장음표시 사용
221쪽
mus tribi ait. An dicendum est, qnanquam hae qualit res Omnes agendi de patiendi vi in habeam. calidi lamendi frigidi magis proprium esse agere,quam pau, humidi & sicci magis proprium pati,quam agere, M admodum & in agentibus calor magis agit, quam Usu , ct humidum mastis patitur, quam siccum. Est enimcalor,
veluti forma, uigus de aliae qualitates , veluti mater a.
quini de igne,cuius proprius calor est. ab Aristotele non quam eii traditum. unde & iptus omnia in se coibueriit , elementisque frigidis terra N aqua alitur: quare calor diendi vini maximam obtinet,& longe maiorem quam uagus. Humidum autem a calore & stigore sici
lius patitur, quam siccum, sed inter se collata, acilius siccum ab humido asscitur, quam humidum a iicio:que- admodum pumex appropinquatus aquae, citius ab illa
humectatur, Nam illa ab co exiccetur cum tamen aqua vi caloris citius absumatur.Ita igiuir hae qualitates affectae sunt, ut duae ex eis patiendi, duae agendi vim magistra ant. Atque lim quidem, cum ubique verum lit, iis in simplicibus, seu in mistis, magis tamen in misiis Gnitur,m quibus humidum S siccum a calido & stigido plura perpeti apta sitnt. Hane igitur earum naturam Aristoteles tum in sicundo illo de ortu S interitu,tum hoc in loco aperuit . duobusque modiu confirmauit, inductione, re earum desinitionibus. Cum autem iam inductionem explicuerimus, ad definitionum explanati
constat vero etiam ex definitionibus, quibus eorum naru ras dem s. calidum frigidum veluti efficientia dicimus :siquidem, quod congruare aptum ea, cientis cuiusdam habet rationem. Humidum autemo siccum patibilia. Facile enim est dimite terminari res dicimtia , quod earum natura aliti id perpetiatur.
Periplauum itaque es in aliis essciendi-de, in aliis
rariendi. Qualitatum harum desinitiones, quae vix hic attinsuntur,& complicate ponuntur, in secundo de ortu &interitu latius, apertiusque, ac stragis distinctae tradine sunt. Cum enim calidum&sirgidum congregare, hoc in loco comm 'niter inqui at, ob eaq; causam efficientia, in librosillo ea magis destinguens, dixit. calidussi id ine, quod ea conaresat, quae sunt eiusdem generis. Secernere enim quod quidem aiunt igne iacere nil aliud est iu meac ere,quae sunt generis eiusdem: acciderexero, Vt, quae aliena sunt, exiurat .Frigidum autem id esse quod ci t & congregat iam ea, Quae eiusdem generis sunt Huam quae alieni. Ruisus cum humidum & siccumeo,quod iaci se aut disiicile terminentur, coeunctim hoc in loco definiat, ibi ea distinguendo, humidum esse tradidit,quod termino eroprio non terminauir, cum tameficile positi terminari, videlicet termino alieno. Siccum ainem, quod termino proprio sicile terminatiar, cum dissole alieno terminetur. duas omnes definitioncs disgenter eo in loco explanavimus lisscultatesque attigimus, ac partim etiam sustulimus, quae in eis existet . bdum igitur ea, quae eiusdemium generis congrega re, eo doceoamus, quod ignis aurum cum aliis matallis permixtum in unum conducat, illis exemptis : quod etiaalimenti partes tenuiores , & concoctio m Uile acci-Uςntes, caloris naturalis concoquentas es scientia in unuc an terrestribiis & crassioribus, quae alieni sunt seneri , iccretis. Nec picem di ceram, qui cum seneris in ro R. A R, MU: si sint. in unum tamen caloris vimiterenduemur, toti-Gie aliquem posse, quoniam ea quidem si cladi mi a sint, sed tamen generis eiusden clua ex parte liquabiulem ha Hi naturant. Aurum vero S alia me alia liquabilia quidem esse ita non eodem modo, aut eadem celeritate liquescere ideoque haec secerni, illa non secerni. Frigus autem omnia, seu eiusdem, seu diuersi generis in unum contrahere, in glacie,& aliis rebus stigii reconcretis ostendebatur, in quibus pleraque alieni genet is sie-q reiner insunt, veluti lapides, ligna, animalia, ut de sit cino in progressu Aristoteles testibitur, in quo anim lia interdum conclusa cemuntur. Quanquam ibi asse
S hoc calori eueniati Siquidem incaleo, qui cali cui, crescit, alieni seireris aliquid potest inellc. Ita igitur caloris di frigoris definitiones explanabantur. Dicitur vero etiam calar , quae sunt eiusdem generis, congregat quoniam in generatione mixtorum quae ad illorum procreationem pertinem, ea in unum conducit, & miscet: quae vero aliena, iungit.quod stigiis non sicit. Humia dum ante S siccum facile aut dissicile propriis vel ali iis terminis determinari in aqua primum A aqueis omnibus nai una sita dii luentibus docebatur: quonam nullum termini propriis coercetur, sed perpetuo disiluit, nisi alieno corpore ac termino contineatur. quod iacit eis usu venit. j inde in terra ac lapidibus natura sicca cons hantibus,quae termino proprio & ex se facile. coli beniur,alieno clinicile. Qvqstiones porro ac dubitatio nes Unnes, quae ex hisce definitionibus oriuntur, vel urti de igne aut siccus eis, cium proprio disticile. alieno facile termino deterinidat,& alius huius generi partim ibi dis luimus, partim alibi dii lueris reseruaui inu,
Num vero eas tum breuitatis grati praeteribimus, tum quod ex his, quae hoc in locu traduntur, non exilunt.
Nam humidum S siechm siciles, irim redistici laterminari dicuntur, sed virum eorum propriis seu alienis terminis sicilla an disii cito terminetur, non exprimi uiri. quod eo in loco distinctum est, & quemadmodum in tei pendum es et, explicariun. illa tantum huius loci eo communis est dubitatio, quod facile aut disiicile te mi pari, humidi & ii ci desinitiones no videndar, qu admodum naccalid , aut frigidi, congregare,s horus calviciendi & refrigerandi vim haline, illorum, hii ctandi&e iccandi. Ad quam dubitationem in se lado de ortu S liuerit uinuerrois res ondit, nec calidi αirigidi, wngregare, nec humidi & licci, terminari, des nitionem cise aut descriptionem, sed nominum tanta
. xat in erprie ationem. G ca enim vocabula,
ab dodo, actionem, ' i γ , perpessionem significare. M in re lapsus videtur. Nam Aristoteles definitiones es ait, pel picuumque est inguae Graecae mediocriter peritis, actionem perpes ionem vocabulis illis non indicari, ita qualitates activas a patibiles. An illud. igitur potius dicendii meis, per humectationem& exiecationem, liasque similefactiones, qualitates hasce d . finitas non tae, ne idem eodem definiretur, nilliloquai magis illarum natura agnosceretur. Quin & alia sunt, quae excalfaciunt, quae tamen calida non sensiveluti motus, quare copi unas nimis definitio fuisset. Congreg tione vero calidum di se Uumi, tuminatione humor&si ita delinita sunt, piam qua ex parte ad corporum similarium constitutionem as muntur, re alia nulla Acommodatius poterant definiri. Q uanquam reper se, nec in mixtione consideratas,definitiones eius di illis conueniunt. His
222쪽
dio His autem constitutis essesentia roperasumendasiozitem ue patibilium speciis. Principio igitur, uniuersim ortus simplex o naturalis mutatio harum facultatum esepiis is praeterea sti aduersat kr, naturatis interitus.
