장음표시 사용
121쪽
ιν ω,maxime, mas prope Ierimatem fluit, quem lorarnem nominat, nullus omnino pi iam fiuviorum offoexcedin ac si captos pals in lacum inistiat, celeriter muri conspici , ad est omnibus, tum hominibus itumulantis inimicum, quod ex iae amarum sa , εἰ ap squallidum pariter de iis r atque patura ut lut hilagi'mm ab exasaione reser . Quanquam millius qu-dem stagni aqua M acte amara psi, quippe cum d c i se sal. Et insta de eius de omnino salis omnis taculine:
Omni sili, inquit, obscura quaedam astringendi vi
me quaeas,quae condiuntur carnes, constrinpit,dem Ite, risiimam, ubi durus di miiaim: fragilis lut
fit alis est exactissimus Asillissere inimis, minus a xem illo marinus, tum qui multis in locis, aquis leti recare eptibus prouenit, abstergere magis, quam astrum repotens. Proximas his vires habet Sodomitieus, Nies ac marinus durus, Caeterum ob admixtam amaritudine vim valentius abstergente ac dirigentei quam marinus possidet Quibus in verbis laeta Palaestitis domiticum appellauit , minitibus circumiacentibus oum Sodoma appellant. me Chaoniae, cum hune Aris telis locum Plinsust Ita,eum in commentariorum seorum lib. 3i.hunc in modum retulit.In mesa excoquunt aquam ex sente, refrigerandoque silem sectant inertem,nec candidum. uin & modum commemorat,quo salem in Vmbria fieri hie dicitur, c mulsa Theophrasto accepisse se testetur. Apud Theophrastumi Muit inuenio arundinis& iunci cinerem decoquere aqua solitos, donec exiguum superesialis
moris. Corrigendus autem locus in Pliniriae ubi legi tur Imbrioli Vmbrios legendum. Eriethriam legisnus aut Gades este, quae est cxtra Herculis columnas, aut aliam insulam illi vicinam, in qua Geriones, quorum boues Hercules athluxerit, inhabitasse qui existimant.De qua re Plinius libro, 3 AF, et a
dum est, tum ignis quidemptincipium extinctum fisi ,
sed tamen terranes r quam colatu: r, veluti calce , aut cinerem remaisse. Sm autem mitti in locisDiues, o
uictim fluxus crurus Iem ris apsi is assisti, quorum
omnium causa in laris , qua in eis insita eii, aut inguit tu acestram eis referenda. cum enim terra ad ritur, quia mos mimi adur tur, omnis Mneris colorum
dulces aquadam colantur, commutantur. Et aliae quin
ria, ea veluti accio ad edulia νtuntur. ιη circa Lyncum aquae acidae fons en . Insothia vero amarus,
cuius qua mimi in quem in uiti totum amaris
reddit. Quoniam non mare tantum salsum est, sed istos etiam aliqui & fluuii, ut is, cpii in Chaonia esse dictus est,nec ius suum, sed aliis etiam satioribus assecti nempe amari & acidi, eorum, quemadmodum & maris, itas inem , item & alios sapores ex terret masis minus adusti admixtione docet existere. Ceniendum enim est aquarum omnium saliarum fluxus initio calidos si ille, sed temporis pro ressu, igne, tui calidas curta ina extincto terram illam loquam colantur,&
vitate terram aduri contigerit. Mea pruriam statim si inres, sed varim etiam colores excitis hiodi terrae a mixtione ortos cilii Mane igitur clausi inesse, cur actis dae quintam aquae inueniantur, ut ui Sicinia Siciliae sons est, cuius aqua veluti aceto ad obsonia ut rimum&circa Lyncum: aliae amarae, ut in Scythia, ubi fons est adeo amarus, ut flumen in quod i stili , totum amarum et, ctati Atque haec est Aristotelia de saporibus S coloribus , quibus uae insciuntur, sententia. In qua posteriores, iam nostrae, tumetiam superiorum
aetatum viri, non omnino conquieuerunt, aliis etiam
praeter ignem causis allatis, qWas inii iter nunc rubii clam,si tamen prius monuero, alumen, cuius hic Ariastoteles meminit, sessium genisesse quod E Lem acerbo oriri Agricola tradidit. ita acerbas&astringentes aquas esse contingi quae per lina aluminosa fluunti Atque cum vi ignis diuerse modo terra assiciatur, varias.
que accipiat iacultates,veluti sulpituri ,bituminis,si tumque elusinodi rerum, necesse est, ut quae pereas aqua colantiar, sicultates illas participando, alii rinque
atque alium acquirant saporem.Seneca qnatuor de causis ait, saporem varium in aquis inesse. Prima ex seli, es per quod feruntur, quam hic Aristoteles attingit. secunda ex similitudine eius a quo nascicitur. Tenia exspiritu,qui in aquam transsguratus est. Quarta ex vitisi, quod sope concipitantur per iniuriam corruptae. Quibus decausis, ait medicaminum quoq; potentiam iniquis inesse,item grauem Oritum oremque pestiferum, grauitatem praeterea di leuitatem, calorem aut nimium rigorem. Georsius Agricola primo libro de subterraneorum causis, his potissimum de causis sequas sibi saporem ait acquirere, vcl quod mixtae cum terra insipida, aliquantum a calore concoquantur, vesquod lambant terram insigni aliquo sapore praedram,
aut succum Mima aut lapidem,aut metalliin i
quod combibant liquidum succum cuiuscunque tamdem sipori vel denique, quod expirationi bin inficia tuta Ac primo quidem no paucos sapores in aquis i gigni,altero aquasacerbas sim per loca alumino aper
montes, ut antea etiam monuimus alsas per suis, amaraspernitrosi, ac resper plenaChalcitidi Mysiin,Som os, & similium feriatas perserit venas mali saporis per loca sulsiphurosa & bituminota Odorem autem iisdem de causis in aqua in Mi. Vesenim quod lam bunt terram olidam, undae sulphurs calidae olent siluphuris virin vel quod combibunt succum bene aut male olentem.Quamobrem Perusinae aquae,quia mnis
probitumine permixtae sunt,& incnt,quod M.nigri conspiciuntur: vel denique, quod mixtae cum terrena aliqua portione,& nonnihil coctae, de aliquandiu in ca ueritis retentae putrescant. Q D& colorem varium aquarum in variam permixtionem hesert. Cum enim aqua, quo purior est, eo magis suus ipsi color candidiussit, quo plus succis, terris, ramentis saxorum' mixta sierit,eo magis alienum color in in ipsa ine Gob eamque caulam aquascalidas, quia magis miscentur, cael iis plerumue nigriores, re minus claras esse. Nigram autem esse aquam, cum qua sit in niger permiscetur: struam,cum qu flavus, deinque alias aliorumcolori prout succi quibus inficiuntur, sum colorali, aut terrae i aut ramenta laxorum.Haec Agricola M aquarum s solluit, tene illo adustam, veluti cinerem ac calcem re- re, ore& colore, ab his quae Aristines uadit, pa-
mansi e. Itaque ex colatione per ram&iluxu saltab
122쪽
seri, indiliosunt, torrentes de amnes, Vbi praeter m dum crescentes multum abraserim a ripis, vel extra eas disti uerites, eluerint terras eampesties. Aliae igitur sunt aquae colore lactis, quas Romani albas appellauerunt, quae creta,vel alia terra candida insedita sunt alis Oaxes Scythiae fluuius esse dicitur. Gypsum etiam candidum, & alumen & silphur, candidas aquas aliquo modo euiciunt.Danubius seri colore est, qua parte Vinde Iiciam,& Noricum,de Germaniam diuidit. Aliae aquae luteae sunt,ut Ochra Saxoniae fluuius,ita vocatus,quod Ochra insectus sit ut que habeat colorem. Aliae sunt
san, ut in Sueuis Acidula propὰ Gopingam oppidum.
