Elementa philosophica de cive, auctore Thom. Hobbes Malmesburiensi

231쪽

bertas es ex suppositione. si/od vulc

aecum, tanquam extra satum hunc liberesset nemo. Ex quo obiter colligere li-Cet , cives eos qui in Monaoechia sublatam libertatem plorant, hoc tantum stomachari, quod non adhibeantur ad Reipublicae gubernacula. IX. Sed ob hoc ipsum sortasse ali- Μ quis satum popularem maXimo intervat' eio bis io Monarchiae anteferendum esse dicet, incommo- quod illic, ubi scilicet negotia publica dum,quod

omnes tractant, prudentiam, scientiam, non om

eloquentiamque suam in deliberationi-arhus circa res maximae dissicultatis &momenti publice ostentandi potessa nes admi omnibus facta sit; id quod propter na' tantur. turae humanae innatam laudis cupiditatem, omnibus iis qui vel talibus virtutibus antecellunt, vel sibi videntur caeteris antecellere, omnium rerum est jucundissimum : hic vero via illa ad laudem Se dignitates obtinendas, ma-Nimae parti civium praeclusa est. Quid autem est, si hoc non est incommodum y Dicam. Sententiam ejus quem contemnimus , nostrae praelatam videre; sapientiam nostram in conspectu nostro negligi; incerto certamine inanis gloriae, certissimas suscipere inimicitias; hoc enim declinari non potest,siive vincertinus,

232쪽

218 IΜPERIUM. Cap. X. dissimilitudinem opinionum 3 concilia& vota nostra ubi non est opus, sine fructu omnibus patefacere; rem domesticam negligere : Haec , inquaπ ,

incommoda sunt. Abes se vero a ceri mine ingeniorum, quamquam ea certamina facundis jucunda sint, non est ideo illis incommodum, nisi etiam viris fortibus incommodum dicemus esse pingna prohiberi, propterea quod ea d

lectantur. Delibera Praeterea multae causae sunt, qu tiones et re minus reste in magnis conventibus

viles ma- deliberatur, quam ubi consiliarii sunt gnis ς ti- pauci. Quarum. Una est, quod ad rebus male deliberandum de omnibus quae ad salutem civitatis conducunt , comitu

propter necellaraa sunt, non modo ea quae m-

plurimo- tus, sed etiam ea quae foris sunt, in-rum im- tus quidem quibus rebus , & unde peritiam. quaesitis, civitas alitur & defenditur ;quae loca praesidiis habendis aptas unde milites & habendi & alendi sint; i quis sit civibus animorum habitus versus principem, vel civitatis gubernatorcs, & multa similia. Foris aut , quanta & in quibus rebus sita sit potentia singularum civitatum vicinarum; quid nobis ab illis commodi & incommodi proveniat; qui assedius eorum

& erga nos, & se invicem 3 dc quid

233쪽

Cap. X. IMPERIUM- as9 quotidie apud eos consilii capiatur. Haec autem quia paucissimi cognoscunt

in numeroso coetu hominum, maXima ex parte talium rerum imperitorum,

ne dicam incapacium, quid numerus ille deliberantium ineptis sententiis contribuere ad consilia, aliud quam imp dimentum potest. XI. Alia causa, quare magnus coe plus ad deliberationem minus idoneus hioqi is sit, ea est, quod unusquisque eorum ciam. qui sententiam suam explicant, necesse habet perpetua & longa uti oratione

eamque, existimationis causa, audientibus, quantum potest, Ornatam gr tamque eloquentia reddere. Eloquentiae autem munus est, Bonum & malum, Utile & inutile, Honesum & inhonestam, facere apparere majora Vel minora, quam revera sunt, de δεβιm videri, quod injusum est, prout ad finem dicentis videbitur conducere. Hoc enim est persuadere; & quamquam

ratiocinentur, non procedunt tamen

a principiis veris, sed ab ινδοξοις, id est, opinionibus jam vulgo receptis, quae

maXima eκ parte erroneae esse solent, neque orationem suam naturae rerum,

sed affectibus animorum convenientem esse student. Unde accidit, non Tec ta ratione, sed impetu animi sente tias