Omnia feriri qui hic in libro tractare instituit, his verbis proponit. Ea esse diximus, caloris de frigoris
actiones 5 opera, humoris S siccitatis naturam ac facultates patibiles , earumque priuatione , quae rebus ex eorum Mimixtione procreatis insunt, ct earum iptarum rerum constitutionem. Quae omnia duobus capitibus quodammodo compis titur, cum ait, sicultatum eiu- cientium opera sumenda esse, itemque patibilium sipecies. Quod in progressi: magis planum fiet, cum de his
patibilium ficultatum speciebus disserere aggredietur. Nam quatruis durum de molle, crassum concretumque 5 liquidum pereas potissimurn intelligantur. ad hac tamen caetera quoque omnia de corporibus ex humidodcliccoc istantibus, tractata pertinent. Cum autem sacvliavim, qua efficiendi vim habent, opera explicare priore loco aggrediainr, ortum limplicc m ct naturalem de qui illi aduersatur, interitum a natura similiter proficiscenten' in primis recenset, eorumque exponit naturam,conditionem. rationemque omnem: tum ad alia uitiones,& opera explicada se confert, quae ortus ex parte δἰ interitus videtur, cuiusmodi sunt concoctio& cruditas, eorumque species.Quod ad simplicem naturalemque attinet ortum, de illi aduersum interitum, quarum rerum sint communiter primum docet: deinde euius. uerationem.&queaum luma caiore dc frigore prociscantur, sigillatim exponit. Intelligit autem simpliacem Orium,per quem corpora ex elementorum permixtione progenita, do plantae potissimum, Ac animalia e rumque partes, quae vera dc persecta constant illorum admix ione duntur, in lucem: non eum. qui in primo libro de ortu & interitu suit explicatus, de trifariam diuistis,ut subliantiae cuiusuis simplex ortus uno modo diceretur: altero , substantiae . nobilioris ex minus yobili Procreatae, ut ignis terrariertio, rei magis sentilis ex minus sensili,ut ignis ex aere quae triplex ortus simpli- cistatio latius patet, quam ad praesens in finitum attineat. Nam elementis qubquees communis,de quorum ortu nullus in hoesibio est sermo. Sed quemadmodum communior ille orius, simplex ab Aristoteles nomin etur, ut ab eo, qui ex parte es iniungatur, qui aut in s
litis accidentis, aut substantiae igni filioris, velivialiis placet rei minus fissilis,lia hic minus communi qui ferum ex mixtione genitarimi proprius est , illam modo mim aliquo, potissimu primo, simplex dicitur: quod via delicet Libstantiae mi xtae lit, quae per eum esse incipiat, cum antea non fuisset, proinde ab eo distinctum esset telligamus, qiro in rebus mixtis quodammodo iam constituti ,1 liquid ormir,cuiusminti est concoctio, eiusti species: de pio ortu non simpli i Aristot.post diseret. Rursus, ut in libro de ortu de interitu, procreationis italius communis uniuersim , non huius lubstantiae aut iulius ratio tradita est, ii nunc rerum, qui ex mixtione oriuntur,quae animalium & plantarum similares partes potisiimum sunt, ratio uniuersa explicatur, non Laus rei
aut illius. Nam ad alias tractationes rerum naturalium
cuiusque generis proprias, explicatio haec pertinet. Sed haec causa non est, ut simplex dicatur, quemadmodum censibit Alberius, verum ea,qua diximus, ut ii procre tione non simplici distinguatur, quae assectionum est de qualitatum, rest in mixtis iam constitutis aduenientium. Cum autem ortus sic simplex vitiueriim, mixtis omni
biis conueniat, hoc per particulam iux θόλου, quam nos, uniuertim, reddidimus,indicauit. Quae causa etiam sermile fius, ut de hoc ortu prius disseruerit, mim de non simipi veluti est concoctio, quae uniuersim omnibus
non nuenit: quanquam ordinis seruiti ratio potior .haec si de eo ortu tractandum prius fuisse . quo res esse cum prius non essent, omnino incipiunt: deinde det eo colus beneficio afiectiones de qualitates rcbus acceduci Cumque P creationes quaedam violentae inueniren.
tiar, quibus plantae de similia generantur. de quibus in quinto Physicorum disserui .eas Hrtasse seiunperevo tenue,adiecit c de naturalis mutatio ) quas dixisset, pro
creatio simpliciter, quae est naturalis mutatio, hoc est, quae a natura proficiscitur, nec violentia, nec arte adiuuatur, cuiusmodi est earum plantarum procream tio, quae in hortis vi quadam generantur de adolescunt. ob quam eandem causam, naturalem quoque interim pronunciauit, cum violemus aliquis habeatur, ut mox subiiciet,de in quinto illo auscultationis naturalis eli traditum. Aphrodiseus autem censet, adiectum id esu, ut plantarum in rementa, concoctiones, de alias similes mutationes, quae ortus simplices non sunt significare cu qualitatibus illis agentibus,terinde ut simplex Ortus', essiciantur. Cui expositioni multa aduersam. Primum,quod paulo risi docens, quo ortus hic simplex-fiat, ait: Est autem simplex de naturalis ortus,mutatio quasi ortum simplicem, te quo nunc sermo et de nat ratem mutationem minime seiungat, diuellasque velit
esse mutationes. Hoc ipsam eo confirmatur quod subiicit, dc is qui aduersatur naturalis interitus. Hic enim naturali tantum ortui, non aliis item mutationibus ad uersus est. Sed huius rei maximum est argumentia quod aliae mutationes, quae naturales & simplices ortiis
non sunt, nunc non proponan sed in progressit. It que niuic inquit, Primum seu principio, quas alia illorum opera velit deinde commemorare.Praeterea etiarn unius numem ait ham seu opus quasi unum tantu opus
per orium, & naturalem mutationem in:elligat Ita Alexandri expositio G adeo videtur proba Potius illa,qua dici potes id additum esse, ad rerum arte factarum e lectiones simplices remouendas, et uae simplices ideo dicuntur , quoniam cum statua sit aut donauri a Glute Sc omnino fiunt, cum antea simpliciter no essent. De qua simplici de non naturali rerum, quae arie sunt essectione in primo de naturali austititatione disseruis, cum eorum, simpliciter sunt, alia tradidit additione fieri, alia detractione, alia trani figuratione; asia alii, modis, qui omnes sunt rerum arte iactarum ortus. Niortum simplicem naturalem eo in loco per eum intellexit, quem materiae dixit fieri mutatione . Aut igitur ita exponendum est naturalem mutationem ab ortu, artis eludistinguendo: aut prima interpretatio accipiemda. uemadmodum autem, calore Δ frigore ortus simplex dc interitus ei aduersus proficiscantur, haeque mutationes illariam si liuitum sint opera, mox exesicabitur, cum presertim de frigore dubitationes exillam: quippe quod interitum solum assene, de ortum impedire potius quam secere videatur. . ea quidem stirpibus cν animaedus cimae iuueti cypanibus e rum.
His locus ambiguum sciasiim habet. Potest enim ac de ficultatibus efficientibus exponi, quod Alexanderisis, de de iam commemoratis earum operibus, ortu videlicet
223쪽
delicet naturali simplici, de interitu illi aduerib r qtum
expositionem idem linterpres videtur etiam attigisse. Olympiodorus de operibus interpretatur,ac reuera de illis exponendum videmr. Nam quod Alexander ait stirpes de animalia has omnes facultates participare,nec
unam aut alteram istum, quemadmodum elemcia,quorum quodque duas tantum habet,id nihil ad praesentem locum attinet. Praeterea sunt di alia mixta, in quibus, ut in animalibus & stirpibus omnes inueniuntur. Videtur ergo potius Aristot docere simplicem ac naturalem ortum,& interitum naturalem illi aduersum, quae sicultatum ei scientium opera esse dixit, stirpium N animalium,& eoru partium propria esse. Quod etsi dubium videtur, quandoquidem, & in alia mixta, ut lapides &metalla,haec eadem conueniant, tamen ita ha Iapiadibus enim & metallis, aliisque mixtis non animati ea,quae de ortu ac interitu naturali proxime tradentur, minii iὰ conueniunt, Giturque etiam generatio simpliciter, maxime propriEviuinum esse itemque interitus. Catera quoniam elementorum, non omnino persecti constant admixtione, & eorum potius sunt veluti in ctitanes quaedam, ut lapides, terrae, metalla, aquae, non adeo simpliciter ἡi murtetaetatic nec eorum etiam generatio calore ita proficiscitur, ut animantium,& stimphim,earumque partium. Si quis tamen ad facultates locum hunc referre velit, & de illis interpretari, nullum
incommodum existet: cum praesertim inde etiam consequatur,ortum hunc de interitum naturalem in anima
tibus de stirpibus solis inesse: quandoquidem eis conuinnium, quibus insum facilitates, a quibus existunt. Simplex vero et turalis ortus ab hisfacultatibus, ea proportionem tabuerint, mutatio est, exsibiecta cuiqvinatura materia. IIa autem sintfacultatespatibilesiam
Oreum simplicem & naturalem definit, & quema modum 1 calore& sessore ex patibilibus qualitatibus
ficiatur,docet. finitio, quam tradit,ex eo potest intelligi, quod multis in locis ab eo traditum est, ex elem
tis ratione quada scia proportion non temere aut quincunque modo inter se admixtis res generari. Non enim
inquit in primo de Anima, de carne & ossibus loques unumquodque istorum est ipsa elementa ruri asmo sine ullo discit ne se habentia, sed ei, sit ulla confimuntur ratione uagam coinpolitione, quemadiis.