Aliae sanguinis sunt colore, ut ad Ioppam Hebraeorum urbem aqua sontis, qui mari est proximus , & in Lycia aqua Telephi sentis uiae. virides, ut in Carpatho monten in Aprutio,& aliquo modo Rhenus. Aliae Glaucaeivi in Thermopylis, Aliae cerula vi fluuij inter Tariusium de Festram. Aliae nistrae, ut in Germania multi
suuij,& in Saxonia maxime Vt autem omnis colorum ris aquae, ita & omnis saporis inueniuntur. Altera
pars ut scribituro Himere fluminis Siciliae,versus Aetiram sumus co terrae dusci assumpto, dulcis est sep ris: pinguis Liparis fluuius,unctium avole quod ex venis emanat pii, ita eo ies scribunt. Germania salsarum aquarum magnam copiam essundit.Amanitem
multae fiunt, ut quae in Marmarica erumpunt, & sentis perexigui rivulus mixtus Hipani, vi Pomi ingens est sumen, id es t amarum. Acidae in Germania multae scaturiunt, imprimisque insignis Acidula iuxta quoddam Bohemiae oppidum. Acerbam esse in Puteo Bounich serunt, quae ob id vehementer astringat. Atque hic satis 'aquarum coloribus atquesaporibus. Illud vero paucis docendum,quomodo terra vi ignis, saporum colorumque jecies omnes accipiat. Αcerbam igitur fieri traditur,si aquis madefactam, priusqua calor eam muluxum coxerit, iugus sua vi conlitam, quo sane modo Rubrica sibi saporem acquirit, multaeque aliae terrae linsuam astri entes:quod si terra siccum acerbum combitat, iterum fieri acerbam, quomodoaluminosa. Acerbae autem terrae madefactae& temperato calore concin' humorem,qui ex aqua est,in culcedinem transire, qui vero ex aere in pinguedinem ,cuiusmodi esse silet sitima quaeque terra, quam excolimus: at ubi plus virium calori accesserit quod si cum occultis incendiis
viscera terrae consi grant terram dulcedine demsita feri salsam, amaram autem magis esse a calore soco e tenuatam de elaboratam, quam sillam. Acrem prael ma&acidam plerique exoriri exacti& acido sacco
'er eam tram te. lores autem in terra vari, vi ca
loris hoc modo fieri existimatur. Primum exalba quicius color, ut Strabo sensit, vidituro nipra euadit,cum aquis madefacta exiccatur, ut in tectoriis di albarijs per Me quisque potest, quae pluuijs irrigata, deinde siccitate arescentia,nigraeficiuntur.Viriciis des e, ite querim, non ita multum ratione dissimili es turr quod aperia nobis indicant tegulae lateridiae, lapides &Juna, quae etiam ipsa pluuiis per usu rursusque exicc lasson raro primu viridia siri deinde magis aresce tia flaua, humore tandem consis to ni ra. Porro exa iridi rubram δε purpuream terram seriiraditur, imsitis humoris is, qui calore concoquitur, cuius rei indicio nobis sit selum stillicidiis subiectum, de omni . ius προ locus,per quem mediocris aqua fluit: in iis enim viridem cesorem in rubrita uatare,ut sti
nis animantis nuper mactatae speciem reserat. Omnes autem eiusmodi cciores seri ex humoris concoctione atque adustione maiori, aut minori. Nigram enim ex cuiusuis coloris terra eslici, cum humorvi caloris vehementer aduritur,non aliter ac lisnum, cum ustum efficitur eat . Ex alba & ignita seri flavam, stiluam, luteam, pallidam,maiore etia vi caloris, ex flava rubram,
quomodo ex auri pigmento aracam fieri verisimile sit, non aliter ac ex ochra rubricam gigni Theophrastus docet, atque ipsum experimentum. Quoniam autem de terrae, tum coloribus, tum siporibus, quantum
ad tres tum hoc attinet, satis dicitam est, illud par
re dum non videtur, ex eo quod hic traditu est, aquassessas initio calidas suist tum igne extincto,veluti cin rem & calcem terram remans si aperie intelligi, aquarum calidarum, quae in variis seni locis, causam igitem esse, qui in locis illis accensus sit ob materiam accendi
idoneam. Itaque nec Solem, cuius calor per raram moulemque terram,ad eas, ut quidam putarunt, grediatur,
eius caloris causam esse. Non item ventum, quem alii aiunt vehementius in terrae viscera impulsum, & sic in illis quodamodo i lusum calescere, di in aquas acrius incumbetem eas caleficere,nec rursus motum, propter quem varium de vehementem & aquas saxis illis c lescere alij sunt opinati, non tiadem eam, per qua fluunt, materiam,quemadmcdum alii crediderunt.Quas omnes sententias quod facile nobis esset refelleremus,
nisi S iuxto prolixiores esse vereremur, idq; doctia de subtiliter ab Agricola praestitu antea suisset. Qui etiam, cum Aristotelis de igne aquas cal lente sententiam
secum esset, quom λ intra terram conseruetur, & an sit intra alueos aquarum,an illis subditus, di taciti
NI ore excpubus temperamentis oriantur,stparatim
alim dicti s. De ui tur mari, quas ob causu perpetuo eontinenterque Lit, O qua eorum sit natura,edique Modum mutentur: praeterea quot eis accidat tu rasuauectiones generare pari, maxima fere partea bis immo. Disserenitae, inquit Alexander,saporum,qui in aquis
.sentnnatu inde, hoc est, ex temperamentorum cuius pc itione infestae si intiaus expositio satis non con .smit,propterea quM temperamentorum nullam sec rat mentionem,nisi sinasie aliquid exciderit, in quo tu Iorum memineri aut cotextus ita legi debeat vi A M
sciatur, qui sapores, ex quibus temperamentis oriantur.
dictum vero de eis est. Quod si contextu ut legitur, retineamus, potest seriise hoc modo exponi, ut dic mus dis entias sanoriam, quae sunt in aquis, inde, hoc est, ex illis, quae sunt commemoratae, manifestas ese. Aut etiam iacia: πη ni ἰxti scriptum est, ut sit senses, saporum disserenti quae in aquis commemoratis sunt. ii sic ioe est, in locis illis esse conspicuas. Quod autem ait, aratim traditum esse, qui sapores ex quibus te peramentis oriantur, separatum librum in quo de sep tibus disseruerit, qui nune non extet, intelligere credistur. Nam in libris de anima, & de sensit, pauca admodum de re hac traduntur. Expositimus autem nos a tea, ex qua temperatione varijsapores in aquis gignorentura e saporibus vero in uniuersum agere, ta tem peratio h
123쪽
perationes, quibus oriundar,explicare, alterius est i stituti .duini vero attinet ad epilogum,explicatum est, suminum aquam perennem ese,elii locio mutetur,propicr hyemem illam magnam, quae cinis temporibus euenit,ob quam terrae humectantur,& per tuam materia fontibus ac stuminibus suppeditam, pr ster aquam,
quae is tra montes ex aere rcfrigerato & densato generaturo raeterea traditum est, mare, quemadmodum de uniuersum, cuius pars non exigua est, sempiternum es.se, tuanquam, quomodo& sumina, locum mutet Idem
autem numero semper non esse,sed sola specie, salsum isaporem ab exhalatione calida de sicca, quae ri terris exstirpium alimento remanens exhalatur, se sui sum sublata, una cum pluuia descendit. Rursus Gylicatum est, aquas a terris, per quas tranicunt, magis minu ue adustis, variasque facultates habentibus, vario modo assici, variosque tapores S colores, & omnino vires, quibus
aliquid essciant, accipere. De quibus omnibus, & non solum ut Olympiodorus ait) de aquarum allectioni laus, cum non omnino ex qui lit)6: plene ei videretur disseruisse,maxima inquit) ex parte dictum est. De veruis autem ica tu, eosumpto primipio, ιν diam a nobis arura statutum est. Dri enim,ut diximus, se hes russeu ira, ν hira da, estera sicca: acidaqrudem vimr dicitur, hac vero genere sudem nominericat, sideoqκω ex parte orientes, eam ut Iumum
aersim necesse est nominare Vec vero hinida absique sua est, nec hic Aspuebumida, sed omnia haec ex eo
.Pod excedit, dicamur. cum igitursiolis orbem feratur, cir cuin quidem propius accedit, calore humidum attollit, cum Nero longius recedit, προ sublusus rursus in aquam ex refrigeratione e crescat, tum hyeme magis aqua gignuntur, tum nocte magis, quam die, quanquam non videtur, quod res nocturna magis, quam diurnatim ream. Aqua autem descendens in terram is uersa distribuiturans vero O in terra multas ignis, multusque
'lor, ae Sole rem eum Alura humorem, qui insuper ciete risit, sed terram quoq; ces faciendo exiccaticum avium duplex sit c xt dicium est exhalatio, a, quae
poris plena est, altera fumida, Hranquinferi nece eo
Tractationem de ventis inprimo libro ii hoatam, Et ob disputationem de mari oc suminibus intermisesam, repetit. I A qua tractatione hac via it greditur: Ea,
