장음표시 사용
741쪽
APHORIS DUODECIMVS foristice: tractantur fusius & ex proses in prognosticis, quaedam hic breuibus perstringamus, quantu ad facile auctoris intelligentiam satis videbitur, non aliunde tamen quam ab ipsiusmet Ver
Profert in primis sputum, quod signsi
Pleuritidis postapparens tum Vocaturciim Pleuritidi . Advenit licet alias alios quoque essectus sequatur, non enim unicum solum affectu respiciunt signa superuenientia) at eius tamen affectus cui superueniunt statum futurum praenuntiant. Sputum ergo in Pleuriticis ex tempore quo apparet, Pleuritidis durationem praesignat. Nam cum raro obtingat ut alia evacuatione quam per sputa indicetur Pleuritis, merito inseremus sputo mox ab initio prodeunte, cito ipsam indicatam iri, uti fusius declarabimus postea. Et contra posterius prodeunte sputo, tardius Pleuritidem terminandam. Coctionis quoque αcruditatis signum est sputum, quatenus huius aut illius notas exhibet. Cochio vero breuitatis & securitatis; ut cruditas, longitudinis, & periculi, si pra ter cruditatem prauum aliquid & malignum prae se ferant sputa, prauum mi-
742쪽
ν11 APHORIS. D DE CIAUS .nantur exitum, & ruinam. sin benignualiquid & salutare, spem prospgram pol licentur & salutem. Pari modo urinae, alui excrementa, sudores, signa postapparentia earu sunt morborum quibuscum reperiuntur, Ut fiaturi indicij notas proserui, signa sunt decretoria, ut coctionis aut cruditatis, horum dicuntur signa. Vt Cacoethe aliquid ac deleterium, vel blandum ac innocuum referunt, signa sunt salutis, aut mortis. Quae omnia prudenter in sin- gulis spectanda, & distinguendum accurate' quid, quale, quando, quibus in affectibus, per quas vias, quantumque educatur, tum ad legitimam victus &praestidiorum rationem imperandam cum ad prognosim certo iudicio stabiliendam.
Contentarum hoc Aphoriseno controuersiarum expedita est ratio. Docet Hippocrates modum constitutiones pranscendi,
vana haec se mutilis doctrina, nisi haberi illarum praenotionem posse supponamin. sudquoniam Galeri tempore, nos,o etiam for-
743쪽
tum, imo'consanter negatum, videndum ante omnia, nunquid morborum constitutiones possint praenosis Hoc affirmative concluse, eiusdem praenotionis notaν ab Hippocrate
numerataου examinabimin,'primum iu- ,
quiremus, quibus indicise constitutiones accessiones praevsantur:postia, utrum prae
ter psanarentia flos i alia signa proferri
quae con tutiones denotem' Denique ne quid in re diu illima or pulcherrima relinquatur indecisum, di cultates omnes, quae circa prognosticum occurrunt, quantum per Aphorismi contextum licebit, ad dubitationes aliquot reuocabimin. . Prima erit qwd morbi nomine intellis gatur in no bo Aphorismo. uera, quibus indiis morbi speciem, magnitudinem, morem, motumque disj-guamin ρ inrtia, cur virtutem praetermiserit Hippocrates ,-- aliquid in rem praesentem co- ferat' Mox ad circuituum incrementa deuenie-m-, inuestigaturi tum in quo con ant, tum quae ipserum causae quo facilius dubitatione quinta ab his ipsis consiturionis futurae cognitionem diaucamuου. Circa poseapparentia versabatur reliqua
744쪽
Σ3 APHORIS. . DUODECIMUS dubitationes omnes: sexta quidem quid ipsa pertendant aperiet, breuemque ipserum diuiseonem proponet. . Septima, coctionis, se crudiratissigna, itemque decretoria definiet atque diuidet. aua, quo illa eadem coctionis scilice dr decretoria signa, inuicem discrepent, explanabit. mae reliquae sunt dubitationes ad particularia descendent. Nona quidem Aphoristicum ordinem sequuta, praesagia ex sputis depromet.
