장음표시 사용
121쪽
H8 LIBERTAS. Cap. ΙΙΙ.displicet aliena bona actio, ei actioni imponitur nomen alicujus vitii vicini; similiter nequitiae quae placent, ad viri tutem aliquam referuntur. Unde evenit, eandem actionem ab his laudari& virtutem appellari, ab illis culpari& vitio verti. Neque huic rei remedii quicquam a Philosophis hactenus
inventum est. Cum enim non observarent, bonitatem actionum in eo sitam esse, quod in ordine ad pacem; malitiam in eo, quod in ordine ad discordiam essent: morassem Philosophiam
condiderunt, a morali lege alienam,& sibi non constantem. Voluerunt enim, naturam virtutum in mediocrita te quadam inter duo extrema sitam es.se, vitia vero in ipsis extremitatibus :quod est aperte fallum , nam audere, laudatur , & nomine fortitudinis pro virtute habetur, quamquam eXtremum
sit, si causa approbatur. Quantitas item rei quae dono datur, sive magna, sive parva, sive media sit, non facit Iiberalitatem, sed donandi causa. Neque injusitia est, si cui de meo plus dedero quam debitum est. Sunt igitur leges naturales summa Philosophiae moralis : cujus praecepta hoc loco ea tantum tradidi, quae pertinent ad conser- Uationem nostram, contra pericula quae
122쪽
Cap. III. LIBERTAS. I I9a discordia oriuntur. Sunt autem alia praecepta naturae rationalis, ex 'quibus aliae nascuntur virtutes , nam & Temperantia praeceptum rationis est, quia intemperantia tendit ad morbos & interitum. Item sortitudo, hoc est, s
cultas valde resistendi in periculis praesentibus, quaeque dissicilius declinantur quam superantur ; quia medium est ad conservationem illius qui resistit.
XXXIII. Naturae autem quas Voca Ιo nat&mus leges, cum nihil aliud sint, quam ratis non conclusiones quaedam ratione intellec- es proprietae, de agendis & omittendis; lex ain loquendotem, proprie i atque accurate loquen- lex a nis.
do, sit oratio ejus qui aliquid fieri vel ν zzz
non fieri aliis jure imperat ἰ non sunt Πρι- illae proprie loquendo leges, qu tenu. itiya Ρ-
a natura procedunt. QVatenuS tamen cra.
eaedem a Deo in scripturis sacris latae sunt, ut videbimus capite sequente , Legum nomine propriissime appellantur. Est enim scriptiιra sacra in om nia minimo jure imperantis Dei oratio. AECA P.
123쪽
suod lex naturalis es Iex divina. I. Uae Naturalis, & Morassis, eadem & Divina lex appellari solet. Nec immerito, tum quia ratio , quae est ipsa lex naturae, immediate a Deo unicuique pro suarum actionum Regula tributa est, tum quia vivendi praeceptae quae inde derivantur, eadem sunt quae a divina Majestate, pro Iegibus Regni coctolis, per Dominum nostrum Iesum Chrisum, & per sanctos Prophetas , & Aposolos promulgata sunt. Quae igitur de lege nasurali ratiocinando supra intellesta sunt , ea hoc capite
ex scriptura sacra confirmare conabi
ΙΙ. In primis autem ea loca indicabimus , in quibus legem divinam in recta aatione sitam esse declaratur. Psalm. 36. 3O, 3 I. Os jufi nreditui tur sapientiam, O lingua ejus laquetur justriam. Lex Dei in corde ipsius. Jerem. 8 I. 33. Dabo legem meam in visceribus eorum , ct in corde eorum scribam eam. Psalm. I 8. 8. Lex Domini
124쪽
mini immacussata, convertras animam. Vers. 9. Praeceptum Domini lucidum, illuminans oculos. Deut. JO. II. Mandatum hoc , quod ego praecipio tibi bo-dis , non supra te es, ireqile procul positum, &c. Vers. I . Sed juxta te essermo valde, iri ore tito,inin corde tIto.
Psalm. II 8. V. 3Φ. Da mihi intelle tum, O scrutabor legem tuam. Vers. Ios. Lucerna pedibus meis tuum Hemtava, ct lumen semitis meis. Pio V. 9.IO. Scientia sanctorum, prudentia. Joan. I. I. ipse Legis promulgator Christus appellatur λόγος. Vers. 9. vocatur idem c brisus lux vera, illuminans omnem hominem venientem in hunc mundum. Quae omnia , deicriptiones sunt rectae rationis , cujus dictamina leges esse naturales, ante ostensum est. III. Quod autem ea, quam posui' Deci mus pro naturae lege fundamentuli, nem- tim, resepe quaerendam ese pacem , sit etiam lumina legis divinae, ex his locis mani- gi 'μ festum erit. Rom. 3. 17. Afitia quae est summa legis, ) vocatur via ad par qtια- cem. Psalm. 8 . vers. II. Iusitia ct renda pa- Pax osculatae sunt. Matth. s. 9. Beati ce.
