Aponii scriptoris vetustissimi in Canticum Canticorum explanationis libri duodecim quorum alias editi emendati et aucti inediti vero hactenus desiderati ... curantibus D. Hieronymo Bottino, D. Josepho Martini

241쪽

in braclitum ponore , quod prohibeat gladium commilitonis. In quibus versiculis docetur frustra sibi plaudere anima debere Dei cultura , si Dominum Christum non crediderit Dei sapientiam, quod est signaculum cordis, et Dei virtutem, quod est brachii invictum signaculum, secundum beati Pauli sententiam , Christum Dei sapientiam et Dei virtutem signantis , quod est Co dis et brachii solum invictum signaculum indisscparabiliter Poesitum , quod est verbum Patris omnipotentis Dei. IIoc ut credat plebs ista de deserto adducta , ita saepe dicta anima per iniam

redemptus est mundus, hortatur. Quae ita se docet unitam cum Verbo per haec quae Sequuntur , ut, sine Se, labor omnis inanis sit in quaerendo salutem; ut quicumque veram camem de Maria Virgine , et veram animam cum Dei verbo unam negaverit essectam personam , quantalibet sit eius iustitia , non habuerit partem in vitam aeternam. Nam Sicut Omnis natus de carne non potest recusare corPoris mortem, quae Per Peccatum inducta est in mundum ; ita ot supradicta unum ess ta cum Verbo, ma- Dento materia , dividi non potest. Ideo et talem comparationem

praesenti posuit loco, dicendo: u Quia fortis est ut mors dilectio. Dura sicut infernus aemulatio. Lampades eius , ignis adiquesta marum. Aquae mestae non l=otuerunt extinguere charili cant Vm.ε.τ. talem, Nequesti tua obruent illam cl).η Cuius esset sortitudinis mors , quae invaSerat mundum, perdocuit, cum eam dilectioni quae est inter Se ct verbum , praedicta comparare non horruit.

Cuius sortitudo tanta fuit ac talis, ut a nullo, nisi a sola hac anima potuerit vinci, cuius vox est ad Apostolos consolandos: in aban xvi ra FHite, ego Mici mundum 2), ct Meniet princeps mundi, et inu, 14,n xiv.D. Nae Πihil ius enset 3 . Quae sola inter omnes animas hoc potuit dicere, et sactis probare. Et sicut ita sortem Ostendit mortem , ut a nullo , nisi a saepe dicta anima unita cum verbo Dei vi ceretur , ita et quam dura sit aemulatio Superborum praesumen. tium posse se Christo Domino nostro aequari, poe opera tiona demonstravit; sicut insanus Pliotinus , ut in alio libello dictum est, non metuit dicere: tantos ossicit Christos, vel Salvat res , quanti reperti fuerint sermone suo et vitae exemplo , convertisse impios ab errore. Dum unus et solus ab uno verbo sit assumptus Redemptor Christus , et totius inundi Salvator , de cuius auima retro dictum est: - Unica est Matri surae, electa

242쪽

22lest genitrici suae l in Extra hanc autem sententiam, vel regulam fidei quisquis clatus egredi attentaverit aemulando , suPerbae duritiae inseria diaboli comparatur, qui numquam Poenitendo a sua duritia mollesccrc potest. Insurus enim torna ni rum est locus , et tam durus , ut neque precibus , neque lacrymiS, neque interventione cuiusquam possit ad pietatem molliri. De quo dixit Propheta : si inferno antem quis conflebitur

tibi 2 p et in alio Propheta : quia non inquit) infernus consi

lebitur tibi, neque mors Dudabit te 3 . Cuius posscssor diabolus per libertaim arbitrii, quod in natura suscepit, ita durus cssectus est in malitia perdurando , ut nequeat a sua duritia emolliri. Cui por omnia coaequati, Photinus, vel omnes Ita retici, ita ei glutino perversionis suae uniti sunt, ut ab co poni-lus separari non possint. Nam sicut humilis aemulatio, quae Christum in corde , Christum in operibus pro signaculo profert brachiorum, sublimat ad regnum coelorum, quam a sc disci Salvator hortatur dicendo: Discite a me, quia mitis sum et