piae omnibus ventis communia sunt,primum exponit,
. tum quae propria cuique, ut, quemadmodum multis in i is praecepit, ex communibus ad ea,quae cuique singulorum propria sunt Urogredi auar. Communia veniis sunt,materia, E qua constant, causa essciens, ininus, i
cus & tempus. QSOrum omnium materiam primum persequitur, multum operae in ea constituenta cons
'mens, ut viae non ira omnibus constaret, & quam alii ponerent, ipse non probaret. Ru iam autem stanait, ventorum materiam exhalationem calidam &siccam tae,alijs aerem esse credentibus, de exhalatione agit,i que veluti principium,quod in primo libro explicatum est, 'mit,duas esse exhalationes, unam humidiam, alto. ram siccam: quae Solis calore,& eo etiam, pii ignis est, in terra conclusi, in sublime tollantur, non quidem inter se disiunci scit perpetuo connexae, nomen ex ea aceipientes, cuius plurimum adest: ac humidam quidem vaporem dies,Graecὶ ἀτμίδεα, sccam vero genere nomine vacare, sed partis nomen accipere, de sumum voauti nuncupariinc quemadmodum solis accessit hum,
da attollitur, ita recessu de absentia eandem restiger tam , de in aquam rurius frigore coactam in terram descendere: & ob eam causam hyeme magis,quam aestate pluuiam seri,& nocte masi , qutin die, quod utroq; hoc tempore Sol longius abiit. umquam,quod res nocturnae magis, qu)m diurnae lateant, id non ita videatur. Haec Aristoteles de duplici exhalatione, quae magna ex parte in priori libro fuerunt explicata.Sed quaesierit aliquis,qin; nam minio duplex haec exhalatio una semper attollatur, nec humida unquam absque sicca sit, nec sicca absque humida i Ex vastis enim aquis Ac immensis humida tantum evehi videtur,quemadmodum de sicca sella ex terra arida, & nullo pacto humecta: sed nec explicauit Aristoteles, qu6nam pacto sicca vi Solis, aut ignei caloris ascendat. An siccam exhalationem ex terra ascendere domit, cum aquam descendentem in terram, indi atque distribui, multumque ignis ac caloris in ipsa teπa ineste, vique Solis eam exiccari tradidit i Ita. n. humecta terra fumidam aspirationem emi tit, quae alioqui omnino arida non emitteret, quomodo&sumus ex lignis viridibiis atque humectis valentior de copiosior redditur, qu in ex siccis. Unde etia liquet, vir an aiae aspirationem simul coniunctam , terra alacndere. Ex vasti autem & potabilibus aquis una cum hu- mida, quae copiosa attollitur, parum iis essem dici potest, quae aut ex terra adiacent haut ex rimanarum, aut
ex ipsis omnino aquis, quae simplices N purae omni ex
parte non sunt,reddatur. Mare vero, quoniam multum terret admixtum habet, multam eius generis redderero: est aspiratione Quod si simplices interdum,' is
ter seditiunctae aspirationes eiusmodi ex aqua & terra quod vix seri potest euocentur, illae tamen in aerea tim permitantur. Ex hac aspirationum coniuestione salseclinis maris causa monstrata est, quod videlicet scea cum humida rursus in illud destandat. Ex eadem fulgura & tonitrua fieri ostendentur. Porro id, quod sumptum est, ignis& caloris muriam in terra inesse, ex multis suile rejicitur. Primum ex aquis calidis, rebusque i, ses libus,quae calore generantiar. Deinde exeo,quod Sol perpetuo terras caltast, quae excalfactae, calorem prae densitate retinent. Est etiam terra igni an sinis, quippe quae scritate cum illo conueniat. Quam ob causam in ignem sicise venitur,selo frigore in calorem commutato. Quin de tot plantae E terra nastentes, multum caloris in ea inesse euidenter declarant. Vt in ierim mittamus multa loca,ὰ quibus ignis in aerem,aut perpetuo, aut certis leporibus redditur, ut in Vestiuio, aliisque montibus. Rem igitur Aristoteles, multum ignis & caloris, cuius vi exhalationes ab ea dantu
in terra ast messe. Vtrum autem eius potius efficientia ac Solis ascendant,controuersum esLAristoteles in s Iem potius reser nonnulli alij in ignem illum intra te ram conclisum, eo argiuneto, quia temporibus etiam
hybernis, cum Olongius abest, terra halitus reddis,dcὰ nivibus etiam venti oriantur, & ex fluuij de lacub sole aquam non calefaciente. Itaque Aristo emi, nomine Agricola reprehendit. non animaduerti eam causam ab Ariuolete mapis asserri,quae magis uniueria est,& omnibus temporibu, de locis litatius nimis attolli .em autem in tei' partibus omnibusv quiabus halitus mittuntur, non ira melle, quamuis in multis insitaex quo etiam ab Aristotcle praeteritus non est Porro Solem esiicientem magis cauum esse intelligitur, quod terra, quae pluuium exceperit, sis non inc
124쪽
lascat, halitus non mittet.Halitum aurein callitem de sic clim, ex aquariana fundo vi caloris interioris surium euollare, ut ille ai t, non actio sortisse coiicidi potest: siquidem vi aqueis rigoris extingueretur. Itaq; venit,qui illic spirant,materiam aliunde acceperunc Harum vera exhalati ea, qMe maiorem bum iso piam obtinet, aqua pluuia, ut antea dirimas, principiis est: sicca autem ventorum omnium principium er natura. Haec autem necessario hoc modo accidere,ex ipsis quor effectu ροφω- es. Nam O exhalationem diuersam esse necesu est,er Solem te eum,qua in terra inest,calorem in escere usiolum p bile est ed necessarium. Quoniam autem utriusq; diuersi es cies, pergio est interse differre, nec eandem ventio aquae pluuia esse
naturam,ut nonnulla aiunt: eundem enim aerem cum mouetur ventum se. m rrursus concrescu, aquam. Duplici constituta exhalatione ,& utriusque natura explicata, de quemadmodum altera alteri semper a Gmixta sit, nec inter se disiungantur, docet, eam . quae ab humore,qui in illa excedit, humicti dicitur, pluviae egeprincipium atq; originem, quae autem sicca,ventorum. naecque duo ex hac duplici exhalatione necessario ess-ci,diuersam habentia naturam,iplis quoque essectis declarari : quandoquidem exhalationes eiust nodi inter se differre necesse est, easq; ὶ Sese, & ab eo qui in terra i est calore, attolli,non ibile tantum, sed necessarium.
Itaque cum utriusq; exhalationis di in sit natura, per- hircuum esse, ventum quindie ac pluviam , quae ab illis .iniuntur,inter se disserre, nec eandem utriusque esse naturam, quemadmodum quidam putauerunt, utrunquem aeris natura eu verius Wrem me rati, ventum quisedem, si moueatur, aquam vero, seu pluviam . si rursus ciuisistatin cogatur: quam opinio m Hippocrates,nin priore libro monuimus,&.in libro eius de statibus i situr, & Olympiodonis etiam aestatur,habuit. Qua
stram in secuncio de victus ratione , ait ventos omnes mirare a nive, glacie, gelu vehementi, de fluminibus, de strent Perraque humecta de refrigerata. Theophrasius etiam aperiὰ si ribit, aeris motionem ventum esse quanquam ab exhalatione ortum habere,atque ab ea aerem
moueri simul tradit Ilutarchus,& liber de hujoria Phimsophica Galeno attributus, aiunt Anaximandrum existimasse luxum aeris ventum esse, cuius aeris iubi illisiiD , maximeque humidas partes Sol iam absumpserit:
Moicos vero ventum omnem fluentis aeriis impetumese arbitrari,qui varias appellationes pro locorum variWate sertiatur . Sed horum, de aliorum omnium, qui hanc sententiam secutuunt, errorem, cum in priore libro aperuit,tum paulo post etiam aperietis uenim vera qui ex humida aquarum aspiratione ventos nasci puta Memmi posteaquam Sol eam exussoit. Cuius sententiae
suit Metrodorus Chius. Cum quo hi Stoici videntur sentire,qui aut horς M. Tullio voluerunt,eos terne hac litus, qui frigidi sunt,cum fluere coeperint, cita ventos. Halitus enim stigidos eos esse intellexerunt, quos Arin teles calidos de humidos' interdum etiam i id n na ex quibus pluuia nunc ait generari.Atque ii rum sententia similis est medicorum opinioni, dicen- Wm, ex pituita status oriri, cum videlicet ea ditatuta
in vaporem conuertituri: Sed Metrodorus a vero abest,
mini quod ,ris in calidis Nionibus de tςmpori uig quibus sol aquosi, expirationes potest exurere,ventus ponseret, par et, quae ita i sole exur tur, α
absumuntur in aerem vertuntur,qui ventus esse a in Potest, aut certe pluuiae generandae materiam suppeditata'. fer quidem .utinanterioribus diximus, ea his oritur.
