장음표시 사용
401쪽
28 RELIGIO. Cap. XVII. XIV. Ex iis, quae dicta sunt in articulis proxime praecedentibus, non est dissicile distinguere inter spiritualia citemporalia. Cum enim per spiritualia , ea intelligantur quae sundamentum habent in autoritate & ossicio CHRIsTI, neque nisi ea CHRIsTUs docuisset, sciri possent; sintque caetera omnia temporalia ; sequitur, definitionem & se tentiae lationem, circa jusum & injustum, cognitionem controVersiarum omnium circa media pacis vel defensionis publieae, & examen doctrinarum librorumque in omni scientia rationali, Iuris esse temporalis. Quae vero a CHRI TI verbo & autoritate tantum depem
dentia, inferia fidei sunt, eorum judicationem juris esse spiritualis. Desin, re autem, quid sit spirituale, quid tem-
po rate, quoniam Servator noster disin tionem illam non tradidit, rationis inquisitio est, pertinetque ad jus temporale. Quamquam enim Sanctus Paulus multis in locis dissinguat inter Ipiritu Ita & earnesia, vocetque spiritualia, ea, quae sunt Spiritus, nimirum, sapientiam, sermonem scientiae, Iidem, f cultatem sanandi morbos, o eratio=iem miraculorum, prophetiam, discretionem spirituum, scientiam linguarum, inter Ereta tonem seri num, Rom. 8. F. 1.
402쪽
Cor. II. 8. 9. Omnia per Spiritum San tum supernaturaliter inspirata, & ea quae mimalis homo non potest intelligere, sed ille tantum, qui cognovit sensum Christi: a. Cor. a. Iq, Is, I 6. bona vero sortunae carnalia Vocet, Rom. II. IT. & eos, qui homines sunt, carnatis: I. COr. 3. I, 2, 3, non tamen definivit, neque regulas dedit, quibus sciamus quid a ratione naturali, quid a supernaturali inspirarutione proficiscatur. XV. Cum igitur constet, Servatorem nostrum judicandi determinandique controversias omnes circa tempora ia, summam autoritatem commisisse, vel potius non abstulisse Principibus, iisque qui in singulis civitatibus silm- mum obtinent imperium. Videndum deinceps est, cui commiserit similem autoritatem circa spiritualia. Id Muia sciri non potest nisi ex Verbo Dei, &Ecclesiae traditione, inquirendum proXimo loco est; quid sit Verbum Dei; quid illud isterpretari; quid Ecclesia sit, & quid Ecclesiae voluntas & mandatum. Ut omittamus, quod Herbum Dei in Scriptura sacra ponatur aliquando pro Filio Dei: accipitur ea voX tripliciter. Primo propriissime pro eo, quod Deus loquutus est; sic Verbum
Verbum Dei quo tupliciter intelliae
403쪽
3o RELIGIO. Cap. XVII. est quidquid loquutus est Deus ad
Abrahamum & Patriarchas; Mosen &Prophetas 3 vel Servator noster ad
discipulos, & alios quoscunque. Secundo , quicquid dictum est ab hominibus jusui vel impulsu Spiritus Sancti;
quo sensu agnoscimus, Scripturas sacras esse Verbum Dei. Tertio quidem
in novo testamento frequentissime me
btim Dei significat doctrinam Evangelicam, si ve verbum de Deo, sive verbum de Regno Dei per CHRISTUM. Ut ubi dicitur CHRIsTUs praedicasse Eoangelium Regni Matth. q. v. 23. Ubi Apostoli dicuntur praedicare me bum Dei. Adh. I 3. v. 66. Ubi Ve bum Dei appellatur Verbum vita. Adh.
v. 2O. Verbum Evangelii. Adt. I F. vers T. Verbum Fidei, Rom. IO. Uers. 8. Verbum veritatis, addita interpretatione 4 id est, Evangelium salutis ,
EI fles. I. 13. Et ubi appellatur Herbum Apolliolorum. Dicit enim Sanctus Paulus: Si quis non obedit verbo nostro,&c. a. Thess. 3. V. I . Quae loca intelligi aliter non possunt quam de doctrina Evangeliea. Similiter ubi dicitur Verbum Dei disseminari, crestere,& multiplicari, Ad . I a. v. 2 . & cap. 13. v. q9. id de ipsa voce Dei, vel Apostolorum concipere difficile est; cte
404쪽
Cap. .XVII. RELIGIO. 63 Icte doctrina facile. Atque in hac tertia acceptione, Verbum Dei, est omnis quae hodie e cathedris docetur, & in Theologorum libris continetur doctrina de fide Chrisiana.