hirilis corde s) ; ita et dura , idest superba aemulatio deiicit in infernum, de qua ipse Dominus dicit: Qui se exalta erit moniliabitur; et qui se humilias erit, exaltabitur Q. Magnus utique erit ille, qui se servum Christi audeat dicere confidenter, sicut inter caetera iasignia, ad Romanos in epistola sua praenotat Paulus, dicendo e Paulus serotis Christi Iesu, Mocatus AhUstoltis, idest missus in . Quod si quis amplius sibi aliquid praesumendum putaverit, diaboli collegio deputabitur, vel Simonis magi, qui plenus diabolo, Christum se non metuit assirmare. Posuit ergo comparationcm dilectionis insuperabilem , quam habet cum Verbo Dei, ita ut pro eius dilectione fieret quod ipsa

erat, ut ipsa fieret quod erat verbum; et immobilem aemulationem insero comparatam, ut doceret, quaeque agi OSCeredesiderat Creatorcin suum, et ad aeternam requiem ProPerare, non ea praetermissa, gressus Suae praeparet voluntatis, nec immemor sit eius vocem dicentis : Sine me nihil mtestis 7 : sed semper se pro signaculo, Corde et brachio esse portandam , cum vadit ad Deum verbum. Quia sicut non potest transiri Ioecus , qui sine signaculo regis iussus est non transiri, ita docuit se in cogitatione et opere indesiuentor portari, et nec posse

aliter transui de morte ad vitam , nisi qui Christum eiusque

Dissiligo es by Cooste

243쪽

crucem in conscientiis practulerit pro signaculo semper; quoniam nullus potest iam inter dilectioncm supradictae animae verbique Patris admitti, quam invictricem pronuntiat, dicendo eμ Quia fortis ut mors dilectio s )., Nec poterit aliquis ita aeminlator existere , ut Christo sine Christo aequetur, qui secundum Apostolum Paulum : Unus est mediator Dei et homotim , hin no Christus Iesus 2 , cui tradidit Pater omne Iudicium faciem dum , quia filius hominis est; sed sqsscit prosccis cuique, Omnem dilectionem , omnemque sanctam aemulationem in ea anima ponere , quam audit in Evangelio pro sua positam esse salute.

Et susscit secundum ipsius Christi sententiam e ut sit discipulus Sicut magister, et semus sicut Dominus eius 3 . Ubi ergo dicitur sic, non aequalitas sed similitudo monstratur; quia ut non potest aliqua materia consueta igni pabulum praebere , sine suo detrimento igni coniungi, ita et quisquis Superbe praesumit prodictae animae ncquari; ideo postea dixit sortem ut montem dilectioncm , ot duram ut inseram aemulationem. Sequitur: o Lampades eius, ignis atquesammarum 4 n. De ista ergo coniunctione dilectionis, lampades ignis vivacitatem verbi Dcitatis, ct flammam illuminationis coccorum mentium, Spiritus Sanctus vellit de lampada, assumpto homine, procedere pracsenti docuit loco, secundum quod Ium mundi est Q ista Dei hominisque

dilectionis coniuncti O, quae Per Veram carnem , et Veram animam, Veramque Deitatem, in modum lampadae unam esscit imccm. De quibus lampadibus, pro modulo capacitatis, super er dentes illuminationis flamma infunditur. Et ut ostenderet, hanc dilectionem vel aemulationem humilibus et credentibus, Dei amicitias collocare , superbe vero et pervcrSe de Incarnationis mysterio, in quo ost Omnis spes nostra, sentientibus, tormentorum flammas parare, et de una eademque luce illuminari iustos, impios autem cremari; lampadas ignis dixit procedere de hac dilectione, quam etiam charitatem esse, quae Deus eSt, docuit, et hanc in baptismo generaliter super omnes credentes insundi, sed unumquemque aut sanctis operibus augmenta ministrando in se accensam servare, aut n gligendo eX tinguere, praecipiente magistro Paulo : Spiritum nolite extinguere Oρω- tias nolite spernere Q. Cuius charitatis tantam sortitudinem esse perdocuit, ut nulla tempestatum violentia, impiorum, nec