Decima se undecima circa urinas occupabuntur: illa circa liquorem, siaec circa
'id utrumque praesignet cumulate docebitur. Deieritionum notas futuri praenunti duodecima dubitatione audiemurim ema erit de sudoribus. Caeteras excr rionum disperentiis intactas relinquemus,
quales quae vel per vomitus accidunt vel per sanguinis es x- , nesummi censoris no ilimites praetergress, aliorum censeram in
745쪽
QVaecunque Melanus de instituenda visus forma suere prodita hac una praenotione tanquam basi fulciuntur. Quanam enim ratione intelligas , an statim vietu tenui sit utendum, an pleniore an usque ad morbi vigore possit aeger eum tali victu stib- sistere, an vero prius deficiat, nisi morbi ideam, constitutionemque praeuideris,& suturum statum λneque vero solum in hac toti- es repetita doctrina sutulis reputandus esset Hippocrates , sed in eo quoque ridiculus,
quod signa vigoris & ideae morbificae prognostica tradiderit, si illa nos assequi posse diffidisset.
Ex constitutione quidem morbi vigoris te-pus definiuit, cum peracutu morbu statim extremos habere labores docuit: licet vice versa ex laboribus extremis illico affligentibus peracuti morbi constitutione deducere. Denique constitutionum hoc Aphorismo quatuor perhibentur notae, quas paulo post ad exa
Tantum vero huic cognitioni detulit Galenus, ut certo affirmarit male omnino ab
eo vietum institui qui futuru statum igno-
746쪽
rarit, neque Otiguum ex huiushaodi ignoratione detrimentum in aegrotantem redundare.
Inquam dignum venia iudicat si qui semel ex tali ignorantia peccarit. Qui vero nullam suturi pro gnosin esse putat, hanc ne minimam artis parte censet assequutum. Primo enim die cognosci saltem potest inquit quod primo vel secundo quaternario affectus decernetur. Quin etiam Primo
statim insultu quod plerisque videri possie
αδανατον integram morbi speciem ac ideam inplerisque agnouisse se passim gloriatur. Plenus est id genus exemplis de praecognitione liber ad Posthumum. . At si cui fortasse iactantiae nomine sus. pecta Galeni videatur oratio, rationes audiis amus. Si primo die quis iam acuta detentus febre salutaria omnia polliceatur,& periculosi nihil, urinam autem reddat colore laudabilem & consistentia mediocrem, nunquid palam est intra quartum diem crisim successuram 8ebque magis si vel nebula supernatet, aut proba sit suspenso, vel laud ta hypostasi si quid si teperies corporis, aetas,
tempus, regio, coeli constitutio, victus vitaeque ratio & consuetudo, morbus ipse & humor in frigidam intemperiem conspirent, nunquid certo de futura morbi longirudiuesententiam seres 3 e contrario breuitate promittes si contrario modo cesserint λ iudicitim firmabunt urinae cum prioribus coniecturis crudae & aqueae, cum posterioribus coctae:
747쪽
tantoque longior aut breuior expectandus , est morbus, quanto indicia in hanc vel in illam partem firmiora. Et hoc quidem praenosse generosi Medici & arte Hippocratica digni ossiciu est inquit Galen' cum omnem
victus normam ad hoc inspiciens componat. Sunt tamen qui negantem partem tueri audeant, nec opinor absque ratione, Et quaesean praescriptis terminis ita se continet morbi ut ultra citraque nunquam evagentur nunquid infra quaternum diem durant acutissimi vel protrahuntur ulterius 3 an qui hos
sequuntur septimum non excedunt ἰ 'an exacte acuti decimum quartum, aut acuti non
exacte vigesimum semper attingunt 'quid si ad decimum septimum acuti prorogentur,& medium inter istos spatium decurrant quo tum donabuntur nomine Z cur hoc potius quam illo die certe decimo septimo qui vigesimi est index, iudicari acutos nouu non est, aut in doctrina Hippocratica inauditum: duo fratres qui ad Epigeniis theatrum de cumbebat, Heropitus quoque decimo septimo indicantur 'si ergo incerta morbi species , si incertus motus, quae certa eiusdem 'constitutio 8 qui certi status dic amabo eκ quo tandem fonte ista cognitio haurienda an a coniecturis ratione conquistis 3 hae sallaces : an ab experientia λ & haec periculosa, dubia ac in errorem prona. Fallit exercitatissimos quosque similitudo rerum,& cautissimos quosque adumbrata specie in
748쪽
errorem trahit. Tanta porro rei ciuam inquurimus incertitudo est ac dissices ins , ut non modo praesciri lepora negarit Galen', sed velante sciri quam abscesserint, Non ante sina δε erisi, principij habetur cognitio quam incceperit ascensus, neque huius prius 3-criff. quam abierit. Saepe vero in morbis nullum sensibile status tempus inuenitur, sed ut exquisite dignoscatur, primum declinationis tempus est neeessarium. Quae vero certa notitia ab incertis infirmisque notis 3 An haec qua de sermo est ab univocis causis, aut immediatis, ac necessa-xijs procedit ad effecta λ Tales in arte medicavix reperias. An ab effectis pariter progreditur ad causas r Nondum illa apparent cum praeuidentur: vel si ex uno effectu apparente suturum alium colligit, certo nihil aliud colligit, quam incertos essectus, incertasque
ordine si lubet notas omnes percurramus hoc Aphorismo propositas, vanas comperiemus & infidas. Iam de morbis ita esse coλ- cimus, de quorum essentia ram anxij, tam
dubij inter se, & plerumque contrarij Medici, quam morbus aegroto.
