장음표시 사용
311쪽
Cap. XIV. IMPERIUM. 33Ttem, ei homini vel curiae cui commiL. sum est summum civitatis imperium, obediendi. Et facto quidem, hujusmodi voluntatem declarat civis,.quando vim inseri vel inferre conatur personis eorum qui vel summum imperium habent, vel habentium mandata exsequuntur , quales sunt proditores, Regicidar, & qui arma contra ciUitatem gerunt , vel ad hostes durante bello transfugiunt. Dicto autem Voluntatem eandem ostendunt qui directe negant, se , aut ciUes caeteros,
ad talem obedientiam obligari, vel in toto , ut qui diceret, non esse iis obediendum salva obedientia, quam debemus Deo ) simpliciter, absolute &universaliter , Vel in parte, ut sit quis diceret, non esse iis jus suo arbitrio bellum gerendi, pacem faciendi, milites conscribendi, pecunias exigendi , magistratus & ministros publicos eligendi , leges serendi, controversias determinandi , poenas statuendi, vel aliud aliquod sine quo consistere civitas non potest. Arque haec & similia dicta & facta , crimina majestatis, ex vi legis, non civilis, sed naturalis sunt. Potest autem esse ut aliquid, quod factum ante legem civilem latam
312쪽
ΙΜ PERIUΜ. Cap. XIV. tam non erat crimen laesae majestatis,
sit tamen, si fiat post. Ut si lege declaretur , pro signo obedientiae civilis renuneiatae habendum esse hoc est pro crimine laesie Μajestatis si quis vel monetam cuderit, vel sigilla civitatis adulteraverit; is qui postea id fecerit,
reus majestatis non minus est quam ille alter, minus tamen peccat, quia non omnes leges simul , sed unam tantum legem violat; nam leX vocando crimen
majestatis, id quod natura non ita est, nomen quidem invidiosum, & sorte poenam majorem in reum jure flatuit , sed ut peccatum ipsum gravius sit,
non effieit. Crimita XXI. Peccatum autem id, quod ne laesae per legem naturalem crimen laesae ma-
Majestatis jestatis est , legis naturalis transgressio '. ἰός' est, non civilis. Cum enim: obligatioisattifalis ad Obedientiam civilem, cujus vi leta violari. ges Civiles Validae sunt, omni lege civili prior sit, sitque crimen laesae majestatis naturaliter nihil aliud, quam obligationis illius violatio ; sequitur, crimine laesae majestatis violari legem quae praecessit legem civilem : nempe naturalem , qua prohibemur violare pae a& fidem datam. Quod si quis Princeps summus legem civilem in hanc
313쪽
Cap. XIV. IMPERIUM. 339 formulam conciperet, non rebelialis nihil essiceret. Nam nisi prius obligentur cives od obedientiam, hoc est, ad non rebellandum, omnis lex invalida est ; obligatio autem ,. quae obligat ad id, ad quod ante obligati erant, superflua est. XXII. Sequitur ex hoc , puniri re- Ideoque bellas , proditores , & caeteros laesae ma- non ji rejesatis convictos , non jure civili, sed in naturati, hoc est , non ut cives mssis , bjlii: hi sed ut civitatis hoses, nec jure imperii sive dominii, sed jure belli. XXIII. Sunt qui faina contra legem Obedien- civilem , quando poena ipsa lege defi- tiam non nitur, eXpiari putant, si poenam vo- rq tW
lentes subeant, neque reos esse coram Deo violatae legis naturalis quam- sequam violando civiles leges, violamus Oam. qnoque naturales, quae jubent civiles observari eos qui poenam solverunt, quam lex exigebat. Tanquam lege non vetaretur sed tum , sed poena pretii loco proponeretur , quo licentia faciendi ea quae lege prohibentur, v
nundaretur. Per eandem rationem
possent inferri etiam, nullam omnino legis transgressionem peccatum esse, sed quam suo periculo libertatem quis
que emerit, eam jure habere. . Sciendum
314쪽
3 o IΜPERIUΜ. Cap. XIV. dum autem est, verba legis duplici sensu intelligi posse. Altero, ut duas partes prout dictum est supra articulo T. contineat, nempe prohibentem absolute, ut, Non facies ; & vindicantem , ut, sui facit , poenas dabit.
