장음표시 사용
771쪽
773쪽
eis praeserurn creati intermae seu componentes , dici pocsint aestivae potentia, sic irentis specifici genus, diffe--itiaipartes subiectilia sunt ex iiii qine sib latitudi- Hrentis tanquan Delv sub genere saltem analogoco
tineratur. 'molienum Dintonu Verum, num,
eme,aut partibus entis subjestiuis per ipsarum principi ..., is demonstrari possunt. Et quoniam Metaphysica principijs .. ' ..
utitur altissimis,& per primas rerum causas, proprias af- .noia .fectiones sui objecti declarat idcirco non modo scientiae, sed etiam sapientiae nomine eam dignatur Aristotelas et suae Metaphysicae in.2. merito ab eodem I.6. Mucap. definitur sapietitia,habitus iudicandi de rebus per 'altissimas causas. Vbi aduerte sarientiam dupliciter accipi: primum qui sq. -- , Om stricto simiincatu,pro habitumentis quodam diuer- - se ab habitu lesentis,quo in ipsis principi j absque ratim et mnis Ascursu. Elusiones cognoscuntur et qui habitus in Angelis perpaucis in Philosophia versatissimis homi
nibus reperitur. Alias vero sumitur sapientia liberiori acceptione pro eo scientiae habitu, quo aliquid ita ratione concluditur, ut exprimis, siue alti sinis rerum principijs
deducatura quomodo accepta sapientia species quaedam est scientiaecim saneshoc rosteriori modo et physica haec nostra dicituramentia. Esse motheoricam ni essestius est, quam probati uοῦρον Mindigeat,&Fidem inter theoreticas bilissimam ii 4 is,praesitiuncula non obst E sinu min M.
Issentiunt de re proposita Philosophici alij enim Deum,alij substantias separata inlii substantiam incommuni, alij ens finitum , quod vocant praedicamentale, objectum esse Metaphysicae eontendunt: sed hi om nes non suis amplum illud assighant, ut patebiti Alijzste plus avruo illud ramulum, dum aiunt obiectumet yse esse ens latis Esimplum,quatenus ens rei
de rationis complectitur neque enim veravi realis scien . . xia,praest tim quae est omnium princeps ac resina eius-
774쪽
modi tenuissima entia per se constitera , sed, mui ex
et Eslii: itu longe verisimilior communis sententia es L
r jectum per te, M adaequatum et byssisse de pomum, non vero de objecto per accidens , aut 'uitali proposita quaeitio melligetida inline ens reale,perie,complatum, coini inane Deo,& rebus erratis. Probis . ia illud HYproprium adaeii tui alicuius suentia: sinis, prinio per se coueniunt primae A qiaxinu nerales peto prietates quae in ea scientia denion intur 'at veto ens reale per se completum in genere spectatum est ei ulmo-
di , tali enim enti, ut ensest, conueniunt este unum, ve-
zzz rum bonuin Deinde illius est verum aermanum alicu- --5.ὶ iis scientiae objectu ad luod omnia quς perde in taliscic- Θαα ' tia considerataru referri poliunt tanquam principia, pax - res aut pro rietates atqui eiusmodi est Ens illud reale iii onere,ut patet inductione. Possunt autem aliae priores sententiae aliquo inodo ad veruin senium reduci. si enim quaeratu obie in praecimum stuprisu rium, here non dari tum , cluetivn est non aliudoequam L. Si vero quaeratur obiectum pinx Metaphysicum , id est,
cuius nulla pals libjecta ad alium artificena pertineat, illud dici poterit sub Italia prima seu in materialis. Quod F subjectum intelligas illud, ratione cuius caetera caciunt sub adaequatum ubicctum scientiae, aliud est substantia
in eommuni. Si vero illud subjectum intelligas de quo
demonstrari possunt proprietates per vera cautas pri cipia, dici poterit illud esse Enc, duntaxat finitum seu praeiscamer 'le quia monstrationes de Ente infini
