장음표시 사용
211쪽
I N III. M E T L O R. A R. delicet naturali simplici,&interitu illi aduerib et quam
expositionem idem itinerpres videtur etiam attigisse. Olympiodorus de operibus interpretatur, ac reuera de illis exponendum videmr. Nam quod Alexander ait stirpes S animalia has omnes sicultates participare, nec utram aut alteram selum, quemadmodum elemeta tuorum quodque duas tantum habe id nihil ad praesentem locum attinet. Praeterea sum de alia mixta, in quibus,ri in animalibus & stirpibus omnes inueniuntur. Videtur
ergo potius Aristoria, docere simplicem ac naturalem orium,& interitum naturalem illi aduersum, quae facultatum ei scientium opera esse dixit, stirpium S animalium,& eoru Irartium propria esse. Quod etsi dubium videtur, quandoquidem, & in alia nuxta, ut lapido dimetalla,haec eadem conueniam, tamen ita habetatapiadibus enim & metallis, aliisque mixtis non animatis, ea tuae de ortu ac interitu naturali proxime tradentur, miniit conueniunt, di iturque etiam generatio simpliciter, maxime propriEviuestum esse itemque interitus. Catera quoniam elementorum, non omnino perse constant admixtione, & eorum potius sunt veluti si citom cpraedam, ut lapides, terrae, metalla, aquae, non
adeo simpliciter direntur getaera iram eorum etiam generatio 2 calore ita proficiscitur, ut animantium,& sti Pham,earumque partium. Si quis tamen ad facultatra locum hunc referre velit, & de illis interpretari, nullum
incommodum existet: cum praesertim inde etiam consequatur,ortum hunc de interitum naturalem in anima
tibus & stirpibus selis inesse: quandoquidem eis comae niunt, quibus insim illato, a quibus existunt.
Simplex vera et naturatum tu b his De tuti biu, ea prepertiorem tabuerint, mutatis ι β, exsibiecta cimi enati a materia. Ha autem sint facultates patibiles iam ducta. calor eroc rigus materiam vincendo generant. Ortum simplicem re naturalem definit,&quem modum a calore& fi ore ex patibilibus qualitatibus inhiatiar docet.Desinatio, quam tradit, eo potest intelligi, quini multis in Iocis ab intraditumest, ex ele
tis ratione quada seu proportion non temese aut quocunque modo inter se admixtis res generari Non enim
inquit in primo de Anima, de carne ει ossibus loques unumquo ue istorum est ipsa elementa P is mini'
sine ullo cli crimine se habentia, sed Ei ei, uli confi
ciuntur ratione quia1in de eoinpositione, que ditio
dum & Empedoc. os ex elementis constare celisit adebili secundo, omi de interiis, eundem Emped reprehendit , qui hanc in rerum generatione rationem vid vasa interdum sustulisse . in quo odem libro, eum de temetorum ipserumpermixtione agit, rationem hanc allorum si proba t, ut ea, piae vincunt in re mixta, videlicet calorem aut sit 'duplam ad alia elementa, aut triplam, vel aliam similem habere rationem tradideriti lan eruelementa omnia mundam inter se in malonetaveant rationem, necesse est, ut effici tmeorum sum μα inpatibilis agere valeatuit sui uidem non quoesuis agit in quodvis,nec ranturnius in quantumuis, hin
missuriti quintum hoc imprimum illurio in septimo
iratis ausolitationis dequo inpae mouentisimsenere linias monstrauit. In primo item libro operis Mem. Viaede Hippocrato de mulieribus , quae concipium loquen est, quouium perhumid' habent vi
mrissas non pares rationem enim seu pro Methmeminei sextingui: rationem,inquam, holerasad calorem, io hilariore qui in rinoest, nee imiterispin Iostet. Cum itaque proportionem inter agerem causas, Scmateriam, quae patitur, esse oporteat, rectὸ nune ait simplicem naturalemque orium mutationem esse, ex materia cuique subiecta, quae , sicultatibus agentibus inicitur, cum proportionem habuerint, ad ipsam viis
delicet materiam Moiectam.Quam proportionem explicare meoquidem iudi iobidetur, cum ait,calidum de frigidum generare, cum materiam vincunt. Quod procreationi cui riue coinune est: siquidem agent Ericultatem materiae dominari semper necessi est, aliter tamen atque aliter pro eius rei, quae generatur, natura.
Nec enim calor incere costitutione is esse debet,qui in eordis & aliarum partiti calidarum sormatione. Omnino autem animalium stirpiumque parm omm gi gnuntur,calore de stigore materiam stibiectam, quaeliumore constat de si itate, proportione quadam vimen te . Inquit autem ortum mutationem esse ex subiecti cuique narurae materia. Neque enim plantarum animMhumque omnium, & eoru partium eadem materia proxima est, quanquam communem eandem habeant, ut de rebus natureomnibus in octauo Mein, hysicoru traditum est materiam igitur hane cuiusque rei propriam indidare Aristotelm videtur. Sed communem fortasse satius erit intelligere,quandoquidem subiiciat, hanc nuteriam cuique naturae subiectam, sicultates patibilis, quae commemoratς sum, esseaioc est tumorem,siccitatem.Nam plantarum omnium & animalium, eoru
que partium,elusinodi saeuitam, communis sunt m teria: Illud igitur ii σε, perinde erit, ac si dixissci Sed cum humor i uas cuiusque naturi materia sint uidem , aliter tamen de aliter inter se temperata , nihil sortasse impedit, quominus de materia pmpria op namus, inquam agemmifacultato rationem habeam
necesse est non illam quidem, qua aliqui tradunt, ex re- p tione, ut aiunt, qhi , materia, a facultatibus activis parari, sed eam qua ante docuimus. Admiradum aut
alio videri possit, humorem Blum de siccitatem materiam eorum statui, siue simpliciter gemrantur, cum quatuor clementis omnia,quae circa mundi m umGn.constare, in secundolibri, de omi& interitu, diuinn, sit eademqueHippocratas.Platonis,Galen ,- imamve prope Phillat horum stiuetia fueritiNeemiis riadmiratione dignum est, quod fiagus insicultatiubu Emerantibus numeretur, cum ponat potius quam generes, animantibusque& plantis interitum asserat cri ut aliud; . aut senisus in animalibus, ut in plantis
ἄνιυσ13 hoe est ariditas .vis senectuti animesium res det prohortione, quanam si quoddam comunctum cum siccitate. tioetiam smet , frigoris vi res hueriare, cum Giloreprogisnamur : contrariorum enim Ouumcontrarias essemulis necesse est dis iturta ratio de frigore. simul & calore, qui fieri posistris tam ortum inlatant, cum acciritia sim qix dam , uorum vis ad si abstantiam gruerandam satis esse
non videtur. o cari scunqueei rei quam gignit.
anteacligninae,aut ceri, ualis sit. Quid etiam in istan de ortu & interitu e repretardi qui calorean, Mali avrirmel emoriam, orus est immems statiaetam Sed hic omnia,qua: Aristotelis dicta viamreum: ως Mihi accuratem: mlereinstituerim, nune breuiter ita diluamus,ut amus,c quidem elemirata aceorum sicultat remetiri quae ex illis prooeamur, materia esse statimem humidum nugude iaciam. mcalis
duris sti duina ac inimii minis sabin habent
212쪽
patebit Virgas: u em ait fieri, qu a aspectus talis nube ad Solem rescctitur,qualem antea dictum est , cum nubes proxin' sum Soli, ab aqua in cain robis intuentibus restectit quo quidem tempore nubes in aqua col retinetae, I virgarum pilanae apparent, cum eas per se spectam ibus coloris expertes videamur. Hoc vero dis sere, quod intuentibia, nubes in aqua, colorem earum in aqua cernimus: cum vero virgae videntur, in ipsa nube citir cernitur. Quaesier' autem aliquis, cur colorum illa varietas nobis nubes intuentibus nocernas, in aqua eas intuentibus cernatur. Cur item, si in se eas intuentes colorem non cernimus, virgae tamcn in eis appaream.