Altero , ut unum contineat conditionale, ut, Non facies nise poenas velis solvere. Et si lex non simpliciter, seu conditionaliter prohibet. Si primo modo intelligitur , qui facit, peccat, quia quod lege vetitum est , facit. Si secundo , non peccat, quia facere, Uetitum non est implenti conditionem. Nam in primo sensu omnes facere prO-hibentur ; in secundo ii soli, qui se
poenae subtrahunt. In primo sensu , legis pars vindicativa non Reum obligat , sed magistrarum poenas exigere in secundo obligatur ad poenas eXigendas
ipse qui poenas debet; ad quas solven das si capitales, aut alioqui graves sint, obligari non potest. Utro vero sensu lex accipienda sit, ab arbitrio dependet ejus , qui summum habet imperium. Ubi ergo de sententia legis dubitatur,
quia certi sumus non peccare qui non faciunt, peccatum erit, si facimus, Utcunque lex postea explicari possit. Nam quod dubitas an sit peccatum necne,
315쪽
op. XIV. I ΜΡERIUM, 'IlIid facere, cum abstinere liberum sit, . contemtio legum est; ideoque per cap.
3. art. 28. peccatum contra legem n
turalem. Inanis igitur est distinctio iula obedientiae in Activam & Passisam, quasi poenis humano arbitrio positis piari possit, quod peccatum est contra legem naturalem, quae est lex Dei; aut quasi non peccent, qui peccant suo damno.
I. Propositio sequentium. II. In quos dicat DeAs. regnare. III. . Verbum Dei triplexi Ratio, Revelatio, Prophetia. IV. Regnam Dei duplex, Naturale o Propheticum. V. Ius quo regnat Deus , Iitum es in . omnipotentia eras. VI. Idem ex Scriptura a sacra. V II. Obligationem obedientia Deo praestanda procedere ab imbe illipate humana. Vin. Leges Dei in Regno , naturali esse eqs , quae T. p . sis a recitatae sunt. x. Honor oe cultus quid 1 t x. Culti meonfisere vel in attributis . tiel tu Actioni- bus. XI. Et esse alium Naturalem, alium Arbitrarium. X II. Alium jussum, alium . spontaneum. XIII. Muis sit cultus finis seu . scopus. XIV. Quaenam Iint leges naturale circa Dei Attributa. X v. Muxnam sintactiones quibus exhibetur cultus ninnratiter. Μ XVI.
316쪽
3AE RELIGIO. Cap. XV.XvI. In regno. Dei naturali , civitatem posse cultum Dei instituere arbitria Iuo. XVII. Regnante Deo per naturam solam, legum omnium interpretem esse civitatem, id est, eum hominem vel eurιam, qua habet Iub. Deo eiυitatis imperium sitimmum. XV D t. Dubitationes qιuaedam sublatae. XIX. In . Regno Dei naturali, quid sti peccatum, quιd crimen laetae Μaiestatis Divinae.
Uod status naturae, hoc est liber
tiosequem M talis absolutae, qualis est eorum, rium. qui neque Regnant neque Regnantur,
Asiarchia sit status hossilis; Quod
praecepta quibus talis status evitatur, sint seges maturae ; Quod civitas existere sine summo imperio non possit; Quod iis qui summum imperium obtinent, obediendum sit simpliciter, id est, in omnibus quae mandatis Dei non repugnant : in antecedentibus, & ratione, de sacrae Scripturae testimoniis comprobatum est. Deest ad integram civilis officii cognitionem hoc unicum, ut sciamus quae sint leges sive mandata Dei. Aliter enim sciri non potest, utrunt ea quae jubemur facere authoritate imperii civilis, sint contra leges
Dei, necne. Ex quo Contingere necesse est, ut vel nimia obedientia e ga civitatem contumicri simus erga majestatem divinam , vel metu pe candi in Deum incurramus in contu-- maciam
317쪽
Cup. XV. RELIGIO. 3 3maciam erga civitatem. Ut utrumque hunc scopulum effugiamus, necessaria est, cognitio legum Divinarum. Quoniam vero legum cognitio depe det a cognitione regni, dicendum est in sequentibus de Regno Dei. iII. Psal. 96. v. I. Dominus regna- In quosvit, exultet terra, dicit Psalmista. Et Deus dArursus idem Psalmista, Psal. 98. v. I. cotvr re Donaimu regnavit, irascantur populi ; Mμης qui sedet super Cherubin , moveatur te ra. Scilicet velint nolint homines, Deus est Rex universae terrae; neque si sint i qui Exisentiam ejus, vel Providentiam negaverint, ideo solio suo excutitur. Quamquam autem Deus homines universos ita per potentiam regat, ut nemo possit quidquam facere quod ille
factum nolit, non est tamen hoc, proprie & accurate loquendo, Regnare. Regnare enim dicitur non qui agendo ,
sed qui loquendo, id est, Praeceptis, deminis regit. In regno igitur Dei pro subditis habemus, non corpora inani mala, neque irrationalia , licet potemtiae divinae subjiciantur; quia proecepta& minas Dei non intelligunt; neque etiam Atheos, quia Deum esse non credunt; neque eos qui Deum esse Credentes, eum tamen inferiora haec regere non credunt: nam M. hi quam .
