De cultu religioso dissertationes quinque, in quibus Ecclesia Romana ab idololatriae crimine vindicantur. ... Autore P. Antonio Boneto, e Societate Jesu

111쪽

de cultu Crucis o Imag. Christi. s

omnique humanitate polita Romanos eloquentiae ac sapientiae laude,praeter caeteros populos, floruisse .Hic vero ab adversariis liceat sciscitari, qui fiebat ut AEgyptii omnium artium disciplinis eruditi, Bovi Crocodilis,potius quam Leonibus inquilis longe praestantioribus animantibus divinos honores tribuereut Cur Romani ac Persae ingenio illi quidem , gravitate δε- pientiaque clarissimi, prae majoribus stellis aliisqueasideribus extimo coelo infixis , solem potissimum venerarentur' Eam certe unam ob causam quod persuasum esset illis, inesse rebus, quas praecipue colerent, divinam aliquam vim ac potestatem, quibus omnino carere res alias arbitrabantur.

Addo denique, in gratiam eorum Heterodoxorum qui Sapientia libros in Christianae fidei Canonem referunt, gravissima certissimaque ex capite decimo tertio in decimo quarto testimonia et , ad redarguendum illud de Ethnicorum Idola coistentium recta ac sincera mente comendum.

Contemplatus enim Salomon unum maliquem Idolorum cultorem, qui ex ligno aut lapide suos ad usus finxito fabricatus est Deum, appellarunt , inquit ' Deos , opera manuum suarum. Confidunt in '

Irilis quasine anim/sunt. Ex quibus M

112쪽

s Dissertatiosecunda,

his plane constat res in quibus homines illi spem atque fiduciam collocabant , ita prorsus spiritu caruisses; ac proinde nec Deo vivo vero confidisse illos , nec ipsis Gentium Diis quos in coelo, ita, aevoque sempiternα frui persuasum habebant. Confidebant itaque mutis illis , ac exanguibu&simulachris , ad Me numine aliquo ac divina potestate , cui fiducia vulgo innititur, praedita illa existimabant. Nec minus j. e. locus alter qui subditur,ad rem nostram vi- ν', 3 detur accommodatus. Unu curvums L

par diligenter . . . se assimilet illud imagini hominis ... non erubescit loqui cum illo qui

sine anima est 3 se prosanitate quidem ins

x .m mum deprecatur , o pro ita roga mo

Liceat jam superioris argumentationis. formam hunc in locum revocare. Si isti Idolorum artifici cultori animus tantum esset, in votis precibusque meum opibmum Maximum , aut eos gentium compellare ei certe hujusmodi precatio nequaquam dementiae verteretur neque enim a ratione' fana mente alienum est rogare illos , quos credas Vivere, imo viri tam beatamin immortalem in coetu caese-stium propagare Quymobrem, dum Scrip- stura sacra dementiae nomine precationem

113쪽

De Gltu Crucis se Imat Christi. s

illam exagitat aperte indicat istorum hominum eam dumtaxat fulta mentem, ut mutis hisce ac inertibus simulachris supplicarentra suisque in calamitatibus certam ab eis opem auxiliumque exposcerent. Quamvis haec Scripturae loca satis superque demonstrent quae Hexit mens Ethnico de Ides. rum Idola colentium , si cui tamen res

de Praep.

adhuc dubia videretur adeat ille antiquio Evang. res Ecclesiiae Patres', qui cum ultimi ruen Aug.l.ν.

tis Idololatriae temporibus vixerint, Ethni .. Izicorum ritus & mores perspectissimos ha-4:tat

huerunt. Illi autem DTertullianum dico, contra

nconceptis verbis afferunt Ethnicos interdum suis in adolis viros insignes coluisse, quos res ab ipsis praeclare gestae in cael stiumConcilio collocassent , interdum Idolis hujusmodi, numen & mentem aliquam amiaxime, seu familiaris genius ille fuerit, seu anima, seu divinitatis particula, ut su- se idem Augustinus disserit libro septimo octavo de civitate Dei. Ut ut est, inquit sanctissimus Doctor , dum Ethnici mutis de inertibus simulachris divinos honores tri-huunt , ea certe sine vivo aliquo habitatores non putant.

In eo plane delirabat Rex ille Babylonis, qui persuasum Danieli volebat, Belis Ido

114쪽

s Dissertatio secunda. lum Deum esse vivum ac spirantem 'uba

diebus singulis ingentem voraret ciborum copiam, quae illi epulanda apponebatur. Dan. e. Non , detur tibi aiebat, esse Bel vimen, Deus P An non ides quanta bibat o omedat quotidie ς Putabat nimirum emortuum, in speciem, atque exangue simulachrum , vitali quodam spiritu occultaque vi veri, quae celerrime cibos ingestaque

alimenta concoquellet.

