장음표시 사용
321쪽
Cap. XV. RELIGIO. 3 Tnon tamen dicendum est, non potuis se eum eundem juste affigere, vel etiam occidere, etsi non peccasset. Neque si vomnias Dei in puniendo, pe cath m anteceeens yespicere pcssit, ideo sequitur quod affligendi vel occidendi jus non a potentia divina dependeat, sed a peccato hominis. V1. Quassio ista dis laticnibus Idem ex antiquori m nobilitata, quare bonis ma- Scriptura D O malis bona' contingunt, eadem est Doro cum hac nostra, quo jure Deus bona OmaIa hεminibus dispenset. Et difficuutate sua non settim vulgi, sed etiam Philosti horum, & quod majus est,
sanctori.m hc minum, de divina providentia fiddim vacillaxe secit. Psal. 72. V. I, 2. Quom bonus inquit D
vid) Israelis Deus his qui recto flumeorde; mei autem pene moti sunt pedes, pene effusi sunt gresus mei , quia zelavi super niluos, po cem peccatoriam videns. Et Iob, quam acriter cum Deo expc sulabat, quod jufus cum esset, tam iis tamen calamitatibus affligeretur Solvit dissicultatem hanc , in casu Iob, ipse Deus viva voce; & jus suum argumentis non a peccato ejus, sed a potentia Propria desumtis confirmavit. Ita enim disputarunt inter se Iob, &amici ejus, ut hi illum reum facerent,
322쪽
368 RELIGIO. Cap. XV- propterea quod puniretur; ille horum
accusationem argumentis ab innocentia sua redargueret. Atqui Deus cum& illum & hos. audivisset, expostulationem illius resutat, non injustitiae aut peccati alicujus ipsum damnando , sed Propriam potentiam explicando. Iob. 38. Vers. 3. & sequentibus. Ubi sinquit ) eras tu , quando ponebam Dud
menta terr I. &c. De amicis autem Job istac To iratum se ait contra eos quod non . Dcuti fuerint rectum coram eo, sicut servus ejus Iob. Sententia huic consentanea est ea quam dixit Servator noster in casu ejus qui taecus natus erat, eum interrogantibus discipulis an ipse peccasset, quod nascer tur caecus , an parentes , respondit, Joh. 9. vers. 3.. Neque hic peccavit, neque parmutes ejus ; sed ut marises rentur opera Dei in illo. Quamquam autem dictum sit, Rom. s. I 2. -mtem intraisse in hisic mundum per peccatum , non sequitur quin Deus jure suo potuerit homines & morbis ti morti obnoxios secisse, etiamsi nunquam peccassent, quemadmodum caetera animalia mortalia fecit de morbosa, etiamsi
VII. Quod si jus Regnandi habeat
Deus ab omnipotentia tua, manifestum est s
323쪽
Cap. XV. RELIGIO. 3 9 est, obligationem ad praestandam ipsi Obedientiae obedientiam , inch mbere hominibus Deo prinpropter imbecillitatem. Oblisatio tona pro enim quae eΣ paeto oritur , de qua V radictum est capite secundo, hic ubi jus imperandi, nullo intercedente pacto, na.
a natura oritur , locLm habere non ... potest. Sunt autem obligationis naturalis duae species; Una tibi libertas impedimentis corporeis tollitur; juxta
quam coelum & terram & creaturas omnes communibus Lae creationis legibus obedire dicimus. Altera ubi tollitur spe & metu; juxta quam, insimmior potentiosi cui resistere se posse desperat, non potest non obedire. Αsecundo hoc obligationis genere nasci 4ur, hoc est, a metu, sive imbecillita- iis propitae respectu divinar potentiar)conscientia, quod in Regno Dei naturali, ad obediendum Deo obligemur; distante scilicet ratione, omnibus Dei potentiam & providentiam agnoscentubus non esse calcitrandum contra simu-
Propter imbecillitatem J Si md Annot.
durum hoc videbitur, illum rogo ut i cita cogitatione considerare velit, s esentduo omnipotentes, uter utri obedire oblia garetur. Confisebitur, credo a nerari m
324쪽
3so RELIGIO. . Cap. XV. Annot. neutri obligari. Hoc si verum es, verum quoque est quod posivi, homines ideo Deo subjectos esse, quia omnipotentes non sunt.
