장음표시 사용
201쪽
da & iuuenili, flaua: puerili totaque adoles s. Aphoris centia , sanguis. Et horum quidem omnium diuersitatis ratio in ipsius temperamenti va- σrietate reij ci debet. Postremi quide cum natiuo calore abundent, familiare ruturae succum plurimum accumulant. His proximi iuuenes, calore sunt reserti copiose, sed acri& quodammodo igneo proptet adiunctam siccitatem, huic bilis oritur. Hinc aetati quae succedit, plurimam bilem retorridam excipit. Senium denique ex innati calidi inopia frigidos crudosque humores abunde congerit. Coetera rebus naturalib' annexa quae tem - .peramenti commutandi vim habent, sub non naturalibus Oomprehendemus. Non naturales ergo hae a Galeno numerantur, Aer; cibus: potus: sonamus, vigilia: motus, quies, excretio, retentio animi, Palliemata, de quibus
- sigillatim breuibus disserendum.
Sub Aere continentur tempestas anni, regio, coeli constitutio, varia diei noctisque tempora, superiorum corporum latentes influxus, a quibus inspirati aeris qualitates assidue c5- mutantur. Huius quidem cum tanta sit in hu- ερ α manum corpus accito, quanta alterius cuius uis externae causae, ideo in Chronicis asse etibus, mutandum selum iubet Prudenter ad- imodu noster Hippocrates. Et Galenus Romae C. tabidos ad labias deductos petito ab aeris siccitate remodio, ait sanitati restitutos. Qua ratione, ita experietia eomprobante loci -- s. s GaI. xime, aetatis de victus mutatione liberari Epi-----.
202쪽
lepticos prodiderunt. Frigidus enim humordio. c.-.-Epilepsiae causam dedit, quibusdam locis
& aetatibus, propter caliditatem nusqua abundat. Verum hyeme, regione, coeli statu frigidis δc humidis , multus congeritur, atque is ipse nochirno potissimum tempore exacerba-
1 ι . δε rest3xς contra regionibus, & coeli statu
calidis bilis exuperati quae circa meridie po- α ι-. tulimum efferatur. Hinc indicatione sumpta, hyeme inferiora, dc per inseriora; aestate superiora & per superiora purgandum censuit νοον. Hippocrates, quod illo tempore generentur es γ- humores crassi, qui suo pondere deorsum de-
oe vero biliosi & subtiles qui ad
superiora facillime impetu δc motu pro, prio seruntur. Et haec causa est cur Scythae, Mn. M. & hae nostrae reSiones , cum totae continuis Maise Ω- imbribus madescant, pituitosis quoque hu-- es moribus scareant. Et australi constitutione morbi ut plurimum a pituita dependeat. Hu- I--3. miditas namque ambientis pituitam procreat phoram. & aqueas superfluitates. Denique particulari Z influxu coelestium corporum Epidemici, dc pestilentes prodeunt affectus , particulari dc occulta quadam nec oon maligna qualitate insem, qua una cum aere inspiramus. A qua post modum non humores modo in corpore detenti nouam mutationem subeunt, sed de
alii quoque ab ipsis quoquo modo diuersi
suscitantur, suae causae respondentes, quorum natura ex sy tomatis deprehendimus, pesti .
serosque A te diales ab ipsis procreatos as
203쪽
fectus experientia duce,. praecauemus atque retundimus.