dum & Empedoc. os ex elementis constare set adininsecundo, ortu de interiis, eundem EmpQreprehendit, quilianc in renim generatione rati an vid batur interdum sustulisse. Ita quo em libro, eum de Hemctorum ipsorumpermixtione agit, rationem hanc illorum sic probat,no,quae vincum in re mixta, videlicet calorem aut lanis ibam ad alia elementa, aut ui Plam, vel aliam similem habere rationem tradiderit. Iaxem elementa omnia quandam inter se inmixtionebat eant rationem, necesse est, ut es 'es eorum sicut
mes in patibiles agere valeanti: siquidem non quodvis linquo tuis, nec intumuisin quantumuis sed ciuillud, di quantum hoc inquantum illud, vi in septimo nanotis auscultationis de Ocunque mouentisimgenen Aristoteles monstrauit. In primo item libio operis avem.Vndedi Hippocrates de mulieribus,quae concipium Mum est, quotquot perhumid' ha ut
m,eas non Parer rationem enim seu proporitonem incisextingui: rationem, inquam, hii crisad calorem,
ia itet. Cum itaque proportionem inter agentes causas, Aeniateria auae patitur, esse oporteat, rem nunc ait simplicem naturalemque ortum mutationem esse, ex materia cuique sibi , quae a facultatibus agentibus inicitur, cum proportionem habuerint, ad ipsim via
delicet materiam subiectam.Quam proportionem e plicare meo quidem iudici videnir, cum ait,calidum de frigidum generare, cum materiam vincunt. Quod procreationi cui noue cornune est: siquidem agemεracultatem materiae dominari semper necesse est, alitet tamen atque aliter pro eius rei, quae generatur, natura. Nec enim calor in cerebri institutione is esse debet,qui in cordis S aliarum parti ucalidarum Armatione. Omnino autem animalium stirpiumque paries omnes g; snuntur,calore& frigore materiam liadiectam, quae numore constat de siccitate, proportione quadam vince te . Inquit autem orium mutationem esse ex subiecta
cuique na:urae materia.Neque enim plantarum animMliumque omnium,& eoru partium eadem materia proxima est , quami iam communem eandem habeant, ut de rebus nature omnibus in octauo Metaphysicoru traditum est materiami uir hane cuiusque rei pr riam indicare Aristotelis videtur. Sed communem fortasse satius erit intelligere,qua uidem subiiciat .hanc materiam cuique naturae subiectam, sicultates patibiles, quae commemoratς sum, esse, hoc est,humorem de siccitatem.Nam plantarum omnium di animalium,eorumque paritu eiusmodi facultates, communis sunt m
teria:Illud igitur itiis te inde erit, ac si dixisset - . Sed cum humor de siccitas cuiusque naturet materia fuit in , aliter tamen & aliter inter se temperata, nihil
impedit, quominus de materia propria exponamus, adquam agentes facultates rationem habeant
recesseest non illam quidem, qua aliqui tradunt, ex re-pinione, ut aiunt, qfit , materia, T lacultatibus activis parari, sed eam qua ante docuimus. Admiradum aut alicui videri positi, humorem sellam & siccitatem materiam eorum statui, quae simpliciter generantur, cum exquatuor elementis omnia auae circa mundi medium sunυconstate, in secundo lilo de ortu & interitu,tradicunt si trade irri Hippocrati DPlatonis,Galeris
au ue prope Philal l rum semetia sumit.Nee mi- metiadmiratione dignum est, quod stigus in ficultatiuvmi generantibus numeretur, cum perdat potiusqxams muli animantibusque di famis iuueritum asserat:&
labudst. aut senectus in animalibus ut in plantis Aa Hii hoeest ariditas, mo senectuti animalium reo
dcx Hormione, quam stantis 1 qi Ham coniunctum in 1 itate tio etiam smet ,frigoris vi res interiure, cum caloreprogisnantur: contrariorum enim e ouum uarias noulis necesse esLExoritur etiam
G tam deficor: simul&calore, qui fieri positivismisicem ortum iniciant, cum acciritia loquaedam . morum vis ad kbstantiam genera am satis esse
nun videtur, o causi, quscunquees rei quam gignit,
antea dignatate, ut ceri aequalis sit. Quid etiam in s tim de t tu de interitu eo reprehendi qui calorem, d alias' timclementorum,orias relatentes causa. statuebant Sed haeeomnia, quae Aristotelis dicta videlia reuertes mali accurareexpedininstauerim, nune breuiter iridi hi rem, ut dicam ora quidem elementa aceorumsicultates, rerunt, quae illis procreantur, materia
esse,sidiamen humidum metu de secum. ni cali
224쪽
dita sunt, eum nihil antra de ortu ex parte dixi si , ac simplicis solum causas S earum rationem efiiciendi explicas et, id quod vcluti interitus ex parte est, nempe αλ mr ex incincoctione nunc inseruit,& quemadmodum iut tradidit: quod disti cultate hisce in vel bis V
nerauit lue ex eo deinde aucta ell,qii , cu dicendum fuisset, interitum naturalem simplicem fieri, cum calor do frigiis no ultra materia superant, oratione ad pint redinem conuertit, eamqtie dixit generationi simplici contrarium maxime commune ellis. Sed hoc propterea sectum est, quia naturalis interitus in putredine posmis est,eiusque ratio apertior ac dilucidior iutura eratii de eo, tanquam de putredine, aut cuius finis putredo est dissereretur. Quonia aute dei educta elix tione, Somnino de inconcoctione copiose in ulterioribus agetur quemadmodii caloris inopia ,&quod ob humido vincatur, fiat,docebitur,quod de putredine dicitur, id duntaxat exponamus. Nam dubitationem, mi emadmodum & caetera, quae de ea dicentur, in se habete qua nonnulli veluti ligati, cum se explicare non postem,cum hunc locum, tum caetera de putredine tra'
lita res tariint, atque Aristotelem eorum author intemperanter reprehcnderunt: qua in re etsi occasi nem fortasse aliquam ob maxima quae exoriuntur,dubitationes, habuerint, modestiores tame in tanto alissiore reprehendedo se praebere, homines re nulla cum eo consecrendi debuissent. cum alioqui difficile sit, ut Plato at viros magnos reprchendere,& ab eorum placitis dissentire. Sed de his si is multa ab his, qui Ariust Resistiae in re defensione docte& subtiliter constria seriant. Nos velo illius dicta interpretemur in dubitationes,quae existunt,quantu interpretationis ratio patiatur, diluamus: nam exactiorem de re hac disputati nem alibi conscribemus. simplicis ergo generationis contrarium maximὰ co tune putredine statuit. Nasimplici peruratioci alii etiam interitus aduersamur, qui putredine non sunt, veluti violenti, qui aut igne
aut terro auerum: re randoquidem xem tollunt, quae ortu existite sed violentus intem non ua commune
contrarium est,ut naturalis, qui est ipsa tuti edo, aut in putredine desinit .Hρο maximὰ proprie iniui limpii inaturali aduersatur, communisqueeli omnium itueri rus, quae naturalit oriuntur, nisi qqid vi fuerit sublatum. Nihil enim est ex elementorum admixtione procreatum, in viventium potistimum genere, quod nati rae suae reset viri nec vi aliqua uaerempti im, in putredinem tandem naturaliter non desinat: iod Aristoteritis in verbis. quae se uuntur optune declar t. εχ uo fit ut qui Aristotelis dicta haec arguum putredine mortui
naturali aduersari, eamque contra itum maxime communeelli inihil contra eum et iani: quod quidem ex verbis quae sequuntur,magis patcbit. Q Demadmodum autem interitus naturalis, cuius finis putredo est, i calore α stigore materiam non vincentibus fiat, & utrueorum minteritu maiorem vim obtineat, in progres.su explicabitur.
Nasuiralis enim c-m iurauiu , - nectivo ariditas, ad hanc β m. Caeterorum nanque omium, sua nativirae stanto oputredo sisti quia vi interierit,
puppe co fieri possit, Hocara, ct os, O Pulvis aliud
exinatur, qu um traim abs itueritus finis putredo est. Putredinem Orius naturalis contrariu maxime communeesse, ut mox tradi um est, his verbis ostenditur.