Etenim Servator noser Paulam admo nens qui eo tempore Ecclesiis hosis erat ne contra simulum c citraret, obediem tiam ab illa, eo nomine videtur exegisse, quod ad resilendum satis virium non
in regnoriarurali esse eas squa z. ct
VIII. Quoniam Verbum Dei per naturam solam regnantis, aliud non suinponitur praeter rectam rationem; leges autem Regum ab eorum Verbo solo cognosci possunt, manifestum est, leges Dei per solam naturam regnantis, solas esse leges naturales, nempe illas quas cap. a. & 3 enumeravimus, rea rationis dictatis deduXimus, Humilitatem , AEquitatem , Ii titiam, Miser
cordam, caeterasque virtutes morales
pacis conciliatrices, quae pertinent ad ossicia hominum erga se invicem; &illas quas ratio recta dictaverit praeterea, circa honorem & cultum divina majestatis. Quae sint illae leges naturales , sive virtutes morales, non est opus repetere. Quos honores autem, Mquem cultum divinum, id est, quas leges sacras eadem dictet ratio naturalis,
325쪽
ΙX. HONOR, proprie loquendo, Honor nihil aliud est quam opinio alienae po- cultustentiae conjundiae cum bonitate. Et ho- quidsm norare aliquem, idem est quod magni aestimare. Et sic Honor non in Honorato , sed in Honorante es. Honorem autem in opinione situm consequuntur necessario tres asseelus: Amor, qui ad
Bonitatem ; Spes & Timor, qui ad p
tentiam referuntur. Ex his autem oriuntur actiones eXternae, quibus potentes placari, & propitii fieri solent, &quae sunt ipsius honoris essestus, ideo que & signa naturalia. Sed nomen Honor translatum est etiam ad effectus illos honoris externos; quo sensu, -- norare eum dicimur, de cujus potentia testamur, verbis vel factis, nos egregie sentire; ut Mnor idem sit quod Cultus. CULTUS autem est actus eXternus Honoris interni signum.
Et quos officiis placare si irati sint,
vel utcunque propitios nobis reddere studemus, eos colere dicimur. X. Signa animi omnia, Vel verba Cusium sunt vel factis 3 ideoque Cultus omnis, eonfisere vel verbis vel factis constat. Utraque veι in a autem ad tria genera reseruntur; quo tributis prum primum, Laus est 1,Ve Wαicatio ti balbus. bonitatis; secundum praedicatio potentiα
praesentis, quod est Munificare, μα- ο υνηρος
326쪽
λειησις tertium praedicatio felicitatis . ve , Olentiet in futurum etiam securae ;quae μακαρ σμος dicitur. Honorum, im quam, unumquodque genus, non in Verbis modo, sed etiam in Factis spe tari potest. Verbis autem laudamus celebramusque tunc, quando fit, per prinpositionem, sive dogmatice , hoc est, per attributa, sive nomina, quod munciative & categorice laudare vel cel . brare dici potest; ut cum dicimus ibium quem honoramus esse liberalem, fortem, sapientem. Factis vero, quando
fit per consequens, sive per hypothesin ,
ut gratiarum actione, quae bonitatem , ob eatentia, quae potentiam , congratulatioue , quae felicitatem supponit. . . D esse XI. Sive autem verbis, sive factis,
lium πω aliquem celebrare velimus , inveni . - ' mus alia quae honorem apud omnes bitrarium. sigmΠCant, qualia sunt Inter attributa, nomina virtutum de potentiarum generalia , quae in malam partem accipi non possunt. Ut Bonus , Pulcher, Fo . tis, Iusus, & similia. Inter actiones autem Obedientia, Grasiarum actio, Preces, aliaque eius genetis, quibus agnitio potentiae Ze vii tutis sempeT subintelligitur. Alia. quae honorem
apud quosdam significant, apud alios
327쪽
lia sunt in Attributis nomina quae ad virtutes Vel vitia, honesta vel inhonesta, pro diversitate opinionum di- πSe referuntur, ut quod occiderit
inimicum, quod fugerit, quod sit Fhilosophus, quod Orator, & similia,
quae apud alios in honore, aliis contemtui habentur: in factis, ea qtti de- pedent a consuetudine loci, vel praescriptis legum civilium; ut inter si lutandum caput nudare, calceos deponeret, corpus inclinare , stantem , pios ratum, vel genibus innixum alibquid petere, ceremoniagum formulae,& smilia. Cultus autem ille qui apud iomnes & semper honorificus es, naturalis, alter vero qui loca & mores
