장음표시 사용
781쪽
Vni formal, cuique conceptui res pondeat oble . νiis e-uus,qui nihil aliud est quam res tormali conceptu tu . Teprvsentata,quemadmodu cuique imagitu suum respon det exemplar,ex praecedenti quaest. non erit dissicile prae senti setisfacere quod duplici conclusione praestabimus
Prios cunctimo. 'iiceptusentis objet,iuus est unus ratione secundiun qiud,non tamen simplieiter. Prior pars P μνων convisionis patet, avia ericis latio no est ratio substantia: ' --- Vestinatia est' accidEtis ut accide hs est,ergo aliquida . liud in virique eommune:mhiIautem aliud est conceptus objectivus Entis quam ipsius ratio'ua per concepta
Armalem exprirnitur. P0sterior pars conclusionis proba tur,quia si conceptus entis obiectivus esset unus ratione simpliciter, sequeretur ens esse uni vocum , quod minus
robabile esse patebit ex disputatione sequenti. . p.ι,-- sterio conelusio. Conceptus o ectivus emi se ta ala uid estiatione praecisis ab omnibus conueli μαεμι: hiuis inserimum,non ante simplisitet ora, . pars timebasionis ortaedictis hola est; identi duo nomine emis concipitur, est diuersunt ab concipitur audito non inestinantiae viri accidenti sero indεque ab utriusque ratione sectandum quid praeciium. Pine iis. P.sterior pars probatur, quia conceptus entis aut est olo parames f nino distinctus , aut partim distinctus , partim confusus, aut omnino conius. Atqui nullus ex his est ab Ilaidi simpliciter praecisus ratione ab inferioribus: non quidem omino distinctus, is enim plane includit omnes pec liares modos essendi per quos inferiora ipse eniis mem- Mnempe substantia,quantitas,qualitas,sormaliter coiia
'tuuntur: Non etiam is qui est partim distinctiis,patrimi
emissisis , quia talis eoncerius non tiaritim includit rationem entis an mere , sed etiam eum essendi modum qui praecipuo entis analogato,nempe substantiae pecusa ,
Titer competita.Non denique omisino confusus, quia talis conceptus nullam rationem siue generi eam siue speei fi - . eam express , sed tantum multa , nempe substantiam, quan*itatem, ualitatem cc confiast complectittu .
782쪽
pe eoivinunitate entis, deque eius conuenientia cum inferioribus membris.
in Acs et iis a. E Titselum ens reale per se Leomplete sumptum,cu 'jus rationem rinalem joceptiam iactenus expostumari proprium sit Metaphysicet obiectu, g supr docui mus nihilomitius tamen ens hoc loco latius accipimus pro eo omni quod aliquo pacto animo concipi potest. Prima igitur diuisicientis latis limessumpti, est in enses
reiac rationis. Secunda entis rei in ens per se,Sesens per . accidens. Tertia entis realis per se,in ens actu, Scens in potentia. Quarta entis realis per se actu,inens creatum, Mincreatum Quintaentis creati in substantiam Maeci dens. In quo diuisionis progressu animaduertere est ens .ab ij prius separari,clure sunt mimii propria,n ad Niω- physicum per se spectant. Deinceps autem explican- , est quomodo de singulis medici unim Gnsionum membris ens praedicetiari,ari sinonymo, an homonyine,
alii πιδ etiam analogiee C temni modos entis quantumuis reales in supradictis diuisionibus non inserui mi quia non tam sunt entia, aut entisi embra, quam rati6nes per quas ens in sua membra diuiditur. De quibus yonnihil hoc loco breuiter dicendum est
accidunt, quae cun3 - 1 sint m ius specie . iis pro prietates simplices, sed vel dissumtiae per quo risu membra diuiditur , 'n die aut proprie Fim ijM. tamen cum enti nequaquam a gantur, sed πόα positive ipsum assiciane, ac realiter contrahant, non pos
783쪽