X. mis ita constitutis, pergant scilicet e

clamare adversarii, quae homines rationis: consilii compotes tanta invaserat dementia , ut crederent, inesse divinum ali

quid stipiti saxo , ex quibus simula- chrum , suis ipsi manjbus vfinxissent

Verum cum gentium Apostolo reponemus , ad comprimendam , angendamque hominum illorum superbiam , sapienti Dei consilio , factum esse, ut in haec flagitia prolaberentur qui dicerent se esse sapientes sultifacti sint se mutaverint, riam incorruptibilis Dei, in similitudine,

imaginis hominis. Quo rursum inrelligere tu praestantissima acutissimaque ingenia divino orbata lumine, in rebus ad Religionem spectantibus caecutire, se sapientiam s. eis hujus mund ultitiam esse apud Deum. Ad- demus ex eodem Paulo, depravati αὐτr

115쪽

De culti Crucis semet Christi. 8

ruptisque moribus , ita obscuratum se in '

spiens cor eorum , ut adversante licet rationis, ipsorumque oculorum' perspica

Citates, Divinae in Idolis potestatis indicia intueri sibi viderentur. Subjiciemus deni-2 2 seque ex Cypriano: Augustino meram illam Daemonum fuisse fallaciam , qui dum , Da

incerta dubiaque ex idolis oracula funderent Lmisellis hominibus suadebant imple .ri illa numine aliquo divinoque instinctu ac spiritu concitari. En sane, Ethnicos interin Catholicos, certissimum ac palmare discrimen , quod Catholici in sacris Imaginibus nequaquam eam vim divinam potestatem agnoscan' quam Ethnici idolis Minanium deorum simulachris tribuebant. Nec majori negotio alterum Calvini I.

anciarum commentum evertitur , nem it cpe Hebraeos veteres, eo tantum consillio, vitulum aureum conflavita, ut sub spe - , cie hujusmodi animantis meum opti- mum Maximum, Egypti domitorem suaeque libertatis vindicem adorarent. Quantumvis tamen sincera rectaque se mente ducerentur, habitos nihilomi, nus illos Idololatriaevi laesi numinis reos, ,, eo dumtaxat nomine,qubd rem creatam,

Hoc aspectabile simulachrum ad Dei cul-

116쪽

tum adhiberent. Ex quo videlicet acuti homines colligunt, quamvis Catholicis animus solum esset, Christum Deum mominem in Imaginibus coleres, nequaquam tamen illos Idololatriae nomen effugere, propterea quod , dum Deum cogitant,

creatam revera Imaginem Venerentur.

Verum hujusmodi commentum Scrip- turae Sacrae authoritas tam aperte redarguit, ut mirum sit homincs, qui summam erga divinum sermonem reverentiam praese ferunt ausos esse tam luculentis Scriptu, rae testimotis refragari. Ex illis siquidem liquido patet , non aliam Hebraeis fuisse mentem quam ut Deos illos colerent qui ab aliis gentibus,in nominatim ab AEgyptiis colebantur. Legatur Canticum Moy μην.xx. sis in Libro Deuteronomii. Immolaverunt Damoniis es non Deo Diis quos ignorabant. dereliquit Deumfactorem suum , recessit a Deo salutari suo. Ac ne quis forte existimet, eos tota quae nuncupabant,in caedem victimarum , quibus vitulo litabant aureo, ad Dei cultum retulisses, Scriptura

subjicit, eo ipso tempore, quo sacra impia faciebant, oblitos jam illos Dei optimi Maximi, qui nuper ipsos in libertatem 1 servitute AEgyptiaca vindicasset, adorave-

ων seu itu , o obliti sunt Deum qui

117쪽

De cultu Caucisse Imaginum, ese s

salvavit eos .... ac rursum , obliti sunt

Deum qui salvabiit eos, quiscit mirabilia in to. Qui Deum utique obliti erant nec sane de eo, nec de honore ipsi debito

cogitabant.