sequitur, arbitrarius dici potcst. XII. Porro Cultus esse potest impe- ΑΓωm ratus; scilicet jussu ejus qui colitur& potest esse spontmeus, nimirum talis qualis videbitur colenti, si impera θ' μη
rus, aeriones quae . adhibentur , non
significant honorem ut taIes, sed ut peratae: significant aenim obedientiam immediate, obedientia potentiam; ita ut cultus imperatus consistat obedie tia : sipontaneus sola natura actionum fit honorificus ; quae si honoris significatibvae sint apud spectantes, cuItus, aliter contumelia est. Rursus cultus vel pubis
328쪽
3 sq , RELIGIO. Cap. XV.cus, vel privatus esse potest. Publicus autem spontaneus esse respectu codemtium singulorum non potest 3 respectu civitatis potest. Cum enim quod spontanee fit, arbitrio fiat facientis ,
non esset cultus unus qui exhiberetur, sed tot cultus ouot colentes, nisi unius imperio arbitria omnium Unirentur. Privatus autem spontaneus esse potest ,
si exhibeatur secreto: quod enim palam fit, vel legibus, ve, verecundia coercitum.est, quod naturae spontanei
sui, si XIII. Ut autem quis si colendi ali-ηultus st os scopus & finis cognoscatur, considenis seu randa causa est, quare homines cultus πη gaudeant. Sumendum autem est, quod alias ossendimus, Gaudium in eo situmi H . esse quod quis virtutem, vim, scientiam, formam, amicos, divitias, aut quamcumqUe aliam potensiam suam , vel tanquam suam, contempletur , n
que aliud esse praeter Gloriam, seu truumphum animi putantis se honorari, hoc est, amari , & timeri, hoc est, servitia & auxilia hominum praesto hahere. Quoniam vero homines, quem honorari, id est, pro potente haberi, ab aliis vident, potentem esse credunt, contingit honorem cultu propagari; M
329쪽
potentiae existimatione, potentiam a quiri veram. Finis ergo ejus qui se coli vel jubet, vel patitur, is est, ut quamplurimos eo modo sibi vel am re vel metu obedientes reddat. XIV. Ut sciamus autem, /quem 2rtaenam cultum Dei assignet ratio naturalis, in- snt legescipiamus ab attributis. Ubi inprimis 'μ ηrq e . manifestum est, attribuendum ei esse V
Vfentiam. Voluntas enim honorandIeum, quem non putamus esse, nulla
esse potest. Deinde Philosophos qui ipsum mundum, vel mundi animam id est partem ) dixerunt esse Deum, indigne de Deo loquutos esse: non enim quicquam ei attribuunt, sed
omnino esse negant: nam per nomen
illud, Deus , intelligitur mundi causas dicentes autem mundum esse Deum, dicunt nullam ese ejus causem, hoc est , Deum non esse. Similiter eos qui mumdum non creatum, sed aeternum esse asserunt , quoniam aeterni causa esse non potest, causam mundi esse, id est, Deum esse negare. Indigne item de Deo sentire, qui otium ipsi attribuem tes , muladi generisque humani regi-
men eidem auferunt. Nam ut omnipotentem esse fateantur, si tamen i feriora haec non curet, locum habet
apud eos tritum illud, quodsupra nos,
330쪽
nihil ad nos ; curnque non sit, propter quod eLm ament, aut timeant, illis
certe est tanquam non eXs 1leret. Fiae-
terea in attributii quae sgnificini magnia rudinem & potentiam ; ea quae finitum, seu determinatum aliquod significant, minime signa esse animi honorantis; non enim Deum digne honor Emus, si minus ei potentiae aut magnitudinis attribuimus quam possumus. F iuillam a tem Omne minus est quam psissumus ;finito enim majus semper ait gnari de attribui facillime potest. Non igitur Deo tribuetur figura, omnis enim , gura finita; neque dicetur concisi, sive comprehendi imaginatione , vel quacunque facultate animae nostrae 3 quicquid enim concipimus , finitum est. Et quamquam vox haec infinitum significet conceptum animi, non id ensequitur conceptum nobis aliquem es.se rei infinitae: quando enim dicimus aliquid esse infinitum , non aliquid in resgnificamus, sed impotentiam in animo nostro; tanquam si diceremus nescii e nos an & ubi terminetur. Neque dici de Deo honorifice, quod idea ejus animo nostro insit, idea enim cc nceptus nosterest, conceptus autem nisi iti non est.
Neque quod habeat partes, aut quod sit totum aliquid, quae actributa quoque fuit