SE TRACT DE NATvRA ENTIS. II sunt dic entia rationis, aut priuatiua ulcirco appellan itur molli entis realis,suntque idem re ipsa cum ipso hnte cujus dicuntur modi, ac proinde simi reales, sed non realiter ab ipso distincti , est enim idem realiter modus qui Dque cum re cujus est modus. Sunt alitem modi entis generatim spectati triplici ge M. ineris quidam enim sunt principi acntis,ctaiusmodi est e 1 Xistentia quam formaliter ens adsignificat: alii sunt vel ulti differentiae contrahentes, cujusmodi sunt subsistentia εc inhaerentia , item modi per quod diuiditur generatimens in substantiam 3 accidens, nempe eme perie, elle in aliori denique ali habent rationem proprietatum, ut esse necessarium, vel contingens ieis actu vel potetia Vbi nota non omnes proprietates entis dici polle reales ipsius modos, sed tantii in quasdam complexas disiunctive sumptas, ut supra allatas. Quod enim spectat adi praecipuas,
easque ina plices entis proprietates, nempe, nuna, Verum, bonum , negamus eas esse modo sentis quia de ratione modi est ut modificet, seu contrahat ac limitet id cujus est modus At hae proprietates non contra launt rationementisci ens enim bonum aeque late patet ac en simpliciter, idem lite dicendum de ente vero,& bono Adde etiam eas non posse dici modos reales, cum ipsarum praecisa formalis ratio non sit realis, ut postea docebimus. Quomodo Ens dicatur de ente rei, is rationis ubi de ense νaιionis nonnulla. V AESTIO III.
V propositae quaestioni satisfiat, nonnulla prius de ente rationis accipienda sunt. Primum est, quid sit z T'
ens rationis. Respondetur hoc loco ens rationis latrac iauiscipi quatenus Enti vero, reali, ac positivo oppomtur,pro quis a. eo omni quod no potest vere sirealiter existere, aut rein existentem positiu afficere, sed tantum beneficio rationis dicitur objective posse existere in intellectu in quan . rum actu percipi potest ab intellectu . Sic etiam ens rei la .re accipimus, quatenus non tantiim species entis, sed etiam modos entis reales comple stitur. Vt autem intelli-
quid sit esse objective in intellectu, notandum est ista uidistingui, nempe esse objective vi esse subjective in
784쪽
obiicitur cognoscendum vere ut in intellectu, aut intellectunt,sive illud vere non sit. Esse subieetiue in i
tellei'u,est in eo esse tanquam in subiecto, quomodo ha-. bitus Eoactus intellectivi in eo esse intelliguntur. Cuira autem ea quae sunt in intellei tu subiective possine ab ipso intellecta' 'gnosci, hinc fit, ut idem polsit esse simul obiecti uel sebiective in intelle ou.Cςteraquς realiter existunt extra intellectum, licet in eo subiective nosnt poliunt ram n esse in eo obieestiue, ut notum est. Ve rum hec omnia tali sint realia,pr ter illud esse obiectiussin intellem,h bet aliud esse reae in seipsis AH SA quaedam sint quae nullum haberi aliud esse praeter istu esse obiectivum seu esse cognitum ab intellectu, hq dicti, ctur entia rationis; verbi gratia esse visem in lapide, nihil est verum in tamen dum actu cognoscitur ab intellhctu, habet esse cognitum seu obieci tuum. Sic non videri in lapide qua est nc gatio visionis,nihil est in se dum tamcntalis nesatio percipitur ab intellecti , habet esse Oie 'ctivum in ipso quod nihil aliud est quam esse cogi 'um. μη/um, Secundo quaeritui quo plex silens rationis proiit ar i ' s nobis hie late sumitur Res,mdetur esse triplicis Rex eris:
I. ... ., L. δmqRO WWhiationis aut sint negationes, aut priuatio-α nes, aut secundae intentionesmegationes,ut non visio in lapide:priuationes,ut caecitas in hQmine secundae intentiones, ut esse definitum in re definita,&c. Inter quientia rationis genera id est discriminis, quod duo priora rebus sto modo conueniunt citra omnem operationem intellectus,postremum vero genus nonnisi pretiupposita aliqua intellelius operatione rebus competat,unde illa dicuntur