atque extremum, in quo consistit, quod antequam aecellerit, naturaliter interiisse nihil dicitur, omit ipsi naturali aduersetur necesse est, aut ne ipse ridemnat ratis interitus ei aduersabiriir. Ae cpremadmodiim naturalis ortus contraritam maximὰ commune naturalis
interitus est,ita & putredo,qus illius est finis. Naturalis
autem interitus finem esse putredinem, lectutis& ariditatis, quorum alterum animantium, alterum stirpium naturalis est interitus, exeso corroborat. Q ut etiam in caeteris omnibus, quae natura constant, veli
ii in stirpium, & animal hi partibus id ipsium ait in eniri a vitreainem videlicet, omnium extremum & finem
esse, nisi tamen si quid vi interierit, cum seriposiit, ne quorum naturalis interitus finis putredo est,exuran
tur, unde nulla putredo consequitur: quandoquidem abs ehumore putrescere nil potest , qui nullus in adustis remantit. Caeterum senectutem, di ariditatem in putredinem desinere, commodὰ explicari non potest, antequam putredinis ratio si erit exposita. Nunc tamen dicitur, quae putrem, quanquam primum Berint humida, ut mox dicetur, ad extremit tamen sicca esset quod senectutis atque ariditatis temperamentum eae In siccitate autem putredinis Ac eari ei ratio maximὰ est polita,quandoquidem putredine aut carie assectum nil
plane dicitur, quod humore omni ad extremas partes educto. S exiccato, liccum non manserit. Q uoniam mem naturalis interitus,veluti senectutis animalium, de ariditatis p'amarum finis, putredo est,tum naturaliter haec interiisse dicuntur, cu ad putredinem & carie
peruenerint' deo maxime manifestum fiet,quod dicetur, putredinem naturalis caloris esse interitum. Ita . de naturalis iteritus finis, de ipsemet naturalis interitus, putredo dici potest. est autem animaduertendum, - . tredinem, quaquam ab exustione disso atmod haec licviolenta, illa naturae ordine efiiciatur, cum illa tamen etiam conuenire, quod calore alieno utraque existat. : sed moelo diuerso. Putredo quidem calore alieno no-tiuum paulatim perdente, & absumente: exustio vero, humorem.in quo ille residet, celeriter consumete. Sed in utraque,id quini remanet, tande terra in Ae cinis ulud etiam disseres in eis est. cpiod putresc4 c fore Ii modo Φpe illicitur, exustio semper , slam, eoque
Idcirco bi ita primum, deinde sicca quae putre-suiu, ad extremum redduntur. Ex his enim πω sunt. humo resecuas dererminata G, eficientium opera. Interitus autem fit, cum id, quod determinatur, eo paeddeterminas superisu est, obia ιν Od ambit. Naturalis interitus finem putredinem esse his ver- . bis nos docet, quanquam cui saepe solet strictii. & concise:quibus etiam tradit, quid sit naturalis interitus,&quemadmoelum fiat. Ab effectu autem,qui in rebus putrescentibus cernitur, quae humestunt primum, tum exarescunt,ratio collecta est,cuius cosecutio & natur iis interitus definitione,& praeterea his nititur, quae ad rerum putretantium ortum & constiti itionem peri nent. Ea sunt, respui restet es ex huitiore de siccitate ortas esse, atq; , cum siccitas ipsa per se cosistere no queat. humore elle determinatam. qualitatum est cientiu opera: quorum illud quidem ex effectu, quem indicat,perspicuum est: nec enim humidae primum, deinde secae
res putrescentes reddi possent, nisi ex humido&sicco constarent. t uini autem simplicia corpora aer, aqua
de terra,vt dicetur, putrefiant, ea no omnino limplici F., immer supracteo. T sint.
225쪽
unt,sed ex humore. & siccitate quodammodo corint.
cum presertim elementum nullum simplex in rerum uniueuitate esse existimetur. Aut haec natisraliter non putres tant, quemadmodum nee traturaliter inter eum, cuius inieritus finis putredo esse fatuitur. de eorum autem putredine in verbis proximὸ laquentibus ago
tur. Alterum autem , quod in rerum putrescentium ortu & constitutione in , siccitatis videlicet ab humo . re determinatio, qualitatum es scientium munere &vi, ex his intelligi potest, quae de naturali ortu sunt tradita. Oriuntur enim res eiusmodi ex humore & siccitate in determinantibus, quandoquidem alterum Isone altero consistere non potest, alterumque alteri est veluti gluten . Hotum tamen duorum siccitas potius, rei determinatae, de humor, glutinis rationem habet, quam contra. Terra enim ipsa per se humoris omnis expers,cuius liccitas haec propria est, longe mimis continuata est, quam aqua, tu ad sui continuationem diconcoctionem glutine magis eget, quὶm illa, cuius natura ad conglutinandum aptis ima videtur. Ideo in progressu alterum quidem alteri, veluti gluten esse affirmatur, sed tamen siccum humido determinari. Item in lateribus faciendis terram aqua,veluti gluten,connectit atque determirrat. Fit autem lisc determinatio caloris N stigoris inicientiaretuod in progressu magis explicabitur , cum de concretione disici ci ur. Nec enim in lateribus terram aqua determinat, nili frigore primum
concreti, calore tandem excoquerentur. Itaque & corporibus , quae naturaliter Oriuntur, contingit. Atque hoc est , quod dicebatur, calorem & mgus generare, eum materiam vincunt, illam videlicet immutando, atque determinando. Vt autem ortus est, cum hunc in modum materia determinatur, ita interitus illi adue sus naturaliter existit, cum Kces mutantur,& quod imperi u obtinebat & dominabatur subiici incipit S vinciua ut materia facultatibus inicientibus superior facta, non vltra ab eis determinari se patias: imo vero humora siecitate dii iunctiis per sese fluat, qui tandem exiccatus,ipsam per se materiam aridam & siccam relinquar. Hoc aute ambientis vi di operaessicitur,quod calore assectum, natiuum rei intereuntis calorem, quo maxi materia determinabatur, ad se trahendo ditatuit ta ut illa absque determinante remaneat. moniam autem naturalis ealor in humore naturali sedem habet, tum, cum ab externo trahitur, una cum humoreὶ re exit. Itaque fit,ut res,quae naturaliter interit,humida primo, tum licca,de arida reddatur. Atque, cum hoc in rebus putreicentibus fieri cernatur, esiicitur, ut putredo,n
iuralis interitus sit finis: quod Aristoteles in his verbis demonstrare instituit. Dixi aute eius, quod ambit calar materia, quae determinatur, eo, cuius vi re munere
determinatur, videlicet naturali calare superiorem reddi,quoniam naturalis cuiusque rei calor aliis Pintaei tis corporis sicultatibus, veluti frigore, humore & sit citate,nisi vi interimi non potest: de quo interitus genere Ariistoteles non agit. Frigus calori contrarium est ideo quae contrariorum natura es vi illum extinguit. Humor de si citas in patientibus si, ultatibus numerantur, sed si calorem interimant , veluti humor lusi a
tione, & nimia siccitas alimenti penuria, prster naturae ordinem id agunt, quanquam in naturali inieritu agere aliqυid in calorem naturalem credendum: siqui de meum vincunt, nec ultra ab eo dcterminari, ut dicium csi, patiuntur: sed loris exterioris munere revi hoe sit. Ideo in progressu eum putredinem det ni e
caloris naturalis interitum, in ca rem ambientis, non in s igus aut aliam reseret secultatem. Hic igitur nat
raliter illum distatui .ed ad se trahi scit simili nidinis ratione seu humorem, in quo residet, ad se alliciendo. Atque hoc ex Aristotelis sententia verius dictur,quis
ambientis calore, narii ratem augeri, audiumque si pra modum, alimentiam suum consumere, itaque aliis
menti desectione absumi,& tabescere. Calorem enim naturalem vi ambientis exire, non aute augeri, Aristoteles tradet. Praeterea in viventibus solum hoc seriasiis concedi possit, non in omnibus mixtis, quorum O nium interitum naturalem hoc in loco tradi, huius sententiae aut hores existimant. Sed ne in viventibus quidem tuto dici potest, quoniam senum interitus non eo accidit, qit calor eorum vi ambientis auctus alimentum suum consumat,imo vero imbecillus adeo eorum est calor. vi concoquere non queant, unde pituita plurimum abundant. illud igitur potius dicendum est, calarem vi ambientis exeuntem, ditatui,atque t bescere. Id autem,quod ambit, aer ely, aut aqua, in quibus corporibus stirpes,& animates vivere colu erui, potissimum tamen aer est, qui etiam in aquam festin- sinuat,& illam excalfacit. Hic tametsi interdum,& n
nullis in loci; si idus est, ita ut naturale catarem ad se trahere non posse & solaere videatur , in eo tamen &animalia, & stirpes naturaliter intereunt, quod nec perpetuo frigidus sit, nec cum frigus viget, tale' friugear, ut trahendi vim aliquam non halaeat: in quibus autem locis maxime frigidus est, in illis aut non via uitur, sed violentia frigoris omnia intereunt, nihilque etiam nasci potest, aut igne adhibito loca , inquirubus degunt, calida redduntur. Vbi autem animantes naturaliter intereunt, Gesi temperies dominatur, qua sit, ut temporis processi, calor naturalis ambientis c lare absumatur. Quae autem laca summe calida sunt,& seruent, ea calori naturali interitum violentum
inde asserunt, ut frigida, ac tano minore tempore, qu im mi uraliter fieret, illum ditatuunt. Sed de his in libro de viti longitudine & breuitate. Ita videtur de
ambiente corpore ex Aristotelis sententia dicendum: nec ullum, si ita dicatur, quae ab aliis contra hunc lo- mobiiciuntur, incommodum asserunt. Id autem, quod ambit, non aerem istum esse, sed vapores etiam& fuliginosa excrementa , quae in viventium corpori
bus ex caloris nutricatione remanent, nec excerni s
esse possunt, probabiliter quidem de ingeniosὰ dicitur: siquidem ea gignuntur, & naturalem ambium calorem, eumque etiam au o. desectione alimeniati ditatuunt, ac putredinem plurimam in corporibus excitant, non id tamen, quia Aristoteles tradit, i
tegrum seruat, calorem naturalem,quia exeat, interire& tauiuiuod fieri no potest, nisi quod extrinsecus ambit,calare aisectum sit. Qiiod si res, quae ambit, intra
corpus sit statuenda, naturalemque calorem augello interimat,is aer aut humor,qui cordi in alantibus circunsa sus est, statui potius debet.: lle enim pulmonibu aut
anchiis in extrema senectute durioribus reddititi ita ut ultra moueri & attolli non queant, expirari non potest. Quare cum serueat, naturalem calorem,qui exisuus valde est, nec refrigeratur, absumit. De qua re in
libro de respiratione. Ae simila etiam quiddam stirpibus exarescentibus euenit, cum N illae quandam cal iis naturalis restigerationem acceperim, qua paulatim
226쪽
imminuitur, donec omn no,icita deliciente, calorearum extinguatur. Hoc ergo probabilius videtur,& Aristotelis doctrine magis contentii eum, qu)m cxcrementitios vapoli I. Ae si liginem ex nutricatione derelictam, id quod ambio stantere.Nis tamen aerem trulum cordi circunsulum, qui exprili inini potest, hanc suliginem esse intelligeremus. qilarulo illa ex caloris nutricatione videtur relinqui. sed vim modo dicamus, ad ambicntem ext: insecus acrem recurrendum cst, cuius calore naturalis calor solvitur,ende nutricatio imminuitur, & partes corporis alimenti humore deficiente sic scunt. igitur de in eritu naturali dicta nunc
sint,cuius ratione, ditisa accuratiuς alias expedemus.