Atque, ut telum , quod contra nos ad X ILversarii intorquent, in ipso opportune retorqueam Laio ex eo etiam Exodi loco, quem nobis opponunt, plane colligi He-hraeos Idololatras venisse jam in oblivi nem Dei liberatoris, cum videlicet excitato vitulo aureo , his verbis, se invicem

te eduxerunt de terra Ipti.Credi vix potest,inquiunt Authores Calviniani, gentem illamDiis extraneis libertatem suam acceptam retulisse, cum vero haud simile videatur, tam brevi tempore, tum Deum Optimum , Maximum, tum prodigia nuper ab eo patrata , memoria illi, atque animo excidisse. Ita adversarii. Nos contra ratiocinamur. Credendum est gentem illam li-bcrtatem suam diis extraneis acceptam retulisse, sim Prophetae unius testimonio certissime constet, iam illi, tum Dei Optimi Maximi tum miraculorum quae in. Egypto patrarat, memoriam penitu excidisse. Hic viri sapiuntis iudicium esto,

utra argumentatio aptior, ad remin-

118쪽

m Dissertatio seunda

gis idonea sic, nostrane, an adversariorum Illi ex privat opinione quam habent Hebraeorum probitatis , nos ex certissimo

Scripturae testimonio eorum mentem ac voluntatem interpretamur.

ti ei Praetere nemini christiano dubium est

.. . . Hebrae , dum AEgyptiorum contu-i.. . borni ac consuetudine fruerentur, aureo maverint gentem illam veri Dei notitia or. p rib. latam esse,in extraneorum , falsorumque

... . a numinum cultui mancipatam Illud autem ex eo colligebant, quod suis ipsi oculis usurparent sacrificia Api , sic bovis erigiem nuncupabant, statis temporibus fieri lita; Api inquam, quem AEgyptiorum fuisse numen Scriptores sacri prophanique con- , sentiunt. in. I, Vero, si in aureo simulachro signoque 2 et 2 conflando Dei unius cultus propositus I ἱr illis fuisset , Deum utique sub hominis spe-dinem cie coluissent, cum scirent eam veram esse G.h. i. expressamque ejus imaginem, ipsumque ve Deum, siveAngelum, Dei personam numenque gerentem, non vituli quidem sed hominis forma indutum, non semel spe tandum se eoru olim majoribus praebuisse. Denique nisi moresin prophanos E-gyptiorum risus imitari voluissent , Curcssigiem bovis . qui numinis loco ab δεῖ

119쪽

gyptiis habebatur , potissimum mnxisissent aut si Deum unum suis in operibus colendum sibi proposuissent, cur non Aquilae, Leonis, atque Elephantis erigiem ad. hiberent , animantium equidem longe praestantiorum, quarum in forma atque indole summus rerum opifex illustrioria impressi suae potestatis numinisque vestigia

mae de Ethnicorum ebraeorumque XIv. Idololatria adversus Ecclesiae Romanae ob li xi

trectatores a me hactenus dicta sunt, eo a spectant ut praecipua duo hujus nostrae sen Imagi. tentiae capita statuantur. Unum est , a ci 2 si . tholicos in cultu Crucis Christique magi R. Qi 'num, ab Ethnicorum moribus discrepare. Ethnici enim Deorum suorum simulachris divinam vim ac potestatem insitam esse delirabant, aut saltem cultum hujusmodi ad falsa commentitia numina reserebant. Catholici vero ut ex Trident. Concilio supra Ietulimus, non cre sessitas.

dunt inesse aliquam in Christi Imaginibus

virtutem vel Divinitatem 3 cultusque omnis quem illis exhibent , Christum unum respicit, quem omnes verum ac naturalem Dei filium profitemur. Alterum, quod, cum Ecclesia Romana nec vim divinam ac potestatem lanagini-

120쪽

hus ullam tribuat nec iis utatur ad falsi cuiuspiam numinis formam & speciem exprimendam memoriane aequus rerum aestimator, aut imagines Idola, aut earum cultum Idololatriam appellet. Atque ut res amplius confirmetur, me. .in Vata materia cultus, sive ab Imagine ades hi ultum ipsum argumentationem conver- non esse tere S hoc est, ad reverentiae genus illud

-- quo Crucem: Christi Imagines veneramur. Et in primis quidem autorum partis ζό- utriusque concor est unique sententia Idololatriam non in eo positam esse quod cultus aliquis, sed qub Latriae cultus uni

Deo debitus rei creatae exhibeatur. Est 1...ti autem Latriae cultus , ut loquuntur Cala. zzis viniani recentiores, Adoratis suprema, voluntarius hominis in hilum pene interi--.Quod sic placet interpretari, ut Latriae ..... cultu revera animi motuS, quo, Cog-α et nita praestantissima conditoris natura acia . .. dignitate, summoque in res omnes impe-

Σ1, io nos penitus ejus potestati numinique, a r subjicimus . externa illa reverentia arc-

, tissimam servitutem, maximamque erga o. in, illum, obserVantiam profitemur. Hanc ζοῦ. veram esse germanamque Latriae notionem Calviniani Authores Catholicique consentiunt