장음표시 사용
111쪽
Ego vero ne quis factam sibi iniuriam queratur, utrosque admitti velim. Gnaros non recuso, modo ne temerarij sint, arrogantes, adulatores, maledici, perfidi Neque reijcio imperitos, modo ne praeceptionum immemores, stolidi, importuni, ignaui, serdidi. Vtriq; praemio fuerint & laude digni , si neque in
necessariis deficiant, neque in leuioribus vltra praescriptum Medicum 1eueriores laborantem plus aequo torqueant, neque in grauioribus faciliores, nimium indulgeat, aut ultra quam par est deprauatis aut curiosis aegrorum cupiditatibus blandiantur. Talibus efformandis nostra omnium interest mentem ac studium adhibere. Haec circa primum Aphorisinum.
112쪽
In perturbationibus ventris & vomitibus sponte factis, si qualia purgari decet,purgen
tur, cofert& facile ferunt; sin minus, contra : Ita quoque si vaserum fiat evacuatio qualis fieri debet, confert & facile tolerant ; sin minus contra. Considerare igitur oportet, & regionem, dc tempus, & aetatem, dc morbos in quibus conueniat
113쪽
APHORISMVS SECUNDUS Commentari
QVanquam ars dux certior quana na- trixa aestimari solet, illa enim experientiae M rationis ductu, haec innata solum pro- Pensione, cognitione nulla ad opus dirigitur : huius tamen probae actiones, illi 'Pro norma constituendae sunt, a quibus vel latum unguem recedere, imperiti sit artificis. Hanc viam secutus prudentissimus naturae non solum contemplator,
sed etiam imitator, Hippocrates, deducto 1 spontaneis, hoc est, naturalibus purgationibus argumento, Qua ratione Μedico ineunda,& quibus coniecturis aestimanda sit debita euacuatio, breuiter& luculenter edocet. RitEquidem instituendae vacuationis modus ab humoris eij ciendi qualitate petitur, frustra siquiadem flaua bile infestate, pituitam detraxeris, illam ne attigeris quidem, imo Vcro fortasse non sine detrimento : Hoc enim quasi freno excussis quo arctius
repressa tenebatur, bilis esteratur vehementius, grauioremque ruinam concitat.
Rem vero ex voto & arte cessisic, quae consequuntur indicabunt, conferentia nimirum & tolerantia quae ambo Criticam & legitimam euacuatione a symp-
114쪽
ν8 APHORISMUS SECUNDUStomatica & extraordinaria discernunt. Horum quidem duorum illud ad effectrcorporis, hoc ad vires rcsertur, quae primarias constituunt in omni actione Medica intentiones. Nimirum ut praeter naturam affectus praeueniantur atq; profligentur : virtus, ne opprimatur. Hinc tolerantia oritur, inde conferentia.
ae Coronidis loco adscribunturi considerare igitur oportet &c.J distinguendis singulorum humoru differen- tiis accommodantur. QSemadmodum' enim Auctore diuino Hippocrate, morborum alij ad alia bene vel male se habet. Et aetatum quaedam ad tempora, & loca,& vivendi rationes: sic & humores pro
morborum. aetatum, regionum & tem- . porum varietate,Varii in nobis cumulan- tur: Quae singula non oscitanter examinanda erunt, quo certiori methodo peccatis humoris species dijudicetur. Modin Controuersi js faciemus. Ad huius porro Aphorismi veritatem supponendς sunt conditiones nonnullς, quae passim ab Hippocrate recensentur, in praxi diligenter obseruadae,cuiusmodi , -- QE' Vergit per loca co- serentia, eo aucendum. Concocta medicanda non cruda, neque in principiis
115쪽
APHORISMUS SECUNDUS Ny organdum, nisi materia turgeat. Corpora, Vbi purgare voles,reddenda fluxilia. Sub cane di ante cane difficiles purgationes. Tabidi per superiora non purgaridi, uti neque illi qui ad vomendum iunt difficiles. Et aliae id genus quibus neglectis licet talia evacuentur qualia Quacuari decet, anxia nihilominus difficilis & nocua plerumque euadit purgatio, nec sine insigni virium dispendio.
J Onnallipraesentem Aphorismum ordine primum inscribendum putant, o Prae fationis nomine donandum praecedetem: Nos secundum inscripsemus maximam. sectati maximorum interpretum partem: Galenum in primis cuipra caeteris addicti sumtri. Continet porro primus hic Aphorismorum is erquem explicandum aggredimur, Tria potissima trium Therapiae partium capita ; Purgationem, Sanguinis missionem, ac Diatamfere
uniuersam. Non mul quidem es di ncte, sed sparsim se confuse nulla habita ordinis
db trinae ratione. Purgationi praeter istum secundum Aphorismum dicatinesvice mus, qui hunc sequuntur quinque postremi. li sanguinis euacuationi,solin tertius: Ee-
116쪽
lo APHORISMVS SECUNDI liquis decim, Diatae. Nos Hypocratis vestag presso in Remu de, nes aliam inibimus
inam, quam quae ab gse irata: non alias di cultates asseremus, quam quae ad elud metem; Denique non ubii tractabimus quae adsubiectam materiam facere videbuntur singula,
sed quae ad ingulorum Aphori orum
intellectum. In hoc agitur de purgationis rite institutae coniecturis, or recte instituendae modo. Recte institutae indicia ab humoris expurgati qualitate sue disserentia petuntur, itemi a conis fierentia res tolerantia. Recte instituendae media ex regione, aetate, tempore, depromuntur, morbis a quibus peccantu humoris hauriuntur notae, or ad quae proportione adhιbita reuocanda coetera parem coditionem sortita. Versabimur nos in eodem argumento, o Con- Irouersiam omnem in octo veluti Classes digeremuri Prima disputabitur, utrum de qualitate
sola sermosis in praesenti, ubi quid qualitatis
nomine significetur audiemuN. . Altera purgationis essentiam squae pias tam qualitatem tanquam rationem formalem includio mutuata ex Galeni commentario definitione aperiet; definitionem ipsam, is quae dicendorum es ba s, quam accuratissime expendet, orta mordaciain contradicen
117쪽
Ap HORI S, VS SE CVA D VS, 21 itum spiculis se vocibus il am, quamlum fieri poterit, vindicabit. Tertia, ne qua supersit di cultas purgationem in sua membra di bibuet Definitione
quippe Diuisione integra rei natura continetur , quamobrem mutuo se ambo consequuntur.
arta breuiter, ac veluti consecutione quomodo purgatio fiat declarabo, multa consulto praetermittens , ne extra proprios Auctoris terminos latius evagetur.