XUI. Iam Scriptura sacra, ut quam JVon Omagnoscimus a Deo inspiratam , tota νψμ γVerbum Dei est in secunda acceptio bent irrae. Et innumera eju1dem loca In prim fas afa, ina. Et cum minima pars ejus Verser pertineretur in Regni carissis vel praedictione , ad eano-Vel praefiguratione ante CHRIs ΤI in- nem fdei Carnationem , vel in Evangeligatione Chris ιέ -
α explicatione, post etiam in tertia 'φ' significatione, ubi Verbum Dei sumitur pro Verbo de Deo, id est, pro Evangelio, .criptura sacra est rarium . Dei, ideoque etiam canon & regula omnis doctrisue Evangelicae. Quoniam autem in iisdem scripturis multa leguntur Politica, Historica, MoraIta, 'difica,& alia, quae nihil omnino spectant ad M seria fidei, ea loca etsi veram doctrinam contineant, & Canon sint talium doctrinarum, non tamen Canon esse pos
sunt mysteriorum Religionis Christianae. XVII. Et quidem Verbi Dei, non Verbum VOX, & clitera , doctrinae Christianae tegitimi Canon est, sed sententia vera & ge- I 2 enuina r non enim regitur animu per hiid se Scripturas nisi intellectas. Scripturis 'rbum igitur, Dei.
405쪽
igitur , ut fiant Canon , interprete opus est. Sequitur autem hinc duorum . alterum , aut verbum interpretis esse Verbum Dei, aut Canonem doctrinae Clisistianae non esse Verbum Dei. Horum posterius falsum esse necesse est. Doctrina enim, quae nulla rati ne humana, sed per revelationem divinam tantum sciri potest , regula esse non potest nisi divina. Quem enim fatemur scire non posse , an doctrina aliqua vera sit necne, ejus sententiam in eadem doctrina pro regula habere impossibie est. Prius igitur verum est: verbum interpretis Scripturarum, esse Verbum Dei. Autor, XVIII. Interpres autem is, cujustar lay - sententiae tantum honoris desertur , ut pN - habeatur pro Hrebo Dei, non est qui-
άλοῦ libet qui ex lingua Hebraea & Gr.
qua deter- ca Vertit scripturam auditoribus suis
minandi Latinis , Latine; Gallis, Gallice; MFdei con- caeteris singulis vernacule s non enim trover --hoc interpretari. Est enim ea universim sermonis natura , ut quamquam inter signa quibus conceptus nostros aliis patefacimus, principem locum mereatur, non tamen id munus . explere solus sne ope multarum ci cumstantiarum possit. Habet enim viva vox pra sentes interpretes , nimi
406쪽
L . XVII. RELIGIO. 633mm tempus , locum , vultum, gestum, consilium loquentis, atque etiam ipsum qui loquitur , animum silum aliis verbis , quoties opus est, eXplicantem. Haec interpretationis adjumenta in scriptis veteris aevi desiderata revocare ,
neque ingenii quotidiani, neque sine
eruditione & rerum antiquarum summa peritia omnino ingenii est. Non sufficit igitur ad interpretationem scri-Pturarum, ut quis linguam calleat, qua loquuntur. Neque interpres Scripturae canonicus unusquisque est , qui commentarios in eas scribit. POL Mint enim homines errare , possunt etiam eam vel ad ambitionem suam inflectere; vel in servitutem praejudiciis
suis trahere etiam repugnantem; unde sequetur , habendam esse sententiam erroneam pro Verbo Dei. Etiamsi a tem accidere hoc non posset, tamen statim ut commentatores hi discesserint, Commentarii eorum explicationibus ,& procedente tempore , explicationes expositionibus, expositiones novis commentariis indigebunt sine fine 3 ut nullo modo doctrinae Christianae canon sive regula, qua controversae Religionis determinandae sint , consistere possit in qnacunque interpretatione scripta. Restat, ut tute res canonicus debeat
407쪽
debeat esse aliquis , cujus munus legitimum sit, ortas controversias, Verbum Dei in ipsis judiciis explicando, terminare ; & cujus propterea autoritatissandum non minus siti, quam eorum , qui Scripturam ipsam pro Canone fidei primi nobis commendaverunt, idemque sit interpres Scripturae & doctrinarum omnium Ddex supremus. Eeeissa XIX. Quod ad nomen attinet E plare s' clesiae, ab origine idem sonat quod L Κ' t ne cincto, sive conventus civium, sicut & Ecclesiases idem quod conrion
tor , id est, is qui ad conventum loquitur. Quo sensu legimus in Actis Apostolorum GeIesam legitimam , dc