De cibo & potu quid opus est dicere' quorum admirandas vires in frigidis, crassis,&lentis, aut calidis atque tenuibus, alijsque omnis generis producendis humoribus in dies
Neque enim vim ipsa selum alimentitiam, sed & medicatam quoque plerumque possident, neque ex consequenti, a substantia nostra patiuntur duraxat, ted & ipsam quoque alterant & qualitates sitis persimiles in nonis imprimunt. Vnde calidum corpus cibis interiuς refrigerari, prodidit Hippocrates. d si a natura evinci nequeant quantitatis ratione, in crudiores succos facessunt, quales in helluonibus oc ebrijs crapulae, &abdomini natis copiosi aceruatur: sin qualitatis vitio id accidat, in prauum quandoque
humorem abeunt, suae naturae finitimum. Sic allia, coepe, porri in eam bilis speciem degenerant, quae ab his nomen inuenit. Imo vero ne tum quidem cum in sanguinem conuertuntur, in laudabilem plane 6c temper tum, sed aut in pituitosum, aut melanesio li- eum, aut biliosam pro cuiusque alimenti aptitudine ex naturali mixtione contracta, parmutantur. ratione bubulae carnes, leporinae quibus tamen inter quadrupedes priamam tribuit gloriam Martialis ceruinae, eaeteraque a Galeno copiose enumerata mela eholicis prohibentur. ε
204쪽
ιν. i. septicos prodiderunt. Frigidus enim humor. -- cst , qui Epilepsiae causam dedit, quibusdam locis A aetatibus, propter caliditatem nusqua abundat. Verum hyeme, regione, coeli statu frigidis 6c humidis , multus congeritur, atque is ipse noetiarno potissimum tempore exacerb Libse. δε ς0Πxr regionibus, & coeli statu ...is,d. calidis bilis eXuperati quae circa meridie po-s αι-. tissimum efferatur. Hinc indicatione sumpta, hyeme inseriora, & per inseriora , aestate superiora & per superiora purgandum censuit Hippocrates, quod illo tempore generentures γ- humores crassi, qui suo pondere deorsum de-
g si ι - uoloutur, stoe vero bilios & subtiles qui ad
' superiora facillime suo impetu dc motu prOprio seruntur. Et haec causa est cur Scythae, In p. tib. & hae nostrae reSiones , cum totae continuis Maiseu- imbribus madescant, pituitosis quoque hu-- es moribus scateant. Et australi constitutione morbi ut plurimum a pituita dependeat. Hu-GH--3. miditas namque ambientis pituitam procreat. bor sem. & aqueas superfluitates. Denique particulari σε Z influxu coelestium corporum Epidemici, dc pestilentes prodeunt affectus, particulari &occulta quadam nec oon maligna qualitate infesti, qua una cum aere inspiramus. A qua post modum non humores modo in corpore detenti nouam mutationem sabeunt, sed de
alii quoque ab ipsis quoquo modo diuersi
sulcitantur, suae causae respondentes, quorum natura ex symptomatis deprehendimus, pesti.
serosque de leuiales ab ipsis procreatos as
205쪽
fectus experientia duce praecauemus atque retundimus.
De cibo & potu quid opus est dicere' quorum admirandas vires in frigidis, crassis,&lentis, aut calidis atque tenuibus, alijsque omnis generis producendis humoribus in dies
Neque enim vim ipsa selum alimentitiam, sed & medicatam quoque plerumque possident, neque ex consequenti, a subitantia nostra patiuntur dueaxat, sed & ipsam quoque alterant δc qualitates sitis persimiles in nobis
imprimunt. Unde calidum corpus cibis interius. refrigerari, prodidit Hippocrates. d si a natura evinci nequeant quantitatis ratione, in crudiores seccos sacessunt, quales in helluonibus Ac ebrijs crapulae, de abdomini natis copiosi aceruatur: sin qualitatis vitio id accidat, in prauum quandoque humorem abeunt, suae naturae finitimum. Sic allia, coepe, porri in eam bilis speciem degenerant, quae ab his nomen inuenit. Imb vero ne tum quidem cum in sanguinem conuertuntur, in laudabilem plane de temper tum, sed aut in pituitosum, aut melanctio li- eum, aut biliosam pro cuiusque alimenti aptitudine ex naturali mixtione contracta, parmutantur. ratione bubulae carnes, leporinae quibus ramen inter quadrupedes primam tribuit gloriam Martialis ceruinae, --teraque a Galeno copiose enumerata mela eholicis prohibentur.
