장음표시 사용
91쪽
ted non soli substantiae competit; sunt enim quae dant arcidentia quae non liabent contra tisi,vr quantitas quali i dies nonnullae Et quamuis quaeda subitalia inter se pr
gnare videantur,uti nis&a Oua, non tarim quatenus rubstanti , sed luatenus contrariis qualitatibus, nempe cal re, frigore ,humiditate,siccitate praeditae sunt: sicque stantia substdntiae per se non est contraria. Quod si dicas differentias oppositas esse cotrarias, verbi gratia ,ration,ic Lirrationale. Respondeo effectu idem oppositas,sed noproprie contrarias, ii docuimus quaestione x sectiones. SI 'ram disputatione x. h. tractatus liuius prima partis .Quinta ea, riis ii ob iuicipere magi Sin minus,leti no a polle prςnicata le- cund in magis de minus, ut sciet quqdam accide cia, te bi gratia,calor,frigus,&c. praedicantur in concieto de suis subiectis secundu in magis S minusci unde unum dicitur inagis aut minus calidum: magis aut minus frigidu,quam alterum, quod ex eo prouenit quod illa accidentia secudum suam entitatem magis aut minus participentur a suis subiectis, verbi gratia,calor, secundum entitatem ea- loris, plus aut minus participatur a viro, quam ab alio: unde dicimus plu, caloris eide nono quam ut alio. Hoc autem de liabitantia dici non pate: ,cuius cntitas secum di in parrici pacionem est indiuili bilis. Neque en In iuu-mana natura secundum suam piis entitate in ,plus ab , no indiuiduo participatur,quam ab altero ablurdc enim loqueretur qui diceret plus esse humana naturae in Petro. quam In Paulo: Quo sit, ut unus non dicatur magis homo quam alius, licci vi ius praestantior altero dici polsit,quod
secundum qualitatem vel operationem accipiendum est,
non vero secudum naturae entitatem: sic enim vivis altero ingeniosior, nobilior, fottio I.&c esse ac dici potest. β xt I Sexta est,eandem numero polle suscipere contraria,quo ri. .f. in elligendum est secundum diuersam temporis differentiam, neque enim contraria in eodem subiecto simul esse possunt, taltem in gradu intenso sic eadem manus modo si igida cilia potest, modδ calida, neque tamen existimandum est o innem substantiam omnis contrarierati Capa cem esse,immo dari potest aliqua substantia o innis coit tharietatis expers, id est, in quam contraria cadere hon pos urit, itempe coelum.Deinde cygnus natura sua candi-- - dus,nigredinem non potest suscipere icut nec coruus πι- bedinem,
92쪽
- TRAcr. III. DE CATEG. heclinen , licet tamen alia contrariorum genera possint
categoria collocatur ut missam hic faciamus tum in-1ῖ filaitam,quae est Deus; clim im completa, ut sulit partes' differentiae substantiarum) spirit talis seu in γypore
est,alia corporea. Incorpo rea dici tui pitatus,licli a bonus vel malus. Bonorum Spiritu imares iunt Hierarciri , V .niuscuiusque tres ordines. Sunt igitur in prima Hierar chia, Seraphim,Cherubim, T lironi in secunda D,MNIna tiones Virtutes,Potestates: in tertia Principatus, 3Icbari
meli, Angeli. Malorum alij sunt 1 rincipes; ut Luciter,Beel . ζebab,& alij vero subministri,quorum inpens est muni udo. Substantia corporea dicitur corpus,illa que 'ς 'animatum,vel animatum: In animatum rursiis ei ςsti i. - ,..plex,uel mixtum: simplexverdincorruptibile est,aut car ruptibile, illud diciturCoelum,hoc vero Elementum:Coz Ii autem omnino sunt duodecim, nempe Coelum Empy- reum,prtinum mobile,Crystallinum duplex ut Valde pro i babile sentit Clauius Firmamentum,deinde Coelum Sa turni, Iouis,Martis,Solis,Veneris, Mercurij, Lunae Ele l menta verbquatuor,ignis, aer,aqua, terra Corpus miX- lim aliud est imperfectum,ut sunt Meteora, illudque auti neum,ut cometae,fulmen, c. ac reum, V Venti, terra: - motus; aut aqueum, ut nubes, pluuia,&c. aliud vero perfe- um,nempe lapides communes, ut silex, vel preti Ou, Vt emmae: Metalla,ut aurum,argentum,aes,stannum,plum