Petitum a temporibus iudiciu non magis firmum & stabile, quam ipsa tempora. Hyemem expectas gelu rigidam flante ab arcto Boream: vel aestate Fauonium, & ardentem Syrium t continuis ambo perflantur austris,
749쪽
madent imbribus, tepescunt; utrinque humido quodam tempore excessus rigor inhibetur, Ut non multo magis haec quam illa tempestas in hunc vel in illum affectum videatur procliuis. Quid quod congestae per haec tempora morborum causae per alia se produnt Z Uer quidem natura sua saluberrimum pluribus & grauioribus infestari solet affectibus quam ipsa hyems, quae illoru materie sufficit, Plurimos aestas concipit, quos autumnus parit. Haud firmior circuituum incrementis habenda est fides: gravis saepe oritur exacerbatio ab externis causis, quare si a circuitus incremento de suturo statu praesagiat Medicus, leui quandoque assistentium errore c5-
Nihilo tutius reperias depromptum apostapparentibus augurium, leui momento
permutantur urinae, coeteraque excrementa,
instabilis, fallaxque notio cui pro fundameto, tanta mutatio substernitur. Itaque reduc ad istas coniecturas ut voles singula, nusquam reuerteris ad calculos. Demus certe veras esse omnes ac indubitatas, cum mutuo quandoque discrepent, veras ac indubitatas contrariorum eventuum profe-xent notas. Sit morbus exempli gratia) exacutoru genere, aetate senili, ac hyeme ob repat : si morbu ipsum spectes breuitate prae se fert: sim aetatem & tempus, longitudinem. Equidem vera simul esse nequeunt ista in-ZZ
750쪽
errorem trahit. Tanta porro rei quam inquurimus incertitudo est ac dissicultas, ut non modo praesciri lepora negarit Galen', sed velante sciri quam abscesserint, Non ante sina diseris, principij habetur cognitio quam incoeperit ascensus, neque huius priusquam abierit. saepe vero in morbis nullum sensibile status tempus inuenitur, sed ut exquisite dignoscatur, primum declinationis tempus est neeessarium. Quae vero certa notitia ab incertis infirmisque notis 3 An haec qua de sermo est ab univocis causis, aut immediatis, ac necessi rijs procedit ad effecta λ Tales in arte medicavix reperias. An ab effectis pariter progreditur ad causas Nondum illa apparent cum praeuidentur: vel si ex uno effectu appgrente' suturusta alium colligit, certo nihil aliud colligit, quam incertos essectus, incertasque
ordine si lubet notas omnes percurramus hoc Aphorismo propositas, vanas comperiemus δc infidas. Iam de morbis ita esse coiscimus, de quorum essentia tam anxij, tam
dubij inter se, & plerumque contrarib Medici, quam morbus aegroto.
Petitum a temporibus iudiciu non magis firmum dc stabile, quam ipsa tempora. Hyemem expectas gelu rigidam flante ab arcto Boream: vel aestate Fauonium, & ardentem Syrium t continuis ambo perflantur austris, '