Alexander ait colores illos etiam in nube intuentibus, quod ad asipectum attinet, posse apparere, sed tamen Solis splendore occultari: qilia in aqua non euenit. Aliam vero causam superius ex Aristoteles attulimus, nempe quod per longius interuallum in aqua nubes videmur,
quam in se , quandoquidem reflexione in aqua cernuntur raditum autem est, quae a remotioribus cernutu
ea nigriora semper videri. Fit etia duplex reflexio, una ab aqua ad nubes,alicta a nubibus ad Solem', ex qua duplici reflexione, ali ctus debilitatus nigriores nubes,coloremque Solis obscuriorem in aqua cernit, quam in ipsis nubibus. Quod autem virgae in nube Soli proxima
videamur, id ex eius constitutione euenit, quὶm non perpetuo similem obtinet. Virgas enim tum solum ait apparere,cum nubis constitutio inaequalis seerit,& partim quidem densi, pari ina vero rara, item ex parte aquosi. ex parte minus aquos . Quare cum nubes, quae Soli propinqua est, talis non fuerit, uret a critabilis, nullis in ea virgae apparebunt,scit Blus candor ob Solis splendorem. in ea veroquq talis fuerit, ideo apparent, quia S lis color nubis densae nigrori admix tus , n ea cernatur, itaque puniceus videatur, tum viridis aut flauus . vide
I ride dictum est. Quemadmodum enim per eiusmodi
nubes Sol conspectus talis apparet, ita & cum in eis ce nitur, olorem eum ait viderunt hil enim inieres Gutro modo eadem coloris imago existat. Porro figuram Solis in nube ea non videri , propter illius paritum paruitatem,quae inicit, ut color solum, non item figura appareati virgae igiti, rex aspectus nostri a nube in paries minutas, & raritate ac densitate inmitabiles diuisa ad solem reflexione apparent Ammonius aulem, non ex t
flexione ad Solem, sed ad aliam nubem candidiorem quam ob eandorem a Sole sumi tum Solem I ristot les nominauerio virgas ait apparere Si mim ex reflexione ad Solem parerent, no virgarum lioe est linearum longarum, sed circuli potius speciem habuisse. Nam re hane potis imam, eamque physicam causis esse, cur Iris &corona, circulari specie appareant, quoniam videlicet ex reflexione ad Solem aut Lunam, quae rotunda sunt,existunt. Atque hanc Aristoteles esse sententia duobus modis e firmat .Primum ex virgarum,quae in nubibus in aqua conspectus apparet,exemplo quo ipse Aristoteles vlitur,quod accommodatum ait non sese, nisi, ut aspectiis ad nubem resso ione, virgae illae orium habent , nulla ad Solem facta restinione, ita & virgae lix, qua prope Solem in nube videntur,ex restexione ad nubem absque Sole secta oriantur. unde & saepe virgas ab sque Sole .isisseisie. Proba delude ex nubium concretione, quam ina qua bile Aristotcles ponit. Ex hac enim inaequabilitate quam in colore, non in figura esse puta effici, ut aspectus ab una nubis parte ad aliam restinatur, acqui nigra ad candidam resectitur, puniceum lorem rcpraesentet : qui vero ex candida nigrum non vincento,statium, ruinis qui ex candida a nigro si perata viridem, dcinum purpureum ab ea quae magis si peratur. Atque haec Ammon ij de virgarum ori u sc rarentia. quae etsi probabilis) Aristotelis verbis vim asscrt. Nec enim Aristoteles nubem, quanquam candidam, Solem V llare consueuit, quando nec solis veras imagines in
nube apparentes, Solem, seu , λιο noπ inat, verum Exemplum autem non ideo allatum est, ut doc rei vir 3as ex reflexione nubis ad aliam nube oriri, tu modo in aqua ex reflexione ad nubem apparent, sed ut planum siccter, Solis splendorem seu colorem in nube illa inaequalis constitutionis colores eos reser re, quomodo an qua nitibus intuentibus colore insecta apparci,quaquam si recta eam cernamus, candida videtur,quom
do & Sci,cum recta aspicitur. Nubis item inaequabilitas colores eos varios apparere facit, non quia ex V
aliam aspectus reflectatur, sed quod ab omnibus ad Solem inauiuabiliter resertur : Solisque etiam splendor aliter in denis, aliter in raro, aliter in aquos baliter in aereo appareat. Quam variorum colorum causan cur non in Iridis tractatione attulerit, sed aut ambituum magnitudinem paruitatemue, ut in interiori.Iri Hut situm, ut in exteriori, si quis requiratidici debo, quoniam illae aliae causae poterant afferri, atque ad colo' millonam ordinem ostendendum erant accommo aliores,eas sui se allatas:hanc praetermisiam, quae nuncati tur, quod illae accommodatae virgis non sinuli qui
cem nubis paries omnes aequaliter sortisse ab aspectu caltant, c coloru ordo illae in virgis, qui in Iride api'
ret, ut ad maiores aut minores ambitus recurrere oporteat. Quod autem, ut Iris & corona, in orbis figuram vix non appareant, ex nubis& quamitate& si tuo tum habet. Tata morem , eum aer φιὰμ maximὰ aquail iris,
.ηρωμ enim uniuersi restexio, propterea quod a calim Irim epinidem aqua est, sed tamen - 'TU,HM Gada in solam incidat, dorem, pum ρ- inest, apparere, perinde facit, ricum ab aere hiat densitur reflectit iur aspectus. si sui recum sol color Iucandido , Parebi- pioque eand dum apparet. Hac ino i adera a Paretiam virus magis est,ci Huae . Aerem enim adacti e praeparatMnesse Ugis indicat, es Austrati pudem mam quam Aquiasinare F oniam aer Austrinus maPs quam qia ad Septes
trisnopositus est aquam mutatur. Pares ij omisi virgarum ortu maruria duntaxat disserti Cum enim virgas in nube partim rara , partim detisti partim aquosa, partim non Vir a apparere tradidi L.
set laretium docet in aere limiliter dolo,&quam maximὰ aequabili oriri. Ex ea namiae aequabilitate fieri, ut unus color, qualis est paretiorum, appareati siquidc mdictum est,paretium Solis imaginem reserae, candid que, ut Sol, colore splendere. Aequabilitatem autem es idemcere, quoniam ab illa densitate anuabili aspectus miseersus consertim ad Solem reflectatur,indeque fiat, ut Solis color, tui unus est, in ea nube, veluti in speculi maximὸ apparea quomodo in aere leui , ut alio qumuis speculo ea, ad quae aspectus ab illis reflectitur, apparent.Sed quaeret aliquis, quomodo non varij in densi illo aere seu nube, ut in Iride, colores appareant: siquidem nubes illa densi est,si eamque causam nigrior,at me
213쪽
que in nigro seu per nigrum, id quod splendidum est, ei medii caelite te mi, asipe Gratatuis.
conspectum, ni coim aliisque coloribus cernitur. Eo omnino alat quidem, sole medium erutenente es enim certe in nube illa apparere colore ,quam in virgis ficitur . Aspectus eiumsib terram Mentiri mare exin agis debetant, quo densior est , & ut in aqua conuer- guiu ad n um perducitur, O qui refectitiar, pro utatur aptior, quando ait, aqtum quidem nondum esse, imbecillus redditur. s Utamen prope esse,ut aqua euadat.Vnde& mox subii Cocti loca, in quibus paret ia&virgae apparent, de citur, paresium pluuiae nuncium magis esse qu)m vise situm ad Solem declarat. Itaque ad ortum & occasum,gas. An dentior, quidem est nubes, in qua paretium cer id est Sole oriente Ae occidente, vel, ut antea dicebat, nitur,quam ea,in qua virgae,sed aequabilior, aequabiliq; ascendente R descendente, miniis autem eo medium magis dentitate praedita. Ex qua densitatis aequabilitate coeli locum tenente, seri tradit. Nam quod in Bospho inicitur, vias u viuueris ad Solem reflexo unus il abortu ad occasiam puella duo visastiisse antea d
lius colar,qualis est, appareat. In nube vero, quae virgas cuerit, id rarum fuit, raroque admodum euenire eo in repraesentat, non eaeli ubique dentitas, quanquam. loco testatus est. Cur aut Solemti umbilicum tene rasse it quibusdam rarticulis, ut in iis, quae colores res te non appareant,in fine horum verborum causam reuerunt maior. Ita aspectus non uniuerius, nec consertim dit, quae eiusmodi estiadaeris dentam illam coticteti
axpiabiliterque ad Solem reflectitur ideoque varij, pro nem S terra remotam, qualem esse oporteret, si Sole in partiti nubis qualitate, colores existunt. Ob eam vero medio coeli posito res eiusmodi apparerent, a κωunnubis Vuabilitatem euenit, ut in aquam citius valeat nostrum imbeciflum perduci: quandoquidem di rem mutari, eaque de causa pluuiae paretium certius sit li- ta est, & exigua, longeque imbecilliorem reflexionem ;Mumqtiam virgae, tametsi in virgarum nube, aliquae ad Solem recidiota vim nube illas aere denso Solis corram particulae in aquam conuolsae sint, aut paruma, lorem cernere non posset. Dixi autem, terra remotam 'sunt quin conuertantur,nempe illae, quae varios illos ex- esse oportere, quoniam solem con uitur, Sconu