gum,serrum: liquores, v quae stillatae,gummi, fulpnur. Animatum seu viuens,vel est sensus exper , dicitur at via. planta vel sentus capax, Sc dicitur animal. ' Plantarum quatuor genera , nempe arbor, Ut pomus, pirus, prunus: frutex,ut genista,myrtus,arundo Radix ut allium, caepe, rapa: herba,ut Borago,Menta,Thymum. Animal aliud Ir-xationale est,nempe tutum,quod quidem vel est volatile, caues; vel aquatile,ut pisces vel terrenum , illudque vel 'ressile, ut quadrupes; vel reptile,ut serpentes; vel m- , okle ut Zoophita. Denique aliud animal rationale est, nempe homo,ut Petrus, Paulus,&c quam seriem facilius
senuenti paradigmate poteris intueri.
93쪽
96쪽
Raetermissiis Loe loco difficultatibus ij quae Omo-Tria ροιθα dius in Physite solent explicari ,eas tantum de quan- ωmagua. titate quaestiones proponemus quae ad hujus categoriae intelligentiam magis conferunt. Quod igitur ad propositam quaestionem spes at in cujus explicaxionς insignς τ ., ἡ, M'. tum Theologi cum Philosophi anxi E laborarunt, scien re.=s,.s dum est tria esse praecipua quae substantia a quantitate, niia. mutuatur,nempe quod sit mensurabilis,qubd sit diuidua, denique quod ni partibus extensari horum enim trium ratio, causa formalis est quantitas. Verum in quod d horum essentialis ratio quantitatis posita sit, quaeritur. D. Thom in eo esse arbitratur,quod sit rati mensurae. r. ι. Nonnulli se statores D. Thomae in eo ponunt, quod sit similiis. ratio diuisionis : Sed probabilissime Scotus tali in eo quod sit ratio extensionis. Quam sententiam ultro amplectimur,utpote alijs verosimiliorem Nam in eo cujus P basura que rei essentialis ratio ponenda est , quod est in ea omnium primum i At ratio extensionis natura prior est in Buνυκὰ, quantitate ratione diuisionisi mensurae, ex eo enim a r Ui
liquid diuidi potest , aut mensurari, quia nempe extensum est Quare in ratione sotmali extensionis consistit ipsius quantitatis ratio latura , sicque ratio diuisionis ac mensiurg,sunt quantitatis proprietates ab illo essentiali quantit is principio veluti profluentes. Verum cum
duplex esse possit extensio rei quantae, altera elux eXxex 4i., ἄρα, nain sensibus per specit , nempe extensio artium in ordine ad locum Laltera vero interna a sensibus plan re mota,nempe extensio earundem partium in ordine ad ses grauis hic dissicultas oritur , quaenam extensio sit essen. ρο ηι η- tialis Mintima ratio quantitatis. Durandus enim& ejus sequacos , priorem illam externam in ordine ad locum; a u. - quantitati essentialem esse putant, ita ut nullum corpus ιηιmiis. quantum seu quantitate praeditum esse putent, quod non sit extensum in loco. Neque enim posterius istud gemis
97쪽
PR1MAE PAR T. Di A L. extensionis agnoscunt, sed quasi fictitiuum commentitium renudiant. At irro alii melius censent ratione es lientialent quantitatis posita in elli iii extensione partiti extra partes, in ordine ad te, non ei iri ordine ad locri, P-aniis quam sententia in fides orthodoxa ci,nfirmat. Credimus