206쪽
De somno,& vigilia, motu & quiete, non absimili modo philosophandu est. Quemadmodum enim ab his vita nostra cum naturae modum non excesserint, integra conseruatur, eorumdem beneficio, purus atque desecatus sanguis cumulatur, liberum ab excrementis corpus Universum redditur. Ita e contrario cum moderationis limites haec ipsa fuerint praetergressa, contraria omnia succedere nemo est qui ambigat. Ab immoderatiS quippe excercitationib' ει vigiliis corporis substatia
prorsus dissoluitur; & vitalis calor foras euocarur, unde cita potionis cruditaS: aut accenss spiritibus 8c massa sanguinea, seruidi acres , bilios humores congeruntur. Contra vero ab immodica quiete, a diuturniori semno , natiuo calore quibusdam, quasi ergastulis cohibito atque compresso, pituitosi fiunt, & aquei, aut melancholici & terrestres, & leucophlegmatia quaedam toto corpore inducitur, qualem in sedentarijs puellis non raro cernimus. Haec ita esse suo calculo ad verbum confirmauit Galenus, qui otiosi degunt inquit pituitosim congerunt succum: qui Valide excercentur, biliosum vel melancholicum, illum aestate, hunc autumno. Neque Vero nobis aduersatur dum mel a-eholiae prouentum in labores referre nos in otium: Nam de atra bile loquitur, nos de na
turali: Id quod palam ipse indicat dum sub
ij citi quin etiam Utrum diuturni labores fuerint aduertendum est, quanro enim suerint
207쪽
Iongiores, tanto sunt ad generandam bilem atram magis habiles di procliues. Ad motum praeter excercitationis genera priuata etia cuiusque studia referimus, quorum tanta vis est, ut naturam nostram, co
porisque & animi statiam in contrariu plane violenter rapiant. . Norunt id suo malo. studiosi viri, in melancholicos & pituitosos aD se stus ex studiis & lucubrationibus contra is, plus aequo propensi, Aduertant hic interim ted ores ingenuj talem in humoru generatione circulum qualem saepe in externis videmus. Vt enim ex vaporibus imbres, ex his ipsis vapores denuo oriuntur. Eodem sane modo exuberantem flavam, bilem, vigiliae, dolores, irae, curae, caeteraeque perturbationes congerunt. Et . vice versa a feruidioribus succis, vigiliae dolores turbul lique animi motus excitantur, excitati grauius effemiatur. Nam vigiliae omnes naruraeterminos praeterveetae, vel calidam cerebri intemperiem solam consequuntur,veIbiliosi humoris redundantiam, inquit Galenus. Haec itaque atque eiusdem generis alia tum ut e Liaetus , tum ut causae, redundantis humoris
speciem designabunt. Sub somno insomnia comprehendi velim, quae ipsam corporis Diathesim sequuntur, de humoris motus; Quanquam non eo plane quo somnus modo sunt humorum indicia; at in hoc conueniunt saltem quod ab internis
utraque dispositionibus pendent, cotentisque
208쪽
1 o APHORISMUS SECUNDO humoribus, quorum signa postmodum esse
possunt. Ex euacuatione & repletione non minusquam ex caeteris in superflui humoris cognitione deuenimus. Reterunt enim tam Urinae, quam alui excrementa, & sudores, & particulares quaeque euacuationes contentorum invenis, in visceribus, in ambitu corporis, in singulis partibus non contemnεda argumenta; De quibus non est huius disputationis speciatim, definire. Illud praetermitti nolim s