Vap in humidus est fri Idus. am,veluti humidum, facile terminatur: quod versaqueussit, suapte natura scindus est, veluti aqua non ex fatia. Futuris a trem cari-
dus est, O Aeus . Aer igitur veluti ex symbolis ει
dis O caldus constituitar. Antequam eorum qui aerem, quanquam aliter &' aliter affectum de ventum,& pluviam este voluerunt, sementiam refellat, docet eum cum utroq; aliquid quibilem asinitatis habere, quandoquidem ex utraque ea halatione orinitiquarum una pluuiae, altera venti materia est,non tamen propterea illa esse,quae posterior pari
in verbis deest, aut quia conciso Arii ies locunt, si , aut quod scriptorum incuria exciderit. alioqui facile
non est,ea,quae nunc de aere dicuntur, ad hune de venti: locum accommodare, nee ullus interpretum ear &Eex sitit. illud vero deesse, nempe aerem nec ventum esse, nec pluriam, illumque privsertim, inde etiam
colligitur, quod statim subiiciet Ei enim assur dii est
quibus in verbis ratio asseretur, probans aerem, cum mouetur, ventum non esse. Inquit autem in anterio,
bus dictum esse, aerem ex duplici exhalatione constare, quem locum ad libros de omi de interim Alexander refert. Sedin illis aerem quidem humidum Ae calidum esse dixit, item lite unum elementum ex duobus oriri, singulis ex quoque illorum qualitatibus veluti symbolis ecceptis, ex duplici aute exhalatione gigni in eis nul libi triauit. Quare probabilius est, primum huius operis librum intellexisse,in cunninitio, cum elemetorum inter se ordo de situs doceretur, dictum est, eius, quod inobis nuncupaturae artem eam, quae terrae proxima
est, quia vaporibus reserta sit 2 aspirationem terrae habeat, calidam Se humida esse. Quo in loco perspicitum
est, aeris calorem dc humorem ad v rem de ex Kalationem terrae reserri: quod perinde est,ae si dixisset,aerem ex utraque exhalation umida de si a constitui: quemadmodum nunc docet. Sed quaestio est de vapore, quam caeteri quoque interpretes aciuteriant, quoium
modo frigidus hoc in loco statuatur,qui in priori libro calidus positus est. An vero, quemadmodum in priori libro dictum est, vaporium stigidus, tum calidus dicimi ' Frigidus quidem si bis de materia, vel, testic
licitur, suapte natura, quoniam aqueus est , re ex astendit: idus vero, quod vi caloris ascendat, ut nisi caleferet,iscendere non posse es tum quistio de exhalatione sicca de calida existit, quae, quoniam ex terraemittitur,tagida suapte natura, ut terra, hoc modo diaceretur,quae tamen perpetuo calida dicitur Aram quoque frigida non secus ac quae humida est,suapte natura
dici pinest, ob eamque causim refrigerari interdum in provola medeturi Calida tamen plurimum dicitur, quoniam calorem diutius retinet, nec tam sicile potest i derari, ut 'ate ad ignis naturam Piopius accedens i quod autem dicitur vaporem veluti humidum se .cilla terminari, ex his quae in secundo de ortu & interitu de hςmido dicia sunt, de in quarto etiam huius ope. iris dicemur, si te potest intelligi: siquidem traditum est, humidum esse quod alieno termino facile termin tur,quemadmQuin siccum,quod disicile,cum hoc fi-eila suo, illud dii bole terminetur: quod, quemadmodum veni In styris in locis inplicatum eli. Etenim
125쪽
si adiacet, tempestuari, aut etiam plures recipis in ores,cvisu ramen set a qMm siccitas occupat: prandos, vera contrarii euenit,ckm tota in orbem regio, smodicis aquis νtitur, aut potius quacit, Miam aliquam ciuit artem aqua immensam copiam accipere. Cuius rei caula est, quia eandem assiectionem magna exparte regionem Ongὲ lat pipervadere verisimile is,pri terea quiadditana loca consimilem ad solem situm obtineat usi quid
proprium disserens habuerint ι qui interdum bac inparte mea Glisario multa ascendit, in alia vero vaporis, Uterdum contrario modo. Ο illvid huius rei causa Huctuod utraq; exbalatio, in eam, qua cohaerentis est re oonis, incidat. Veluti sicca quidem propria in regione Iiuit rumida vero infinitimam, aut etiam in remotiorem aliquem locum, a ventu impulsa est. Atiquando autem ciuidem mansit,contrana vero illudi um facit. A cme quumeni vi,quemadmodum in corpore, se venter Iuperior siccus fuerit, ii uor contrario modo asciainsio , sibissiccus, superior humidussim in locu exhalationes vicissimcte circunctent, O commutentur.
Curanni interdum pluuij λυnterdu sicci siti squalidi & statuosi,i duplicem exhalationem causis rei lit,ut ita intelligeremus, & ventum, & pluviam ex illis
constar Aventum quidem ex sicca, pluviam vero ex humida. Quoniam autem haec varietas iisdem temporibus in diuersis locis Huanquam vicinis, contingit, ex eadem duplici exhalatione, eam docet proficisci, ut hoc alio arsumento ex locis sumpto idipsum intelli Mur. Docet igitur euenire, ut masna regio aliqua. Ne interdum latem imbribus multis cupetur, aut siccitati squalida ventis insistetur, interdum per paries - Sic , ut pars aliqua siccitate & squalore detineatur: quae autem in circuitu est irato pluviam tempestiuam,i-eli, qui temporibus illis solet decidere ut etia ampliarem acci
Hat, vel contra,cum tota,quae in orbem ambit odicis potiatur aquis,aut etiam squaleat: ea,quae ambitur m- mesam aquarum copiam recipiat.Quorum eventuum
nulla alia sit causa, qQmu, magna ex parte verisimilest, eandem assectionem resionem aliquam longo tractu pervadere,qm, quae vicina fiant loca,eundem prope
ad Solem situm habeant, nisi aliquid proprium in illis iuerit,paludes videlicet,aut mores,aut quid simile, quo iniciatur, ut idem aspirationis genus ex illis locis attollatur. Qim autem pluviam & siccitates, ventoso per
partes regio accipiali causam esse,quia una in parte aspiratio sicca copiosior astenderit, in alia humida de vato rosa, interdum contra eueniat, vi videlicet ubi humi plus astanderisisiccae amplior copia Gocetura quius vero tae & aliam quoq; causamesse, nempe i Vtraqῖ exhalatio in regionis proximae exhalationem detum tur,non quidem ambae simul, sed separatim, sc ut vim illarum in ea regione, E qua astendit, manente altera, ad sibi similem in vicinam regionem, ut ventorumdepelulatur,veluti si sicca manseri . eamq; causim venti in regione illa spirent ,humida in vicina aut etiam remotiorem locum a ventis pellatur. Vel utramq; dixit, quae utriusq; est regionis, & copiosa in utram ascendisivi vicissim ui alterius regionem pellantur.Id vero non aliter ait accidere, atq; in corpore humano, in quo interdum eueni sivicum aluus superior fuerit sicca. serior humescat,& contra. Ita igitur& in regionibus humidae & siccae exhalationis a peristasn mutationem; fieri, illas.
que sese vicissim cite stare, humida siccam ,& sicca hiimidam circunstante.QUe omnia obstruatibus nisesta sunt ventumq; ' pluviam ex duplici illa exhalatione proficisci,perspicuὰ declarant, qn non alia melior& euidentior causi reddi potest. Hinc autem discimus, cur regiones eundem ad Solem situm habentes, non eodem semper modo, calore, frigore, ventis, pluuia inie-
stenturiquod tamen fieri debere probabile erat clia laxe omnia a Sole maxime dependeant. Causi aute e quia etsi uniuersalis situs idem in illis sit, proprium tamen quidae disseres habent aut palude aut mont aut mare, aut aliud quid simile. Paludes litam humidiorem,u situs uniuersilis requira .essiciunt, mare calidiorem, montes interdum statuosior .Hinc Anglia, quaquam ad Septentriones marita posita,Gallia tamen,quae Australior est, fiigidior non est, icia vero multis in locis
temperatiori quod ex mari,quo cit' 'itur, proscisci ci dendum est Quod ad similitudinem ex animalis corpore allatam attinet, duplicem aluum in eo Arist ponit, Q. periorem, & inseriorem: per luperiorem, ventriculum intelligensper inseriorem intestina quemadmodum dein quarto huius operis intelligili cum de alimenti loquitur cruditate, & animalia in ventre inseriori est generari,atq; ad syriorem,in qua alimentum coquitur,ascendere. Contingit igitur,cum superior, hoc est, ventriculus, humida est, intellina sicca esse, aut ex obstructione, aut vi ventris expultrice debilitata, ut vomitu potius udeiectione ventriculus vacuetur. Rursus etiam euenit,
ventriculo sicco intestina humida esse, q, , quicquid inventriculo inerat, ad intestina suerit demissum, biliduntaxat aliqua remanente, quae siccitatem in eum indicit. In qua ventriculi & intestinorum contraria qualitate, aliquam etiam humidi & sicci anti petistasin ut in regionibus accidit esse nihil fortassis impedit, qua
inserea imbrem statvis iis in locis ruitas imbrem