Ecclesiam confusam. Adh. I9. V. 3 a. o. illam pro coetu convocato, hanc pro concursu populi per tumultum. Caeterum per Ecclesiam Christianorum in Scriptura Sacra intelligitur interdum quidem conventus, interdum vero ipsi Christiani, etsi non actu congregati, siquidem in coetum introire, & communicare cum congregatis concessum
sit. Exempli causa : Dic Ecclesiae ,
Matth. IO. v. IT. de Congregata intelligitur ; aliter enim dicere aliquid Ecclesiae impossibile est. Sed, devas vit Ecclesiam, Adh. 8. v. 3. de non congregata. Sumitur autem Ecclesia ali-
408쪽
Cap. XUII. RELIGIO. Φῖ saliquando pro baptizatis; sive fidei Christianae prosessoribus, sive illi sint interne Christiani, sive stimulate; ut, labi legimus aliquid dictum, vel scriptum, ad Ecclesam, vel dictum , de- Cretum, factum ab Ecclesia; aliquando
autem pro Hectis tantum, ut ubi dici tur sancta ct immaculata Ecclesia. E-Phes. s. V. 2T. Non autem sunt electi , quatenus militant, proprie dicta Ecclesia; nam convenire nesciunt, secliunt Ecclesia futura , nimirum in die illa in qua a reprobis segregati triumphaturi sunt. Rursus Ecclesia sumi aliquando potest pro omnibus simul Christianis collective; ut ubi CHRIs-TUs Uocatur caput Ecclesiae, & eaputeorporis Ecclesae. Eph. I. V. 23. Col. I. v. I 8. Aliquando pro partibus ejus, ut Ecclesia. Ephes, Ecclesia quae es in domo ejus, septem Ecclesie, &c. Postremo , Ecclesia prout pro coetu actu comgregato sumitur, pro diverse sine congregandi , significat aliquando eos , qui congregantuc ad deliberationes &judicia, quo sensu vocatur etiam concilium, & synodus ; aliquando eos, qui conveniunt in domum orationis ad colendum Deum, qua significatione ponitur I. Cor. I l. V. q, s. 23. 28. &c. XX.
409쪽
cuia si XX. Ecclesia autem, cui attribuun- Eeeluia, tur personalia, & propria jura actiones cui otir, que, & de qua necesse est intelligi
buuntur illa, Ecclesiae 3 qui non obedierit E Iurar ος -& eiusmodi omnes loquendi similia, formulas 3 denmenda Ita ess, ut vitem personalia. ligatur ea voce multitudo hominum qui Pactum novum eum Deo per Christum inierunt, hoc est, multitudo eorum, qui susceperunt Sacramentum BaptiGmi quae multitudo, ct jure in unum I cum convocari posit ab aliquo, o eo comvocante , adese omnes vel per se, vel per alios obligantur. Nam multitudo hominum, si coire in unum coetum, ubi opus est, non potest, una persona dicenda non est. Gesesa enim neque loqui, neque decernere, neque audiri potest, nili ut coetus. Quae a singulis dicta sunt, nempe tot sententiae fere,
quot capita, unumquodque eorum hominis unius, non Ecclesiae dictum est. Porro si coetus fiat, sed illicitus, comsiderabitur ut nullus. Nemo igitur eorum qui adsunt in tumultu , decreto
caeterorum tenebitur, praesertim vero
si dissenserit: neque itaque Ecclesia i lis decernere aliquid potest; tum enim decernere aliquid multitudo dicitur, cum unusquisque decreto majoris partis obligatur. Oportet igitur ad Eeri
410쪽
Cup. XVII. RELIGIO. IT siue scui quidem personalia tribuimus
definitionem accedere, ut possit non modo congregari; sed & jure. Praeterea, etsi sit, qui jure caeteros convocet, possint tamen, qui Vocantur, jure non
venire, id quod accidere potest inter homines, quorum alius alii non subjicitur non est illa Ecclesia persona una. Nam quo jure ii, qui ad tempus & locum , quo Vocantur, conUeniunt, una
Ecclesia, eodem etiam ii, qui ad alium locum a se constitutum confluunt, alia k cIesua est. Et quilibet homodoxorum numerus Eccle ita est, & per consequens tot Ecclesiue erunt, quot sunt 'opiniones diversiae ; hoc est , eadem multitudo hominum erit simul & una& plures Ecristae. Itaque Ecclesua nisi ubi certa de cognita, hoc est, legitima potestas sit, per quam singuli Per se, vel per alios in coeta adesse
obligentur, una non est. Atque unitate legitimae potestatis convocandi S nodos & conventus Christianorum, non uniformitate doctrinae, fit una Se Capax functionum personalium; quae alioquin est multitudo, &persona in plurali,
iatCianque opinionibus consentientes. XXI. Iis, quae dicta jam sunt, ne- Cisitas Cessaria connexione adhaeret, civitatem Chrisiana Chrisianorum hominum, & Ecclesiam Meml du eorun-