sine subiecti interitu. Et sane non videtur in hac descriptione complexus ruisse Porphyrius accidentia corruptiua,aut priuatiua, nec etiam fortasse inseparabilia praeterea dico in supradicta definitione inseparabilia accidentia contineri potuisse hoc sensu, ut eum dicit eiusmodi accidentia abest posse sine subiecti interitu , non sit intelii gendum de subiecto in particulari,seu in indiuiduo, sed de subie sto in uniuersum seu secundit in speciem. Licet igitur nigredo non pos abesse ab hoc particulari homine nempe AEthiope,po test tamen abesse ab homine si ripliciter cabsolute considerato, quia natura hominis atquὸ persecta esse potest sine nigredine,accum nigredine quia eiusmodi accidens non toti speciei per se conuenit, sed quibusdam speciei indiuiduis aecidit,sicque sensus prςdichς descriptionis erit: Quod adesse vel abesse potest absque ullo naturae specificet detrimento. Quod spectat ad nigredinem corvi,cadorem Vir cygni,natiuum calorem hominis. Respondeo illa omnia .
eue accidentia propria rerum Hlarum,cum proprium di μαιρυ
eatur id omne quod toti alicui speciei neces ariois non
continc eter tantum c5uenit: atque nigredo necessario S: no contingeter accidit omnibus corvis,lic candor cygnis,
gnatiuus calor homini,quia nempe certae sunt, licet incognitae aliquando causa eur eiusmodi accidentia subie- ctis suis conueniant, lice candor nigredo, frigus, calor,
c.s absolute considerentur,sint accidentia communia.
Leui disserat aceid.ns rasartim inseparabile,
ωinseparabile illud dicitur quod naturaliter sepa πινα. rari potest a subiecto cui aeeidit, ut calor vehemens ex violento motu contractus hoe vero quod naturae vi a subiee o non potest separari,ut nigredo in Ethiope. Et quia videtur maior esse amnitas accidentis inseparabilis is, in eum proprio,ideo maxim notandum est discrimen viri e .na in-
usque ne unum pro alio accipias. Prim igitur disserunt, separabit
Fod proprium toti speciei necessati,conueniat: at ver
75쪽
propria exelsentialibus rerum principiis pio3uisi in item accidens dicet inseparabileaerti5,proprium Vt Iimum nec intendi nec remitti potest, at aecidehs ut plari in intenditurae remittitur. Quarto,propria speciei in untur:άccidens vero licEt inseρarabile, indiuiduo, Medou proprii, Mimo conueniant speciebus naturis communiuus, semiudario erbindi- partici liiii-
Tertia continet postprydicamerit id est,ni qu Drum mentio saepius facta est in explicandis singulis eategoriis. Quam diuisionem omnes eius commentatores fer,sequuntur Nos vero breuitati simul Tacilitati consulentes, duas huius tractatus scub praecedentis gene rates disputationes instituemus.Αltera erit de categoriis ses im , ubi deΑn raedis ltera de categoriis sigi manao Mnedimittentii m
76쪽
TU DISPUTATIO. De Categori generatim.
blicam accusationem lignifieat:est autem cruductum 'las. nifieatque seriemininoriun edicabiluini sub v-no senem genereo ut enim in liti contestatione qui aliis crimen indicat, Aestire aecidare scinissa oor dinatione praedicabilium, ouoniam superiora ali εώ
inferioribus declarant, ipsa videntur accusare, ae umcategoremata dicuntur in eorum praedicabilium civiles, seu coordinationes, Categoriae appellantur Latine veris Praedicamenta,quia sunt praedicabilium receptacula. Est
igitur categoria, Generis alicujus summi d eorum quae sub ipso sunt naturalis, id est naturae retiam apta dispo-'stio Quae descriptiove intelligatur,sciendum est dupli-- cater' is .m MN, Vn quoque supremo onere seriene alteram ρη
gii mimi qua plura supteriogeneri direct sisbiacenti Alteram rectam seu lateralem, dii des ibi is huere a, ctaeontinet genera, s oesta
ordine se uato,ut quae sunt priora superiora, seu gener η - - liora,supremo generi sint viciniora quae vero posteriora, inferiores minus uniuersalia, loco indiuiduis viciniore. lloeentur. Indirecta vero series differentias continet iis .i. cum generum diuisiuas,tum specierum constituti Livia india Mitem'incipia interna,&partes rum, ις ροβ
77쪽
Porrδ serios directa duplici ratione eonstituitur Alte- per synthesim seu eompositionem ascondendo, alter per A absim seu diuisionem descendendo. Prior igitur
modo simitur initium ab indiuiduis , tum ascendendo constitiiuntur pecies aenera subalterna, donec ad supremum genus deueniatur ut si quis primum conrepta. Iur Omnes hinnines partu lares, videatque in illis nam esse rationem specificam hoininis , tum speciem hominis supra indiuidua con triueet deinde si hominem comis ferat eum arulis animantibus , animaduerteret in illis communem esῆς rationem animalis, ideoque constituet genus animalis 'perius homines Tum si animali, cum
, nil constrat, aduerterii illisiommunem ess o ratio-
78쪽
ΤRAc T. III. DE CATEG. ne viventis, quare constituet vivetis superius anima li meinde si uiuentia conserat cum alijs rebus inanima ctis,communem in illis rationem corporis ag oscet,illeoclite corpus vivente superius constituet. Tandem si corpora cuna substanti j spiritualibus conserat,animaduertet lgradum substantia illis esse communem, unde constitue -
rur supremum genus illius categoriae, nempe substantia. Posteriori modo constituitur categoria per descensum incipiendo a supremo genere, illudque sicut S caetera in- feriora genera , diuidendo in pecies per different Has donec deueniatur ad indiuidua ut si subitantiam quis dicit . in corpoream, incorpoream , deinde substantia in corpoream seu corpus diuidat in animatumis inaninia
tum tum corpus animatum seu luens in leniitiuum
insensitiuum , praeterea vivens sensitiuum seu animal in rationale&irrationale: denici animal rationale, quod est homo in sua indiuidua Petrum, Paulum, Ioannem.&c Quot sunt Categoria. .