neri revi o sunt per causas reales di proprias si de- nique a jectum quaeratur quod complouatur omnia,
quaecunque siue perse,ilaepc accidens,iractatur in Metaplaylica, hoc leni vera erit eorum lantentia qui arunt,
Ens latissime sumptum esse Metaphylicae objectum, nullum tamen ex his o nibus diei poteit ob cetum per se, adaequatum praeter illud quod uignauimus. Ex his colli-M Nphsi si potest haec Metaphysear definitio, ut videlicet dicatui scientia theo retica de ente reali per se comple oabo ni materia saltein secundum nesserentiam abstincto meteriun ouodnam sit genus abstractionis quo Metaplu, objecta abstrahit abominia teri hoc est,singulari,sen sibili, α
775쪽
ωdstuli, a intelligibili, repete exij scilice discuimus in
Logica de distinctione scientiarum. Licet autem triplex sit gradus hujus abstractionis ab Gν.dis Nomni materia in rebus Metaphysicis: Ens enim com-str munia attributa abstraliunt ab omni materia secundum tripβη. indifferentiam , quia liaeci similia possunt esse conjun- cum materia, vel non intelligenti Habstratant ab o-arni materia realiter : Deus vecto abstrahit non tantuni
ab omni materia, sed etiam ii quavis pol ntialitate, quae in rebus Met physice spe is se habet eluti orare ius, tamen propterea triplex aetaphysica constituitur, eo quod res Metaphysicino distinguuntur per ili gra
si cur Dialecti , ris omnibus scientiis sit,seruientis,ita Metaphysicae eisdem imperantis quaedam officia sunt praeter cogit itionem sui objecti: non quod Me-Mnaphrsi, taphysica sui objecti theoriam ad praxim referat quemadmodum Dialecticari sed quod intellectus hac uniuersali scientia instructus possit inulta praestare is multo. plura quam si caetera duntaxat teneret Primum o cxux Mexapho scae munus est,assignare subjecta caeteratiun scientiarum est enim ipsius genetales entis disserentias perscrutii, per quas praecipuae entis partes, quarum speculatio ut reliqua inferiores scientias pertinet, disti gumtur Secundum est suppeditare inferioribus scienti j inon modo terminos, quorum usus in omni Philosophiae parte necessarius est , verum etiam essentialia quaedani attributa , quae sunt Metaphycae considerationis : ne
que enim ullius rei quidditas explorata esse potest, nisi persectis omnibus mattributis essentialibus Ter tum munus est probare principia caeterarum scientiarum, idque praesertim duet ad incommodum, assumptis, F
tissimis quibusdam principijs, quae in ipse traduntur al
776쪽
Qv AasT PROOEM. reuincendos homines obstinatos 'emnaeo. Ex quia bus iiuelligere est caeteras omnes scientias Metaphylicae iubetis,eique modo aliquo subesternari.
AE IV. VTcognnionis cujusque veritas, conformitas quaedam est intelligentiae cum rebus intellectis, ita tulit demum vera &getiuina est tradendae scientia methodus, eum scientiae partes reisondent partibus rei quae scitur.
Quocirca eum in ente licut in quolibet scientia obiecto, praeter propriam ipsius naturam , tria consideranda sint: nempe eius principia partes,4 proprietates hinc quatuor erunt nostra: Metaphysica partes ,r,statiis. Pri-ina erit de natura Entis,ubi agetur de ipsius conceptii:M-cunda erit de principijs Entis, ubi de essentia,existentia,& generalibus Metaphysicis pronunciatis disseretur: Ter
tia de ipsius proprietatibus, ubi agetur de Vno, Vero, bono,necessario, colitingenti,eodem, diuerso, actu,potentia:
Quarta denique erit de ejusdem partibus subjectis, ne ni .pe de Ente creato cubi desubstantia&accidente, deangelis , de Deo disputabitur. Rursus unaquaeque pars seu tractatus in suas viqiutationes distribuetur.
