Elementa philosophica de cive, auctore Thom. Hobbes Malmesburiensi

81쪽

78 LIBERTAS., Cap. II. Annot.sa dignoscere nisi comparatione facta eum sua nemo potes, sim cujusque ratio non modo propriarum, quae 'o periculo fiunt , regula, sied etiam in suis rebus pro rationis alienae mensura censenda es. V ram dico, id es, ex veris principiis r fite compositis concludentem. Propterea

quod in ratiocinatione fassa, Me in I,

titia hominum Uicia sua erga caeteros h mines ad conservationem propriam necessaria non videntium, omnis eo sit Legum Naturalium violatio. Principia a rem rectae Ratiocinationis circa eis odi

osicia, ea sunt quae Capitis primi articulisa, 3, Φ, s , 6, O T. explicata sunt.

II. Prima autem & fundamentalis lex naturae es, quaerendam esse pacem , ubi haberi potes s ubi non potest, quoere da esse belli xilia. Ostene mus enim

articulo Ultimo praecedentis capitis , praeceptum hoc dirumen esse rectae r cem,sha- tionis. Esse autem dirumina rectar raberi po- tionis leges naturales, id proλime su-xest sho -ra definitum est. Prima autem est, potes, d, quaa caeterae sunt ab hac dei ivatae , fensonem. s raecipiuntque vias vel pacis vel defensionis acquir Uda . Leae natu ΠΙ- Legum aurem Naturalium a sum να heeia- damentali illa derivatarum una est, Astis prima: omnium in omnia retinendum non esst, D iv om- sed jura quadam transferenda, vel reli

quem 1egem

ma non Distii od by Cooste

82쪽

Cap. II. ' LIBERTAS. I9quenda esse. Nam si retineret unusquisia esse re&que suum jus in omnia, necesse est feta ης'diim

qui ut jure alii invaderent, alii dese clerent ; quisque enim & corpus

suum, & ea quae corpori tuendo necessaria sunt, necessitate naturae con tur defendere. Belium ergo sequeretur. Facit itaque contra rationes pacis, hoc est, contra legem nauurae , si quis de jure suo in omnia non decedat.

IV. Deredere autem de jure suo dir nisu scitur, qui juri suo Vel simpliciter re decedere inunciat, vel in alium transfert. Sim- de jurepliciter renunciat, qui signo vel signis suo :idoneis declarat, velle se non licitum iit id sibi amplius sere certum aliquid fac Uς Te , quod jure antea secisse poterat. Pransfert autem in alterum, qui signo

vel signis idoneis illi alteri, id juris

Volenti ab eo accipere, declarat velle

se, non licitum sibi amplius fore ipsi

resistere certum aliquid agenti, prout ei resistere jure antea poterat. Iuris a tem translationem in sola non resistentia consistere, ex eo intelligitur, quod ante juris translationem , is in quem transfertur, jus habebat jam tum in omnia 3 unde novum jus dare non po- ,

tuit, sed justa transferentis resistentia, propter quam jure suo alter frui non Potuit, extinguitur. Quicunque igitur

83쪽

SO LIBERTA s. Cap. ΙΙ.jus acquirit in statu hominum naturali, id agit tantum ut secure & sitne justa molcstia jure suo prisnaevo frui possi. Exempli causa, si quis fundum suum alteri vel venum vel dono dederit, sibi soli jus in eum fundum, non aliis

item, adimit. Adiearis V. Requiritur autem ad juris trans lationem Iationem Voluntas non modo transs j Mris ne- rentis, sed etiam acceptantis. Si utra- cesserasimo absit, jus manet. I ' .n enim si quodHIς meum accipere recti ,nti dare Vo-

ceptantis. luerim 1 propterea simplacu s iuri meo renunciavi, sive ad quemlibet id tranD tuli. Nam causa propter quῖm uni dare volui, in eo uno est, in caeteris non item. Verba non VI. Voluntatis autem in jure vel xrun θ' relinquendo, vel transferendo, si signarunt nis nulla alia exstiterint praeter Verba, Ver p es ea praesenti vel praeterito esse oportet. Nam si de futuro sint, nihil transserunt. Qui enim, eκempli causa, defuturo sic dicit, cras duo, aperte significat se non dedisse. Toto itaque hodie jus immotum est, manetque etiam crastino die, .nis interea adiu dederit. Quod enim meum est , meum manet,

nisi post dederim. Quod si de praesienti

loquar, puta hoc modo, do, vel δε- di , habendum cras, illis verbis significatur

84쪽

Catur, me dedise, & jus habendi eras, transtulisse hodie.

