장음표시 사용
151쪽
I 8 LIBER ΤΑ s. Cap. VI. Annot. Multitudo, quia vox collactiva es, fiagnificare intelligitur res plures, ut hominum multitudo idem fit quod multi homines. Vox eadem quia numeri est singillaris , unam rem Agnificat , nempe
Mnam multitudinem. At neutro modo in telligitur multitudo habere unam voluntatem a natura datam, sed alius aliam.
Neque ergo attribuenda illi es una actio, quaecunque ea fit. Itaque promittere, pa-esci, jus acquirere, jus transferre, facere , habere, possidere, smilia, multitudo non potes, nisi sigillatim sive viritim, ut mi promisa, pacta, jura , a
riones , tot quot sunt homines. suapropter multiiun, persona naturalis non es. Caeterum eadem multitudo, ii viritim pacisciantur, unius alicujus hominis voluntas , - majoris partis ipserima
voluntates consortoea, pro voluntate
omnium habeantur, persona una D: voluntate enim praedita es, ideoque a riones facere potes voluntarias, quales isunt, imperare, Ieges condere, jus a mquirere ct transferre, . caetera; Osepius quam mustitudo dicitur. Distinguendum itaque hic es ; Per Populum vel multitudinem , quoties ipsam,aliquid velle, imperare, vel facere dicimus , intelligitur civitas quae imperat, vult O agit per volantatem unius homn
152쪽
Cap. VI. LIBERTAS. Iis nis, vel per voluntates plurium homi- Annot. num consentaneas : quod nis an conventis fieri nequit. Quoties antem 4 multitudine hominum , sive magna Me pamua , aliquid fieri dicitur me voluntate i litis hominis vel conventus; id factum
esse a populo subdito, id est, a multis 1L
mul civibus singularibus, neque ex una, voluntate, sed ex pluribus provenire plarium hominum; qui cives sunt, O subditi, civitas non sunt. II. Considerandum deinde est, unum- Initium quemque ex multitudine quo consti V tuendae civitatis principium fiat debeta γ'
re consentire cum caeteriS, ut in iis re- bri eon bus quae a quopiam in coetu proponen- sentientis. tur, pro voluntate omnium habeatur
id, quod voluerit eorum major parS. Alio enim modo multitudinis hominum , quorum ingenia & vota inter se tam varie differunt, nulla omnino erit voluntas. Quod si quis nolit consentire, caeteri sine eo civitatem nihilominus inter se constituent. Εκ quo fiet
ut civitas in dissentientem Jus suum Primaevum retineat, hoc est, jus belli, ut in bostem.
III. Quoniam autem capite praece numdente, articulo 6, requiri ad securita- quemque tem hominum diximus , non modo Ius retine E 3 con- ri prote-
153쪽
IN LIBERTAS. Cap. VI.gendi se consensionem, sed etiam subjectionem
sirbitrio voluntatum, circa eas res quae ad Pa- prurist cem & Desensionem sunt necessariae; visitati & in ea unione , sive subjectione, con-Hiis non sistere naturam civitatis; videndum hoc est pros, loco est, ex iis rebus quae in coetu ho-cium. minum quorum voluntates omnes in majoris partis voluntate continentur
proponi, discuti, & statui possunt ,
quamam res ad Pacem, & desensionem communem sint necessariae. Inprimis autem paci necessarium est, ut - unusquisque in tantum protegatur comtra caeterorum violentiam, ut possit secure vivere, hoc est, ne habeat cainsam justam metuendi a caeteris, qua
diu ipse alios injuria nulla affecerit.. Tutos quidem reddere homines a mutuis damnis, ita ut laedi, vel occidi injuria non possint, impossibile est ;neque ergo cadit in deliberationem. Sed ne sit metuendi causa justa, pros. pici potest. Securitas enim Finis est, propter quem homines se subjiciunt aliis : quae si non habeatur, nemo intelligitur se aliis subjecisse, aut jus se arbitrio suo defendendi amississe. Neque ante intelligendus est quisquam se obstrinxisse ad quicquam, vel jus suum in omnia reliquisse , quam securitati ejus sit prospectum.