234쪽

aiso IMPERIUΜ. Cap. X. tias ferri. Neque est hoc hominis, seclipsius Eloquentiae vitium , cujus sinis ut magistri Rhetoricae omnes docent non veritas est , nisi per accidens sed victoria; & manus , non docere,

sed suadere. Rotὸν XII. Tertia causa, quare in magno factiones. coetu minus utiliter deliberatur , ea

est , quod inde factiones in civitate oriantur, & ex facitionibus seditio &bellum civile. Quando enim contrariis sententiis orationibusque pugnant aequales oratores , victus victorem, eosque una omnes qui illius sententismsequuti sunt, tanquam consilium & si pientiam suam contempsissent, odit, studetque quomodo faciat, ut consilium adversarii eκitum sortiatur civitati damnosum; sic enim sibi ressit tum, illi ademtum gloriam iri videt. Praeterea ubi suffragia non sunt ita inaequalia, quin spes victis sit, posse

se in conventu alio, accessione paucorum hominum sibi consentientium , partes habere superiores, ubi praecipui eorum caeteros convocant; seorsum deliberant , quomodo sententiam ante i tam abrogare possint ; statuunt inter se ad proximi m conventum freqUentes & primi adesse; disponunt quid quisque, di quo ordine dicere debeat,

235쪽

Cap. X. IΜPERIUΜ. 26Iut res denuo agitetur, & quod se quentibus adversariis ratum , id iis dem, aliqua α parte, per negligentiam absentibus, fiat irritum. Atque

hujusmodi industria diligentiaque, qua utuntur ad faciendum populum, factio appellari solet. Quando autem factio

suffragiis minor , viribus major vel non multo minor est, tunc quod eloquentia & arte obtinere non potuere, id armis tentant, & bellum nascitur civile. Sed haec, dicet aliquis , non necessario, nec faepe accidunt. Idem dicere posset, oratores non esse necessarib cupidos gloriae, & non saepe in magnis rebus magnos oratores ess-

sentire.

XIII. Sequitur ex his , ubi legum

serendarum potestas summa ad conventus tales desertur, leges instabiles esse , mutarique, non ad mutationem status rerum, neque ad mutationem animorum, sed prout major numerus hominum nunc eκ hac, nunc ex illaDctione confluerit ad curiam; ita ut leges ibi, tanquam super undas, huc illuc fluctuent. XIV. Hoc etiam quarto loco deli-

herationes magnorum coetuum incommodi habent, quod civitatis consilia, quae tacita esse saepissime permagni im

Propter insabit

ratem imgum. Propteν defectum

236쪽

a62 IMPERIUΜ. Cap. X. terest, ante ad inimicos proserantur,

quam possint perduci ad effectum; de quid possit, quid non possit, quid velit , quid nolit, exploratum eκternis sit, non minus quam ipsi imperariti p pHO. Ea H XU. Incommoda haec quae in delueommoda berationibus magnorum conventuum Democra- reperiuntur, eatenus Monarchiam D tia adhα- mocratia meliorem esse evincunt, qua', i,' is xenu Democratia res maximi mo mimi uis menti 1 talibus conventibus discutien rufulitis dae saepius committuntur, quam in Μ delectan- narchia nec enim aliter fieri facile po- uir existi- test. Nihil enim est propter quod non μυ ne malit . quisquam reii familiari potius, quam publicie vacare, praeterquam quod locum esse videt facundiae suae , qua

possit ingenii & prudentiae existim

tionem acquirere, & domum reversus apud amicos , parentes , umresque, re bene gestae, triumpharer sicut. olim Minco Coriolam omnis a factis hellicis jucunditas in eo sita erat, quod vid rei laudes su as placere matri. Quod si, in Democratia populus deliberationes de

bello de pace & de legibus serendis

ad unum tantum, vel valde paucos deferre vellet contentus nominatione magistratuum , & ministrorum publicorum, hoc est, authoritate sine muniste-

237쪽

Cap. X. IH PER IUΜ. 263nisterio, tunc fatendum est, Democratiam & Monarchiam hac in re aequales

sore.