Pacisci , quia filii Dei vocabuntur. Et postquam sanctus Paulus ad Hebr. Cap. 6. versu ultimo, Christim legis de qua agitur, legislatorem dixerat D esse ,
125쪽
122 . LIBERTA s. cap. IV. esse , secundum ordinem Melchisedec Pontificem in aeternum, addit Capite sequenti, versu primo, Hic Melchis deo erat Rex Salem, Sacerdos Dei si m- mi, &c. Vers. 2. Primum quidem qui interpretatur Rex ksitiae; deinde autem O Rex Salem, quod es Rex pacis. Εκ quo constat, Chrsum Regem in regno suo justitiam cum pace colligare. Psalm. 3ῖ. I s. Diverte a malo , O fac bonum , inquire Pacem, ct persequere eam. Isaiae 9. 6. T. Parvulus enim est natus
nobis, O filius datus es nobis; se fictus est principarus super humerum ejus, ct
vocabitur nomen ejus, Admirabilis, Consiliarius, Deus fortis, Pater futuri secuti, Princeps Pacis. Isai. sa. T. Ouam pHchri super montes pedes praedicantis Pacem , annunciantis bonum , praedicam iis salutem, dicentis Sion, Regnabit Deus tuus. Luc. u. Iq. in nativitate Christi vox laudantium Deum & dicentium,
Gloria Deo in alto is, ct in terra Pax hominibus bonae voluntatis. Et Isai. s 3. 6. Vocatur Evangelium, disicipium pacis. Isai. s9. 8. vocatur justitia, via pacis. Viam pacis nescierunt, O non est judicium in gresibus eorum. Michaeas s. s. loquens de Messia, sic ait , o pastet in fortitudine Domini, magnificatur usque ad terminos terrae, ererie
126쪽
Cap. IV. LIBERTAS. I 23 erit isti Pax. Prov. 3. I. Fili mi, ne obliviscaris legis meas ct praecepta mea cor tuum cusodiat; longitudinem enim dierum, o annos vitae, O pacem apponent tibi. IV. Quod attinet ad legem primamr Bem p, L
de communitate omulum rerum abolan- mae legis
da, silve de introductione Mei & 'Tui, naturalis, habemus primum , quam adversa sit is com-yoci communitas illa, ex verbis Abra η'itate hami ad Lotum, Gen. II. 8. Ne qiue se sit jurgium inter me ct te, O inter pasto- boleada.
res meos O pastores tuos. Ecce univem J.l terra est coram te, recede a me obsecro. Et legcm de distinctiune Nosti& Alieni, confirmant omnia illa Scripturae sacrae loca, quibus invasio in alienum prohibetur, ut, Non occides, non furaberis, non moechaberis. Supponunt enim, Ius omnium in omnia sublatum est e. V. Eadem praecepta stabiliunt legem 1 onaturalem secundam de ser Vanda fide. eitati se Quid enim aliud est, δε on iuvaris in gis natu clienum , quam non invades in id, ratis, de
quod padio tuo tuum esse desit ' Express servonis autem, Psalm. 14. Vz; L p quae- P ς' renti, Domine, quis habitabit in tabe naculo tuo λ responsum est , qui jurat proximo suo, ct non decipit. Et Pro-Veib. 6. I. Fili mi, s sponderis pro amico tuo, laqueatus es verbis oris tui.