At putredo i iis propriudicitur ex par
te inter re, cum a viatura discesserint. Idcirco est caetera omnia Phloe exceptis putres uni. terra putrescit, o aqua, aer: quandoquidem materia unis haesiuit oliva. t. Irius iste quem interpretum nemoccinsiderauit,
ambiguus valde est, nec, quid Aristoteles doceat, satisperi, ruri Hoc tamen videtur docere,putredii ac,quanquam naturalis ollinis interitus linem esse dictum est, ita vi omnia, avi. xv, im iter intereunt, putrescant,hocque ut hi limplici inmune contrarium sit, proprio tamen iis congi te, qi:ς ex parte interelint, idque, cum natu a discesserint. Atque haee lum putredinis duo genera seu differ ciuiae, ad quas omnia, quae putrescunt,rcstrum ur. Itaque non recte Aristoteles arguitur, quod putre linis di seremias praetermiserit, eas videlicet, quae physico erant explicandae: medici enim in minores pari eam duucium. Sed obscurum videtur, qu e velit ex parte interire, quidue sit, , natura recedere.Ex parte tamen interire ea videtur intelligere,quet non omnino intereunt, sed a natura tantum sua L con- stitutione, recedunt atque alteramur, possum lucetiam interdum ad illam rediici, quomodo de res in parte ψgni arbitratur, iii Ρ noli absolute generamu', sed cum genita sum tales aut tales redduntur. Ita aei nita limcum a naturali sua constitutione & natura recedunt, ex parte interire diei possunt: quod quidem comi git, cum putrcscum. Nec enim omnino aut aqua, aut aer esse desinulit, cum Z natura ac qualitate aeris N a lugrecedunt. HOe igitur modo omnia, uno igne excepto, ait putrescere: ii quide omnia ex parte interire resesunt, atque a natura tua discedere, igne dempto,suius calor, quae natur' illius est, re nulla exteriori vinci test, nili tamen extinguatue: quod cum si mon ex Pa te interit, sed absolute de omni G.No igitur a natura tua ignis disicedit, quare nec potest putrescere. Caetera, quoniam ab igne vinci possunt, quippe cu eius materia imi, in quam agit, & ex qua pignatur S alitur, a natura sua
recedunt, itaque putrescunt. Humores etiam animalis cum putrescere incipiunt interire ex parte dici posiliunt,qu:ppe qui non omnino interea possintque ab interitu illo ac putredine liberari, si cito remedia adhibeantur . t meri re vero ex parte ea etiam tirutasse possi intintelligi, quae no tota intereunt, ita eorum pars aliqua,
quae a totius natura discedit veluti aeris aut aquae audierrae pars aliqua, item in animalis & stirpium corporibus partes quaedam a natura recedunt. quae dicuntur putresce sed prior interpnutatio verior videtur,quandoquide aqua aliqua tota,nec latum eius pars hac putredinis ratione pol cli putresccre: quaqua durum videtur aliquid putrescere,quod non omnino intereat, cu prisca O R. A l . I, 9tim , natura sua recedat: nisi id omnino interire, quo lnaturaliter interit,dicatur: ex parte aute quod non naturaliter, a d quidc m breui aliquo tempore putrescit. Est aure hec pia reclini natio a pii tredine quῖ naturalis interitus finis eis, qilodaminio diuersa: itaque clemeri , quanqi iam ex humido de licco non plane constantibus,
nec calorem etiam naturalem in te, veluti aqua te ra, halaentibus,pote: c 3ngi rei et quinquam, quoniam simplex nullum elementum inuenitur, omniau luti
sunt in omnibus quae putrescemium restim propria sunt in illi quodammodo inuen lintur. Dico autem quodammodo, quoniam extor, et ii in aqua inest, n tamen eius proprius 1 natiuiis calor diei potest, xlo ab ambi is calore cossi Dido aqua pii tres eui. ideo Alexidcr naturam in lais verbis ea, tem cuilisque naturalim, & recedere a natura, a naturali calore recedere, non te vi detur interpretari: liquidem nec aqua nec terra n. tiuum calorem halbent cui iis interitu pii trescant. Pcilius
igitur natura est cuius lue rei temperamentum, ut diximus, di qualitas seu conditio, b qua unum uolque recedisici in putret. Putredo autem est eius,' hi rei cuiu que humidae proprius es, cir naturalis Olar, ab alieno calore interitus : hie vero eius est' quod ambit. Hac de inlitone, piit redinis natura do vis optimὸ xplicabitur, ac eorum, quaesum de ea , da interitu naturali,cuius liliis et , iactentis dicta fiant, causae contingtur. Putredo autem ea deliniit 3r,quae interitus naturalis est finis, non ea omnis, qlix in hiscernitiar, quae ex parte intereun . a tir autem it, aliis contra eam obiiciliciar
partim quia leuia liant, ct i momentum non haben dis. tolutionem non requirunt, putim ex his, quae in i meritiis naturalis delinitione explicanda amitin iis, facilla dilui intur. Sunt etiam ab his, qui pro Aristotele scripto nt, pleraque coi ii in ingeniose de si ibi iliter disbluta. Non cst erigo quod multis rem nune agamu cum praesertim di gnia hoc cum celetis separatim expendendum sta Definitionem duntaxat ipsam paucis explicabimus,ct que ex illiit dubitationes,quemadmodii dilitipo Cimbreti iter indicabimus. I n omni ergo re, quae pui reicit, duo Aristoteles liatuit, calorem natiuum, Se humorem,ia itio relidet, tu putret recenter, est natiuus ille de ptoprius euiu ue calor in humore relidens. ab ambientis calore corrumpitur de interit. Itaque ad putredinem saciendam tria sunt necessaria, calor ambietis calar m tuus rei quae putrescit, Ic humor eiuldem. Achumorem quidem in ea inelie inde patet, quod, ut dictum est, ta mox rcpetetur, atque sensu cernimus, quq piutrescunt, primum litimida reddantur: quod minimὲ seresinis humore conitarent. Vnde nihil, quod plana siccum sit, velut ignis 5: cinis, putrescit : de quo res quaeque siccior natura eli, eo minus potest putrescere. Ita terrae palustres magis quὶm aridae putresciant. de aer humidus magis, quam siccus, de-curo magisquὶm ossa, dc sangitis magis, qua m caro. ira vero putrescentii im,humor est proprius, ut medὰi,cum putre sacere aliquid volunt, cataplasinata lium ida adhibeant, ut rem, quae per Iehumidae narurae non est, humidam reddant. Aristoteles etiam in progressu id, quod e r tum est, minus pii trescere docebit. Id autem minus est humidum. Perspicuid igitur est, putredinem ad res, limnatura sunt humidae, spectare.Humidas autem esse satiet non est,nisi etia calidae sint,propriumque de nati uir calorem continean quo liccum,quod in illis ineli,humbre
227쪽
rationem non liabent, magis tresian quippe quae ab aere ambiumi calidiori,quod potissimum his euenit, quae calidam habent naturam aerem ambiemem cainacem sunt apta. Hi ne humorum putredo in animalis corpore oritur, respiratione, alit perspiratione impe dita . Vnde naturalis caloris immoderatio. & interitus accidit. Deya re Galenus in iseeundo libis Methodi. od attinet ad calida tempora aestate res magis putrere,qua hyeme, cernimus. itiuod ipsum Problematuv si secunda sectume Aristineses tradidit. Q uam etiam ob causam aestate magis, quam hyeme sudores excitarus cenidit.Etenim ad te perraram solutamq; carnem e corpo ribus nostris calorem euadere, hum test: ideo concoqui minus posse,utpote caloreconco
r: N ix' Exhauricti ,1 itaque elle, ne si perma
emporis eius put lami qualitate,morbosque essetam: nam quaeque extremo ea re putrescere, vis quodque calcueconcoquitur. si qua explicatione, illud quo e intelligimus.ealor exteriorem, eum,qui in tusest, ad se attraherere carne selina de rarefacta rideo quo rareficere magis,solueteque illam potest, eo magis calorem naturalem educere. Id autem aestate euenim. pr 'terea et in per eam plures morbos putridos generari . Sed illud non praetereundum est,ambientem aere magis putre erriti non tantum calidus sit, sed Um dum humidus. Quod secudo libro Methodi Galenus docet,cum calida humidaquecorpora ait putrescere, si neq; perflata, neq; ventilata in calido humidoque maneatuloco. Cunis rei gratia cum pus mouere medici celeriter volun a adhibet cataplasmata,quae caleficiunt di humectant, ut sunt ea qus ex hordei serinainqua,&cleocomponuntur, ut idem author tradit libro quatio dein operas.Haeccati aest, cur Austro fiante putredinesmultae excirentur,Borea minime, ut Hippocrate