pendere abintelle quoad existent am,haec vero: ' existwtiam & conuenientia quo sit victis ratiotv prc pii & presse simplum ero ita postremo duo arat senere accipiatur ut et ratio quae situr quid ei secunda nitentio a b)i M. Mi μ' tuis eundam ii teptionem , si vim nominis spectes , esse
ii. 1psam mentis operatIonem,qua lucundario tendit In rem Elias dupuae iam antea cognitam, quatenus cognita est; at vero, si1sM H inualuit ut accipiatur pro ipsi, Ente rationis , quod con-
785쪽
Sav RAc T. DE NATvRA ENYIS. modque non aliter potest existere quam obiective in i innectit,cum secundarioac per reflexam mentis operatio , in concipituri verbi gratia;ex eo quod hominem de initione explicauerim,habet homo quod sit dinnitus; iullia esse definitum in homine nihil est reale, neque aliter
existit qu sicut animaduerto reflectendo nisuipra mea operationem hominem fuisse a me deflvitum. Itaque secunda intentio in priori acceptione, dicitur formalis, est que realis operatio mentis licet reflexa. In posteriori vero,quae est magis usitata, dicitur obiectiva, estque etiti mali opposita. Et quidem haec secun intentio obiecti . tia,quod est ens rationis inaxime proprie dictum,nonnisi per iecundam intentionem Armalem cognoscitur: dum- quea percipitur,tii fiam existentiam obieeti is animo sertitur.
His igitur praesuppositis respondetu Ens latissmysu
ptum non conuenire enti rei,& rationis synonymὸ,ut omnes fatentur, neque etiam analogicE, nisi valde impro 'prie:sed homon' me. Probatur haec nostra assertio, quia ii
rinale significatu entis , nihil aliud est quam posse exi. II
stere, idque per se vel in alio subiective:at vero ens ratio 'ur' riis non potest unquam vere existere,neque perse,neque
in alio subieruta , sed tantum obiectiuE in intellectu quod non est vere realiter existςre,ut patet. Neque enim similitudo quontercedininterens relin rationisa, est ad iniciendam analogiamri quemadmodum licet quaedam similitudo reperiatur in homine vivo ac picto, non tamen licet asseuerare hominem analogie dies de Gtroque. duerte tamen inter homonyma, cum nonnulla sint quae propitis accedunt ad analoga alia vero quae ab iisdem remotius distet: eam homonymiam quae reperitur in ente rationis, rei, aliqua ratione accedere ad analoea Est igitur Ens remune Enti rei,dorationis de genere semo iam,quae ad analogavidentur accedere
EN per se hoc loco appellamus, quod vel simplicem s. habet natura, ut Anselus vel composita ex panibus
786쪽
'acti naturale se coibus Physicum. Ens veris per accideris; - quod e stat rebus pluribus diuersi ordinis , vel quae ita
inter se assectae sunt, ut una non sit potentia respectu terius:sicque ex iis non fiat per se aliquid unum. Quareens per accidens est simpliciter&ab lute multiplex, secundam quid unum , ideoque unico nomine exprimitur. Solet enim intellectus ea quae ab lute plura sunt,per modum unius concipere, propter eorum inter se coniun -
222Σ stionem Minoii,vete ensem Verigitur propositae qui te stioni sati it , respondmus Ens de Ente per se, ter
accitans aequivoce duntaxatseu linino medici: Pro tur, quia nihil datur commuis 3 sininumum selute est unum Mei quod es,Glute est multiplex Sedens per se est abselute unum , Ens vero per accidens solute multiplex Confirmatur,quia ratio entis,quae fin-. geretur communis,acit esset absolute una,& sic non competeret enti per accidens aut absolute multiplex, me non competeretenti per seri neque enim concipi potest . quod esset si Mil uiad 'multiplex aut neutra.