244쪽

multarum aquarum fluctus persecutorum in credentium corde extinguere queat, sicut Sequenti versiculo ait: M Aquae multae non potuerunt extinguere charitatem, nec flamina obruent i

irim l .is De qua cliaritate dilectioneque beatus Paulus ita prosequitur : Quis nos inquit) separabit a charitate Dei, quae est in Christo Iesu Domino nostro p tribumtio , angustia , an fa-mES , an mialitas, an periculum p et caetera 2). Haec utique mihi videntur aquae multae , quae in credentibus Deo non m sunt extinguere igneam charitatem verbi caro facti, quae dissusa est per Spiritum Sanctum in cordibus nostris. Haec utique climritas in credentibus Christo , ei luc coniunctis fide acce a , ne per multitudinem profanorum insanientium populorum pro idolorum defensione , qui aquae multae intelliguntur , extingui poetuit umquam , neque per crudelissimos reges vel principes , de quibus terribilis turbida et undosa praeceptio tormcntorum, quaSi de numinibus inundabit. Sed horum inundatione populorum imsanientium non poterit extingui cliaritas memorata, neque niminibus obrui, quae unum effecta suerit cum illa anima , quae semper super dilectum verbum nixa est. Quod torrens ignis a Propheta est appellatum, dicendo : Ecce Merbum Domini ardens sicut torrens inuin πι, confringens montes , et liquefaciens petras. Hic ergo tantus ac talis habitans in credente anima, natu virtutis suae, in se retorta spumantia repellit numina , et collisa exterminat; dum hic compendiosus exitus datur per ac dirimam poenam, aut prolongantur tormenta , et patitur, ipse tantus est, ut eius dilectionis, humiliando se, anima aemulatrix existat. In perversis autem, aquae istae vel flumina non solum extinguunt, sed nec inveniunt scintillam, quam extinguant, charitatis ; quum ipsi eam iamdudum nequissimis operibus extim xerunt in se. Garnis enim amore , animae cliaritas extingui proebatur ; et quanto creverit camis amor in corde, tanto minuitur lux charitatis. Unde comparationem dilectionis , quae inter verbum Dei et animam est, ex camis amore evidentissimam posuit; ut si non amplius quod utique iure debetur saltem ea mei sura, eo igne flammata verbum vitae diligat anima credens Deo, quo mortalis forma diligitur mulierum, dicendo sequenti versiculo : u Si dederit homo omnem substamiam domus suae pro

245쪽

ti: Cavi. Vill. 7. dilectione , quasi nihil deviciet eam s η M. Hic namque dii

ctionem Pro amoro posuisse monstratur; et non caelest in qui ducatum praestat ad vitam actornam , sed carnalem cpii iter

praebet ad mortem. In quod si quis inciderit, velut quadam im

sania correptus , nec periculum imminens cogitat, nec amissimnem pecuniae metuit, nec si dederit Omnem consum domus

suac pellici, sentit, quousque desiderium Comploatur amoris turpissimi, et quantum crcuerit in Practio turpissimus amor Pellicis , tanto crudelius inflammat amantem se. Et quanto amplius dederit amator formae eius , tanto despicietur , quasi nihil doederit umquam. Et quanto amplius per multas formas cucurrerit diligendo , tanto vilior ossicitur ci despectus. Ad cuius compa. ration m , unius caelestis dilectionis animae persectae inducitur amor praesenti loco : quae semel cum repudium doderit malignis spiritibus vitiorum, qui diversos amores alios Iatcnter invitant , ct verbi Dei dilectione sucrit inflammata , et ei toto assectu adhaeserit, numquam metuit pro eius nomine, pro eius fide, neque ignos , ncque bestias , neque gladii rigorem , nequenmissionem universae substantiae domus suae. Sed nihil aliud toto corde , tota mente , tota Virtute desiderat, nisi ut optatus adveniat corporis finis , sicut martyres fecisse , Vel innumerabiles turbae sanctorum probatur. Qui unius formae amatorcs

extitisse docontur sapientiae, de qua dixit idem Salomon: P clus sum amator fornacle illius, et dis sui coniugem mihi as-

α sap. viii. a. Sumere eam 2 . OmniS enim casta anima , non multas, sed

unam diligit formam , et ideo numquam dispicitur ab ea , sed usque in finem diligitur, et non exhaurit substantiam domus suac per multas , scd augmentat sapientiae mercimoniis th sauros domus mentis suae. De quibus ipse Salvator noster dicebat : Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bo- τὶ Maiiii. XΠ. num 3 . De qua Propheta dicit in Psalmo : Unnm potia α 4 'iri. xxvl. 4. Domino, hanc requiram 4 ; Et quam idem Salomon solam omnibus divitiis anteponens, a Domino postulatam accipit in

x nεν. ib lil. libro regnorum Θ, Sciens omnes divitias, omnes honores omnesque ultiones de inimicis in ca reconditas permanere. Impudica vero anima per multas lenocinantibus oculis tracta,

m uaee seripturarum verba desiderantur in redire nostro mss. Ipsi addissimus, et Amanuensis negligentia praetermissa rensemus.