decidere contingit mra existunt iiden i superueniente aqua demum. Haecat .si ea,qua tradita Iura principia, eueniant necesses. rea nari post delapsam pluviam aces epartim internotara I m siccitate Mahal tum reddit hic ut venti est corpu .Et cum ecretio eiusmodi extiterit, venti etiam rigent, qua bus conquiescenti-lui, propterea quod orsemper secernatur, o insupe-xum locum constendat, vapor refrigeratus cogitur, iuaquam mutatur. Acquotiens eundem in locum nubes compulsaesunt,ac frigus circunstans eas conmut, oritur aqua,nalaumasiccum refrigerat. Has igitur ob causas venti aquis exciri ibussedantur. D illi edaris oriuntur. Cum videamus ventos imbribus ut plurimum su
cedere, eosdemq; imbribus superuenientibus sedari, huius successionis, ac mutuae sedationis causam in id,quod traditum est, riari, nempe duplice esse exhalationem, humidam de siccam,& ex humida pluuiam oriri,ex sicca ventose ut hoc etiam argumento colligatur, non eandem esse ventorum & pluuiae materiam. Cum autem causam unam asserat, cur post imbres venti exurgantiscia videlicet terra imbribus humecta & calore, tum interno tum superno exiccata halitum reddat qui venti est corpus, duplicem reddit, quare post ventos imbres oriantur, ac una quidem ait oriri, propterea P calida aspiratione, e qua venti constabant in luperum locum semper conten te, vapor sigidus remane qui frigore concretus in aquam mutatur: altera, cum nubes viventorum in unum locum compelliatur. Frigus. quod circunflat, in unum eas cogere siccae etiam as irati ni,quae materia ventorum est, circunstando, mitigera-
126쪽
re taq; pluviam oriri .iniae omnia perspicita sunt.Hine
autem licet intelligere, quemadmodum terra exhalationes non reddat, nisii humectata, ac eum humectatur,
tum maxime aspirationes ex ea Iastendere: quod antea etiam exemplo lignorum longe aridorum docuimus, quae sumum non adco mittunt ut viridia . Hinc etiam colligi ait Olympiodorus,ventum aerem agitatum non
es , ut Hippocrates sensit. Nec eandem venti de pluuiae esse materiam: liquidem pluuia, de ventus sese vici iam
sedant de tot uni: quod esse non posset,si eadem materia conflarent. Sed h oc argumentum non adeo mUnam vim tartasse habet,cum contrariorum sese perdentium eadem materia statuatur. Nisi cax sit, propterea ui docetur ex duplici exhalatione pluviam Sc ventum constare, non igitur ex aere. Reliqua satis aperta sunt, nec
malorem explicationem requirunti
Quin Oeadem ea a est, cur tam a septentris rubus, tu a vinidie inlisim im iuntur. Aquilonesar. Austri inter ventos cimes motis excitantis . Sunoque haec νυ loca non peruadit, sed ad ea sese aps Ot,ab eisque o inducit, ad occasium vero exortumpet ferturiviam ob causam miles ad latera coguntur. Et accedente quidem eo, hutari sit exhalatio, ad locum a ream contrarium ale te, qua O benis. Ob motionem igitur, quae ad conuersiones, O a conuersionibus est, a Midit O byems, o aquasursum educitur, ac rursus neratur. vi iam autem plurimum aquae in his locis defceodit, ad quae, π a quibus conuertitur c haec autem si ad Septenniones o ad Meridiem Hi aqua copiam
terra excipis bi plurima exhalatio, non aliter ac ex vir
dibus lignis fumus reddatur necesse est psi De exhalaris
ventus est, ratione rem euenit iplarim motaeq; principes venta inde oriantur, quorum ij, quia Septemanibusserant, quilano, quia Meridae, viri nominantur. Venium exhalationem siccam esse,alio quoque testimonio confirmat. Qui d enim plurimi principe'; ventia Septentrionibus atq; ὶ Meridie spirent, hanc unam affert causam, quod exhalationis plurimum in locis illis
ascendat. Hoc vero inde compr-t, quod in locis illis pluuiae magna vis gignatur, itaque terra multum aquae excipiat, quae sole excessieta, exhalationem illam, ut stimum ligna viridia, exprimat. Magnam porro imbrium copiam ad Septentriones do Austrum esse, quia cum Sol intra Tropicos ad ortum & occasum curtum suum semper conficiat, nubes ad latera coguntur, quae, clim Sota locis illis longius se abducit, in aquam crescunt.Quae omnia plana sunt de euidentia,atque perspicue ab At illotele tradita, ut pro eorum explicatione, nihil praeterea asserendum videatur. Sed quaeli erit alia
quis, quo modo Austros locis, quae Sol non pervadit, de in quibus multa pluuia gignitur, spirare Aristofficit, cum tamen in progressu non ab altero polo Austriam spirate doceat, d a Tropico Cancri,ad quem Sol accedit M in quo pluuiae non multae gignuntur: quod etiam antea ex eius lanientia tradidimus An quos Austros hie nominat, non ii sunt, qui ad nos usque spirant, sed qui
sub altero polo exorti, plurimi de maximi,quemadmodum nobis Aquilones, gignuntur ' An vero eorum sententiam hoc in loco sinitus es qui Austium,qui ad nos perducitur, ex altero polo spirare voluerunt i Causa autem,cur Auster ad nos spirans maximus sit, de Aquil ne etiam maior, aquae non sunt in locis, in quibus spirat,
genitae, sed regionis illius amplitudo, quemadmodum m progressu docebitura uitautem, qui 1 Septentri nibus spirant βονα, Ac νοτiis quiri meridie, nuncupari.
Latini Aquilones de Austros nominant.Quarum apprilationum haee causa esse creditur, eorum quidem qui
cetἰαι dicuntur, e ae P colas, id est a cibo siue pabulo
uo reserta sint borealia,uti opinatur Porphyrius. V ede Scorpionis Chelas citias veluti πιλυο γους, id est voratrices, Nicander appellauit. Eorum autem, qui τm, quia spirent i sim&ν ix ny ι φαχ, hoc est,ab infimis incomperiisque. Plutarchus enim in Platonicis quaestionibus,scribit inseriorem mundi ordinem ri
dici . Quod de venti, a septentrione Orant: s dici
tuli 26 Problematum lectione confirmatur, ubi plurimos Aquilones spirare traditur, quoniam pars orbis terrae habitata, Septentrionibus stubdita, eminentior sit,scniuis plena. tum concretis humoribus t scentibus maximos stariis oriri: quam ventorum causam ab Hii pocrate in secundo de victus ratione traditam,antea i
dicauimus. Alia vero in iisdem problematibus causa aia sertur, cur Aquilones Z: Austri plurimi spirent, caeterino. I item, quoniam videlicet, reliqui E contrario cursias Solis quodammodo spirent,ita ut ab eo sedentur: siqui dem contrarium a suo contrario Θ directo oppugnatum minimὶ potest durare, scit ex latere potius aduersam vim tollerat. Austrum vero de Aquilonem ex cursis Solis lateribus spirare.Thec, ras bis aut host Aristotelem de Aquilonis de Austri magnitudine ita tradidit rAmbos insignes de magnos ventos esse, ac diu spirare,pta rea quod ad Septentriones de ad meridiem, quae regiones ad latera cursus Soli saeui ab ortu est, ad occasum sitae sunt, multus ac copiosius aer retellitur, vi autem Solis illuc depelli.Ob eam causam illic de densissimum de nubibus plenum aerem esse. Quoniam imirmagna vis de copia aeris in utroque loco colligitur, eius etiam fluxum masnum esse δε diuturnum .Haec The
dius de Aquilonis & Astri magnitudine . Ex qui
telligi potest, eum voluisse, aeris motionem ut tum e sic: quod etiam aperiὰ,ut antea diximus,tradidit, quanquam ab exhalatione moueri Volueriti iEorum autem motis obliqua est. Cumaraexhalatio recta ascendat, circa terram spirant, quando' rem usi omnis aer conuersionem c sequitur. uJocirca σ indusebium quis reuocauerit,undenam ventorum principium est
vero neμn ex infera loco e Notus.n.ὸsupero antequam irent L stratur aer. etiamsi nubilus, aut cali mosus fuerit. uamprii quam ventustra UE veniat, fatus principium mouerisignificat, tanquam principium desuper habeant. mumiamatitem ventus quaedam es exbulationis Meae ἡ terra ascendetitis multitudo, qua circa
terram mouetur, perspicuum es motionis pri'thum ἐβpero esse: materiae auuem O generationis ex in ero iam
qua ex parte id γω ascendii fluet, inde est causa. conversio enim his, quae a terra longius ristam dominatur ac simul ex infero loco recta emenuis iunctabis plus virium habent , cum inpropinsuosunt. Ortus autem principium
constat ex terra esse. Ventorum materia ac constitutione uniuersim expost obliquae eorum motionis de cursus ex supero enim ad terram oblimae ciemur de circa eam spirant ca sam exponit, quam ait uersionem esse, qua aer, qui in orbem terram ambit, per tiro comitur,cum ali qui aspiratio illa, qua constant, uapte natura sursium recta constandat. Cumque aspiratio haec e terra sursum seratur, ac de supero loco ventos spirare sentiamus, d bitare
127쪽
Utare aliquem merito ait Rodemm motionis e rum principilani habeaturi ex inser6 neloco, undem tralatio ascenuit, an ex supere, via eorum nuditus incipere viderumquemadmodum nubes. caligo indicant, quae
aerem occupantes, antequam ventui acinos perueniat,
in supero loci, pelli, di non realia , Em ventorum vi, sici utitur. Sed dubitationem inde tolli, quod omnva idem ventorum initium ὀ terra peti dici debeat, motionis autem ex stipem loco , ideoq; etiam valentiorem ventum, & ad pellendas nutas potentiorein ibi esse, xalentius sit quodque, quo ad suum principiump pius inedita lare Arist de ventorum motione,quae non sitis firma movero mixtine dubia videtur. Ac primum quidem obea,quae Alexan.obi at luod videlicet re eos omnes in eandem partem , rariis ad occasum , Mquam codum conuertitur, seni csoneret: quod item venti praeter naturam, quemdmiaum & aer ille, qui rimam nitur, mouerenturi Deinde quod magis verset: nam har Alexandri rationesdilui senas, is positatae supero illo lac ubi aercircunsertur, venti status non a piliquandoquidem tradit nest,in altisiimis m