m mur, idus, idcirco se rincitam H aQem mmio, vincit. NAH quoia semet, aut catit . Norealar est, qui is acie,quamqvi in rciri ropter πρηνμι-- vllam uinuatim m. intempestate sigida reminus putrent,quam mi da, sicquod maxime frigidum est. sua natura pigredi- mcontrahere aprum non est, potissimum si durum sicisi cum, cum eius. lui in humore inest. calori sinteritoridam,putredo esse dicta sit. Q uod igiturn quisbficium est iob utra ue eausim putredine ainci mari potest, quippe iamsi dum se E ei nec eat ullum habet, qui exterioreridore vinci possit, ;idem durum siccum. Atq; laxe alia causa est cur res latae non tresiam, am Aristotele hic mer' militin uam oucausim cssicitur, ut olla minus , qtum putrestant,atque minus,quam singui ui omnium set quae in animalis visunt pore, humidis, mus, putre i maxime aptiuin, uti otio libro dς arvmalium historia brattingetiradicu ipsum deminis -coneretis de selidis docuit Galenus lib. undecimo de simplicium dicamentorumfacultatibus. Q. uibus t qui orpus solidum & compactilmest,ea,vt pia tresiali est impossibile. Luod autem dicitur, em, quae seri e di calet,non putrem, dequauis in calida χccipiendum non est. Etenim tinguis natura incalidus, ui t ut ib
se morborum, atque undecimo Methodi , ea tantum corpora docet putrere, quae sis apte natura catilla sint &humida. Q uod Aristotelis doctrinae colanum est, qui caloris proprii, qui in humore inest,interitum esse putredinem docuit.Cum igitur caleam, qtiae putrem, non quovis modo calida L e in loco Aristoteles intelligit, sed ea quae feruent,& sum calore asticiuntur, cuiusmodi ignis est,re quae mi, ammtalo sum ignita. N a que haee duntaxat olida ab externo calore vinci non possum, qui nullus esse poteli igne potentior. Plurima etiam ex iis sent sicca,vt ignis res lita ignitae, ut lapides ti ferrum. uamobrem putrere nonpossunt, humore descient in quo putredo fieri est Glita: Adimpossunt ea, quae natura si ia& potestate non actu i inrcalida, ut piper, inalber.&eius ris alia luaeriti excellenti calore sint praedit dimelle putre vitae minus piper, qu m Zinaiber, quoniam hoc coniunctum
Eodem modo, quod muretur fuit, mitius putre piam qMd in motione rum est. Ut caloris en ina re/m cillior fit motis, qὼmeisu, psi inrepnarimest, ideo ma facit tralatinem. Hoc quoque argumentodeclarat, putredinem si cum naturalis& internus calor ab ec extraestpem datur. Luod autem dicitur, ita se hal e eomperium est, cum aquas stagnantes N palustres, quia non mouestur, putrere videamus:flumina aure, ia, inperperuosiussincu, minime putrem. stiuae eadem causa est, ut pulta ea caua de palustria incolunt, yus senescant,quam qui ita Raperta. Nam senectutem in putredinem viam
aes antea traditum Q.VGIuicquid ad simium ducit id ipsim pili redinem esiciat . At vero editis loeis aerem undique spiritu amante agitari,cavis,& humilibus immotum manereis tuemur. Q apropter putridus sic
.le.rtaditur, que ii putredine assectus,ui eo habitantes Deile putrefacit. De qua re disseritur Problematum deci- arx Ruarta sinione. Ad putredinem autem vita am
nil propemodum interest, utrum aer fluat de mouea 'sen corpus per aerem Neutro enim modo catarim
strum atq; huminum sic pol in corpusio primere, ut i ipse, e corpii, manetat immuta. Oiampter, in apii caloris,qui est in aere, tionem, debiliorem fi r. quoniam si ex is breui tempore empori adhore Leandem calefaciendi virtute non habeat,quam hab .si longior Exiguo autem adhaeret tempore,ui agitatum corpus ab alio atq; alio aereperpetuo ambiat un.quod ipsem eueniti cum quiesce e corpore aer mou itur. Videtur vero alia esse causis , cur ambientis cali
ti me interdu a, s risivi in his conspicimus, qui exe o loco portis incunabunt, quos fieri calidos constativi inimi orali limi doassiciamur calore, cum exercitiu sis
an immodernu 'Nemadmodum Galenus plerisq; in
Jue s docuit lotissimum in libro de causis morbo um..imemus itaque calor motione cum crescit, e terioris . motionem debilio ' eo. cesse est. Verum haec cau: u. apimantesta ineli non ore asias. Nam calida Milacu fluRUMHior non illa frigidam Aut mulio non imissici , s ipsum aerem, qui suapte natura est calidus, nisi motio vel emens& concitaui admodum si in qu liseii ea tua cii rapit conversione. u.uod aptius etiam euenit M 'in cum celerrime cientur, plumbum sic calidumessicitur,ut in primo huius ope
228쪽
cant interitu vero contra esse, cum propriis illi sebi ta n 'it,sic, ut ab activis tacitatibus no amplius patibiles vincantur us, quod ambit,eficieritia, quodquideratorem natura e dii luit, re ad pus dinena deducta, quae ipsius interitus eii finis. M ut, πι eas, Ps consi uuntur,1pecies tradams,
traditae seu , Miaraueux eorum, Guae M'tora iam constant,Iubiectu e ruit. V aatem caloris idem concoctiis , concoctionis vero maturatis, ei ratio, assaso:st oris autem inccincoctio, o erui cruditas si
λα cis, id est inperfecta elixatis, Wrim, idest, imperfecta assam: nomina autEhic proprie ma dici censi Gen. sis remu similibus posita nonsura senerad. Quare eas, piari sunt, spe ηδ bus esie censiendum est, sed simius. a i autemsinii sint, scamus. ii Aci num, qui , calore de Digore proficiscuntur, in
humorcm α ι citarem, velati in materiam receptarusiae lumeiusmodi,ut per eas in lucem, cum antea non et, Mus, aut cum esset, in interitum abeat usus modi iunt naturalis ortus atque interitus) aliae in re Aux In xpium uniuersitate est natura cotulant, ver
ur,e e tum diver qualitatis sunt causa auiores hactenus haerum inpostae, posteriores explicare aggredia priAc dua, quHem in his verbis commemorat, quia a veluti se rit' ternas smira attribuit. Generasent concoGio di inconcoctio. Concoctionis veluti spe di sunt,mὸIunias elisi massatio: viconcoctionis,crumam, - ωτι, ad eiu imperfecta Hiratio,& 1 a vim Nelli inperla Ullaum Isa enim vocabrillaec redd, . m nam gumptis non suppeIam in omnes spe--μ genua , quidsint . R quemadmodum fiant, quae
inpie de ei licientes , quae matula, quis fini herum eo tacitio de qualita xponet. Nunce coctionem& eius species , ri proprias esse tra in Moncini nem autem ς ies rigori . Q uoniavero non quaecunque concocta sint ,aut anconcocti ad rarum pecterim vitam proprie resecunturi neque his sumus vinur,vocativis, proprio nuncupantur, net,
mal rerum quarunda sumφropria, ad alias similes significandas transsertim concoctionisuque in
timui , quae tradita sint, species non eas aedi
'buli seoprie significantur H similes. At quom isoria verbonam sus est,quibus ais c omina a temn primu oundi censendumeti an rebus sim mihbus posita non sunt uniuersὸ quareeas, quae dictaeum hac nus in in haneste censendum est, Mi tales.
vero is verbis species commemoratae inter se et dem esse nepantiu imilesque tantum esset Ira undisi utrummores quida iuruislibri interpretus inum: quid am eii clusam,cum diditur, Mnum Ἀκανωμ/avebes m. αλέγη uoce . illud παυ- cum circus i ea minendoscscriptiarn esse, & cum graui inendum
existimarunt. lnqua totae γ lanati ea vero aberra
mn queauusmin ad rem nihil pror attinerent. Nec enim tali cierum inter se sinit studine Ariusioreles loquitur. sed singulas species; smi velim nomiana,quae commmu rauit, rebus inter se similibus conuenire dititi nonruillis dem p pi iusselatranslatis ' de similitudii κ.Quod ex iis per picta intelligi potest,quae de maturatate insa subiicimitur. quaedam m inradici ex iis,que maturescunt, erima non pri sed
tur speciesia concoctione pertinent, non iis,que dicta sunt vocabulis, proprie& iimiliter oes nuncupans, sed quadam proprie, quaedam quia similes.Neq;.n.rerum diorentiis paria numero sunt nomina, ut A ristiost tradet u auru, lignum & alia multa elixari quide concedi dici sed sola similitudine.Qgod ipsum in elenchis antea
tradidit, mina inquiens terminata esse.Itideoaque rationum similitudinem, res vero numero esse infinitas.