Entis. Voniam juxta Aristotelis do strinam is rei Veritatem,Vt postea docebitur, Emis ratio est analoga dc omne analogum maxim&disn scitur duobus , quorum alterum est iiii conceptiis,
777쪽
conceptus quem de illo format intelleistus , alterum est ei ut dein cum inferioribus mei abris communitas seu conuenietitia: idcirco de duobus istis in explicanda Entis natura distere musci ita ut in priori disputatione huius tra-ehatus agatur de conceptu Entis cum formali tum obie ctivo, in posteriori vero de eiusdem communitaxe seu a
leoni , utissimo amen vocabulo Ens appellarunt, a Ferbo substantivo gae Verialia,quia Ens duo suo significatu includit,llimitiisti DF
ipsum .lse,&,quod quid est, seu existentiam Ste sentiam, ρ et dubitatur quid iram Entis nomine praecipu significetur an ipsum elli seu existentii an vero ipsui quod quid est,sive essentia.
Respondetur istud vocabulum,Ens,dupliciter accipi, - 2I i
n Modo ut nomen substantivum,altero modo ut nomen
adiscitu' verbale , quodvulgo participium appellant:μ-- Ena igitur priori modosiinptum essentiam seu quiddi ratem rei absque ita circumstriptione temporis pri- ,
.m xid significat , existentiam vero secunaarib co notat a vero posteriori modo sumptum , primario satistentiam , secundario essentiam significat Ens enim in hac posterior significatione idem est quod existens, seu id quod adhu est licet autem haec acceptio ad capta Vulgi ut magis accommodata, prior tame est magis phi losophica is apud Metaphysicos frequentius usurpata, unde iuxta hunc sensum dicitur Ens esse de quidditates
778쪽
Dι de de quouis subiecto essentialiter, quidditatiue praedi- erigentio es citi: quod de ente in posteriori acceptione dici nequit; 4 enim essentialiter competit esse actu seu existe-
γ diuitis, seli Dei tortium est,cuius existentia est iis
eiusdem esseentia. Norandum autem est vocabaeum istud ens in utraque -- acceptione non supponere pro essentia aut existentia,ted pro composito metaphysico, lice e in priori acceptione eX- presse essentia' subobscure existentiam; in posteriori
vero Xpresse existentiam&obscure essentiam significet:
Ex his definiri potest Ens id quod verE est aut esse potest QV. Assae 1 ILventisam etia, de qua sequenti disputatione dis .
seremus plenius intelligatur,oper pretium est prius exquirere qualisnam sit conceptus entis, unusne , praecisus e conceptu me in brorum diuidentium, an vero ab eis nulla ratione distinctus,cltro proxima sequenti quaestione explicabimus ideoque in hac praesenti generatim de
conceptu Arm alii obiectivo cuiusuis rei nonnulla praemittimus. Duplex igitur cuiusque rei conceptus assigna---- . tur; aliis formalis,die obiectivus: ille propria, hic vero ' - uon nisi analogicE de denominatiu coluisus disitiit non enim est,eia conceptus,sed potui res concepta siue obiectum in ius. Est autem Armatis conceptus a-istualis similitudo rei , quae intelligitur ab intelleetii, adcam exprimendam prodiicita exempli gratia, cum intellectus percipit naturam humanam , aes ualis similitudo, quam de naturalium alaa exprimit, est conceptus forma lis huius naturae intellectae. Dicitur autem actualis similitudo,ut discernatur a specie intelligibili, quae est habutualis eiusdem rei imago. Ex quo intelligis forinalem onceptum esse jeciem exprellam rei intellectae,seu ver-εἔὼari bum mentis Obiectivus autem qui dicitur et ratio. formalis, est res quae per conceptum formalem in tene- iiiii repraesentatur, tin supradiet exemplo, nates 1li
mana aetii cognita dicitur conceptus obieetivus 'Vr auteiri praemittamus hic division*m utriusque con-
779쪽
ceptus in sina plicem dc coimplexum , quorum ille adiri anam , iste vero adsecundam aut tertiam mentis Opera-xionem pertinet , notandum est formalem conceptum a i