154쪽
Cap. VI. LIBERTAS. Is IIV. Ad securitatem hanc non sum- 'testatem cit, ut unusquisque eorum qui in civi- coactitatem coalituri sunt, cum caeteris pa- Vμm. ne discatur, vel verbis, vel scripto, de non occidendo, non furando, & simili otii ha-hus Legibus observandis. Manifesta tem. enim omnibus est ingenii humani pravitas, & experientia nimis cognitum, quam parum, amota poena, consciemtia promissorum homines in ossicio comtineantur. Securitati itaque, non pa tis, sed poenis providendum est. Tunc autem fatis provisum est, cum poenae tantae in singulas injurias constituuntur, ut aperte majus malum sit fecisse , quam non fecisse. Omnes enim homines necessitate naturae id eligunt,
quod Himet ipsis apparenter bonum est. V. Ius autem poenas sumendi tunc citidsi intelligitur datum esse alicui, quando gladius unusquisque paciscitur , se non auXi- justo α.liaturum esse ei qui poenas daturus est. Vocabo autem Ius hoc Gladium ' stitiae. Hujusmodi autem pacta satis plerumque observant homines , nisi ubi ipsi vel illorum proximi puniendi sunt. VI. Quoniam ergo ad securitatem Gladium
singulorum, atque adeo ad paCem com- j litia ρει munem necessarium est, ut Ius utendi nes qui
gladio ad poenas, in aliquem hominem im Vel concilium, transferatur , i3 homρ , ' Quis
155쪽
esse. IN LIBERTA s. cap. VI. vel illud concilium, necessario intelligitur summi m in civitate imperium jure habere. Qui enim poenas suo arbitrio jure sumit, jure omnes cogit ad omnia , quae ipse vult; quo imperium m jus excogitari nullum potest. VII. Frustra autem pacem inter se
colunt, qui se contra externos tueri
non possunt; neque possibile est iis se
tutari contra eXternos, quorum Vires
unitae non sint: ideoque necesarium est ad singulorum conservationem, ut sit Concilium aliquod unum, vel homo unus qui jus habeat armandi, congregandi ,& uniendi tot cives in omni periculo, vel occasione, quot pro incerto numero & viribus hostium ad communem defensionem opus erit 3 rursusque cum hostibus quoties expediet pacem faciendi. Intelligendum ergo est, si gulos cives, in unum vel hominem vel concilium, totum hoc Ius belli pacis
transtulisse : Atque jus hoc quod Gli dium belli appellare possumus esse
ejusdem hominis vel concilii, cujus est Gladitis juintiae. Nemo enim ad arma& ad belli sumtus cives potest jure cogere, nisi qui jure punire eum potest qui non obedierit. Summo itaque Imperio uterque Gladius, tam belli quam
156쪽
Cap. VI. LIBERTAS. Is jusitiae, eκ ipsa civitatis constitutione& essentialiter adhaeret. VIII. Quoniam autem jus gladii nihil aliud est, quam jure posse, suo arbitrio , gladio uti; sequitur, Arbitrium sive judicium de recto ejus usu ad eundem pertinere. Si enim potesas jud candi penes unum esset, & potestas cinsequendi penes alterum, nihil emceretur : frustra enim judicaret, qui mam data exsequi non posset; aut si exsequatur per jus alterius, non ipse jus gladii habere dicitur, sed alter, cujus ille minister tantum est. Omne igitur judicium in civitate est illius qui Gladios habet, hoc est, ejus cujus est ij perium si mum.
IX. Porro , cum non minus, imo multo magis ad pacem conducat, praevenire ne riXae oriantur, quam ortas compescere : controversiae autem omnes nascantur eX eo, quod differunt inter se opiniones hominum de meo Miuo , jisto & injψio, utili te inutili, bono & malo, honeso & inhoneso, Msimilibus, quae quisque proprio aestimat judicio : ejusdem Summi imperii est ,
communes omnibus eXhibere regulas,
sive mensuras, & publice eas deci rare, quibus unusquisque sciat quid suum, quid alienum, quid justum, quid
157쪽
isl LIBERTAS. Cap. VI. in Ulam, quid honestum, quid inhonestum , quid bonum, quid malum, appellandum sit : hoc est summatim , quid agendum & quid fugiendum sit iravita communi. Regulae autem, sive mensurae illae, vocari solent leges civiles sive leges civitatis . ut quae ejus qui summum in civitate imperium obtinet, sunt mandata. Et LEGEs CIvΙ-LEs ut eas definiamus nihil aliud sunt, quam qui in civitate si ma po-
restate praeditus est, de civium futuris actionibus mandata. Magiser X. Praeterea cum civitatis negotia ν Hlii , & pacis , uno homine , vetriimetoi concisio uno , absque minifris & m talis no- gistratibus subordinatis omnia adminis- minatio- trari, impossibile sit; pertineatque adnem penei pacem & defensionem, ut quibus de v em controversis juste judicare, vicinorum consilia pervidere, bella prudenter gerere , utilitati s vitatis undiqua'ue pros picere incumbit, recte suis officiis sum gantur , rationi consentaneum est, ut ab eo dependeant, Ze eligantur, qui habet summum imperium tam in bello, quam in pace. Doctri- XI. Manifestum quoque est, actiones omnes voluntarias initium habere esse.