primum colores, quae, quoniam paucae sunt Δc exiguae, nienti interuallo ab eo, et mox dicetur , distat cum igia pluuiam suturam indicare certo non possunt sola ipitur tur supra terram maximo sublatus sitial , eam cpioque causa in aequabilitatem refertur. Cuius aequabilitatis maxime sublatam esse necesse O. Dici ver etiam p etiam merito in corollasti area varii colores non appa test, lem in medio Aiactis densitatem seluere: quiprent Ruoniam tamen aer ille seu nubes non ita denu pequitum radiorum calore praepotens est, tum illi iter est,ut haec, quae parestiam refert, nee tam spicia ida seu ra ad angulos acutos ienectuntur.Qim misi etiam in ida,ut paretium apparet speetii ad Solem seu Lm eueniret,sino multiun , terra aeriue densus disiunmtenam non ita conlertim&aemiabiliter reflexo, nec Κω- tur. Quod ad situm attinet. quem ad Solent panelaidem pluuiae adeo certum est indicium.Inquit autem, Au- virgae habent, inqui a supra, c insta sed alatem serimim magis quam Septentrionale pluuiae esse indiu apparere sirpra auraiid infra, hoc est, ante sopo ictum, quoniam aer Austrulus magis implimam mute- lia, i pre latere, non quata distantia sedc uenis tur, vim Septentrionalis. Humi r enim est de A ti quae nec nimia sit, nec parua,quoniam si prope sit π
ser ventus, quam Aquilo Vnde Olympiodorus non ad dens sa Sole disitaretium si veto mcul, quindo etiam situm retulit,sed ad ventum, ut paretium Austrinum di exigua est aspecturiurii ob nimiam distantia tum oboeam sit, quod vento Austro existit, cumque Auster speculi paruitatem no recto ritur.Ob quantiniustitiast. Septentrionem versus spiret, in Septentrionibus parestu coronam leuaream e Solis regione non seri, quia ris Mistrinum censet nerari. Siquidem ad Septentri licet aspectus E tanta distantia ab exigua nuia, siseris nes Auster pellitnubes,quae ibi res rigeratae & magis concretione reflecti nonpossit. sed de Iride qua erit densatae,ad pluviam idoneae est iciuntur. Sed cum pane aliqui momodo Erex Galli fiat aspectit adiantam
lis ad latera Solis pateant, ut mox dicetur, Austro iustantiam reflexo . A Iridis alia est ratio tricolam ea intes i par est,quae adlatus Australe cernutur. Cum nube ampla & magna aspectinia Solani incius Metum enim eo in loco nubes ob calorem concrescere non δε- slectitur Porro supra seu ante Solem Paretium nonseritiam, si interdum concrcuerint, maximam fingoris& co docet, quod aut prope Solem,aut procul ab eo appa- caloris amiperistasin esse putat diust, unde pluuia, a rearatac prope cluidem, aeri concretio &densatiosoliabiliter conscii tur. Aut Austri dixit nostri habitara uatur,procul vemas minorem aerexcipiat, sitione, quanquam revera vltra Solem versus partem Aia ut ad Solem reflectere eum visat. Sed conueniens uidi stralem non appareat:Iram & Austrum, non ex altero. Fiunt aut . quemadmodor diximus, ariete erpa retiam που 'us occasu, nec supra solem , nec in- concretio illa praeeat ad miri Sol statim ac tisus fra, Aed ex lateribus, in prope a indurn, nec priYHom missa bsequatur, ab ea tangius recedit, illaque protinustino. Propυ umemm concremnem sol dissoluit:y-- contientem distantiator litur. si a latem concre
re procud ab it Unctas non re itur.' amsi a paruo riotaismodi habeant siceris Mait, ut ita ,s4edifici speculo procul protenditur , imbecitas redditur. Quamo- ut nec ab eo dissoluat i ii ob nimiam distantiam 'i' brem es comm d re in solisti rubrint. Mintur supra ictus debilitetur, ita via Molam , per immens 'videt
fuerit, o proxima, eam sol diluuet:*νero pracia, as in protensias, perueniat, sed totus conserum leum pectrumniar qua Hre se pessit Scanonincidet. ε perducatur. Haec veroostam a conseruari potest, Qui latere autem ripoten, Hhpeculum ita distet, via SMς Sol ad eiusmodi concretionem non accedat, necabo sol atur . o aspectus a mersas ad eum pertuniat, recedat, utpote Matere positam,hoe est Septentrioneni ρ ter pra disrarram dam Iretur , quasi perim et, verius , alit Austrum: odinarius autem dictum videtur, sim a. ur, me re n φαα.Sub Sole vero nosti quod ait pedita mad terraindelati m,quasper immensa , τι edrerra propivi αα cru kasin dissoluatur hamserat , peruenirema posse Sed, inquit Aleiadesidem
214쪽
idem valeatoc si dicereturini si ea quae didi est,co retio conueniente interuallo a Sole diitiret, atque a latere
inis esset posita sed ad terram serretur , rella Monem aia
pectus ab ea ad Solem, auasi per immensum protensam peruenire non posse. At vero di per hypirbaton legi post ut ad id periineat, quod a me dictum est, si procul iit,
minorem aspectum eine, qtiam ut reflectatur, eum idein Solem no incidere. Sed prior explanatio videtur praestare.Quonia autem tradidit, cur nec ante nec poli Solem,sed a latere paretia aut virgae appareant, subumit, Ne cur non sub Sole.Cum enim,inquit, concrcti O pi pe terram suerit , i Sole dissoluetur, nempe radiis eius calore valantibus,rk aerem ob reflexionem maximὰ excalcfacientibus . Prope terram autem esset in ortu aut casu,
quibus temporibus Sol terram attingere videtur. At si medium coeli Sole tenente, ipsa qii ave in medio coeli a terra sublimis fuerit, aspectus distrahetur, propter iij videlicet distantiam: itaque imbecillus ad eam perduceriir, quandoquidem non ad terram, hoc ell, ad ipsellum terrae propinquirin, fertur: multo igitur inita illi imci vero prorsus imbecillus resectetur. ex quo appa ere nihil queat .Qixo in loco meminit non solum sub S le,eo mcdnim coeli teneme,sed .nec latere omnino p relium fieri posse. quod quidem antea explanavimus. Hae Aristoteles de paretiis & virgis. Non explicauit autem, numero paretia possum apparere nihil item Oparaselinis,hoc est Lit imaginibus, tradidit. Cuius soriasse haec causa est, quod pariliorum cerius numerus nosit, sed tot esse possint quot nubes tales,quae Solis imas nem reddere valean ad solis latera consiliunt. Duos tamen veteribus se uenter visos esse antea meminimus, e plures F m duos, ita ut cum Sole vero tres Sol viderentur, ad tempora us re sua visos non fuisse Plinius testatur. Quanquam ut monuimus regem Poloniae, ex simul soles aetate nostra vidi se quidam commemouent. De i unae imaginibus nihil sertasse didum est, vel pria eodem prorsus modo, quo paretia, fiam, vel quia
eas non ob set .sieri autem atque apparere parasi linum Pontanus ita cecinit: saepe etiam dupliceram metebra est cerem Lunam a IVAM Gamrimenteum imagines mamri si audem rationes cillari, nube i unae imaginem referente, quomodo de paretio didium est,adiiciuE cymaei tale en Ae gura Ingemmata refert Oecul e marg. re qualem
Sed de inivra earum atque paresiorum numero, huius disputationis initica egam . .
t. amotis in ae taliaeamre opera sum. γιae in locis vr sterram postis hiocres retionem contingit. Debis a lecti dicimium eri, qua intra terram αλια, mr surreis partis sim o . Duas enim corporum disse moxi
mamre,ta Asicc. talem in unum comprimitur, conuinur, ficitia 6 quemadmodum ros est' p ruina secreta fuerit,ita ante iram excernat Ghaec or itur. Hactenus tota rerum, quae in sublimi ex duplici exhalatione oriuntur,tractatio. Quarum quoniam fortas se genera omnia aut species commemoratae no liberunt.
tot di talia non absolute esse dix it, sed particulam serὰ diminuentem adiecit. Omnia autem ea explanati ii int,
quae ut plurimum fiunt, cel lioremque & magis definitam ortus sui habent rationem; ad qu ae caetera, siquis sint, possunt res rei. Quoniam vero S in ipsis terrς ut ita dicam visceribus, ex duplici hac exhalatione multa
alia gi nuntur, rum orti m bieuit/r ac generaliter nunc socci Quatum rerum explicatio et lilini inqui
oriuntur, ration , ad hoc opus, quod de rebus sublimibus inscriptum est pertinere non videatur: materiae arucia, qtia iiunt, considerativiae habita, non ab re in eo inscritur. Sunt autem duo rerum genera pro exhala tionis duplici genere: unum, quod ex una, alterii, quod ex altera oi itur,q quam in utro lue virtusque aliquid infit. , num penus πνορυκτοῦν, hoc eli ibs, ilium este ait: alterimi ν m Mi is, ioc est metallicarum re- runa e cillud quicum ex sicca exhalaticine ardore incusa nitare, limc vero ex humida. Virunque etiam genus parim: r. naininios ilibus lapides non liquabiles numexpi,& alia quaedam, quae lapides non sunt, ut Ochram rubricam, iandaracam & sulphur . I um flas inim plurima ait ei aut puluetem colore tinctum, aut lapidem
tali ortuna concretione,ut Cinnabaris. Metallica vero
alia fossili lia ductilia. Qui duo matallicarum rerum genera oriantur, exhalatione, seri vapore humido, intra terram, & in lapidibus maxime incluso, atque ob teria. laludum is siccitrarem,in vnnua compresio,& coagulatu i secus atque ros de pruina ex vapore eiusmodi iam
a terras reto& pai upra illam elicuato, frigorisque
vico reto, solem oriri , ita ut quemadmodum di pruinae vapore, qui iam , terra secretus est, gignuntur
ita metallio omnia ex eo leni, antequam secet iratur.