miliares statis temporibus euacuationes no- nullis prodire, quae si occasione ulla cohibeantur, suspicandum omnino erit humorem illum excerni solitum regurgitare. Sic haemorrhoidibus suppressis, redundat toto corpore melancholicus sanguis , a quo melancholicae passiones. Sic retentis mensibus ex s. inhor. Vtero, hoc est ex mestruo sanguine, fiunt moms7- C. G bi. At vero ingluuies atque adeo immodica ' quaeeunque repletio ealorem innatu hebetar, ac sere suDcat & extinguit, cruditatis, frigidorumque suecorum parens feracissima, Quod ad animi affectiones attinet docent
Philosophi Ac Medici medio sanguine dc spiritibus tanquam instrumentis animae functiones exerceri. Quamobrem pro diuersis animorum motibus, cum varie sanguis & spiriatus concitetur, fieri vix potes , quin ex con-eussionis vehementia ipsorum natura subuertatur. Sic ex timore vehementi diuturna maestitia eontracti plus nimio spiritus, &
209쪽
uU EST IO OCTAVA UI quasi caligine suffusus sanguis in atrum suc
cum demutantur, ut plerumque melancholici fiant, quibus timor & maestitia longo tempore perseuerarint. Secus in ira fit, in qua cum sanguis circa cor effervescat, prae seruore attenuatus abit in bilem. Rationi adstipulant experientia & Galeni auctoritas qui ex ira, & anxijs cogitationibus uberem generari choleram memoriae relinquit, Quare non iniuria etiam apud vulgus mutuato ab humore nomine iracudi cholerici, appellatur, sunt enim in iram propensi, in vindicta caete
raq; id gen' animi perturbationes qui bilem
exuperante coaceruat. Quibus vero dominatur pituita timidi,& cotrarus affectionibus ad . dicti. Quantu denique in rebus quaS praeter naturam vocant momentum sit postum, maiori iam ex parre in praecedentibus ostensum est. Haec enim ipsa non naturalia,de quib' hacten', . aut morbificae causae: aut symptomatis, aucvtriusque simul rationem persaepe induunt. Sic ardentem sirium, liberaliorem compotationem , longiorem inediam, violenta excercitia, perturbationes animi, venerem, caeter que eodem modo, causas morborum costituimus: At naturalium, euacuationu retentionem, immoderatos excrementoru fluxus,
vigilias contumaces, somnum inexpugnabilem, quandoque inter morbificas causas modo inter symptomata recensemus, alias ut vim utriusque obtinent, Contemplamur.
Quod ad morbos attinet instar omnium
210쪽
nobis esse potest unius Hippocratis auehoritas a Galeno passim confirmata, δc ab uniuersa Medicorum schola tanta opinionum cosminsione recepta atque stabilita, ut indubitaltione cadere non possit. Quid enim magis trit1 apud nostros, imo ne ipsis quidem tonsorib'iucognitum quam exquisitas tertianas, a solabile, quartanas a melancholia, quotidianas a pituita, synochos Sc a sanguine generarit Νο- ne Cum epilepticos pituitam euacuantibus purgandos esse docet idem Galenus , palam profitetur, a morbo ad humoris ipse ni eff- cientis cognitionem nos deduci dies me de
ficiat si congestis hinc inde testimonijs , in
huius rei probatione diutius immorer. Vnicum superest a iuuantibus 8c nocentibus a gumentum, cuius hic prae caeteris meminit diuinus senex, dum ex conferentia dc toleratia peccantes humores evacuatos esse colligit: ex viriu lapsu,& dano eme gete,cotrarios. od vero de euacuatibus ab ipso scriptu est, de alterantibus etiam audiendum venit, quemad- 'modum enim biliosi affredis calefacientibus admotis exacerbantur, pari ratione a frigidis remittuntur, ut fatendum sit, ab effectibus remediorum, ad humoris inolestantis speciem argumentari licere, si quae alia sorte ruccurrent, poterunt ad ista quae protulimus nullo negotio reuocari.
Ex dictis bina emergunt dubia in iuniorum gratiam aliquanto litius & clari s ex minandaὶ Primum est.