In rebus itaque similibus iisdem interdit vocabulis utimur,quae illarum quibusdam proprie conueniunt, aliis sola similitudine. Enitendum tamen erat,ii seri posset, propriis nominibus res quasque nuncupare. Nam o
Luritati & si, phismatibus euitandis id plurimum conduceret, ut in libro de symptomatu differentia stribit G
lenus. Quo in loco amatorem veritatis instruxit, quid illi agena an sit in rebus nominandis similem naturam
habetitibus. Cur autem compluribus rebus nomnia propria non fuit posita, aliae non probe nuncupentur. Plato docet, antiquos inquiens res multa ignoraten alias nullo in imalias non rebenominalis. Praetereundum autem
non est, ut ex Aristotelisde Poetica libro diseimus, illa nomina xvela, hoc est,tropria dici, quibus vulgus in nominandare potissimu unt RGquae M MMῖα sici pose sunto interdum appellantur, Fametsi vixtix ea maximEm,quae maxime rei sum accomm ata,& ad ornatum aliquem pertinenti uorum nominum utrunque nu ,
cum alicui ob quandam iesum similiuidinem tris itur,
metaphora nominatur. De qua tota illustrissimus phi
i nus Vincentius Madius in dotissilius His in Aristotelis Poeticam Commentariis, accurate admodum &subtiliter, ut & cxtera omnia, si ruit, itideq; e eruditissimus victorius in artem Jhetoricam Itaque deli satis allud autem asseramus, uia Aphrodiseus annot .vit, concoctione& incoi oessons mediis calor m&higus is rebus naturalibus nmnia agere,quae agunt. Acconcoctionem quidem ortui res, Mere, inconcoctim mmio ruui,utrunque prsterea. calore S stigine proficisci ed alterum magis ab altero, concoctio m mi- si calore, inconcestionem magis , stigore:quae om niau habere in sui lorum traiatione comperiem . Nunc monendum est primum, quod magis rip resese explicabitur, alimenti conc-ionem praetenta non Ausi uippe quae ad elixationem reseratur; 'ec verum Olympiodor dici posse tradidit, eas nunctantum ui coctiones emiseri, quae t natura non sunt,p - mutant. Alimenti autem concocti mem. natu aferin speciem alari, in Iobis enim, quae si rivumvr, opinionem; natu ali calore seri docebi rude alimenti concoctioni: perspicue diseret. Quidauμm sit elixatio,&quom o ad illam alimenti conco-ie 'penineat quaeue sint aliae concoctionis μὰ poste ilicabit. ia vero ad verba attinet, notandum est.
dicamus,species. quas in subiectis natura iam constatibus dictae vires essςiumor, quod ait sil vineis Hidemstac si dixisset Metiis mimet ais: sed iururiis
alia videtur praestare. quae praeter verborum multati nem levictam sen tentiam contine l. Per sub isti auum patibiles qualitates inrelliguntur, quae in his insunt,
quae natura iam constant. Nam cum degener x p intra dissereret .s ullasti has patibiles mat iam subi ctam nomis auit. Ex huius mossis turpatibii K qu
229쪽
sitatibus io' est humore 3c seestate, vesuti ex materia Iem tantumque humorem euadere, Mam ex opposito species tiaitarem iuntur. Id vero ineoncoctione pri- in oppositiam mutari, tum in quantitate, tum in qu mum declarat,inquiens: litate Hie una est huhis loci de oppositis patibi concoctio itaque permis est, a turali cymembra libus expositio. Potest vero etiam exponi de qualita-tire ex oppositis patibilit ras. Hae autemso Abiecta rei tibus seu eorporibus patibilitari, hoc est, humido Seesque materia : nam, cum concocta sinit perfectasint sicco qui mi illa esse materiam a tibus qualita-o genita. tibus subiectam antea tradidit. Hoc enim modo loqueti Concoctionem Aristoteles desiniens persectionem di tum quoque usissest, cum ortum definiret: quariis esse imprimis ait quod inductione declarari potest. quae quam vocabulum αιειειμίων tunc non uerit quod
via definitioni explicandς est accommodata. st uaecun Alexandrum induxit ad eam , quam retulimus, exposique enim concoqui muniter concediatur, antequ)m tionem tradendam. Sed humidum & secum tum inter concoquamur, imperiecta esse conspicimu .e,demque se opponuntur tum calido& frigido, quatenus pallan per concoctionem seri persecta. Arborems ctu .am iis habent rationem, ealidum stigidum agentis. Ster uam maturescant, impersere habentur qui ad m, autem exponendu esse hunc locum illud declarat,quod turitatem,quae concoctionis species est, perducti mise subiicit haec autem sunt propria rei cuiusque materia Bionem obtinent suam. Alimentum etiam imperfectὸ quibus iisdem verbis super sest usu cum ortum explialimentum est,quodoinqueeoncoctum non sueti Pal caret.Ortus dicebat est mutatio ex subiecta cuique rei; mulYAuae mimitae adoleverunt . nucleop emodum materiathae autem sunt dictae patibiles 'irtutes. Atque vacant,proterea quod mirius, quam maiores sint rena hanc interpretationem videtur Olympiodorus pro coctae, atque ideol sectar, semenque indisereami re. edde hac re satis. Explanandum autem est, Tina continentes, cui semini nucleus est deputatus. De qua modum a natiuo & propriis calore concocti emciarur 're Aristoteles Problematum sinione vigesima. Afus cum multe conooctiones matur, Kabe tie ' si proe coctionem 'inclaim esse, non inductione dum calor veluti lixati octassati An veri concoctionem taxat cognosci x s. sed hocquoque argumento, quod potissimum de iis, quae in viventibus de animalibus es via sit me imbis, hoe est, adfinem, qui persectum liciti ir, quomodooc ortum atque me imantea deli est quoddam. auem concoctionis sinem in verbi , adi ni uir, qui in illa conueniunt laua igitur in eis fium, sequuntur,mox inades cum autem cococtio, persectio seu alimenti, seuexcrementorum, humorum conco sit quaedam, non ocunque calore, ut ei sciente ciuia ctiones; , pr rio de naturali essiciuntur calore. amsa, esse, nec ad quacunqtie pertinere materiam,nec in & it in assati mes qu'm & elixationes sunt, ut i pinquan iique induci stituit, sed a calore proprio At natu paulo, post docebit, ita ut cococtionis genera omnia L rati, neam materiam quaequalitatibus oppositi', naturali calore fieri dicamin, non eius quidem, quod tibilibus sit assecta. Hane enim ait propriam euius ih concoquitur,sed animalia, in quo se concoctio. Hinc ea ma eriam.Qui locus,quod ad eatorem attinet, Din autem intesti inde concoctione quaea natura st Ais ultates habet: quod vero ad materiam. meimis est, stotelem antea locatum, nec alterain coctiones variasia erecipit inierpretationes. Alexander Aphrodi ut Olympiodorus putabamqteriisse. αseus in alimento exponi quod unum ex his est, ad qui ille veritatecoactius, linei plum postea consessiri est i' pertinet concoctio. Materia igitus concoctionis, rei u Aepes ms princisum a calare proprio prom concoctie,& persectae oppositam esse inquit. Ei enim ali scitur, etiamsi exteriori altiluo ad mora comple r
mentum amrepram concoquatur, rei alendaecontrarisi cibus erumperba a , est rius P Vinali concoquitur, esse. 6ncoctione autem seri simile. Luod in primo de sed tamen principium calaro, ut isti . . inu Aristoteles tradidit cum de aceretione quinium. Quoniam cococtio balneisdc exercitationibus. Se cationem requirit, dissereret. In secundo etiam de inita aliis eiu generis rerum extrinsecus adhibitis saepenuine 'ma, palimentum resal de partim simile inartim dis messicitur, putarequis poterat, naturalid propriora' simile esse asserit: similequidem umiam concoctum Hreeam non fieri: ideo eurritι ec calorem nativum' est , dissim iter Se w dum ante e coetionem . Quae eluxesse principium, quamuis adiuuantibus interdum res ratione accidere videtii proptet ea qu63 e coetio illis sa ontendit. prod quidem, quemadmodum vo- mutatio est, atque alteratio, quae ex op sim incipit ' ruin si explicandum. Alimentum itaque a naturali pri
Cum ititur alimentium tum,ciun alit, es, quod alii urs mum de proprio calore conco priua non ipsum qi cu 'nisileenbporteat, fila,quod est de imm,ami λ si ii ipsius,sed animalis, cunas uter aut aliis parii bis cit, restituatur,initi odissimile sitin, Se postis iis μου, finiri cuius rei argumentum est euidens, o hi statibus a stum nec fleest .sic Alexinder opposita ea mi incon quant, quae natur iis oris nihiliari