Ηgore ac siccitate virobique coaput; n e Atque haec det tus P, intra terram ex duplici e alarione oriuntur, generibus,materia , sciente causa N. ortlis modo, Senerali tarde communiter Aristoteles tradit.Qvae nania, quoniam dubia videmur, ac disii cultates plurimas coniunctas haben ita explicare oportet & c firmare,
ut dubiis omni ac difficultatibus, quatenus praescias tractatio requirit, ubi aris,ucrae sibintelligam: r. Ac pri mum quidem docendum, quomodo metallica, hoc est ausum,argentum, et abόρου , hoe est sessilium genere distinguat, cum S ipsa fossilia sint, 1 ἡ terra defossa eruantur: quomodo items,hilia, metallica non sint, meruenda terra intimi uantur, nihilque aliud sit μεταμ υλγ in quaero seu fodio. Quam obtaulam se in quarto huius operis in rebus metallicis lapides olicumpi eliendit. omnino ea, quae ex utraque exhalatione otiuntur Explicandum destiae est, quomodo eoru msotis rex', b est silla,nominat, materia iit halitus. seu exhalatiori orarii allicorum vero vapor, cum alii aliam utriusque generis matςriam statuant, aciplaciti Aristoteles in quartat,qui seqiritur, non lipnc ibi du plic halitum rerum harum materiam iaciat, sed etiaa quam S terram:atque,ut concedatur, plurima fossilis exhalim sicco constare, quomodo & plurima metali μ ex humido, non tamen omnia stem: si quidem erustallus solutis est,&sem: m,mctallvm : hocque tamen,
215쪽
Isti eum terre si maxime sit,cit halitu terreo erystallus, cum Placies iit quae am,ex aqua videatur constare. I llud etiadocendum ell,quo siccitate metalla fiatit, cum potissumum siccitas in qualitatibin patibilibus numeretura
atq; ,utfiigus adiiciatur, cum calore ea liquentur, quo non potius calore fiant, qui omnia concoquit, humi bacum sicco admiscet ,& ortus naturalis principium in vario huius operis stauit. urtium praesertim de chymistae in auro re argento consciendi non frigore,scit calore utantur. Quo item sta ilia exhalatione sicca ardore incensa,cum quaedam ex eis calore liqtientur,& Dium, quae calore Blutitur, haec sit natura,vt frigore coagulentur. Explicanda etiam sunt fossiliu ae metallom genera
tradita de quo lapides no liquabiles dixit, quasi alij sine liquabiles,& ad quod genus liquabiles reseramur, fossilium ne an metallorum. Rurius in metallis, an ita sust-lia a ductilibus distinguantur, ut quae fusilia sint, ductilia non sint . de contra an potius eadem c& susilia & ductilia habeantur,& si ita sit, quare ea distinxerit. Hau
praeter Cattera explicationem requirunt. Quam breo
rer quidem,quatenus huius laei necessitas postiit it, sed tamen, quam maximὸ seri po est,perspicue asib ram. Primit, quod adromina ον ἡ και' Mi irrer, hoc est ibi sile di meti allicum attinet, liud satin linguae Graecie peritis constat, idem viroque vocabulo signiscari, nempe quicquid ex terra sudiendo eruitur, in ipsa terra ortu scu lapis sit, seu puluis colore tinctu scis aurum argentum, aliaque esus odi, quae aut sus il
sunt,aut ductilia. in qua significatione in quarto lici
la libros sios, inquirunde rebus hisce disseruit, de stat
Fbus inscripsit.Sed quanquam haec est eorum signisca fio,vocabultimis metallum tam apud Latinos .quin, apud Gricos varias habet lignificationes. Signiscat. ns,iliti genus unum, nise aurum, & argentis , de alia aut si,uilia aut ductilia,quo hoc in loco accipitur Si scat nem kidmam, ex qua unum aliquotex his fodi
niti item venam x qua excoquitur. Evilmana signili ear, cum dicimus, collamnas in metallis atra natiuas m
linqui aut factitias collocari, quae suta ibs montes sustinem. Venam,cum dicimus, rem aliquam Bialem i veniri in metallis aurariis, argentario, aerarii auoni Eautem vocabulum μ' mora insessilis ut dicturi, est , procatur, retallum non sillam metallorum s dinat ii nil eat,sed aliarum ethim fessilium rerum in rasimis orione scripsit Onesieritus in Carina aesse metallum rubrio, tilis in Lydi Herodotiis, Strabo in Italia l. is Tyburtini. Vocibulum etiam ὀμ in hoc est i u illa,quauis tenus sirificet, terram, lapidem, N quod metallum vu)go dicitur .complectens siqui dem haec ora sediantur) ad lapido vem, di terris I pulueris genus, quod foditur, proprie accommodatu Atque hac constetrudine sermonis vulsi Graecorum ita inominantur, seu quod nometi comme illa onmia signifieans des , ita seneris vocabulo, ut in multis aliisv-nit vii necesse sit,seu,quod qui velint his rebus vli .sa-ltis habeat eas disse, cum metalla praeterea excoquere oportea Nonnulli aiunt la des de terram ilia dici aurum S. gemum metalli, quia lapides de terram sumpliciter nulli, studio per pii rendi adhibito fodiamuso aurum verod cxtera st adhibito, ut vocabulum tmetalli,si dest idem quod inquisitio; illo comeniat. Sol Georgius hane rationem leuemait, quonii de gemmas divinas nobili una utrarum ac marmor uuama
scrutamur, S: mettallica nonnunquam,ut reliqua,nobis quali occurrunt de offerum se Quam rationis rufi itationem quanquam admittamus, non recte tanis ab Aristoalesciuit illum; reprehendit, qui terram ct lapidesta, ilia dixerit.& a rebus metalliei si illi distiseriit si
iidem & ad ea vocabulum otis v ut dictum est a commodatur. Sed ait tres elle corporum species, quae intra terram gignuntur,quanquam duae sint exhalati ne , nempe lapides non liquabiles, metalla, inter quae
etiam lapides liquabiles, in quibus inest aliquid metalli , numeramurn praeterea lapides liquabiles,in quibus metalli nihil inest, non igitur rectὸ duo tantum genera Aristotelem commemorasse. Sed nullius prosee o momenti ratio limest: quando Aristoteles liquabili de ii5 liquabili prima lixe genera non distinxit,imo veros silium genere. lapides non liquabile & multa liqua bilia,ut selphur, sandaracam complexus est . Haec igitur de horum generum numero, de nominibus: Dee rum autem materia di estici e causa variae extant sententiae, ac, quae Aristoteles tradit, nonnullis reiicia
tur. Theophrastus ait lapides. onstare ex pura de aequabili materia,quae confluxu siue percolatione factast,esidue modo excreta. Avicenna materiam lapidum, latrum lentum esse ait, vel aquam: Alberius quandam terrae aut aquae speciem: Agricola lutum primo esse scribit, deinde sectum pii venementi frigore congelas ititiam ramenta saxorum S succum lapides mem. Totidem 3 plures de mettallorum materia & efficiente semel etiae leguntur. Quas omnes seu de lapidum seu demetallorum causis sementias minime expendam,cum& interpretis limites hoc ex edat id ipsumque etiam diligenter de accurase Agricola praestiterit. ne res omnino intacta relinquatur .ae, quoniam breuiter nimis Aristoteles hae tradidit, eat annim paucis resellam. Nab eodem contra Aristotelis sententi.im asseruntiar. Exhalationem igitur siccam lapidum materiam non esse, his argumentis colligit, qu5d ex eiusmodi exhalai nebrides selidi de bene compacti atque coaementati, ales inultos videmus, fieri non possunt, sed puluis i tum quidam niuod item, si lapido ita serent, crebrius in supera regione, ubi exhalatio illa est est retitur,quai
ira termiatq; si non alia 'gerte, ei m ori mur cometae, sae ,st lypei ardentes . lapides in terram feciderent. quod fieri tamen non videarius.Calorem etiam efficientem lapidum causam non esse, ut Aristoteles ait inde
ostendi quod lapide igni in aes entes frigor sticantur.Vnde Ae ipsa non timescentibus lapidibus eos, qui
liquescian x quibus t tala constantur, velut προ- si erit. Melanc tum aurem essicientem causam ab Artia struese traditam, videlicet. frigus admittit, nuteri Eritione verisimili reseth . Veiis imis inquit: non est.