VII. Verumtamen , quoniam Verba r Virba δε sola ad voluntatis declarationem signa fulcro, sitissicientia non sunt verba de suturo, Anasi alia adsint signa voluntatis, valere τ olunta Possunt, tanquam dicta essent de prae si ,1enti. oiquidem enim propter alia λι' is, thogna constiterit, ipsum de futuro lo- ferendum. quentem velle valere verba sua ad per- fee tam juris sui translationem, valere debent. Dependet enim juris transi rio , non a verbis sed, ut die tum est articulo 4 huius capitis, a declaratione viantatis.

VIII. Si quis jus aliquod suum ad In libera

alterum transferat , neque id faciat donatione, Propter bonum mutuo acceptum, vel Verbis de

propter pactum ; ejusmodi transsatio 1μxtro ius , DONUM Vocatur, sive Donatio libera. rsin In donatione autem libera, obligant ea verba sola, quae de praesenti sunt, vel de praeterito. Nam si de futκro sint, non obligant ut verba, propter rationem articulo proxime superiore adductam. Oportet igitur ut ab aliis signis voluntatis nascatur obligatio. Quoniam autem quicquid fit voluntario, propter bonum aliquod sit volentis , nullum signum voluntatis dandi assignari potest, praeter aliquod bonum ta-

85쪽

8a LIBERTA s. cap. II. li donatione acquisitum, vel acquiren dum. Supponitur quiem, nullum tale bonum acquisitum esse, neque pactum exsistere; quia sic non esset donatio trabera. Restat igitur ut bonum mutuum sine pacto exspectandum siti. Signum autem nullum dari potest , quare is qui verbis de futuro usus est, adversus eum qui ad mutuum beneficium non teneretur, sic vellet verba ejus intelligi, ut obligaretur ipse. Neque rationis est, ut qui aliis facile bene volunt, omni promissio praesentem assectum testante obligentur. Et propterea promisser talis deliberare intelligendus est, & mutare affectum posse; quemadmodum & is cui promittitur, mutare meritum potest. Qui deliberat autem, ea tenus liber est 3 neque do-

11e dicitur. Quodsi promittat Lepe,

donet. autem raro , levitatis condemnari debet , nec vocari Donans, sed DUOn. De isto IX. Duorum autem, vel plurium conirae- jura sua mutuo transfremutium actio xμε ct vocatur CONTRACTUs. In omni autem 30ui, contractu, vel uterque statim praestat id de quo contra aum est, ita ut liter alteri nihil concedat s vel alter praes tat , alteri creditur; vel neuter praes

tat. Ubi uterque statim prauiat, ibi

86쪽

Cap. II. LIBERTA s. 83 contractus simul ac praestitum est, sin, tur. Ubi vero vel alteri vel utrique creditur, ibi is cui creditur, promi tit se praestiturum postea, appellatu queaaujusmodi promissum PACTUM.X. Pactum autem quod fit ab eos Anacti, cui creditur, ' cum eo qui jam praesti' transit is . tit, etiam si promissio facta sit verbis per merba de futuro, non minus futuri temporis de futuro. jus transfert, quam sit facta esset verbis de praesenti vel praeterito. Praestatio enim signum manifestissimum est, eum qui praestitit, ita intellexisse orationem

alterius cui credebat, tanquam Volen- 'tis praestare condicto tempore 3 eoque

signo cognovit is, sic se intelligis quod

quia non correXit, voluit fieri. Promissa igitur quae fiunt propter bonum acceptum quae & pacta sunt signa

sunt voluntatis, hoc est, ultimi aetus deliberandi ,l quo libertas non praestan di tollitur, & per consequens sunt obligatoria. Ubi enim libertas desinit, bibi incipit obligatio.. XI. Fadia autem quae fiunt in con- Pacta tractu ubi fides mutua est, neutro qui quam statim praestante, in statu natu ins

b) oriatur, sunt invalida. Nam qui syra ct in-

prior praestat, propter pravum inge- validanium maximae partis hominum, com

87쪽

8ψ LIBERTA s. Cap. II. Uitsite non modo lao jure & injuria juxta studen-''A tibi lium , cupidini se prodit illius quo- p. 84. Cum contrahit. Rationis enim non est, ut aliquis pretestet prior, si verisimile non sit, alterum osse praestitutum post. Quod utrum verisimile sit necne, is qui metuit, judicabit : ut ostensum est capite praecedente, articulo 9. Haec, inquam, ita se habent, in statu naturali. Caeterum in statu civili, ubi est qui Ullumque cogere potest, is qui per contractum prior est ad praestandum, prior praestare debet; quoniam

cum alter cogi potest , cessat ratio, Propter quam, ne non praestaret, metuebat.