tibin ventos non fieri, aeremque illum,qui extra rno tium summitates non extenditur, non circunserri u Aeventos quidem montes alios non pertingere inde coniis
probatumest, u cinis ex sacri j sin in m sum ratibiis derelictus, armo sequenti imaehiretur. Qim si ita
hi mieri prosecto non potest, ut abaere circumlato ventorum motiora illat. Hisdissicultatibus, ac priori bus duabus usiim, Theophrastus seriasiis cuctus, motionis ventorum causam hi exhalationeina qua constant, retulit. Eam .non omnino siccam esse,sed humil plumnum adnituum habere. Ideo cum sicca leuiis sit umida grauis, obliquὸ non in rectum moueri. Sed lneu simior videtur li a Theophrasto allata causa PMecum paucioribus dissicultatibus coniuncta. Neq;. n. tam quantus sentitur impere, sinentur, nec deorsum ad nos vcnti mouerentur. Sed sursu quanuis obliquὰ ob humidam exhalationem deorsum prementem. Alii Vinar ab aere mediae regionis dens de cianstipato, exhalationem,quae sursum ferebatur,repelli voluerunt: iram deorsiam, obliquὸ tamen, ob eius motum naturalem qui sursim est, de st ab alia exhalationeascendente ii I iatur,uires suam sententiam ex libello de mundo ad Alexandrum videntur accepisse r siquidem in eo dicitur, ventum ex sicca exhalatione constare a frigore Impulse, ita visitat . Necat aliud frigus videtur intelli igere, quam illud,quo media aeris reis assecta est. Adiicit via ventum nil aliud esse,quam mi illium aerem collectim agitanim:'uod Aristotelis dogmati aduersaturi: Porro huie motioni media aeris regione ortum habeat, addiderunt aliqui,&vim stellarum, quarum alio Sahomini atq; aspectu venti magisac nus excitentur.Q-Opinio, etsi Aristotelis nonin, probabialitatem maximam haberiae,quod ad Italas attinet,multis etiam experientiis nititur,qui sobseruarii est imis is aeris errantes, coluerunt, atq; aspexerunt se,uoluti in I ibra&Geminis, maximos& Dequemovenates extitisse. Sed nec stestam congressum ut aspectum, ventorum omniumcausam ese putandum est, nec qi ab Astrianis de illis traduntur, uina sum & certa mosepe variari comperium est. Mediaautem aeris regio, ut exhalati mi γε in cometas ct alias sicies igneas consumitur,as usum non prohibet, ita nec huius,quae vent annuutia ponitur, citaret prohiberet aut si his
ratiotb Aristotele etiam traditam causam impugnat,
'g'tur, quin de ab aereisso si ido, de dentito,
tionis initium aliquod aspiratio accipiat: de quamluat' aliquasarsum conscendit, tota tamen tum coeli conuersione, tum aere illo se ido ascedere pmhibetur. Quod autem ad rationes ab Alexa m contra Aristotelem allatas lectit, prior ab Olympiod diluitur. Netan ait Aristotelem docere, ventos, coeli conuersione impelli. Sedoe exhalatio sursi inaud aerem illum circulatum constendens, eum p prae crassitie sua secare non valens, ab
illo errinis circlaaio deorsum repellitur, ham; de i
lac violentia magna disiicit , undeobliqua ventorum moti rexistit. Altera ratio incommodum nullum assertim sic Ecomedanaus vernos exhalationem, qua connant, vi qu am mouςri. Eam veroclus pustremo notas conclusa est, diluere saei se non est. Nis dicatur non illis in locis, inquibus altissimi illi montes attolluntur, eiusmodi exhalationem astendere, itaq; nec ventos ibi oriri. Sed tum inuestim umerit, cur non in krco, quemadmodum & in alii ,exhalatio scenti cum de terra adsit, eam tame teturn Sole calesia: δει nihil desit quod ad illius orium,armascensum pertii reat. An sertasse diei potest exhalationem quidem in locis illissi-gni,sed ad illorum montium cacumina non pertingere, quod ab aere circulato repellatur.Circuns Ti vero eum etiam paulo insta estismodi cacumina, sed tamen adeo leuiter, ut ad hali uim repellendum sit satis ad cineres vero ex illis cacuminibus deturbandos nonsiti thsquidem pro Aristotelis te ventorum motu sentciuiam ei posimu quam sistentiam Agricola non satis expliouit, cum dixit, Aristogetem tradere ventum motionis anilium sacere,ab eo quod in superiori tomplures halitus in unum sierint congregati: nullam vero conuersonas coelestis,qium Amine. posuit mentionem sicis. congregationis tantum,quam ille post tradidit..i Multuporia exhalaraenitas paulatim coemtibuseas os inmadum Matrati Avite terra humore co
habentur: progredientra au-ι - ιμ-Praeterea loca ad Septis
ditur,volt uiam illustru euadit aes igitur νωι nata rasit, O q-am modo latur ,praeterea de siccitatibiu
item. vicines ac Austini plurimi inter ventos μη γ.ia haec rario motione dictum Noniatiserat ventorum materiam, inicientem causam explicasse, nisi adiiceretur & modus, quo oriuntur, praesertim quos insignes illustresquestare semimus. Eundem igitur natantium ventorum modum esse pii fluuiorum est, tradit: siquidem multis exhalationibus paulatim coeuntibus exultem, insigi pie reddantur, i modo amnium sentes sparsim distributi, disti is ticinum guttis colliguntur,suminaque ipsi aliamna. minum accessione insignia redduntur. Quantum inde ait comprobari, cpio enti, undespirare incipiunt, ibi minimi de debiles spirent: qui tamen progressu validiores atq; illustriores evadunt, quali illis ex alio perpetuo ac at, cuius accessione maiores, ac velim tu res redduntur.Quod euenire ait in locis, quae ia Septintriones sint sita, in quibus cum exhalatio stigotiis hementia hyeme ascendere impediatur, ut ciun Meoderit, extingitatiir, venti eo tempore veli em non F.Vicomeratip.Meteo. I i-
128쪽
spiramsed paulatim, ita ut 'ira lateant luitanaen ultra progredientes,in loca videlicet minus f igore rremia,illustres eniciuntur. Atque haec omn:a perspicua sunt. Sed tamen dubia, si ventorum motio, eat piae ante tradita all,causam habeat,nempe aeris superi conuersionem.quandia uidem nihil imp t,magnam in terdiim exllatationis copiam ab aere illo simul repeti
li. Itaque ventori: m inmitin vehemens icillustre esse.
Quanquam illud inficiar nemo potest,ad quantam 'cuniae exhalationem potis peii tuo alterius accessionem seri: itaque ven qm augescere 1llud etiam seri potest, ut me chalatio paulatim ascendat, paulatim etiat ellatur , hoeque modo, venti incrementum Hismaeeipiant.sed illud praeterea inhis verbis dubium quod traditur, in Septentrionibus vix sensilis ventos, ita ut ob eorum paruitatem latinia spirare. Contrari denim in Problematibus traditumis utque etiariheophratio,nempe Aquilonem mi urn incipere. Ex quo quaeritur, cur, ut magnus indise, ita paruus dbsistiti Aulter verocontra, unde prouerbi nn illud latim nauigationi delegatumi Cuini cessit Boreas,cumque Aulier surgere coepit. An Aquilo magnus inciperedi citur,non in locis, inquibi uomitino oriri incipii, sed
in vicinis,cum paululum pt testimest , quod fuetraditu i Ita enim e proutenridi fluuitur. t; niam Aquilo invi moest,Auiter longe abest. Illum igitur, vin trimum exortus est, nos oeci vat alterum suo diasperis principio,vtpote alio pertricto, exiguum ad nos
primum venire, tum paulatim augescere. Itaque magnum desinere,cum Aquilonis finem debilem sinii
mus.QVaeepilogo continentur, perspicua sunt,nec e plicarionem requirunt.Omnia autem,quorum mei nit,tradita flantati qui ventus sit,quaeue eius natura,eem modo oriatur, α reliqua omnia. Ac ventum qui indem aerem agitatum non esse dictum est. Sed exhal tionem calidam & siccam,quae caloris tum super nam mus qui in terra est, emcientia astendat, atque ab aere supero circumlato tepesi tur, obliqumlcinium ad nos desar Annos praeterea aliquos Ru os 3e siccos esse bos madidos de phi uicies, non aliam ob causam. quam quod illis magna siccae copia exhalationis, ius autem humidae ascenderit. Rursus post pluuiaso excitari ventos de sedari.excitari quidem,quod terra mademia,N a Solericaliam, ut fianti ex lignis viridi , ea tralatio redda: ur: sudari vero, quod exhalatio. illa, quaci allabant, in stipem locum, nepe ad igne,constandetit. Pon Aquil este Aultro plurimciseri, qu niam exhalationem scirimam ea loca reddant, terra, uae imbi ibus multis perfunditur, vi Solis excalfi . Sol autem uos sedau ciet. 3 exhala-- ω pautae, tabefacit, est mn limsis euiore ininorem eum pulla exhalatiora est i spati
di et Madia D t. IbiIu:. Solis calorem ventorum esses E eausam esse, antea traditu essinuequo modo eius quoq; latentia, aut iam orti re excitati sedentur, aut orirspmhibeatur,oce Aedare igitur eos. tradat, cum exhalati a d. quae exiis