246쪽

225 non satiatur formas discurrere, sivo a turpissimo amore Ca nis sive Vanaegloriae capiatur laudo. Nam philosophi amat res sapientiae appcllati sunt; scd Per multas corde vagando adinv titioncs , veram et unam ditant in amatorem approhonderen quiverunt ot seu Stra Oxhaurierunt omnona substantiam domus suae, mergendo in mare. Qui quantum a stultis mortii libus variaegloriae laudem se aquirere sunt opinati, tantum ab ipsa multimoda sapientia sunt despecti. Nam , ut nobis exempla Castitatis vol sapientiae dilectio pingoretur , in divinis libris patriarcharum connubia describuntur, ubi amici Dei non multas sed singulas coniuges dilexisse describuntur. Abraham igitur non lovitate tractus, sed propter posteritatoni deprccanti Satae coniugi ut tuti rotur lancillae, vix logitur Pra huisse Consensum : Qui tantum unam , de qua Promissionis munus Suscepit, semper dilexit. Isaac similiter unam legimus dilexisse , de qua dicitur: Suscipiens Isaae Robeccam dilexit eam , et consolatus est a motu matris suae s . Jacob autem licet de quattuor usum porit liberos, unam tamen legitur dilexisse Rachol. Et quomodo Por amorem Rachel Caeteris iunctiis sit, narrante historia , t rudens locior docetur , quamquam omnia in mysterio eo tempore acta intelligantur. Illorum enim singulae dilecta o coim iugos ad Hostram unicam sapientiam diligendam portondebant figuram. Nam horum , de quibus nari ni ur multitudinem dii

Xi,se uxorum , narrantur ri culpae , narratur a Deo discossio,

narratur idolatriae nefanda cultura. Ιti quibus mulicros extinxerunt charitat in , unius Dei notitiam. Quam in martyribus , vel in sanctis viris supradictae aquae multae ot flumina nec extinguere , nec Obruere Potuerunt, eo quod in Porum mentibus dilectio charitatis , quae omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet , radicata consistit. Qui sapientiam diligendo, et castitatem animae et corporis , geminum diloclionis munus Christo osserentes , unicam requiem aeternam Promerentur. Quac dii Clio rogilum Praeparat, a diabolo Soparat ac defendit, ad dexteram collocat maiestatis. Nam illa saepedicta gemina carnalis dilectio , quae captivos tenet deceptos , tam insatiabilis est, ut vix inveniat finem. Quae sive in amore turpissimo, sola in vanae gloriae laudem astrinx rit quompiam, secum doducit ad insor s. De is libus opinor cumdem Salomonem dixisse: Amor nati im

247쪽

et seq.

ris, et infernus non dicunt: satis est l . Turpis enim dii ctio nec expoliatum facit sentire nuditatem , nec expoliantem satiare divitiis. Quem quanto amplius expoliaverit , amplius et detestabilius despicit. Haec de carnis dilectione dicta sint. Animae vero dilectio , id si sapientiae, vanae gloriae pracdictae , quibus poenis, quantisque distentionibus agat captivos suos, quis possit enumerare Z Quae in philosophis, ct in haereticis maxime debacchatur , qui et amissiotiem rerum Praesentium , et castitatem corporis , et scientiae Opera magnanimiter arripiunt propter hominum laudem ; sed quia charitas Dei quae diffusa est fidelium montibus, vanae gloriae obstaculo excussa est a cordibus eorum , inanis est huiusmodi labor et in philosophis ot in omnibus hacreticis, quorum dilectionis laborem breviter conclud iis cassavit beatus Apostolus Paulus dicens: Si habueros dona ita ut montem transferam, et si h uero omnem P Phetiam , et si omnem SubStantiam meam in cibos pauperum erogat ero, et si ammis incultareo corylus meum, ut ardeat,

charitatem autem non habeam , nihil mihi ρroderit 2 . Qui ergo pro eius nomine, quem perverse confitctur et praedicat, etiam si omnem substantiam suam pauperibus dederit; etiamsi pro eius nomine interficiatur , quasi nihil despiciunt cum socisse boni opseris poenarum angeli in die iudicii, cum in locum v Dorit tormentorum. Quibus ipse Dominus et Salvator se pra dicit dicturum in illa die: Nescio Wos, o erarii iniquitatis , discedites a me. Cui illi dicturi sunt quidem e Domine, in minteis nostris docuisti, et in tuo nomine Dirtutes multas fere mus 3). Et audituri sunt: Amen dico Vobis, sescio pos 4 . Qui quidem videntur habere in Se charitatem per hoc, quod ossa-hilos sse hominibus praebent, Sed quam aquae adulationum , et persecutionum flumina extinguant, vel obruant, eo quod non sit in corum mentibus charitas Dei , quae non inflatur, non