' φυ- - , ositae difficultatis explicatio pendet mali nam' ' admodum dis leuitate; vitumans inpotentia, id est,
quod nondum existit, sed tantum potest existere, situ rumin reale Lan vero solam ens actu quod vere existit, tale dicendun M. Si enim pr1us afferatur,tunc ens de V-υς- si in me diei tenendum est si vero posterius, tune ens utroque analogice tantum dici posse arbitra-βη - -- muta Et quoniam ens in potentia dici potest ens verum ' eale, lieet nondum habeat villam esse actuale, verum, is reale,& quia ens utens non inelladites sua ratione actualem existentiam in rebus creatis;idcirco probellius arbitramur ens reale dici synonymedeente actu, potcntia, quod sit ei isdem se-
787쪽
nus Metapli,sicie obiectum est, Deumi creaturas, i
substantiam quoque Maecidens verum ac reale duntaxat, se ambitu complechitur ealtera vero minus proprie I entia excludit. De eo igitur ente magis proprie dicto fixi eritur,primi a ,quomodo dicatur de Deoi creaturis '
Deinde quomodo dicatur de substantia, accidentes, an synonyme,analogice,ari vero homonyme.Et quidem ensistud non esse mere homonymum respectu Dei, creat rarum,substantve, accidentis constat alioqui, esset aliaua ratione Vmmi, sed nomine diuitarat, raticine multiplex:proiniaque Metaphysica, quae unitatem desumit ab obiecto non esset una scientia. 'ed tota difficulias
est utrum sit alialogum vel synonymum:& si sit analogu, vo genere aiialogiae,an secudum attributionem,an vero secundum proportionem quo loco repetenda sunt stu 'dioso lectori ea qua 'de analogisac synonymis docuimus in .parte Logicae.
sod igitur spectat ad prius quaesitum respondetur. θεησε nos analogice dici de Deo oberraturis,idque secundum, 'ins tramque analogiam , attributionis inquam, proportionis Et quidem quisa sit genus analogum secundum attri-ibutionemprobatur,quia illud est anatasum secundum attributionem cuius ratio nomine signincat primatio in principaliter uni analogo competit,caeteris vero perparticipationem&quandam dependentiam ab isto. Atqvi eo modo se habetens respes' a Dei creaturarum,na in ratio entis primarisi principaliter Deo competit,creaturis vero ver participationem a Deo. Quod etiam sit analogum lacundum proportionem reseectu eorum ncomprobatur,quia illud est analog in secundum propo tionem cuius nomen idem est,&ratio secudum illudn
nien proportionaliter duntaxat eadem Atqui en eo ino do se habet respectu Deii creaturarum, nomen enim Commune est,ut patet alio vero proportionaliter eade in licet enim Deus sit independenter, creatura Vero ψepen-
788쪽
i PUMA PAR Ma et Ap HYs' c Audenter,nihilominus tamen in eo comesent, uos M. re esse diuinum Deus a nauter esse concipitur, siem creatae perseum esse sunt a &ς maliter 'a .st . . - Quod spectat ad posterius quaesitimi. Respondetur,Ensa -- sis reale percle fi finitiim res e ' usubstantiae, Laccidetis,esse utroq; nodo analogum,ne inpe secundiim attributionε proportionem. Et quide quod sit analogum secundum attribi tionem probatur,quia accidentia participat ratione entis dependenter a substanti aded ut substati anuu do moclo esse posset; nullo etiam modo ement,aut esse ponsent accidentia: unde accidentia divitur ab Aristotele ei
tis,id est,substantia entia. ioclide in sit logunt se- Ἀ- proportionem probatur,quia ratio entio onino similisae sim liciter eadem in substantia desaccim
te, sed tantum secudum quid 3 proportionaliter,quia x ticientis in substatia est eis per se: in accidete vero esse in alio olui tamen eo naodo quo se habet substantia ad suum esses, ita serii ab et accidens ad suum: idcirco ratioentis dicitur proportione eadem in utroque. Obiicies forsan Praecipua ratio propter quam negatur Ens esse genus synonymum respectu substantiqα accidentis,est ea quae affertur ab Aristol. 3. Met.c. . t tiro.
quod generis si nonymi disserentia diuidentes sint mura praeeirum ipsius rationem serinalem, vesbi gratia nimalis disse rentiae diuisi es, rationese iri piarii,
stat extra praecisam rationem animalis. At velis disserentiae diuisiuae entis non sunt extra praecisam ratione ipsius eum sintentia Atqui ii ista ratio valeret sequeretur sib- mi vita stantiam nota ης genus synonymum et quia disterentiar diuisiuae substantiae sunt etiam substantiae. Respondetuc primo , rationem illam Aristot esse quidem satis probabilem,non tamen esse praecipuam: neque enim aliquod.