ad P. 33. mettis nova exsistit, ex fasto , vel alio gno voluntatis non praestandi a parte altera , metus jusus censeri non potes. Causa enim quae impedire noλι poterat, quin pacisceretur, impedire nou debet, quin pacti im proeset. Paeisci

nom posse :

- XII. Ex eo autem, quod in omni donatione, & pactis omnibus, requir, tur acceptatio juris quod transfertur,

sequitur pacisi i neminem posse cum eo, qui acceptationem illam non significat. Neque igitur pacisci cumbet uis, neque jus ullum illis tribuere aut aufer,

88쪽

Cap. II. LIBERTAS.re possumus, propter desectum sermonis, & intelle eius. Neque pacta inire quisquam cum divina majestate potest, neque illi voto obligari, nisi quatenus visum illi est per scripturas sacras subsiluere sibi aliquos homines, qui authoritatem habeant, vota & pacta ejus modi expendi 8c acceptandi, tanquam illius vicem gerentes.

XIII. Qui igitur in statu naturae Ne is

constituti sunt, ubi nulla tenentur le- Deo vo

ge civili, nisi illis certissima revela- Uemtione voluntas Dei, votum vel pactum suum accipientis, cognita sit, ) frustra vovent. Siquidem enim id quod vovent , contra legem naturae sit, non tenentur voto ; quia illicitum piaestare tenetur nemo ; si vero id quod vovent, lege aliqua naturae praeceptum sit, non voto, sed ipsa tenentur lege; sin liberum ante votum sit, facere veὲ non facere, libertas manet 3 propterea quod, ut obligemur voto , requiritur voluntas obligantis aperte significata, quae in casu proposito supponitur non haberi. Obligantem autem voco illum , cui aliquis tenetur vel obligatur : obligatum vero eUm, qui tenetur.

XIV. Pheta sunt de actionibus iI- Pucta αἶ-lis solis , quae cadunt sub deliberatio- tra stim-nem. Pacito enim non fit siue volun--c

tale

89쪽

nattim non obli. gant.

remur.

86 LIBERTA s. Cap. II. late paciscentis. Voluntas autem ulti-- mus actus est deliberantis. Sunt ergo

de possibilibus tantum, O futuris. Nemo igitur pacto suo obligat se ad impol Iibile. Quoniam autem paciscimur saepissime eas res, quae possibiles tum videntur cum promittimus , quas t men post constat essse impossibiles, non ideo omni obligatione liberamur. R tio cujus rei ea; est, quod is qui futurum incertum promittit, beneficium praesens ea lege accipit ut mutuum reddat. Voluntas enim ejus qui praesens

beneficium praestat, pro objecto simpliciter habet bonum sibi, quanti eratres promissa ; ipsam autem rem non

simpliciter, sed si fieri potest. Verum si accidat neque id possibile esse, praestandum est quantum praestari potest. Obligant igitur pacta non ad ipsam

rem pactam, sed ad summum cognatum : hoc enim solum, non res ipsae, in nostra potestate sunt. XV. Pactis liberamur duabus rebus,

vel si praestitum, vel si condonatum sit. Si praestitum; quia ultra id nos

non ob igavimus. Si condonatum; quia is cui obligamur , condonando intelligitur facere, ut jus a nobis in eunx translatum, ad nos denuo redeat : est enim condonatio, donatio , hoc est, per

90쪽

Cap. II. . LIBERTA s. 87 Per articulum q. capitis hujus , juris translatio ad eum cui donatio facta est. XVI. Quaeri solet , An pacta ea PromissaqUae metu extorquentur , obligatoria metu sint necne. Exempli causa, si ad via mortis ex tam a latrone redimendam, pactus et Vr μ a in

fuero; traditurum me illi mille aureos is, 'oasi postero die, neque facturum quicquam-ηon efquo comprehensus in jus duci possit, A.

utrum tenear necne. Quamquam a

tem aliquando pactum ejnsmodi invali dum censeri debeat, non tamen eo nomine invalidum erit, quod a metu processerit; propterea quod inde sequeretur, pacta ea, quibus in vitam civilem homines congregantur, & leges Condunt, invalida esse : procedit enimia metu mutuae taedis, quod alter alterius regimini se submittat:) neque cum ratione eum facere, qui captivo pacifcrati pretium redemtionis suae fidem adhibet. Universaliter verum est, obligare pacta, quando acceptum est bonum , & promittere, & id quod promittitur, licitum est. Ligitum autem est & ad redimendam vitam promittere, & de meo dare quicquid voluero cuiquam, etiam latroni. . Obligamur ergo pactis, a metu prostelis, nisi lex

civilis aliqua prohibeat, per quam id quod promittitur, fiat illicitum.