sua ac debilis silerit, absimit acta facit, recalor qui in ea inest, dissipat. Prohibere aute ne excitennar, te tam exlacido, antequa halitu i dat,quo modo ignis magnus lignit vliquod ardissimum; aut paleam; tali quid simile cobustioni idoneu antea d e,' lurimitisi illud reddere ualeamane ob cautimustahorionis ortuum ad laesas Se Prodromos aeriςtranquillitata maxime existere. Oritur aut E Orion clan late morietibus, quandoquide inter Geminem. Taurihutiis
primo norauimus, situs est Sed iam totus in Cancr onus uidetur. Gemini veroexoriri icuntur, in eos Sol tenet: quamobia ante solstitiusmitum ortus, orio his contingit. De ortirent , que uocat, Cosmico mentio est, no de eo, quo te occidet eas in ii inimc mur. Hoc enim ortu tempore almoritur, nempe Sol
meridionaliae syxuenente taeseide Priammi post conuersones xii a flareincipiunt i die x videliceo octo ut ait Plin. ante exortu Can linquesdiequinta decima ante Augusti calendas exoritur. Toto igiti illo tempore,qm ad Oriceus ortu est; ivsque ad Etesiis& Prodromos retis tranquillitate eis: necesse est: limido ii de Sol riget', subque semido calore exhalata Bam tabefacere, aut impedire ne a lat, Ut est: Sunt aute Deliae, vesi Aquiloni j,qui quod si lis annis spiret
nomen id quod latine anniuersamj dici potest, ac p . ruraxium alij quida ceriis diebus pr Edum eoru pN- nucis tui ob eam causis PMd omi,idest, praecuriores dicti simLDe quib'omni sin progressu a r. Cum vero Solis calore vetos talari Meuicti, sabiicit & alia
ctis sedationis causam, nempe vehemes; sagus,quo c. hallaiioextinguitur. Quo fit,ut quAdmodii media . stare,vel iii ab Orionis octu usq; ad Etesias eris est ira, quillitas, ita medii hyeme gelu rigenae arantingat. Quonia aute de mediis teporibus aetis triquillitas se nitur,ventosque vere di autumno silere interdum coris imus, cur id quoque eueniat,caulam βttulit, eamq; dupli m:aiit enim quod exhalati me qua costant venti nondum sit reddita, veluti sertassis vere, terra notata Sole excalfacta: aut quia, si reddita sit, iam evanuerit, nondumque alia asiluxerit, veluti in autum , terraian exiccata ,sumumque nullum reddente. Olympio idorus autem ait uaquillitatem aeris vere eλ quia um. totum materia hyeme consumpta sit, nec siippetat alia. donec terra ruinis hume inur. Autumno vero, qim: terra siccata sit,nec halitum reddere valeat.Haec iginari Aristoteles de ventis, qui a Sole aut cieasnv aut seden
inraheophrastus vero eadem stre tradidit.Sed magis distinxit, quemadmota venti tum mam, Mesperi,& excitentur dx reprimam a lane quid cum Solori tu os repriniere, siqui astendit humor :xiguus sumtua enim eum a Soloesumi. .ventum, qui illo exilsitat, sedari. At si eius copia amplior siuilist ut naMimatur,tu Solei eiu viserre, de venti mota ad
iuuare:quod cum sit, occidente Sole ventum detinere, quod eius mini Eultra n5 adiuuet, ceum, prema nisu ante cieat:sii tame exhalatio illam se ultra moueri non possit. Perseuerare enim tu vel uadi maxime
in locis calidioribus,&veluti adussis queis ob ea
129쪽
causim meridie etiam ventos existere.Quin etiam L nam haec eadem sicere, quanquam non similiter: esse enim Solem quendam minore Ita igitur, cum ex Aristotele, tum ex Theophrasto perspicuum est, quemas modum eadem essiciens causa contraria esiciat pro materiae varia assinione& copia illud etiam intelli stimus, Sole rin imam,& per se causam horum essectuum non esse, sed remotiorem,& veluti ex accidentur maloriam vid licet, E cpia venti eximini, calore suo, aut grusnendo,& suppeditando, aut: absumendo,aut ne oriatur prohibendo. Atque cum hoc ex locorum etiam varia qualitate dependeat, prout videlicet humida sunt aut sicca,Soli exposita aut opaca, non perpetuo Sol eadem agit, nec mane semper aut sedat aut ciet ventos: nec item cum occidit,sen hoc nunc facit,nune illud. Orion autem O eum occidit c cum oritur, incertus
di missique est, quia in temporis asatis hbemisue vari,
iam eius occasus ortusque accidant . idque propter I ris magritudinem diebus multis perdurat. Omnium a tem tatis A quoniam sum indeterminatae, turbini rasiunt. Quoniam tradidit, circa Orioni sexorna usqueadlaesias&Prodomos, aeris tranquillitatem.esse, eo autem exoriente atque occidente contrarium videbatur,
quippe cum temporibus eiusmodi ixendi, hoc est ii certi, & de quibus certum iiudicium serri non possis, iidemquedissiciles venti spirare cernantur,veluti obi Goni oec Tens docet: quam Ob causam fiat, ut, cum ab Orionis rivstpae ad Dinas tranquillitate aer quiescat,in ipso tamen ortu atque etiam occisis incertis, grauibus ac dissicilibus ventis commoueathr. Nec ut Alexander censes nunc docetur, quo modo a Sole venii excitentur,ciun me traditum esset, per eundem sedaris nullus enim, ut patet, hoc in locode umorum per Solem excitatione sermo est,nisi quod Etesias venun paulo post oriri inquiet, cum Sol mediocri interualla ad nos accessit. I tui igitur Oriorem, cum oritur & O odit, ONY est hoc est,incertum,de cuius orni de occisu iudi ari nihil possit,utrum aetis tranquillitatem amne,an ventos lebeant, dum; es minii tempora dissicilia est e S turbulenta, Droptereaquod mustio aestatis aut hyemis tum aerias,omniumq; mutationes,quoniam indeterminatae sunt, turbulemaeeseco sueuerint. Quem Aristotelis locum male vi niihi via detur) interpretes omne uno dempto Olympiodoro, explanarunt: quippe qui Ortium ortus est occasus temporarum recte intellexerunt. Alexander enim, quem sicuti sunt,in mutatione aestatis ad autumnum oriri cel
fuit, cum potius in veris ad aestat mutatione aut inia coastatis atur, siquidem cum Tauro de Gemitus, inter quin sinis est, oritur. Nec animaduertit, oriri illuante Etesias siquidem diruim est ieris tranquillitatem esse abillhisonu usq; ad Etesias is desenon posset,s in flatis ad autumnum mutationeorirctur,siquidem
Ttesiae ante Cinis ortum octodiebus excitantur. Cum
autem Orion in veris ad aestatem mutaticum,nempe Scila, finem Tauri destitium Geminorum tenente, Oria tur, occidit prosecto in mutatione autumni ad hyemmem,Sole videlicet oti nimii 'res . Atque hoc est. quod hic dictus, Aminati Eassitis aut hyemis, hoe est in mutatione, quae est ad aetatem, aut ad hyemem. Nec vero primus hae in re aberxauit Alexander, sed Theophralius prior i quem ille sicurus est, verbis eius ex libro de ventis,commemoratis,in quibus non adis
Orionis ortum Theophrastu tradites quide in ingressu τι; λ n, id est, temporis fiuctuum colligendorum,
quo tempore a stas struens recessit, docuit oriri. Est .e ἀρα lecunda pars asati ,ut in priore libro ex Hippoc rate de Galeno docuimus. Nec vero alium ortum p test intelligere, quam eum, quo una cum Sole, aut ante eum supra horizontem se tollit: siquidem hunc ortum
di medici & philosephi intelligunt,cum de syderis alicuius, ut de Pleiadum, aut ArAri, aut Vergiliarum ortu loquuntur.Alimri.ortu tuo Sole occidente supra horizontem se tolli sim tempore non oritur, imo vero S Ie Scorpium tenente, mense videlicet Nouembri. Hos vero duos onus in libro de aquarii & ventorum signis ipse tradidit, ac stcllarum ortum ut plurimum eum i telligi voluit, quo una cum Sole, seu parum ante illum oriuntur,orionemque speciatim nominauit.Nisi foriὸ Theophrasto si mendum, ut ubi legiturum tres, legendum sit tapis. Est alber ille totus mendolus, qua quam Alexa. eum integrum & incorruptum videtur habuisse. Il lud autem mirandum est, cisim ab ortu syd rum ad eorum occasium sex menses intercedant,quibus Sol sex Zodiaci signa motu suo conficit, tres tatum aut circiter, siti paulo plures, ab Orionis ortu ad eiusdem occasum esse tradiderint. Ita Pleiades sex menses oriuntur, quandoquidem orium earum aestatis principium di occasum hyemis Hippocrates, & Galenus faciunt, quo toto tempora si pra horizontem interdiu apparent. Idem vero de Orionis ortu in Problematibus legitur, nam autumno ineunte exoriri, ob eamque causam cum sit in temporis mutatione Mifficilem esse & tui, lamim. Ex quo&alijs multis eius generis coniici potest,problemata illa I heophrasti pinius, quam Aristotelis esse, m praesertim omnia sere, quae de ventis in illis traduntur,apud Theophractum in libro de ventis ad verbum legantur,auis Theophrasti non sint, ab aliquo ex eius & Aristotesis libris est eccultarcinata. Ita de hoc satis. Dubitatio autem est, quam Idexander asseri, quomodo antea dictum sit, in Orionis ortia aeris tranquil Iitatem esse,nunc incertum illum esse,& disiicilem tradatur. am dubitationem diluit ion eadem inquiens tempora indicari, sed eo in loco tempus ante ortum, nunc tempus in quo oritur.Quod si ita habet,quo in dotum dictum in tranquillitatem esse us ad Eiestas i Hin enim esse non pinest,nisi & in ipso cum tra suillitas continaat, si ante ortum incoepit. Tolli igitur editer dubet dubitatio, ut dicamus, tum, cum exoritur Urion, aut occidit, turbulentiam esse& acrisiam , sed iam exorto, usquead Etesias aeris esse tranquillitatem.