'innapostmodum id quod in praxi prin
ceps es, ais apprime necessarium findicationem intelligo ex antedictis, ex Hippocrate ipse se Galeno, ex ratione vaenabitur. Binas huic inuestationi dabimus quaestiones. Prima Purgationis indicationem proferet. Altera, occasione verborum Hippocrat , qui tolerantia, hoc es, virtutu mentionem facit, inquiret numquid a birtute indicetur purgatio. Docebit septima, nunquid ex Conserentia tolerantia recti iudi vel erroristemmonia ferat Hippocrates, An quod aliud adpraxim documetum inferat. Et quoniam, v alam res se facit, aborumpotius quam
agendorum notas exhibent συραφοριαευφοοια, cum ex humoris qualitate purgationis depromatur intentio, redundantiam
118쪽
81 -P HORISMUS S E CVND VI ponet Classis ultima, e ex Galeno congerer quae ab Hippocrate praetermissa : Inter alia Iomniorum memineris se animi morum , de quibus pulcherrima insurgit dubitatio, digna Iane curioso Lectore, quam duplici quaesito enucleabit. Primum erit, An ex insomnise de humoribu, in corpore sabulantibuι coni,cere aliquid liceat' Alterum, AM, ct cur animi mores humoria sequantur praedommium. Accingamus nos ad singulas quaesiones a prima exorsi quae est.
An de qualitate sola in praesentiloquatur Hippocrates Z
DS qualitate sola Hippocrati sermonem
esse ex ipsomet loquendi modo colligit Gali ii', eosq; coarguit qui aut de quantitate, aut de Inedia , aut venae se nione sententiain istam audiendam contedunt, in quos huiusmodi iactat Enthymema. QElia inquit Hippocrates non quanta, ergo de qualitate agit non de quantitate. Rem confirmat verbum hoc est purgari: Eil enim purgatio humorum non quantitate sed qua-
119쪽
litate peccantium euacuatio, quam definitionem sequeti quaestione illustrabimus, ex qua haec quoque net illustrior. Nunc quo Acilius omnium dissicultatumplexibus nos extricemus notadum venit qualitatis nomine haud qualitatem nudam significari ve puta calorem, frigus, humiditatem, siccitatem, aut earum aliquam quae secundae vulgo appellantur, siue solitariam, siue cum alia complicatam; Non accidens aliquod de praedicamento qualitatis sed ipsam humorisi peciem, aut disse retiam, quae harum una, vel pluribus qualitatibus molesta esse solet. Talem ruisse Galeni mentem palam indicat commentarius, cum inquit purgationem esse
humorum non autem qualitatum euacuationem; Ideoque pituitam , si redundet, modis omnibus vacuandam: sin atra bilis in- sestet, a pituita abstinendum. Idem alibi docet exp essis his verbis. Non solum ratione ς oboris euacuationis Haemorrhoides melancholicis Comm. 1I, 8c renum vitio laborantibus subueniunt, sed Zc ipsa qualitate humoris vacuati , ut quae humore faeci similem exhaurire natura aptae sunt. Vbi per qualitate humoris vacuati nomsolam frigiditatem aut siccitatem, aut crassitiem aut haec omnia simul, sed melancholiam ipsam intellexit. At quorsum Galeni mentem scrutamur exemplis, cum ipse rem aperia
te definierit. Qualitas sinquit sue differen- , - . tia haec enim ambo licet ut libet appellarς 'ia . ,..is
motus velocitas sunt& tarditas.Idem ergo a C. ac
120쪽
Galeno & διαφορο. Verum ne illius auctoritati in Hippocrate explicando magis quam rationi deserre videamur , hanc quoque proferamUS. Qualitas nuda si de s .imis ' secundisque accipiatur praeter naturam auela, ad iustam moderationem contraria qualitate indueta TeUocatur. Neque unquam qualitati per se tribuitur euacuatio, sed tantum attemperatio: Quanquam ex accidenti dici potest purgari, quando una cum humore a quo ipsi
uebatur, e corpore extruditur , quo modo
Rhubarbarum siccum natura sita & calidum refrigerat dc humectat, cdm bilem calidam& sicca suis qualitatibus interiora molestan tem, ventris selutione , aut urinis dei jcit. Itaque cum ab Hippocrate dicitur si qualia purgentur humorum purgandorum differentiae significantur,
Verum hac in parte sibi ipsi δc rationi diLsentanea commentus videtur Galenus. Nam ex verbo purgari, de qualitate infert pertractari, clim tamen sigillatim humorum euacuandorum exempla profert, sanguinis modum excedentis uti caeterorum mentionem facit.
Qua in re duplici modo lapsus videri potest tum quod redundanti sanguini purgationem
attribuat alias enim frustra purgationis meminisset, neque cum praecedentibus cohaererent consequentia tum etiam quod peccan
iis quantitate humoris, Hon qualitate quod probandum erat)sanguis sit. exemplum. Vt