318쪽
quam regantur a potentia Dei, prin. cepta ejus nulla agnoscunt, neque minas metuunt. Soli igitur in Regno Dei censendi sunt, qui ipsum & rectorem omnium rerum esse, & praecepta hominibus dedisse, de poenas in transgres seres statuisse agnoscunt. Caeteros non subditos, sed hostes Dei appellare de
Verbum ΙΙΙ. Regere autem praeceptis' non Deι πι- dicitur, nisi qui regendis praecepta sua l. a.ό. aperth declarat. Nam praecepta regentili. O tium leges sunt ias reguntur. Le- Prophetia. ges autem non, nisi quae perspicue promulgantur, ita ut omnis tollatur ignorantiae excusatio. Leges suas homines quidem verbo sive voce promulgant, nec alio modo voluntatem suam universaliter significare possunt. Dei autem leges triplici modo declarantur. Primo per tacita rectae rationis dictamina. Secundo, per revelationem immediatam , quae intelligitur fieri per vocem supernaturalem, vel per visiouem, vel somitum, vel inspirationem seu afflatum divinum. Tertio , per vocem adici us hominis, quem Deus per Vera miracula edita , ut fide dignum, Caeteris commendavit. Is autem cujus voce sic utitur Deus ad voluntatem suam
aliis significandam, vocatur PROPHE
319쪽
Cap. XV RELIGIO. 3qSTA. Tres hi modi dici possi int triplex Verbtim Dei, nimirum, Verbum rationale, Verbum sensibile, & Verbum
Propheticum. Quibus ' respondent tres
modi quibus audire Deum dicimur , Ratiocinatio recta ; Sensius, & fi s. Verbum Dei sensibile ad paucos saetiam est , neque Deus per Revelationem hominibus loquutus est, nisi viritim, &diversis diversa neque ullae leges Regni hoc modo populo ulli promulga
, IV. Pro differentia autem quae est Regnum inter Perbtim Dei Rationale & Propheta Dei dulicum, Deo Regnum duplex attribu- Τ '
tum est : Naturate, in quo regit per ρ zar
dactamma reotae Raraonis 3 quodque universale est , in cmnes qui divinet mῆgnoscunt potentiam, propter naturam rationalem cmnibus communem; &Propheticum, in quo regit etiΘm per Herbum propheticum ; quod peculiare est, propterea quod non omnibus dedit leges positivas , sed populo peculiari, & certis quibusdam hcminibus a se electis. U. In Regno naturali regnandi & tas quo puniendi eos qui leges suas violant, regnat jus Deo est a sola potentia irre risibili. Diuin mJV enim omne in alios vel a Natura Ut
320쪽
RELIGIO. Cap. XV.gnandi ex Pacto olitur, ostensum est capite 6. A Natura autem idem jusderivatur, eo ipso quod a natura non sit sublatum. Cum enim per naturam jus esset omnibus in omnia , unicuique erat jus in omnes regnandi ipsi nat rae coaevum; causa autem quare inter homines id abolitum fuerit, alia non erat praeter mutuum metum , ut supra capite secundo, articulo 3. ostensum est; dictante scilicet ratione decedendum esse a jure illo propter consorv tionem humani generis; quia aequalitatem hominum inter se quoad vires& potentias naturales necessario Consequebatur bellum; cum bello autem generis humani pernicies conjunSta est. Quod si quis caeteros potentia in tantum anteisset, ut resistere ei ne omnes quidem conjunctis viribus potuissent, ratio quare de jure sibi a natura concesso decederet, nulla omnino fuisset.
Mansisset igitur ipsi jus dominii in ea
teros omnes propter potentiae excessum, qua & se & illos conservare potuisset. Iis igitur quorum potentiae resisti non potest, & per consequens Deo omnipotenti, jus dominandi ab ipsa potentia derivatur. Et quotiescunque Deus peccatorem punit, vel etiam imer-- eri, exta aveo puniat quia peccaverat,