lo, me, ni Uext inone in ordine ad locum Camgitur virtute liuina saltesn, ver c uporis qua titas misit sine illa extensioue extetna, lignum est illarii ii iesse de essentia quantitatis. Repti innateni in aliquid esse sine eo cauod ad ejus est ientiam pertinet; quare iecessie est rationem quantitatis in alio politam esse,ne inpe in exte-Scinni.,--sione parti uin in orduae ad te. Et certe natura prius est partes rei quantae extentas e Is si noliciter, seu in ordine
ni prepartes intes r. intes&e uitati uas, ratione Lillarum
plus aut nainus subitantia in aliquo elle dicitur , ut In magna arbore plus, in exigua vero minus, Munus igiturri prium quantitatis eli, n6 utrartem vir amellentialem aut com- MAEnritam ponentem extra aliath a cepim sim potnst
composito effriuiali uit Pitylico remas pii ς, istin yr par- . tem nam integr item Mentitati iam eram aliam esse faciat Nanisve panes justio intUr inites sim
. Ephis G xtira aliam Itaque formalis essectus. nuxam nartes sitbstantiae corporeae in-i, r. ' degrantes ordine in acritum interie habeant, Ex quo P - quitur natiaraliter visitum quoque seu extensiunmnl-beant ad locum in ex eo sequaturqstod subjectium liud- sit ditii sibile ita rinde quod sit mensurabiles, aequale ait - est Malamiurum vel finistin, unum velis u lit
98쪽
TRAc T. III. DE CATEG. 33 l x. Ex his ii tem colli ait ut haec essentialis definitio
ruli in puncto loci , Nomodo esse Pollii: t , et i in si nil formaliter extus in ordine ad se, sed etiam in punc, , fiat, ita ut nulla futura sit inter illas distinctio. Ne lue propterea imaginandusaac: partes illas, motu quodam 'cali ad , unctum illii Iconii aditi ras , hoc enim fieret perinstantaneam incoepti ac mac definitionem , ita ut eodem temporis Donaepto desinerent esse i a loco inciperent e - se in puncto. Si tu dras an id c uar: Aser. in crispo, Ha Dubrum. .mano, cin quo til alio corpore licterog m. o si cus ab eo quantitatem auferret. Resipondeo ita esse neque sutu νεθ,no. rum postea corpus licterogenei P. Repu gDat mi ira vllam esse partium, pura capitis,ice oris,aec distinctionem sitatu quantitate , sed rem alterct tanti in tota illa abstantia corpore ad punctum redo,' suis orbata dispositio nibus, quae non nisi mediante Quantitate possunt absceret corpoream stibilantiam aut parte Seju S. Ex hac autem hypotlies intelligimus quantitatem esse manu. vi diuina virtute se palabilem a si abstratia co1oorca, ac pro θροηιtsi inde realiter distin fiam , prae si tim clim possit separatai os It 'conseruari , vi pNet in ligustiis in Eucharistiae sacramento , in quo videre est quantitare panis cum o iam ibiis cjus accidentibus,si ne tam cit panis substantia existere. Quanam in i Ea quanti alia Categoria νεpenan Iur,.
Tsi quantitas, si physice spectetur, quatenus est proprietas entis eorporei unica specie lit in omnibus
99쪽
rebusquam , quibus extensionem praebet eouidis miles ainiensionum disserentias , longit nem-nit latitudinem,&prosi inditatem mihilomihustauimili praerisἡ de Armaliter accipiantur, quatenus in senem h - .. . Hario extensionis partium rei,siue res illast quid perm
vi ei ινα - ne a S, siue fluens desicce sua, quinque omnino sunt spe--- ν re cles quantitatis categoricae, tres quidem species quanti- - ης-- tatis permanentis linea nempe si perficies, & corpus siue crassitiesci duae vero quantitatis successivae,nempe motus&tempus, quae omnes sigillatim definiendar&explicandae sunt, deinde explodendae erunt eae quae nothae sunt adulterina .