tot halitus simul co ludi. ut tantumarrenti puti vini. hil iam dicam de aliorum mestinomacopiosa mat ria fiat, quantum in venis cumulatum videmnae reperit tu a cinterdum altitudine pedusexaginta vel amplius, longitudine pedis viginti,vel triginta alituore i ta
tis, tibiips coniunctum Be continen e 1ed ut concedamus. it,tantam hestrum magnitudine sinitimi cludi, non tamen pro uerea Moelisi ut aeriasnt metabrinam,sed aqui,m quam uamvis abeam ut ex ea simi. orti,cui cum multa copii invenis lis non ex vaporibus re halitibus tantum sen. ta, sed etiam desuuiis eoi lecta, nulla maior ratio est cur ex halina, seu talia:
216쪽
ipsi conficilin , si mora conficiunt, admittamus, non
inde tamen est icitur, ut quae , natura fiunt, ex eadem materia oriantur. Illi vero his utuntur, quando ex duplici exhalatione illa constant, ac tortasse etiam in eam secernuntur Sed de his omnibus opinit, tribus,& nos a lias separatim conscribe min. Nunc vero reliqua explicare pergamus. Ac prinium quidem lapidum sessiliumque omnium genera, um metallorum. Fossilia igiis tu tum lapides,ti: m alia quaedam ut sandaracam,
chram δε miniit,& sulphur esse statuitu lapides vero no ded non liquabiles. Rursus si si ilia magna ex parte,
aut puluerem esse coicite tinctum, aut lapidem ex tali Urtum cocutione. uibus ita verbis, sessilium quidem genera quodammodo indicat, non tamen planu , nec aperie,nec sitis distinctearia enim Mnera polieri di-
uinxerunt,terram, succum concretum,id lapidem,quo
in duo priora pulueris nomine videtur intellesci Acquanuis re vera puluis ad succum concretum non admodum attineat, in puluerem tamen re ipse redigi turiveluti findaraca S sulphur, quae in succis concretis numerantur. Est autem terra, eorpus fossile simplex, quod subigi manu potest, cum luerit aspersum hum re, aut ex quo, cum fuerit madefactum, fit linum: quae terra proprie nominata, tum in venis A fibris reperitur conclusa,tum extra est, non raro in agris & pratis.Haec,
ut quaevis alia res sessilis,aut simplex est,aut composita cum alia res sili, veluti eum succo . Vt verbi gratia Ochra,cuius Acilioreses hic meminit, plerunque simplex est: Melia vero composita,quoniam aluminosa, aut ii quaecum metallis sunt mixtae. Simplices terrae multis Merentiis dictinguntur, hisq; primum, qui ad situ
rertinent:deinde coloribus, odoribus, saporibus. Aliae enim sunt macra aliae pingues, alis mediocres, item rarae aliae,nonnullis spissae.Stuit item molles durae, larum, asper S in utraque disserentia median Rursus albae, ni
ureae, rubrae,purpureae, virides, caeruleae, cinere e. Praeterea dulces, pingues, acres, stringentes: quinde odore sentes & insuaves Compositarum etiam te rariam duae sent disseremiae,pro varietate earum rerum suibus admiscentur. Varia autem nomina terrae simplicis atque etiam compositae ex locis,in quibus ortu tur, tartita sunt. Ita Lemnia tetra, Erethria, Samiase
similes dicuntur. succus concretus,quem πυ
Graeci nominant , corpus est illa siccum& lii Murram,quod aquis asperium, aut non mollitur, sed liquo stit: aut si mollitur, a terra multum disseri vel pinguedine, vel materia,ex qua constat. Is interdum in lapidem durescit: scit ita tamen, ut quia minus lapide durus es , sicile Hapide internoscatur. Diuiditur succus in macru do pinguem. I n primo genere sunt sal, nitrum, chrys
colla,aerugo serrugo, atramen iam sutorium, alumen, re succus acris nomine carci sequae inter se ita diuidui tur,vires, Equibus ortum habent, quando nascuntur ex liquore permixto cum terra 'aut 'metallo, aut
cum mixto. Pingues succi sunt,suli tui, bitumen, andaraca,auri pigmetum. Lapidum quatiliat genera traduntur. um proprium nomen non habet, sed communi vocabulo lapis diditur cuiusmodi est magnes, baematites, actites resterum insignirer durum, aut pellucet, aut mirisia nitet, variis venustoq; corore Oinattim, quod
emmam vocant. Tertium politum tantummodora. rat, idque marmor nuncupatur. Q uarium insaxum,
'quod a lapillicinis excinditur, ad aedificia necessarium. singulorum horum generum mulis sunt species sed ex iis illi lapides si int, qui Hira longinquo tempore vita
molliuntur, sed igne vehementi in cineia rediguntiirratii non molliuntur sua, sed maximo ignis liquesciint calore ratque hi 'nissimum sunt, in quibus materia aliqua metallica cotinetur, & ex quibus metalla oriuntur. Haec cum sint rerum fbs ilium genera, primaeque sphcies, mi um,quae Aristoteles nominauit, ad succorum genus, duo pertinent, sulphur & sandaracaretuo alia,te
rae sunt species,uidelicet ochra de rubrica. cooriam im ludex luteo colore Graecis ac Latinis ochra, mibrica ex rubro dicta est. Ochra Barbari Syl nominarunt .Rubricam aut μλαν dixi mn non minium, ut iniit.& alii quidam putatum. Nanq; rii bricam, etsi ob similitudinem coloris,quem cum minio habet, vel cres quidam minium interdum appellarim, proprie tamen quod Latinis est miniti, Graecis est o sinita, id eli, a renula, quoniam arcnulae speciem habeat. artisque opera adhibita conficiti irati hastus iuxta αρι vocavit, quanquam
Dioscorides scribit falsi, quosdam existimas te ide quod minita Cinnabarim esse. IJuplex autem genus Cinnabaris esse traditur: liquidem duplex est eius genus, quod
sanguinem vocant Draconis: alterum rubens, ut si Draca, vel minium, glebisq; constat non ad modiam magnis tuo& pictores in sanguine exprimendo, D medici in antidotis Id medicamentis utuntur: alterum arru,
in globi figuram ibrmatum, quod adulterinum esse putatur. Quid aut vera Cinnabaris sit, variae sunt sente ix. Plinius enim saniem Draconis elisi Elephantorum morientius pondere, permixto utriusque animalis sarmguine affiirat: cui Solinus assentituri micenus mei illi cum quiddam esse censet. Dioscorides, quid non sit
tradit, quid sit non tradit, nisi quod ex Lybia asserciait, preciumque ingens illi esse. Arabes succum ese volum S de itidis Achilleae . Aristoteles hoc in loco inter fossilia nominat, lapidemq; esie statuit . Cinnabaris.
quae nunc in usu est iactitia,ex argento vitio conficitii quemadmodum ex minio argentum vivum. Lapidem autem inquit Aristoteles ex eiusmodi concretione ortu hoc est, ex puluere colore tincto, cuius proxime se chinentionem, aut ex sicca exhalatione,ut alii interpretantur: sed si ex puluere concretum intelligasinon om- .nes lapides comprehendet, scit eos tantum, qui ex puluere de humore aliquo gignuntur: omnes autem
complectetur, si ex sicca exhalatione concretum protulerit. Nec vero absurdum est, ex puluere humectato lapidem gigni, qtiando Plinius docet, puluerem Puteolisnum, lapidem undis inexpugnabilem fieri. Sadaraca,
piam suc'm esse diximus russa est magis, aut minus. Cinnabaris liscum valde tussi est, colorem imitatur. interdum gleba est, interdum puluis sta subtii, ut si qua
est manu contusa, sulphur olet per se, sed magis trita,maxime citi. Facti ita etia inuenitur ex auripigmento coniecta Suthhur quale sit, perspectum est. Lapides non li- uabiles simi marmor , 5c omnino ii, qui sesa ignis seu caloris cui cientia concreuerum. Liquabiles, quia genere fossilium excluduntur,sunt,in quibus matera etallica continetur, qui ad metali ruit, genus 1 attinent,qualem Pyritem in libro, aut sequitur. Aristoteles
rememorabit. Adiicit etiam Agricola aliquos, qui nullam materiam metallicam habent,ut gemmas pellucentes,& slices,& lapides eo .ὰ quorum a remis vitru conficitur,qui omnes,etsi ignis opera primum indigent, refrigeratione tamen deinde durantur. Porro omnia iasilia, etsi ex puluere, aut alia materia ortum habem FNicometalap. Meteo. s et ponan
217쪽
modo a secta sit, stant. velati apores. Noli min
ita fiunt pudemas, illud 'rem auram . Sediarum vila ex tarmine primeoagulata, pse in aquam euatur , o Mat. Idcirco est ommau natur, editerram em tinent,siquid siccam exhininum. Minim vicem βI ignitur. Aede o luti quidem edimnuisiter di m es. Si ι vero genera ρ metues, quae propria cura oriise Zint , consi rare debemus.