enus tam disitur synonymum, quod differensia ipsumiuidentes sunt extra ipsiuseae conceptum, quam quod ipsum sit extra ditarentiarum sui diuisua conςemna et adeo vi ipsius ratio praecis distin se concipi possi Milo con tu disserentiarum dividentium Atqui ratio si stantiae distinet satis concipi potest absciue differentiis
ipsam diuidentibus, nempe corporeoin incorporeo Rat o vero entis non item. Qui enim concipit en non Cori
789쪽
sa TRAc T. DE NAT URA LNTIs a nisi eonsus illud concipit. Est enim ratio entis mao is annexa suis modici qui habent rationem differentiarum
diuidentium' quam synonymum aliqu-gemis suis ML ferenths diuidentibus. Et hoc valde notati iam est Men. plicandam analogi in emisissee shbstantiae dentis.Resi Diaci secundo,corporeum, incors innum esse masis extra praecisanitationem substan se per se,& esse in alio, trair Nisam rati ecenia: tu quia ratis entis non potest esse abselute prycii. ab aliis modis,ut in priori re 5sione insinuauimus tum quia isti modi non polliunt exprimi sine ipso esse , quod taliten
Pettinet ad rationem formalamentis
'oniam principia qu tradunturin aliqua silen ta sis.
Gliaiunt duplicis generis .complexa nempe, vel dinis. 1 - incomplexa:quorum illa dieuhiudam effataseu pronunciata,ex quorum manifesta verita- propositionum , quae in. tali sileotia traduntur, veritas haec vero dicuntur prima veluti elementa4 initia, ex quibus fiunt aut constant Omnia de quibus instituitur scientia. Illa dicuntur principia scientiae: haec vero principia sebjecti scibilis chine is duas instituemus hujus tractatus di hutanones Prior e teta iam de principiis mplexis entis, quae sunt communissi ia, tam quaedam axiomata dient quae quomodo se habeant si explicandum erit. Posterior eris de principij incompi
xis ejusdem. . sunt autem priniicipia incomplexa entis aut externa aut interna.Externa sunt causa externae,nempe efiiciens
finis. Interna sunt veluti membra , ex quibus ens omne integram x complexu vita concipit , ut
790쪽
, SacvNDA PAR ME T A PMY si cis Escint essentia, existentia, hii si potentia,gelaus di feretitia. Et quia de principiis externis dic hi in est in physica,ubi de causis inpenere dc specie disseruimus,de genu
rei differentia fuse fatis disputatim in Dialectica: de a- vero &''tentia dicenduin est postea , ubi de proprietatibus Entis: idcirco in futura di istatione de principij incomplexis entis, deessentia & existentia dunt xat disseremus.
ETii primum ac pcxcipitrum enuminq; scientiae principium illud esse dicatur quod subiecti definitionem continet,cum si em seu objecti seibilis definitio sit a
tio demonstrandi proprietates de ipso. Quia tamen difficile est admodum veram cujusq; rei definitionem compertam habere, idcirco alia tradi solent, quae quia notiora magis in promptu , idcirco ad demonstrandum long8D Entea efficaciora lunt. Sunt amem in Metapliyca haec praecipua --deente axiomata seu principies Primum, Impossibile est
idem sumi essedc non esse Secundum,Quodlibet est vel non est: quae diis nonnunquam terminis Dialecticis ex primuntur in hunc modum De nullo simul vera est assi macio Min tio Tertium:Quicquid est,quandiu est ine
cesse est. Quartum: Quicqui Thabet esse,est verum,b arum,&c. Et ista qui deni dicuntur en cratissima quae sumuntur ex totali objeisto: Alia vero lunt minus communia, qua de partiali Metaphysicae objecto esseruntur , ut illa de ente creato Totum praestat suae parti. Si ab aequalibus aequalia demas, quae emanent sitit aequalia. His autem metaphysicis propositionibus utuntur inferiores artifices eas ad propriam sit inam in teriam coab