aemulatur, non quaerit quae Sua sunt, non est ambitiosa: quae omnia sustinet, omnia Sperat, Omnia credit, quae otiam numquam cadit ; et ubi haec non fuerint, ibi quantalihet prudentia sit litteraturae , quantalibet scientiae divinae scripturae, vel abstinentia cibi , quantalibet humilitatis ot morum tranquilibias, etsi omnem Substitiam domus suae in cibos pauperum dederit , etsi flammis tradiderit corpus suum Pro eius nomine,

248쪽

quem perverse confitetur, quasi nihil despiciunt eum boni oporis secisse poenarum angeli, ut dictum est, in die iudieii. Cui

tamdiu in cogitationibus omnem scientiam daemones repromi btunt, quamdiu expolient mentem eius recta fide , quae Omnium bonorum caput est. Ubi vero Omnem substantiam domus meimiis suae, laerdendo verae charitatis dilectionem, da monibus d

derit , iam captivum nudatumque omni praesidio Spiritus Saucti , pro nihilo despiciunt eum. Nam de hoc non est dubium apostolum dicere : Si quis totam legem Semni erit, Issendat autem in unum , factus est omnium reus l . Quid cuim prodest homini observatio legis haeretico, qui ipsum legislatorem Pe didit blasphemando 7 Cuius dilectio unica Oxcludit omnes serales delectationes , quae exinanitum Pro nihilo des' tum suum probantur reddere amatorem. Quem evorsum a fide recta iam non dignantur ulterius daemones in aliis vitiis impugnare ut sortissimum virum , in quibus sanctos impugnant; sed quasi nihil

redactum, qui nec Surgere Posset, despiciunt eum. Quibus aerii matibus docetur anima , ut Cum de errore deserti adducta su rit per Verbum Dei ad baptismum vel ad veram fidem, circumspectet , sicut suscepit renascendo custodiat fidem, in qua D us est, et Charitat in , Per quam Christus Dominus noster non dispectum, sicut suerat a diabolo, sed laudabilom hominem antiquae patriae Paradiso reddidit. - non nostra pari a , et ubera non hiabet. Quid faciemus sorori nostrae , in die,

quando alioquenda est 2b ρ n Soror proculdubio ipsa plebs iudaica sub finem mundi adducta de praedicto deserto appellari intelligitur quam diximus in novissimo tempore converti ad Deum cocli ascendens de incredulitatis deserto , ubi Deus non colitur, nixa super Verbum Dei, deliciis assuens , cognita fide individuae Trinitatis , sitie qua non Solum deliciae nullae sunt, sod famis periculum sustinet anima. Soror , quoniam de semine Abrahao dosccndit, de quo Christus secundum Carnem , et EC-clesia secundum fidem , eo quod gentium Pater a Deo sit constitutus. De quibus gentibus , Ecclesia unum corpus Christi perfidom essecta est, sicut ot anima s hi isti una persona cum Verbo essecta probatur, cui scrino D i Patris se univis , ad quem pietatis asscctu pro antedicta plebe anima Domini nostri Christi intelligitur dicere : - Soror uobtru u , ct ubera mon ha

249쪽

il uὶ Cam VIII. g. bH l . - Parva, quia in novissimis diebus renascendo per baintismum ad hanc gloriam stat mitatis ventura St. Per quam Πωtivitatem Christi fratres esticiuntur credentes in eo. Soror autem vorbi , secundum quod ad imaginem et similitudinem eius iacta est, intelligitur appellari. Parva , quia magnis et prosundis Apostolicis sensibus expers. Nam quod ait: ubera non habet, ostendit eam , imminente fine mundi, sapientissimos viros doctores legis divinae , sicut aliae gentes, non habituram , noC -- Ccrdotes ex sua progenie , per quois nutriat alias animas ad salutem , eo quod insantiae tempore necdum ad pubertatem perducta , ubi aetas ubera dat, persecutionem Antichristi, et Spiritus Sanctus praecinit immitiore. Quem etiam vix plebs illa valuit sustinore , quae Plerumque Jerusalem appellatur, cuius vestigia fidei utpote genitricis scquendo , licci sera repedavit ad Creatoris notitiam. Cuius rudimenta fidei no in allocutiono dici conturbentur poenarum atrocitate, tractatur Consilium, quibus adiutoriis eius credulitas debeat exornari; ut quae decora facta est credendo , pulchrior per Dei gratiam appareat adiuvata. Di,cendo ergo vox animae praedictae : Quid faciemus sorori --