His, quae demetallorum nutetia Aristotelisbreuiter traclidit, si sus sumin perseem,perspeetiu sa-cilaea, quae innet infit, inrelliguntur, quippe quiae, aut ex illis necessario conse untur, aut ab eisiem non diia
serunt. Necesiario quidem e sequitur, metalla quo dammodo actura esse, quodamtriodo non esse, qua Mdiam traditum est, ex humida exhalatione, quae potest re aqua est, in aquam conciescis,consure. Inde enim sit,ut pcollate sint Maoctu non aqueacumque posset omnino aliquis ercistimare ex aqua hoci aut illo modo assem, metalla, quomodo de sapores oriri,matemamque eorum aquam actu esse sici aut sie aginam,hoe quoque non ita habere pronunciat, sed omni inex v
pore,anteouam in aquam concrescat, coagulato de conis
sellato exiliere. Videtur autem hoc essectu confirmare, quoniam videlicet metalla omnia demeis auro igni an tutiquod aliunde id illis non prodeat, ni liquia exhal tionis liccae cum humidais qua consti admixtum plurimum habeant Ruae exhalati cum terrea sit, utpote a terra si blata, sicile ignitur. Mimi essenon 'illet, si ex aquainu constarem,siquidem vapore aquam abeunte, exhalatio stria , quae admixta erat, autextinguitur, aut insilerum locum abit, ne ecalidad leuis. Λωnnaautem scitae illius & terrex exhalationis marini Eexpers est, ideoque igniri non potest .ex humida sola, quae niti mem non patitur , materia constans. Falso igiuar Agricola Aristotelem calumniatur, quod nullis argumentis ut rationibus stam hane meiatorum moreriam firmauerit. Quanquam ille Albertum secutus. aurum non ideo,quia terra,seu sicca exhalatione va igniri neque comburi est,sed quoniam terram piis rissimam habo, & optime cum aqua commixtam. Ita
enim sertim illius terra arceat,&' contineat humorem, ne sit expiret, contra humor tueatur ac descindat te ram ne accendaturin5 igitur comburi , imo vero quin
eum: lia ad metalla Piecta,co rum, rumpur
ga Neliquis autem metallis, quia terra eri minus pura,miliusque bona temperari,idcirco ipsa ianis violenii an terire, nim cum terra illa Ianimis fuerit accensichum erit exhalare.qilania uidem ille bb igne terram
nec accendatu defendere non potest, nec incentamexti qm,ut non cremetur, nec contra terram sonti pere
humoremi te eum expiret.Sed haec,quae a causa, amAristoteles asseri, videmur diuersa, non ab ea dis retia untinam quod terrae hic tribuit, Aristoteles in exhal tionem liccam,quae terrea est,releri:quam cum in carieris metallis ponit, non omnino ab auro tollit, sed cael Iorum comparatione minorem portionem in mala tui quam in caeteris, quae portio numistae ita admist
tmve ab Uae perpeti quicquam non possit, nec rursus humida exhalari. Nec enim in antea dictum est exhalationes eiusmodi a sese liberantur. Hinc autem esticitiar, ut auri pondus igne non minuatur, nihil videlicet ex eo dei illante, te in ignem mutato.Caetera quo magis comb Hipta sunt, eo magis imminuuntur. Ita se ruin, quod igne maxime comburitur ob exhalati mi,
terrae maximam copiam, maxime etiam consimitur Acii inminuinares icipiis decausa metalla omnia, auroexcepto, rii inem contrahunc. ximeque omnium
sertum. H Aristo es de lapidum ae metalloriam orni, qui tollatim quidem de unoquoque genere disi rere hoc in loco' sicetur. sed tamen non scripta, auusi quid in eo striptum est, adncri non peruenie-Theom rarunt vero hanc pariem, quemadmodum de eam qui ti metallis ab eo scripta sum, notam paruusq; duntaxit de lapidibus labellus inuenitur. - Geor. Agricola, ha partem demetallis de lapidibus, o .,'nibusque fessilibus uiuuersam, quae desideris
uir,omnibus,quae a veteribus tradit aeram, ti: tu. i collectis,& multis experimetis adiu- im, in p. I. . uantibus, quantum cosequi dili ti
218쪽
tii diu t e ex illis agendi ri,nempe calorem & frigus duas patiendi,humorem &siccitatem,p itas taetrii dicit idque ex earum desinitionibusde operibus en diuir. Quae omnia huius libri initio 'insi proxime perim2M epilogo quodam reperiantur, tum activam
liam tib eteorolog corum seu tertium de ortu, de intermi,Commentarij, una cum eiusdedi' 'e Graeco in Latin immerito. M. LE Μ ENTA, ὸquillarii serior hie mudus copstat ita iratura comparata sit αἰ ut non solum ex Us mundi
ipsius coagmetatio Heposses , suae nulla vi dissolueretur, sed etiam, visti pes fleanimantes, de omnino omnis, quae eo continentur, Georum admixtione illa procrearenturae uinq; persem interie admisceri, ita ut diuersum qui dabessemriretur,non possent,nis icisiim agerent & paterentur, suasque sibi naturas comunicarent, qualitatibus vinxagendi Se perpeti edi habentibus unumquodq; eoru domuit.Itaque, nam elementa quatuo , quae interse mutiloquodam nexu cons rarent, esse volui siet, quam
principe qualitates illis distribui binas singulis, primvna,digendi vi maximε es praedita. alte a , parte t. 3Qisarum etiam qualitatum viri pruoi ira stolum res ipsis elementoriam admixtione statuit, stil ot luxa. mpio in illis insunt out iisdem euerionsilieri. st ualitates sum lor, sinus, tumor& iscitata nidi uidelicet illa re ili inhia ab Hippi crate primumquodammodo inuenta tuis ab Arnici te plenius explicata,quorum calor & frigus Nili, inamor o iii itas perpeciendi vim habent.lix et xelamentaconitini, vique earum ex elementis res procreamin. scillae quidem innumerae pro illarum varia temperatione. Ab earum actione &perpession varioquetemperamento, qualitates caeterae
omnes& a iones incor rib Missunt, colhis dami stolabelemetis diuers am, persecte mixta nu pores. odores,duricies, o livo,ncreti hii satis, o patur. Gmna imperfectissime animalium &stirpiueius generis alia,quae tum pap bra quandam iiii ' sent parteiatri quibus unis in ii libro disseri videtur. sicant, tum actiones in sensit . in uanim qualitatum nonde citeris mixtis. praeterea in sine eius tradunprimarum numero,& vi, & qtufiud dum in intrairi emplantis& Aninulibus cohari Euomnes pertr quodam pertra,etantiar.Eorum autem,quae in sublimi fiunt complura, imo potius omnia,praeterea quaecunque in terrae viasceribus procreantur, stirinacrem nte erumpentia,
ut aquae de exhalationes, serabis iliti Mut lapides eu in talia, de quibus omni is in tribus Meteorologio nudisputatum est. caloris & frigoris actione, humoris α citatis prerission oriuntur, ut rationi GAnum sit.