127쪽
Iail LIBERTA s. Cap. IVItem rem - VI. Tertiam Iegem, de gratitudine, halti a asi sunt haec loca. IJeut. 2 s. q. Aondh o as ' obturabis os bovis triturantis. Id quod rudiae. sanctus Paulus I. Cor. 9. 9. de hominibus dictum interpretatur, non de bobus tantum. Prov. IT. I 3. sui reddit
mala pro bonis, ncm recedet malum a domo 6tis. Et Deut. 2O. IO. II. Si
quando accesseris ad expugnandam civitatem , o feras ei primum pacem : s receperit , S aperuerit tibi portas, cunm spopuIus qui in ea es, salvabitier, O ser-miet tibi sub tributo. Prov. 3. 29. Ne moliaris amico tuo malum, cum ille iu' te habeat fiduciam. Item VII. Quartae de exhibendo se com-φιartα le' modo, conformia sunt divina pra: eP- ΕΦΦ πβ ta haec. EXod. 23. q. s. Si occurreriso hibredo bovι inimicι tuι aut a u erranti, recluc se eommm ad eum. Si videris asenum odientis te ja- do. cere sub onere, non pertransibis, sed sublevabis cum eo. vers. 9. Peregrino molesus non eris. ProU. 3. 3O. Ne COH-
tendas adversius hominem frufra, cum ipse tibi inihil mali fecerit. Prov. I 2. 26. sui negligit damnum propter amicum, Jusus es. II. 18. Vir iracundus provocat rixas 3 qui patiens es, mitigat si critatas. Proverb. I 8. 2q. Vir amabilis, ad societatem, magis amicus erit quam struer. Idem confirmatur Luc. IO. Ρ
128쪽
op. IV. LIBERTAS. III rabola Samaritani, qui Iudaei a latronibus vulnerati misertus est. Et praecepto Chlii, Matth. 39. Ego autem dico vobis, non respere malo : sed si quis te percusserit in dextram maxillam tuam, praebe illi ct alteram, o c. VIII. Quae legem quintam probant, Item inter infinita alia loca haec sunt: Matth. quium t c. I c. Si enim dimisieritis hominibus pec- ς , οβ μ'
cata eorum, dimittet o vobis Pater vester . ' emesis Peccata vegra: s autem nouimse- dititiritis hominibus, uec Pater dimittet vobis peccata vesra, &c. Matth. IS. II. Domine , quoties peccabit in mes ater meus ,
O dimittam ei Z. usque septies ' Dicit illi Jesus: Non dico tibi usque septies, sita usque
septuagies septies; hoc est, toties quoties. IX. Ad sextam legem confirma dam pertinent omnia ea loca , quae jubent fieri misericordiam. Qualia sunt: Matth. s. T. Beati misericordes r quoniam ipsi misericordiam consequentur. Le-Vit. 19. v. 18. Non gi aeras ultionem, neque memor eris injuriae civium tuorum.
Sunt autem, qui hanc legem non modo non Confirmatam, sed & infirmatam scripturis putant, ex eo quod impiis post mortem, ubi nullus emendationi, neque exemplo locus est, poena
tamen maneat aeterna. Solvunt obje
tionem hanc aliqui, dicendo, Deum
129쪽
ia 6 LIBERTAS. Cap. IV. nulla obstrictum lege omnia referre ad gloriam suam , sed homini non licere idem facere. Quasit Deus gloriam quaereret , hoc est, placeret sibi, morte peccatoris i Rectius respondetur, institutionem poenae aeternae suisse ante peccatum, & respeκisse hoc
tantum, Ut metuerent homines pecca te in suturUm.1temfer X. Septimam comprobant Verba Christi, Μatth. c. II. Ero autem dico .οntja visit a quia omnis qui irascitur Iratrie tum suo , reuS erit Iudicis 3 qui autem dixerit, Mam. Fatue, reus reis Gehennis ignis. Prov. IO. vers. I 8. sui profert contumeliam, insipiens es. Proverb. I l. 21. sui despicit proximum suum , peccat. I s. I. Sermo durus suscitat furorem. 12. IO. De derisorem; ct exibit cuni eo tu gium , cessabuntque cause, ct contum
Ium ae- XI. Legem octavam de agnoscenda να legis aequalitate naturae, hoc est, de humiliat Atur u 1 tare, stabiliunt haec loca Matth. s. 3.
R μ Beati pauperes spiritu , quoniam i ommς es regnum caelorum Provem. 6. I 6. I9.
Sex sunt quae odit Dominus, O septimum
detestatiιr anima ejus : Oculos sublimes ,&c. Proverb. I 6. s. Abominatio Domini est omnis arrogans : etiamsi manus ad manum fuerit , non es innocens.
130쪽
Cap. IV. LIBERTAS. I 27 Prov. II. vers. I. Ubi fuerit superbia, ibi erit 6' contumelia 3 ubi autem es humilitas , ibi ct sapientia. Item Isai. qO. I. Ubi adventus Messiae annunciatur, pro praeparatione ad regnum ejus voκ clamantis in deserto, haec est : Parate viam Domini, rectas facite in solitudine semitas Dei nosri. Omnis vallis exaltabitur , ct omnis mons ct collis humiliabitur. Quod absque dubio non ad momtes , sed ad homines refertur. XII. AEquitas autem , quam posuimus nono loco, e s se legem naturae, qua unicuique praecipitur caeteris eadem j. ra permittere, quae sibi permitti cupit,
quaeque caeteras omnes leges in se complectitur, eadem est quam & Moses
ponit Levit. I9. I 8. Diliges amicum tuum sicut te ipsum : & Servator noster, summam ait esse Legis moralis, Matth. 22. vers. 36. M ser, quod es mam datum magnum in lege ' Ait illi Iesus rDiliges Dominum Deum tuum, e c. hoc es maximum O primum mandatum; si cuntam autem simile es huic, Diliges proximum tuum, sicut te ipsi , in his duobus mandatis universa lex pendet, ct Prophetae. Diligere autem proximum scut se ipsum, nihil aliud est, quam ei Omnia permittere quae nobismet ipsis permittenda esse postulamus.