licuius genetis analogi triplicem esse possie,unum onani - η distinctiiiii,quo distinae omniaeius significata seu a- ινμα. nalogata repr*ientarentur, qualis Vix eat in intellectu uimanum, ut si audito nomine sani, statim aliquis sor-
maret conceptum distini' um omnium quae dicuntur sana alterum omnino confusum , quo omnia eius analogi membra confuse, nullum vero distin ste repraesentaretur, ut si audito nomine fani, nullum sanum distincte conciperetur, sed omnia confuse denique tertium partim distinctum, partim consusum , quo aliquod membrum distin , i ter Iero consus repraesentaremur, ut si audito nomine stata stincti oncipere M sanitas quae est in Mimali, isnsu secto si ita quae est in potioni, urina, μ' Moxandum etiam est conceptumsermalem O MI dis dic posta, num Vel multipliceminempe re aut ra-δε ' Σ
,ibile. Conceptus formalis unus redicitur, qui eli una re dia modissimilitudo actu repraesentans id quod concipimus, siue id dicu -- quod repr.esentatii lit unum,tae multiplex & diuersum; vitiis vero ratione dicitur qui rem unam aut multas su eadem ratione repraesentat: Talis est conceptus quo con-eipio hominem in genere, vel omnes homines quatenus in ratione humanae natura sunt similes qui idcirco non tantum re,sed ratione unus dicitur,quia est unus numero in meo intellectu conceptus , praetexea rem obiectari eodem modo rvraesentat. Potestautem fieri ut concespius formalis sit reipsa multiplex ratione tamen unus,vς
eum Petrus Paulus eandem naturam humanam concipiunt:& e contra, reipsa unus, ratione tamen multiplex, ut in conceptu sani contingit. Quod si duo homines diuer .conceptus Iervin diuersarum efforn em,tunc VS . conceptus formales re, ratione diuerti. Praeterea diligenter antiriaduertendum est, utrumque Nota.
G tum,sormadem obiectivum, posse dici ab ''rt alio praecisim duobus modisne nolipe ratione.Praeci- 'et sis re vocatur, qui est reipsa disti s ab iis a quibiis di abrilis j a citur praecisus:qualis est conceseus brinalis , quo conci o
pio nominent uniuersim respeetii eorum conceptuum
quibus concipio singulos hominesci sunt enim actus illi
780쪽
mentis realiter inter se diuersi,seo existimati Plato
cola ceptum obiectimim hominis iii genere esse realito praecisiam a concepiti obiectivo singulo tum ConceptuS vero praeci sitrs ratione seu abstractione dici in , in cuius ratione nini eorum incluttitur quae fiant propria conceptuum a quibus praecisus est: sicqtie praecisus est terque conceptus homi 3ys generatiqi spectati,videlicet tam for-
, malis quam obiectivus o Henim in conceptu formali quo contipio laoininem generatim includitur repretesen latio uius inferioris parricularis entitatis,nec etiam in
. , Vadde proposita quaestione cuius sensus ex praecedonti fatis liquet, tenendum sit, sequentibu Onruclusio albus determinabitur. ε
3s Prima e elusio. Formalis condeptus entis est re virus unoquc que intellectu concipiente. Probatur quia notitia mini e rWat intellectus , audito nomine entis,est una numero solitudo, ilis in ipso intellectu residens. - -- Secunda conclusio. Formalis concediscentis inrep ei sus ab omnibus conceptibus membrorum diuidenti uam . Probat UI,quia audito nomine entis intellectus non sor mat concepissime aut substantiae vel accidenti sies aliu
eipsa diuersum ab eo conceptu quem forin udi ' inin Dei,substantiae, ccidentis,&c. est uerba conci usio. Formalis conceptus entis secundum i quid est ratione unus imisus a conceptibus formali-ρ ε - bus in riorrum,non tamen inino& eliester pars certa est,quia Armatis coiice tu elixis, proprius. hibstantiae,vel quantitatis,uel qualitatis neque vium se n. uni illorum distincte exprimit,ri satis pater. Postra ir confirmatur , quia per et imodi conceptum non repra
sentatur ratio aliqua,ab inferioribus aequaliter participata , nam ratio entis non equaliter participatur a Deo S: Creaturi , nec etiam aequaliter participatur a substantia