patibilia, seu oppositam miteriam est interpretatu, in bent parum autem,quae panim ultim quae multum.' eo octionem ex oppositi, inoppositum sim intellige Animantham sectirpium eae concoctionem efficito, retiquod quidem verum esse rem in alime ut elimavit ampliorem, qui calorem uitiariun viantiorem habe contactione, quam ille in cena sum sumpsit, intello Hine senuem frigidum habentia animalia dissiciliam' mus , scis in aliis quoque aliarum rerum concoctioni- con uum.Hyemem maestae validiorem esse con h. , sin proprie concoquamur, seu similitudinetam Octionem,ideoque copiosi plendum, quod cal na tu tradam, quali est mors,auri, ligni; exeremε turalis magistum vigeat, Hippocrates de Galenus iamrim concoctio.Nihil enim est quod ad oppositasti cuerunt.uhad autem adueret Aldum quod antea etiamste,quas habebati qualitatesconcoctione non ducaturi de omnibus communiter operibus monuimus calo Quam rem Aristoteles minuade tim se em cone . rem naturalem concoctionis instrumenrum esse, non ' ctionisvim esse inquiet, quando rerum, ix con . mouentem seu iniciente causam primam, qui Ne uel quuntu humor aut assa tortae,aut elixatione, aut pom. .st anima, risecundo demin a Aristotelis cui cum
dimit limina laureaserit .QN vetoaliud est tm desulteticultate atquealimento disserereta ἰ quo
230쪽
anodo tricationis ponitur institimetitiam, sic etiani concoctionis. Hanc autem animam Galenus nuncupauit naturam. Ideo natum concoctionem tribuit, te in naturalibus actionibus eam enumerat, ut in libris desicultatibus naturalibus, atq; etiam symptomatum diseserentiis licet videre. hanc naturam is numero non distinguit, ut concoctionis, perinde atque acti num aliarum naturalium, prima etiam esiciens causa apud eum naturalis sit calor. Sed de hoe alias. Illud persequamur, quo pacto exterioribus quibusdam rebus calor hic naturalis in alimentorum concoctione adiuuetur Balneis igitur cococtionem cibi ait adiuuari.Quod de his balneis intelligendum est, quibus somnus continuo adhibetur. Nam cum semni tempore valentiorest concoctiones fiant, calore innato ad interiores paries
contracto, tum vero maxime in eo somno essiciuntur,
qui post balneum hominem apprehendit. De balneis
etiam aqua dulcis,& temperate calidis,quae humectandi & caleficiendi vim habent, locus hie intelligitur.
Nam alimenti concoctio, elixatio est quisem, ut in taesiis ostendetur. Cum aulcm elixatio concoctio humore calido essecta, consequitur,ut quae caliacientem & humectarum vim habent, ad concoctionem plurimum conserant. Harer igitur balnea concinctionem adiuuabiit, etiamsi nullus Hrtasse s nus adiiciatu quaquam tum maximὸ illa complebitur, si ismnus silerit adiectus. Balnea calidiora aut frigidiora hac
vim non habent, quod naturalem caloes illa exoluant, haec autem extinguantita etiam, qui syonte nascuntur, ad hoc agendum accommodata non sunt: nisi sint quaedam, quae roborandi ventriculi sicultatem propriam acceperint.Sed balneorum omnium vim exponere, Mest prasentis instituti. Id vero ostendi se satis sit eorum
aliqua ad Oncoctionem momentum aliquini asserta. Adiuuat praeterea concoctionem ut diximus mnustum Ob eam,quae dicta est,causam,tum vero, quod renulla impediatur, de in quiete corpus sit positum, quae
concoctioni magis, quam motus congruit. Quod etiain commentario quarto in librum Hippocratis de ratione victus in morbis acutis docuit Galenus. Nec vero duntaxat balnea,somnus. quies, concoctionis adiuuandae vim habent, sed amat etiam tempestas. Et enim hyeme amplior fit concoctio, ut ex Hippocratisae Galeni sententia superius est dicturiugetur nanque
eo tempore innatus calor, frigore externo ob antipe mstasim ad interna pulsus, ut praeclare Aristotcles expinsuit. Rursus exercitationibus concoctio adiuuatur, ut quae augedi caloris naturalis ipsae quoque vim habeat. Complura igitur sunt,qii e extrinsecus cum sint posita, ad concoctionem siciendam conducunt:quibus omnibus hoc est comune, ut naturale calorem ampliorem, atque ad concoquendum valentiorem efficiant.De causis itaque alimenti concinctionem facientibus, adiuuantibusq; satis sit dictu.Facile autem est monstrare, morborum quoque concoctionem ab innato primum &naturali fieri calore, deinde per extrinseca quida adhibita compleri. Tum enim morbi concoquuntur, cum, naturali vincuntur calore, que citior ac melior es
citur concoctio, quo esticati a & virtute ab illo superantur. Propterea eorum riones sanitatem declarat, nullumque aliud tutius est & efficacius critis, bons de s nitatis signum, qu)m illae,ut in libris de crisibus, & alibi lapὰ G1lenus docuit,&ante ipsum Hippocrates.Etenim signum est, victricem naturam fuisse,quae aut na
turalis hic est, de quo loquimur, & propius calor, aut
certὸ co,ut instrumento, utitur. Vt autem coctiones a victore calore emetuntur, sic si debilis fuerit atque exiguus,succubi nullaque facta morbi concoctione mors necessu ioconi equitur. Nihil enim aliud est mors, qua
naturam omnino vinci, atquς inseriorem remanere. Sed praeternaturalem calorem morborum concoctioni extrinseca multa adhibentur,quod maxime in tuberculorum, & eius generis aliorum morborum conc
etione patet, in quibus varia adhibentur cataplasinata, ut pus moueatur, quod est concoctionis finis. Sed siscus accidit in his morbis, qui in humorum sela altera tioe si ni insiti,quales sunt sebres. Etenim victus ratione, aut medicamentis, aut utroque illorum adiuuatur concoctio. Sic mor, rum concoctionem ab inna
toel fici calore intelligitur, externis quibusdam rebus adhibitis: Nec aliter excrementorum qualis est urina, & eius generis alia, concoctio perficitur. Haec tametsi proprie non concoquantur, quod corpus non alant, & ea pars sint alimenti, quae concoctionem non accipit, a calore haudquaquam victa, concoqui tamen aliquo modo conceduntur. Calor igitur naturali sese trinsecus adiutu ,eorum perscit concoctionem. Ideo si validus fuerit, concoquuntur, maximumque eius roboris argumentum, rum est concoctio, ut eius imbecillitas, aut impedita aliunde actio, eorundem cruditatibus demonti ratur. Neque enim quomodocunque,
aut qualiscunque fuerit,concoctionem sicit, sed si concoquedam materiam evicerit .Quod Aristoteles in progressit indicabit. Pei spicuum itaque sectum est, a nat rati calore concoctionem omnem proscisti, quibus dam si penumero extrinsecus rebus adiuuantibus. At vera vis aliis natura vi, matura autem, quam
ut speciem er essentiam dicimus aliis in Abiectamquada Iormam concoctinas finis terminatur, cum humi rim aut agatum, aut elixum, aut putrefactum, aut qκ quo alis modo excalfactum, tale tantumque euaserit. tum Hile es, e r concoctum dicimus, veluti m
flum, O quae in tuberculis coeunt, cum suppuruerint, σlaebrma, cum densior materia fuerit oborta, similiter er alia. Quia concoctionem πλει ν, hoc est, persecti
nem esse, dixit, πλειωσis autem via est meyssetos
hoc est, ad finem, quis ipsius concoctionis finis sit, do
clarat. Cum autem non unus omnium, quae nco quuntur, sit, eius disserentiam docet,ac rerum,quae concoctionem accipiunt, genera simul distinguitic umque haec in uniuersum duo sint finem duplicem tradisiunuvnius, alterum alterius. Ea autem primum genus e rum, quae concoctione formam Ac essentiam mutant, quale est plantarum atque animalium alimentum . N-terum eorum,quae non mutant, ut carnes, quae elixa
tur & assentur, de fructus etiam cum niaturescunt, &quae similitudine etiam quadam concoquuntur, veli tu excrementa,& niorbi,de alia quaedam,quae concesta non alunt,sed usum aliquem praestant. Ideoque et λειωσu, Ac mos τὰ nMs concocito eoru esse conceditur. Primi generis concoctionis finis, natura est, non quin
uis sed quae forma est & essentia. Nam concoctionis alimentum tale redditur, ut rei aut partis alendae formam accipiat: siquidem eam sit, quod carnem sit, neruus
quod neruum. Aliarum rerum, quae fornaam non m
tante, finis duntaxat est, ut concoctione talia & tantasia qualitates vi de quantitates suum mutent.Quod quia