harum facultariam naturam .inionesque x perpessi nes, & qu unqueearum vi inieruntur, generalistratit ea exponi, quam ad rerum commem uariam tracta uonem accedatur. Sed huic ordini duo Ebsiluinto iVnum est,totius huius libri tractationis ratio, alteriam eiusdem cum libro Plantis re Anin alibus eontinuatio. Disseriturai'uidem in eo de quatuorquatissimi primam actionibu &perpessionibust sed ita, ut ad res duntaxat periectiora quadam admissione consim tes, di termini, suis definitas,qualesliint lapides me talla, plantarumque & animalium paries, neo isedeatur. Quo in rerum genere eae, iniae in subliti timum, nonnumerantur, cum res anici e sint, & ex iniis persecta μbnixtione Ort quae etiam elementorumPotius sint inretiones, qu)m ex illorum adorixti e p. creatae. Eo me, quaeex elemenu oriunt ui lusestum ex impetieruillorum constant admixtione, uodam ex perfoditori, 'triuim generissia etiani& alia inueniuntur: immo autem ni persecto mixtaea. quae ex uno leni opotissimi conli t,mealinea corii substantialis forma, quam illius esemcnti ita aliter tamen assecti,ati vi elementorum asten nomtius dicantur, quam ex illorum admixtione consta tia, quemadmodum 'ros, Diuia, maris aqua, quae aqua parumdisserunte item nix; grando, pruina,Pii
loquidem tuam ab ea differenti x, ita tamen& ipinv m illius otiones Persecti Lainem admixti a
ne constant lapides & metalla, qtianquam ea omninope secta non constent,cum metalla ex aqua una,& lapides ex terrra videamur es lec quoniam in formam quantorum tintini ia, & earum beneficio inter se admiseantur in libro de ortu & interim Aristoteles disseruit. De earundem autem essectione & perpessione,' quaenam Opera ab illis proscissantur, quarumque assectionum in corporibus mixtis causae sint,pinicillatim in hoc l.-bi odiiserere instituit. Quam ob causam, libri huius praeclari quidem, & longe utilisiimi propositum ac scopus eiusmodi est,ut ad Meteorologiam,hoc est, rerum sublimium rationem ac disputationem pertinere nullo
modo Λt libri primi initio dictum est) videatur, imo
vero ut Alexander commonefacit ad libros potius de ortu& interitu, ut tertius in illis numeretur, atq; opus, quod de rebus liablimibus inscriptum est, ante at. Na vi diximus in his, qui de ortu & interitu sunt.' litatum eiusmodi primarum numerus & ratio explic . HAil isiquidem timilium partium, quae in illis insunt.natura explicata,inquirendum esse docent,quae sint paries illae, tum quae ex eis constant, dii similes & instrumenti vim habente demum animalia ipsa, & plantae. His de causis videtur liber hic scientiam, q de rebus in iublimi ortis est, cons i,eumque locum,quem habet, merito habere.Sed eae tolli possunt si dicamus, quod verὰ dici potest, in hoc quarto non ea Dium , quae in admixtionem persectam conuenium, declarari, verum etiam ea,quae in impe sectam, qualitatum que primarum inici etiam omnem S petris nem, quae in omnibus, seu persectis seu imperiecte admixta sint, cernitur.Quid enim aliud
sunt,rerum aquearum, terrarum coagulationes, i Iutumes,exiccationes, D eius generis alia, quam calidi,
Haidi, humidi,& llaci actiones di perpriSiones,munis bin
219쪽
bus omnino rebis admixtionem aliquam habentibus communes. Litiri autem litus et siciam libris de Animilium parit , ni aetere vi leatur, non inuren necessario coli ret. Inmenim ordo tantum doctrinae tradux r,
qui est inret liaulatium Dartium nrateriam & formam tum inter similares dedissimilares,ac demum lino dissimiliares ca, quae illarum coagmentatione oriuntur. Qui ordo minime efficit, ut libri de animalium pam-bus,in quibus similares illorum paries explicantur,sla - im contequamura imis vero cuin partes illae ex elementiς peritate mixtis oriantur, idque, quod imperfectum ' cit ordine doctrino:quod persebum est , antecedat, eal primum trai stari conuenit, quae qualitatum primarum ellicientia de perpessione, quarum ratio in hoc libro explicatur,ex impresetia elementorum admixtione procreantur, cinulinodi luntres in liablinu loco genitae. -Q uu ii de animalium partibus libri, hunc statim se quantur, aliud quintus incommodum idet ut, metalilorum ac lapidum tractatio euncta antecedat, quorum clamen perlecta est, quanquam no ut stirpium re anima- lium, admixtio, eademq; caloris stigoris cientia, bui moris Se siccitatis perpessione pri creuu .Hunc in mo-dum Alexacti de hium libri ordine sentctu,q probabi
lior vidctur, poteth defendi. Si quis tamen eum, quemi mine habet. tueri ordinem & P, in selit, is ita cim sueterioribus connectere cum potest, uti uiat , cum de inmemorum assectionibus, cpiae in ubi uni efficiuntur, -in illis dilictui siet, meustorumque de lapidum,quae lineor potibus similaribus numeramur. quia cx eadem materia ,qua illae constant, ortum breuiter explicas is, talia c ominia luemadmodum Sc ea,quae tractanda
iant, qualitarum primarum actioni- α perrisi
sonibus oriantur, in noc quarto actiones eiust d, te perpesiiones omnes, totamque similiarum partium ra--tionemeomplecti voluisse re quid eorum,quaeis; sta dira erant, inexplicatum manem. Aliquo igitur modo
ad Meteorologicam hune librum spectare. Qui autem aiunt ibrum separatum, qui de mastis inscriptus λά-iscis que tres superiores consequi, Wianquam libri, s opum ferδattingant, cum de miliorum afluctibus in
nyiseratur tamen nec autho em aliquem, ut di mi veterem Fauus authoritate niti possint. ut in primo s- dumest,proserun nece somnino difficultates vitant,
.inqvivi nodums,'ut cum illis connectunt, nili quod
causi eis enda non est,ta rare in tractationedere-ibus sublimibus comprehendatur, O tamen de illis non agat.Sed quicunque tandem sit e u locusta ordo, princuriis ut dixit ius iam Hum eli, de hange utilissimu infinitamque retiam in se trabet gestibilem,Gad omnlium ramum rerum naturae orius de impristus,mutati -nem omnem a scendum utile verium etiam Martes multas vim Maranae necessarias , uti aedilitatoriam
. fibrilem, siseriam, sed cumprimis ad medicinam, enim ad morbum pellendum humoresuasos de victo- sos extenuare,dc incidere nidos eo uae, aer putri si euacua paries irem coetoris rariores, di molliores co
sipare, di durare, costipatas de dum rares ere Se nilol lire, Δ: alia eius generis innumera praestaremi; ur,in
eisque assequendis omnem operam pomi. maeos ia medicus perperam Asciet, nisi cruditatis, concocti ni densationi , putredinis, emollitionis, durationis,de aliarumetus generis allinionum,actionumque rati
nem tenueri earum item rerum, quae concoqui, tenuam
et densi rarulliti,durari lijsque essici qualitatibula
. tae fiunt, na turam & constitutionem nouerit, qu)nvs E cognitionem omnem liber hie exhibet. Vt interim mitia inmixtirnionem in eo tradi,qua similarium corporum, seu mettalla sint, S lapides, seu itirpium animantiumq; partes constitutio ac temperametum dignoscaturi quod tum naturali philosopho,tum ipsi medico est perne iasaruam. Intres autem paries diuisus eth. Pinnia de loris & stigoris actioniblis, veribusque, agit Altera de pa tibilibus omnibus qualitatibus, Ne lacultatibus cultat tu ue priuationibu quae perti morem &s itatem . similaribuscorporibus comenium, & ut illa inter se dissera efficiunt. Postrema imitaritim corporum conlii , tuti mus agnoscendae rationem docet: & haee qui deinde. libri scopi ardine.utilitare dei diuisione, praesitionis lo-
cus1ν existerotelementa, da e illarum misere si vim .habent.. calores' frigus, duae vero patiendi, si itas humor id quod inducti ineptabaruir. Calor enim Ofrigustu mea, Pae eiusdem . tum qua diuersi vinis furetiacteri ni are, vi gere, i utare, humectare, exiccare, . rar emollire a omnibus md ur. Hvreua aurem o sic
-casMm ipse perse, tumqt commisiter ex His iue con cretasunt corpora, uar, aliis,quae dictae stat νι at ratibus albici. t. ii Quae deci x or qualitanim primarum numero& conjugationibus,totidemque Elementisc x eis exorien tibila in undo libro, ortu & inieritu sese demonstrauit,breuiter hic r init: quae vero se illarum si ita. tibus eo in loco Ib ictim attigit, nunc paulό latius uni--uersim, commmiter explanat e singulis in pnagres . su latissimedicturus.Ita hunc librum cum co, quemad- .m tum antera monuimus, connectit. Quatuor i tur-qualitates primulansilis corporis esse, calorem, stigus, movem,& siccitatem, ut idemque exos coniugauo-ines piae esse vos sint, nam&aliaedus sunt, quae esseno pollunc existere: ex quibus totidem oriuntur, de con-Hiant clementa , nempe ex caloris Ne siccitatis copulati i ne, ignis ex calore& umore aer, ex humore de frigoret ira, frigore siccitate terra, eo in libro tradi lupa: euin explicatum. Cui doctrinae inuentor, & uti . parens. Hippocrati. creditur fuisse misi in libris de natu ra hominis de histe secultatibin & esementis,que ex eis existunt,copiose disseruit, quanquam non ita,ut Aristo. es , demonstrauit. Ideo Galenus in primo Methodi. - Aris inelem rationum Hippocratis de narura interpretem este ait 'timumque Hippocratem calidum, stigi- .dum, humidum, de siccum i exisse, scit Ar illatinem post eum demonstratione asseruisse. In codem secun- . doctoriu&interitu,calidum &frigidum inculi vim - , Guis esse, humido & siccum patibiles locuit, eoru l: definitionibus monil rauit, quod nud quoque in ve se. Uscluae proxime sequuntur, lacitanductione in iis, lug-mnc interpretam re, ad id probandum primum allata. l. Qu probandi ratione maxime utitur, cum x ρdi a. noritant,nec tam incerta eii, ut demonstrati detin , ad
ei in fidem sinciendam , bibere nec tae ih t eiusmodi
clisc.sum, quae sub sco lim iere radum, di ab innitissi iose habere pr 'pemodum .intelliguntur. Eii autem 4nductio perspicua, Nabilis actioni , , perpessio--. nisus, quae ob malos per tuo obuersantur, ducti: cpiae facile intestigetur,si quae commemoratae sunt ictio perpessiones, scillatim expendamus. Primum
220쪽
1pitur calor & frigus, rebus humidis per se dissium-tibus , terminoque ac sintra carentibus, finitionem aestimetrum asserunt. Vtriusque enim essicientia concre-taint& durantur, pro qualitatis suae temperamento&constitutione. Calore quidem ea, quae terream habent
amaa. Ex accidenti igitur, &quatentis calore aut friges adiectu habent, calido aut frigido humidu aut siccum patha inire sic fictili dum coquuntur, ignis humectat. frigus pellendo, quo humor concretus veluti ligatus detine tutati uod his similiter euenit, qua calore se,
naturam,ut lutum,lac, sal, nitrum: frigore ea,quae aquea ' uunturisic reliqus putrefiunt ,humectantur,ciam antea ut vinum,urina, serum & quacunque in speciebus aquae
numerantur: de qua concretione in huius libri progressit copiose disseretur. Mi ergo calore eu frigore, quaecunq; concreicere apta sunt,co rescunt,eacem , cum concresciint durantur, ac terminos, quibus contineantur, accipiunt,determinare calor&'stigus dioentur.