CErtum quidem est tot eonstitui debere categorias, a se δε-
quot sim suprema rerum omnium geners: quot au tem illa sint dubium esse potest, variae enim sunt veteri mPhilolophorum de eorum numero lententiae. V ruinconstans est omnium Peripateticorum sententia , authore Aristo ele, decem tantum esse suprema genera proin-dEque decem esse praedicamenta ,seu categorias. Sunt au' gu rima gratem suprema illa decem genera, Substantia , Qtlantitas, nινcio.
Qualitas,Relatio, Actio, Passio, Quando, Si tum elis, Habere mihil enim est in tota hae rerum uniuersitate tua substantiale sive aecidentale , quod ad unum horum non pertineat. Colligitur autem denarius ille supremorum generum numerus ex ijs qua de aliquo particulari quae .
Ii possunt. Primitia lenia, quaeri potest quid sit, deinde, quantum sit, quale sit, cujus sit, quid adquid patiatur, ubi sit, quandonam sit, quonam situ sit, quo hau tu sit. Colligi etiam possunt haee deeem suprema genera in hiie τ' 'modum. Quidquid in prima seu particulari subitantia . .,iam
inest, aut de illa dicitotest, vel ad ejus essentiami Itinet, vel non pertinet si ad ejus,ssentiam pertinet, est 3.
79쪽
substantia: si non pertinet,vel est verum ens,quod vere in haeret vel est quasi modus entis, tu ut plurimu tantum adjacet, seu extrinsecus duntaxat Iubstantia afficit, ac denominat: si sit veru ens,ac vere in h. ereat; aut conuenit iuli absolutE,aut comparate: si absolute,aut sequitur materiam, diciturq; quantitas: aut formam,& dicitur qualitas: Si vero coparate conuenit,dicitur relatio.Quod si sit quasi modus entis, qui ut plurimum substantiam extrinsecus duntaxat afficit ac denominat, aut denominat illam rationa potentiae alliine,diciturq; Actio; aut ratione potentiae passiuae,3c dicitur Passio aut quatenus est me sura Inagnitudinis ejus vel absolute spectatae, estque Locus et vel ratione partium quodammodo se habentium ad inuice, est Si tusci aut ouatenus est mensura durationis ejus,iest Tempus aut denique illam denominat, quatenus est res gest ita,possielsa,auratio modo habita,estque Habitus. supremare Notandum vero est suprema illa decem genera, licEt vera sinti realia, non eodem modo dici entia, seu non
I aequaliter rationem entis participare Quaedam enim
maῆis propriEentia dicuntur, quam alia , verbi gratia, L . subflantia a s proprie ens dicitur, quam omnia acci-- tofis dentia, quae nulla naturae vi esse possunt nisi inhaerendore a I aut adjacendo substantiae Deinde inter accidentia,Qua- fit rc Qitalitas rationem entis potiori iure sibi venditi . ., an quam reliqua, quae ex ijs ut plurimum equuntur, verbi causa iselationes partim inquantitate partim ex qualitate nascuntur. Actioin passio ex potentijs activis&palliuis,quae sunt qualitates , locus, tempus, situs ex quantitate. Denique habitus sine quantitate rerum quae gestantur componuntur,nullus est. Deinde post quanti,tatem&qualitatem sequitur relatio,quq quoad rationementis , praestat actioni S passioni, eo quod actiori passio non tam entia videntur esse quam viae seu progressus aderis quod producitur reliquae vero quatuor categoriae non tam entia a supradie is diuersa sunt, quam modi entis, ex quibus distinctae sequuntur denominationes. Tu ruinari Ex quibus sequitur ens non eis genus nivocum rese re', spectu decem summorum generum , cum ejus ratio non με - univoce seu aequaliter a ij participetur neque exi maecidetas esse genus nivocum respecti nouem acci dentium
80쪽
'tiam assicialit,quam alia Ahi causa, qu-titas de quatinras magis proprje quam relatio, sive Vese inlue ire ni Mio passio,quae aliquandqetuim vere inhaerenties iis denominatis magis propriὸ quὶin ea quo ii Huicent, fit extrinsesus denominant, ut sunt locus, temptu , Astus, habitus. Ex iis etiam sequitur , quatuor dunta Xatem praeripuas Ategorias, nempe substantiae, quantitatis, 'e ' 'φ' qualitatis,& relationis. De quibus maXIme intelligenda, iis .... 6, sunt ea suae deinceps de categoriis in gener' dicemus. g.ηὸν. uit,nim ista quatuor entium genera partim realiter i. io' nisa.
- i essentialiter ab aliis dimines neque Ν p esse spe lucessentiae sunt ab estu isti in 'sed modi tantita reliquorum enturm:exemp. gratia, a .dio, passi, sunt modi rei quae, oducitur quatenus in
agente fit, Din patiante recipitur; neque enim calasactio siue active, siue passive accipiatur, aliter a calore distinguitur,neque locus aliud est, quam quantitas essentialiter sicut nec tempus, aut situs,denique i tus essentialiter est ipsa res,quae i