XUI. Neque commoda vel incom- Inrem moda, quae magis in una quam in alia mora ei- civitatis specie reperiuntur, ex eo pro- vitatis excedunt, quod ipsum imperium , seu RSe pudi imperii negotia administranda melius ' uni quam pluribus, vel contra , pluribus quam paucioribus committuntur. Nam imperium potentia, administratio gubernandi actus est ; potentia autem in omni civitatis specie aequalis est; Ω-ti actus differunt, hoc est, motus atque actiones civitatis, prout proveniunt a plurium vel pauciorum, peritorum vel

imperitorum deliberationibus. Ex quo intelligitur , regiminis commoda Mincommoda, non illum in quo residet civitatis authoritas, sed imperii minis.

tros sequi 3 ideoque nihil impedire , quin civitas recte gubernari possit,

quamquam Monarcha femina vel puer vel infans sit, modo ii negotiis pares sint, qui ministeriis & muneribus pinblicis praesecti sunt. Atque id quod

dicitur, va regno cujus Rex Puer es, non significare Monarchi conditionem flatu populari inferiorem esse, sed contra nimirum incommoditatem Regni per accidens esse, quod Rege puero a cidat

238쪽

fantia signum Foresus

Ductim

αμ IΜPERIUΜ. Cap. X. cidat quandoque, ut multis per ambitionem & vim in consilia publica s se intrudentibus, civitas administretur

Democratice , atque eκ eo nasci inset,

citates illas, quae imperium populi m

xima eκ parte comitantur.

XVII. Signum autem quod Mo Ira chia absolutissima, civitatis sit optimus omnium status, manifestissimum illud est, quod non solum Reges, sed etiam civitates illae quae popula & optimat bus subjectae sunt, non nisi uni soli t tum belli imperium deserunt, idque ita absolutum, ut nihil possit esse amplius : in quo obiter notandum qU que hoc est, quod Rex nullus Duci

plus imperii in exercitum concedere, quam ipse in cives omnes exercere jure possit. Monmchia itaque omnium optimum in castris regimen est. Quid autem aliud sunt plures resipublicae, quam totidem castra praesidiis & armis contra se invicem munita quorum si tus quia nulla communi potentia coe centur , utcunque incerta pax tanquam induciae breves, intercedat pro statu naturali; hoc est, pro statu belli h hendus est 3 XVIII. Postremo quoniam ad conservationem nostram, subditos nos esse alicui homini vel concilio necessarium

erat ν

239쪽

Cap. X. IMPERIUM. 26serat, optima conditione illi subjicimur, tibi eiοει cujus interest, ut salvi & sani stimus. imperam Atque hoc sit, quando imperantis hae-tια Dnt reditas sumus; unusquisque enim sponte -ς im sua haereditatem suam conservare studet. Sunt autem civium non fundi &pecuniae, sed corpora & animi vegeti, principum divitiar : id quod facile

concedetur ab iis qui animadvertunt, quam magnis pecuniis parvarum civitatum dominia aestimantur, Sc quanto facilius homines pecuniam, quam pe cunia homines acquirit. Neque eXemplum facile occurrit subditi alicujus a Principe suo, vita vel bonis, sine culpa propria, per solam licentiam imperii spoliati. XIX. Huc usque laeta est compar Minoera

ratio inter statum Mnarchicum & Por ita tantis putarem ; de Arisocratia tacitum est. mei or es, De hac, ex iis quae de ill1s dicta sunt, quanto videtur concludi posse, quae haeredita- Μ-ria est, & quae contenta Magistra- ' tuum electione, deliberationes ad paucos , & maxime idoneos transmittit, ab ea& simpliciter quae Monarcharum Teg, remotio men maXime, populi minime imitatur, eam civibus singulis & meliorem, caeteris & diuturniorem esse.

240쪽

266 IYPERIUM. Cap. XI. CAPUT XI. Loea se exempla Scripturae sacrae de jure Regni, quae secunda videntur

antedictis. I. Initium civitatis insitutivae, a eonfingis populi. II. Iudicia ct Bella dependere ab arbitrio imperantium sum morum. III. EOI qui summum imperium habent, jure puniri non posse. IV. Sine summo imperio non esse Civitatem, sed Anarchiam. v. Servos o Filios debere Dominis o Parentibus simplicem obedientiam. VI. Absolutum imperitim evidentissimis tam Novi quam Veteris Testamenti l

eis comprobatiam.

Disium I. TNitium civitatis institutivae, sive eivitatis I politicae, cap. 6. art. I. a Con- insituri- sensu multitudinis ita derivavimus, ut v o com omnes consentire, vel pro hostibus cens 'μ pq seri oportere appareat. Tale fuit initium ς ' Regni Dei super Iudaeos institutum per Mol M. Si audieritis vocem meam,&c. eritis mihi in regnum Sacerdotiae,&c. Venit Μ sies, o convocatis majoribus natu popidi, &c. responditque omnis populus simul : cuncta quae loquutus es Cominus , faciemus. Tale quoque

suit initium potestatis Moysis sub Deo,

sive