Cum enim exoritur, aut occidit, ea temporum, quam Aristineses tradit,mutatio est: cum autem exortus est,
Bina est quin poeius aestas accesiit piae caloris vehementia tranquillitatem adducit..uo modo & post eiusdem occasum risente gelu tranquillitas accedit. Quae vero alii de triplici ortu asserunt,tiellico, si nico,& chroniu rem non pertinenliineptaque sunt & vana, qui m ctam de eodcm ortu & occasu Aristoteles loquatur, nee sole Geminos tenente de occumiante Orion noctu abortu rem Sagittario, ut illi si ribunt, oriatur, nisi orionem ipsum iuxta Sagittariu statuamus: quod omnino insilium. Porro mutati ures temporum anni in
constantiam haberen turbulentas esse, mire tum non est, quando ten pus illud, inquo fit mutatio, temporis precedentis, & eius, quod occedit, particeps est: quae cum varia sint,& vario teperamento praedit inconua,
130쪽
. it illud& perturbatum sit, oponet. De qua temporum mutatione eorumque inconstantia & turbulentia, tum
Aristo. in Problem. si tamen eius sint tum Hippocrates&Galenus in Aphor.disseruerunt. Aristoteles temporum statuumque mutationibus, morbos intendi,tolli, indicari, vel committi ob hanc causam tradit, quod aut frigidae, aut calidae, aut humidae, aut siccae sint,co tramaque tempora contrari, semper succedant. rum qiialitatibus,morbi aut tolluntur, aut committuntur: si quidem sanitas in mediocritate quadam posita
est. Acquanquam locus ille de omnis temporis mutatione, qua ex frigore ad calorem,& ex humore ad siccitatem, S contra mutatur, proprie intelligatur, ad quatuor tamen temporum anni praecipuorum, quibus mutationes eiusmodi potissimum contingunt, maxinis potest accommodari, cum praesertim mutationibus illis
aegritudines graues gignantur. H ppocrates vero tertia Αρhorismorum sectione demde temporum mutationibus antea tradiderat . Inquit autem Aristoteles , omnitim mutationes δάτω -ς bis turbulentas ellis,mutationum naturam intcrminatam, nec certam & conlii tutam,sed utri utque extremi, inter quae est mutatio,participem, vocabulo απις ια intclligens. Extrema.na e lain naturam habet di definitam,quemadmHii hyems
frigida & humida,ver humidum & calidum. Quod autem medium est inter haec tempora, nempe id, quo ex uno in alterum transitur, harum omnium qualitatum particeps est: itaque Meiπν dicitur. Atque haec quidem omnia de Orionis ortu ci occasu,mutationumque turbulentia, Theophrastus iisdem sere vocabulis post Aristotelem tradidit.In Orionis, inquit,ortu & occasu ventorum ec et M accidun ,quoniam in mutationibus semper omnia Mωω consueuerunt .auoniam autum multis diebus temporum disticultas & turbulentia, cum Orion oritur& occidit, perdurat, eius durationis o sim in illius munitudinem Aristoteles reseri, qua masnitudine efficitur, ut aeri plurimum dominetur: siquidem mi l maius est, maiore vi praeditum est. Alexander vero ait magnitudinem in causa esse, ut non totus limul exoriatur & occidat,sed multis diebus:quod,que- admodum verum sit,explicatu dissicile est, quandoquidem sim lis diebus auibus oritur,totus oriridi occiadere cernitur. Constat vero Orion ex multis stellis,maximaque coelestium imaginum esse perhibetur. si iam, circa Canis exorium non cum Ses mari , aut propinquus est, aut remotiuis interdiu quidem lirant,ncm autem desinunt. cuius rei carasa est, quod cum prope adess, ante exiccet,
quam eahalatio oriatur: cum autem paululum recepit, moderarus iam calor signitur, ita ut aqua gelu concretae collaquescant,ac terra,tum proprio, tum Sciis calore exierata, veluti infumum halitumque abeat. Nyctu autem
coant,quoniam qua con luctata sunt, prae noctium=gore desinant liquari. 2Dhil vero, quod aut gelu coorictum sit, aut siccitatem Ulam non habeat, halitum γε diri sed quod humorem cum siccitate coniunctum obiit ner id cum incallescit, exhalatinem mittit. Quaestiones duae de Etes sexplicantur: a ur non in soli titio sim ed post illud, napE circa Canis exortum, spirare incipiant: alter cur interdiu, non noctu Orent. Priorem quaestionem eo distatuit, quod Sol cum maxime vicinus est,quod sis in aestiua accidit conuerson terram ita excaliscit, ut si quid humoris ineat
ueniat, illum nimio sim calore antea αἱ reet, quam in halitum vertatur, quemadmodum & nimi, caloribus ventos nullin fieri,ob hanc ipsam causam antea diei mest,& exemplum de magno igni exiguam, quae lavri possit,materiam comburente,antequam fumus edatur,traditum.Cum vero dixisset,l testas cum Sol maxime propinquus est, non spirare, adiecit eos etiam non spirare, cum lcurgius abest, sed nullam enis rei causamas ipsi .nisi quod colligi ex dictis haec potest, vim excalfaciendi,& que gelu constricta sunt liquandiso tempore Solem non habere, itaque halitum nullum reddi posse.siquidem nihil, quod gelu, ut ait, constrictum sit,
halitum reddit.d raditum etiam antea est, nimio frigore exhalalionem extingui. Sed quasio est, cur non sub Canis ortu id potius,quod dictum est, accidat, quam inaestiuo solstitio, cum ardentissimus tum sit calor,& longe interdum,quam insistititio ardentior.Ardentissimo enim, inquit Plinius, a statis tempore, Caniculae oritur sydus.Vnde & corpora nostra eo tempore peius habet, di hanc ob causam, quod nimius calor sit, sub Cane&ante Canem purgationes fieri Hippi crates vctuit. An
eo quidem tempore calor ardentior est, magnaque terrae ob eam causam exiccatio quoniam tamen niuium& glaciei multo plus, quam sab solstitio liquatur, quirpe cum aer diutius incaluerit,& ad seruorem quendam veluti adductussi,non quicquid liquatur, statim antequam halitus aliquis mittanir, potest exiccari: quod
in aestiua conuersione euenit, in qua calor tantusest, ut
quae ad illud usque tempus liquata sui & tum liqua
tur,quae non adhuc multa sunt, possit siccare ante halitus ascensim . Ad quod accedit, quod ni in aliae partes magis liquabiles & .lubiles sunt, ut quae gelu minus concretae sunt, aliae maiori difficultate loluuntur. Quae igitur iacile solui possunt, eae in solii itioibluuntur, sed
quoniam terra statim exiccatur, exhalatio non redditur. Caeterae,quod aerem calidiorem requirant, non δε- luuntur,nisi cum aer magis incaluerit,quod in Canis tu accidit. Atque hune ferὰ in modum eam dubitati
nem Olympiodorus soluit, qua de eo dubitauit, quod
in pri gressu tradeturi. Solem,cum a vertice abest,niues non soluere Ita etiam Alexandri dubitatio diluitur, cur non in aestiua conuersione glaciem omnem & niuem conglaciatam Sol liquat atque exiccat, ita ut in post rum nihil seluendum remaneat. Huius enim causi ea est,qux allata est,quod nondum aerem ita excalfecerit.
Vt quae gelu magis rigent, omnia pol sit liquare, quae aatem liquat, assitim consumit & exiccat. Alteram qui stionem Aristoteles diluit, in noctis frigus causim res rens aeuo frigore fit, ut quae die niues liquabantur, liqua. xi desinant, huncque in modum Etes s excitandis m teria desciat: quandoquidem quod gelu constri etiam est, halitum non mittit, quemadmodum nec quod si cum es humoris expers,aut quod humidum siccitatis. Porro de his,quae halitum mittere apta sum,& quemadmodum ex si citatect humore admixta sint, in quarto huius operis disteritur. Perspicuum aure ex priori quos bone esse potest, Orionis orium ante autumni initium longξ est quandoquidem Etesiae illud multo tempore antecedunt, ad quos usque Etesias ab Orionis ortu tranquillitas esse tradita est. Alexandrum igitur, Theophr.
. di alios errasse, qui in mutatione aestatis in autumnum, illum esse voluerunt. Vtranque autem quaestio in de