strae ρ non ignorat quid fiat ei, sed dilectionis pietatisque assectum domonstrat, respondendo, Verus sermo Dei: - Si murus est, aedificemιS sumn ea mommacula argentea. Si ostium ir, Cavi. vlil. g. rat, CDmPingamus iliud talidis cedrinis 2). , Boneficiorum

suorum se munera nulli tamquam negaturum edocuit, et compunctionis , Per spiam excitamur converti ad Deum ad hetiosa- Ciendum : quae propugnacula argentea intelliguntur, de quibus ipse Christus dixit: Sila lucem luae Mestra coram hominibus, ut Dideant homines ostem oestra bona , et glori ent Patrema uatili. V. id. MeStrum qui in coelis est 3) ; et adiutorii protectionisque gratia , quibus velut imputribilibus tabulis anima communitur , ne persuasionum daemonum tempestate a robore bonae voluntatis suae madefacta depereat. Quapropter videtur mihi in hac plebe, eos qui unum Deum omnipotentem cognoverint, murum in-

tolligi proximos sectos verbo patris, de quo prophetavit Isaias di-

condo : Urbs fortitudinis nostrae Stilorator, Ponetur in ora mu- tisi xxvi i. VNS , et commum ) : Hoc est. Vera anima veruque carne circumdatus ad mundi redomptioncm ostensus. Illi vcro, quitatu persectiorcs, ct parati sunt pro eius nomine sanguitiem sui,

250쪽

dem, qui exemplo suo incredulis praebent ad salutem ingressum , Ostio comparantur. Licet enim omnium hominum naturam induerit Dei Verbum ad liberationem humani generis, tamen illo officitur murus vel ostium praedicino civitatis, idest Christi, qui eius imaginem portans , intra se rectam fidem tinnendo , Sanctis operibus ipsum Verbum meruerit retinere, sicut

promisit in propheta: Inhabitabo inquit in eis, et ero illinrum Deus l . Iudaeus namque, propter notitiam legis divinae si in a cor V . quae Christum promisit vetiturum , propter quod aliis gentibus Deo vicinior videbatur , qui se dignatus est dicere civitatem, ibguraliter intelligitur murus, vel ostium, qui ante Salvatoris adventum per legis doctrinam introducebat alias gentes ad Creatoris notitiam. Sed eiusmodi murus nocessaria habot aedificari super se a verbo Dei Christo , per notitiam Trinitatis , per doctrinam Evangelicam pietatis , per baptismi Sacramentum , per Spiritum septiformem , vel multiformae sapientiae Dei, Propugnacula argentea. De quibus absconditus a saeculis redemptionis nostrae splendor ut argenti de antro omicat, quo virtus imminuta repellitur hostis: In quibus propugnaculis tutissimus consistat a diaboli sagittis rationabilis animae Sensus. Quae prinpugnacula Salvatoris manibus super credentos in eum, Per incarnationis mysterium satiricantur ; ut persectus et decorus mimrus , iam qui Deum se nosse plaudebat , essiceretur. Nam sicut murus civitatis sine propugnaculis , nco defensionis auxilium, nec decoris praebet aspectum ; et quomodo ostium ei insertum,

nisi tabulis aeneis , serreisque laminis compinctum fuerit, non Potest hostilem ignoui repellere; ita ct perscctum Christianum in sciolatia legis, nisi haec pracdicta munimenta fuerit circumdatus , inanis labor consumit. His vero communitum , et Pro Christi nomine mori paratum, tolerantiae adiutorio sultum ita

decorat consessionis et signorum splendor, Sicut propugnacula murum , vel portam civitatis acuearum tabularum compinctio.

Igitur tanta benignitas est Domini nostri Iesu Christi, ut quod

ipse est per naturam divinitatis , hoc in imagino per virtutem si-guorum, martyres eius elliciantur ; idest, ut sicut compincti vii tutibus refulgebant Apostoli, quibus dicitur: Mamra horum facietis , et qui sens recipit, me recipit O): Et Sicut misit me Di- r: Maim x MUMS PGter , et ego mitto Dos : et qui credit in me , Opora quoc