12 Dd igiturspectat ad tres illas quantitatis permanen-
μonis, species,nemo non eas recipit,licet enim non extet iti πια - a superficies sine corpore seu crassitie, nec linea sine sis perficie, distinguuntur tamen inter se seruialiter: Si quicem definitur linea,longitudo sine latitudine:st perficies,
latitudo sine profunditate: corpus seu crassities,quantitas trina constans di in ensione doni .itudine,latitudine pro-ι M. .ia dunditate Musd vero spectat ad species quantitatis sue-ttri' cessivae,motus,quatenus est quantitas,definiri potest, flu- formet,vel ccintinua, mon interri pia successi par- tium mutationis: Ex qua descriptione intelligis, speciem hane quantitatis non tam in motum quam propriet tem moti s , defectu tamen vocabuli motum appellari.
Tempus quoq; definiri po VIuratio motus ratione --n, rium priorumvi posterioriim,seu suxta Aristotelem,nim, μι-- iura motus secundia in prius ae posterius Diaei sinu. u-πνει-- rem posteriis haec ecies motus formaliter a priori, quod prior sit ipsa siccessio partium motus,lnee -δειμ
as ratio uiccessionis illius. Si quaeras an quantitas sit genus synonymum, an vero tantum analogum respeii, quantitatis continuae permanentis successiuae. Respondeo vulso quasi genus synonymum ab omnibus reeipi. Si tamen res ad viuum reseeetur, videri duntaxat analogum , eo quod sit plane alia ratio exwnsionis in substantia corporea permanente, alia vero in Meldepte tran eunte.
100쪽
TRAc T. III. DE CATEG. Is discutiendum est, an sint verae species quantitatis. Et quidem quod spectat ad numerus , quae dicitur qualuitas discreta, eo qudd cor istet partibus discretis, seu disiunctis, ad distinistionem quantitatis continuae quae constat partibus communi vinculo copulatio tenendum cst non elis' veram speciem quantitatis categori cae: ita ut quantitas sene te respectu continuaeis dilaretae , non sit verum csynonymum genus, sed analogum quod proprie quantitati continuae conuenit, discreta vero non nisi analogi ce& valde improprie. Fundamentum huius nostrae assertio suu sine nisnis est , tum quod numerus non sit ens reales, tum quod obfrt non sit aliquid unum per se. Si enim formaliter consideretur pro praecisa aliqua multitudine natatum, quo modo variae sunt eius species, ut binarius, ternaritis,&c non
potest ullo modo dici ens reale,tum quia unitates illς ex quibus constat, nihil aliud sunt, quam diuisiones , setinegationes diuisionum , quae nihil sunt reale, ut patet: tum quia collectio, limitatio unitatum perquam numeri inter se distinguuntur , tota pendet ab operatione antelle 'us totis non plures unitates simul colligetis: Si ero materialiter spectetur pro multis rebus ipsis. notissimum est numerum non posse dici unum per se , sed tantum per a egati odiem, quo modo exercitus dicitur aliquid nui aque enim ex pluribus rebus completis , per se subsistentibus aliquid unum fieri potest.
Quod spectat ad orationem , si physice consideretur, oratis Usse, non est unum per se, sed ex multis syllabis constat: una no est θ e rquaeque autem syllaba sonus est articulatus ab alia sylla 'ba distinctus: sicque si dicenda esset species quantitatis, ad numerum reuocanda esset atqui numerum a cateSO-ria quantitatis exclusimus. Quod si morulam illam spectes quae in proferenda unaquaque syllaba impenditur, runc ad speciem aliquam succelsiuae quantitatis, motum nempe vel tempus referenda erit. Denique locus, ut sic, id est,quatenus locus, non pertinet ad categoriam qu*n' u , ita rtitatis,sed ad categoriam Vbi. Quia locus, ut sic, forma e .
quaedam est externa non penitus insita, sed adiaces, nullam rei denominata extensionem tribuens , unde res a loco non denominatur quanta, sed Mata. At Ver quantitas.omnis,forma quaedam est intimὰ subiectum assicies, cui extensionem tanquain formalem sui effectum