impraeterea re frigus omnia, seu eius , diuersisse
neri scopulam, & in umim conducunt . Calor quidem.
quae eiusde generis sunt frigus veroo a seu eiusdsi seu diuersi. Quod,quia ad eorum pertinet definitione . milias inter trabimur , quemadmodum fiat, explicabis
mus. Corpora vero immutant ea,quae subiiciuntur,saciendo, hoeest humestando, exiccando, emolliendo, duritiem crassitiem aliis sumtesqualitates asserendo quae omnia alia,Sc alia ratione Memnti lor enim quidem humectat,aut humorem sopore concretum velini glaciem liquando, autemulem ad paries externas adducendo, quod tum his, quae putrefiunt, euenit, tum lateribus fictilibusque omnibus, mi asore concreta insomnacem ponuntur a esiccat etiam calor,humore automnino consumpto, aut educt6, de in vaporem seu aerem conuerso. Quin & alia corpora duramicit, veluti, lutii, siccae essem, calore allatio potentiore tuti in debili iem Atmpori Mum illo comparatum rationem trabe tem,quo siccitas& humor seIeterminabat, extinguem t te. Frigusetiam exiccat, calorem trudendo, cum quo una humor educitur. Nec aliter maliis et ibus euenit
quae calido de frigido, in humido& sicco efficiunturi de quibus omnibus abunde in progressu disieritur. Sed illuὸ mirandum sertasse videiatur, quod calori tantum& frigori vim efficiendi, humori S Dccitati vim patiendi attribuat, cum tamen qualitates tu omne in trices
sint& patibiles, nec aliter humidum in siccum,& si cum in humidum agat, qu im calidum in stigidum, des igidum in calidum. Ita elementa vicissim oriuntur,ita ad res procreandasinter sese admis tu eorum viis licetsacultatibus omnibus vicissimasentibus atquep μ lantibu ratiam etiam obcausam in libris de ortu &interitu eiusmodi qualitatibus omnibus, ut adiicis&s
tibilibus,est usus. Quanquam de ibi serendi libri initio calidum S s i dum activa, humidum & siceum patibilia eM.tradiclarit ut meo ipse opere&libro secumpi' gnare Aristoteles videatur.Hanc dubitationem in pnmode naturalibus sicultatibus Galenus cum anima- lateres,&caselim: alia emolit, vicerami&omnino hoc iduenisset,ita diluit,vidiceret, calorem de stigus in planaut illud agit, prout han aut illam stibiectam materiam habuerit. Frigus aurem siccitatem assert, calorem pellendo qui humorem secum trahit,ut in his patet,quae n- crescunt. x etiam liquida sunt ut mollia eam ipsam obeauium dura essicit Sed de hisactionibus, quae nune iisde animalibus magis agere, minus humorem 3c si
citatem.Atque hoc squis pronuncie Hippocratem essentientem se habiturum,sed si in omni bin re sita haheremtistimauerit non Hippocratem sola sed Aristotelem quoque id negaturum. De hisce igitur faculta in quodam veluti typo exponuntur, si illatim in progres- luatenus in istis de animali sagum, d patqui
si fiasius disseretur,unaque Pliniim fiet,quomodo humi
dum& siccum, tum ipsa per sese, tum inter se communiter,permixta, & similaria corpora squaliter irentia,haec, ae dicta sunt,omnia, i, calore de Digore, tiantur. letalla enim di lapides, stirpi sique & animaliusmilares partes,virium item,oleum mel, sal,qus omnia ex humore constant,desiccitate inter se admixtis, humectari, exiccari, durari, olliri,de aliis,quae di sunt, qualitatibus caloris de frigoris e scientia assici, docibitur ioc pronunciatumese sensit Cesenuia a teris M 'ro,veluti in clem tis, omnes aequaliter agere de pati. Qui Galeni sententia cum huius libri propositocmi sentit, quando meo dehisce quali imbita agitur,quam plantis maxime de animalibus, seu eorum limitaribus 'partibus agunt dc patiuntur.Vndepaulo post dicet o tum iraturalem,do illi aduetium interitrum caloris de stigoris actionem ese primam, eum*ae planta meo de animalium , corumque partium . Quin&con duo, tur. Quin&i semper in humidum, aut secum,lue 'eiushue species, quas secundo loco Picolare det prodii omnia seu aliqua pei i, ut humidum, veluti aquam, re,ad stirpes maxim48t animalia pertinerit.Quodsi in consulari de durescere, siccum et iliri siccitate eiusae angi istum nimis qualitates eiusmodi in e libro n. dumieremissa. Qui ergo idolo ivde frigoris vim es- sideratas videamuradducere,cum in lapidibus quoque
scientem humoris desecitatis vim patientem proba metalli de aliis non animatis, ut mellera , ,acti damastumpta sunt ita, se habere perspectum est: sedea nes earum de porsitones considerentiar, concedere notamen ita accipere oportet, ut, quae actiones comam auabimur, in omnium similarium'rthim corporiis
ratae suerunt, , calido des ido ex accidenti duntaxat i lius ex elementotum admixtione metis, calam&seu non per se, prostic t ime ligamus. Nam calor per se iis , essicientiam atque actionem magis propriam est. calefacit rigus perie frigefacit, neutru per se humectat, hunioris desxcitatis perpessionentio mum enim aut exiccat, aut duritiem seu mollitiem asseret. Humi teria humorest, siccitatis, agentes cavi calor&sti dum vero is, quod per se humectat. Ac siccum. quod gus,atquae inprimiscator.Sed hanc responsionem id viper se exiccat. Quoniam autem S: quicquid per inagit, detur labefactare, quod ait, humidum de siccum. tum in contrarium agit,& quod per se patitur, contrariora L ipsa per stri, tum etiam admixta determinari, aliaquet titur,nec calidum, aut trigidum in humidoinde secum i perpeti scalido di frigido, ut non lumin rebus exel per se agent, chari ab illis perfecte patienari cenim mentorum admixtione ortis, vertim etiam in ipsis sim humido dilicco calidum aut se iduaduersantur,quip- plici selementis, ii, quibus humidum Ze siccum per quae actu in ipsiselementis coalestum: calidum et i- sbsunt de si litaria perpet ac n5 agere, dictum vi dem Ze siccum in igne, calidum vero de humidum inue - nisi a uod eo etiam confimatur pila in secundo de
rei stigidiu item de siccii inten .stigidum de humidu in tu de interitu, via eispentorum mutuum Radit ornam