, es mν, & necessatio dependere a voluntate; nes ei n- voluntatem autem faciendi vel non fa-
158쪽
Cap. VI. LIBERTA s. Is sciendi dependere ab opinione boni vel mali, pramii vel poenae, quam sibi quisque conceperit ex facto vel omisso sequuturam esses ita ut actiones omnium a suis cujusque opinionibus regantur. Quare illatione necessaria & evidenti intelligitur, pacis communis interesse plurimum, ut nullae opiniones vel doctrinae civibus proponantur, quibus putent, vel se jure non posse legibus civitatis, hoc est, mandatis illius homi nis , Vel concilii, cui summum civitatis
imperium commissum est, obtempera
re; vel licitum sibi esse ei resistere;
vel majorem poenam manere sibi ueganti, quam praestanti obsequium. Si enim unus imperet aliquid facere sub
poena mortis naturalis, alius vetet sub poena mortis aeternae, uterque jure , sequetur, non tantum cives, etsi indinocentes, puniri jure posse , sed pen,
tus dissolvi civitatem. Neque enim servire quisquam duobus dominis potest, neque is cui obediendum esse credimus metu damnationis , minus do minus est , quam is cui obeditur metu mortis temporalis, sed potius magis :Sequitur ergo, illum unum sive hominem, sive curiam, cui commissum esta civitate summum imperium, hoc quo
que habere juris, ut & judicet E 6 quae
159쪽
I36 LIBERTA s. Cap. VI. quae opiniones & doctrinae paci inimicae sunt, de vetet ne doceantur.
Annot. Et iudicet quae opiniones, &c. ld p s. Dogma fere nullum es, neque circa cultum Dei, neque circa mentias humanas,
unde dissessiones, deinde discordiae, cou- pauIasim bellum oriri non possit. Neque accidit hoc propter Dogmatis falsitatem , sed propter ingenium hominum , qui sapientes sibi vis, idem vide ri volunt omnibus. Verum hujusmodidissensiones quamquam impediri non possunt, ne oriantur, attamen ne impediant
pacem publicam, Imperii summi exercitio coerceri possunt. De opinionibus it que issu odi loquutus hoc loco non sum. Iuni doctrinae quaedam, quibus imbuti cives obedientiam civitati nega ri, O contra Principes summos summaque potes res pugnari, idque jure posse, imo σο gere, arbitrantur. suales sunt quae sive directe se aperte, sive obscurius per cou- sequentiam, hominibus aliis praeter eos quibus imperium siummum tradium es, obedientiam postulant. Spectare hoe ad potesatem, quam in aliena civitate Ecclesiis Romanae Principi multi attribuunt, O ad potestatem etiam quam alicubi ex-rra Ecclesam Romanam Episcopi in ci
vitate sua sibi psulani ; denique ad li
160쪽
Cap. VI. LIBERTAS. IsThertatem quam praetextu Religionis fu--nt Hi etiam cives infimi, non diss-mido. Nam quod bellum civile in orbe Christiano unquam exstitit, quod ab hac
radice ortum aut alitum non fuerit Z Do trinarum igitur judicium, utrum obediemeia civili repugnent necne, O Ruidem repugnent, potestatem prohibendi ne doceantur, imperio civili hic attribuo. Nam cum nemo fit, qui earum rerum grue ad pacem ct defenfionem civitatis pertinent, judicium civicati non concedat, O marinfestum sit, opiniones quales jam recitavi , pertinere ad pacem civitatis, sequitur necessaris, opinionum examen, an talesnre civitatem, est,
imperium, referri oportere. - XII. Postremδ, in eo quod civium tinusquisque voluntatem suam Voluntati ejus subjecit, qui summum in civitate imperium habet, ita ut viribus' Propriis contra eum uti non possit; sequitur manisesse, impune debere esse, quicquid ab eo factum erit. Nam ut punire naturaliter eum nemo potest, qui satis virium non habet; ita neque jure punire, qui satis virium non hahet