장음표시 사용
191쪽
44o Conrassentari j in Arist. Logicam,
.linens tuos effectiis . Sicut de Deo dicunt Theologi , non posse videri perfecte, aut comprehendi, quin in eo cognoscantur creaturae , licet Deus non dependeat 3be trinsem. Et In eadem quaellione numero ib. dicit relationem secundum esse diuidi in relationem praedicam eo talem ., & trans ren- 'den talem. Itaque datur in crcaturis secundum ipsum aliqua vera relatio secundum esse, realis,cqmpleta, &quae non pertinet ad praedicamentum relationis , sed ad multa pertinet praedi- Carnunt 1, N pr OPterea vocatur tran-- stendentalis relatio. Et probatur primo . iamrdo ad *al quid realiter , ire luditur in omni conceptu eratis
creati, nam omne ens Creatum , qua-
tenus tale eit, dicit habitudirem et sen- , t talis dependentiae ad ens increatum , N. ideo est aneso ce ens, omne item accidens dicio essentialem habitudine ad subiectum ob quam dicitur emisens et & in omnibus generibus videbimus speciales habitudines , quae conueniunt illis essentialiter, ut patet, nam in genere subitantis materia & forma habet inter se veram & rcalem habitudine essentialiter inclusam in proprio este illarum , & ideo una diffinitur per
habitudinem ad aliam ergo dantur vere. relationes secundum este, transcendentales tamen, quia reperiuntur & ingencre subitantis, R in quantitate , &qualitate,&c.Et confirmat hoc ex sententia D Thom L Parti uaest. 18. artic.
a. ubi sic dicit: Ea quae dicuntur ad aliquid significant secundum propriam rationem solum respuctum ad aliud , qui quidem respectus aliquando est in
ipsa natura, rei, utpote quando aliquae duae res secundum naturam suam ad Inuicem ordinatae sunt , &ad inuicem
inclinationem habent. Huiusmodi relationes oportet esse reales , scut in corpore graui est inclinatio & ordo ad locum medium , unde respectus quidam est in ipso greui respectu loci medii . Et similiter de aliis huiusmodi. Qiis
ratio maxime procedit de respectu trascendentali: m secunda illum respectum maxime reperiuntur res ordina-er ad inuice Et patet hac esse sententia
D. Thomi Nam grauitatis inclinatio , non petinet ad praedicamentum rei tionis, Nest relatio secundum esse ,
r Antiquissima fuit opinio alia etῖam 1 ininis Thomistarum asserentium relatus a se cundum dici ea esse, quae sunt res ab . solutae omnino, caeterum non possimi AExplicari, nisi per ordinem ad aliud. Sicut scientia est relativa seeundum dici,quia in rei veritate habet essenti amabsolutam qualificatiuam subiecti, verum haec .absoluta essentia non potest explicari, nisi per obiectum, non quia dicat ordinem ad illud , sed quia sita iisenti a exigit huius m odi expIirati grem per ordinem ad aliud. Exemplum hitis accommodatum est illud de omni potentix Dei Videmus enim rem a 1olutam omnibus modis esse Dei omnipotentiam, caterum non possumus aio illamexplicare , nisi per ordi semad ea, re facere potest. Nam hac ratione Deus est omnipotens, quia omnia facere potest , quae contradictionem non implicant:sed quia D.Thom. in hac parte nos docuit,ex eius doctrina veritas explicanda est.. Dιcisio quamonis. ΡRima conclusio: Nomina relativa m. e secundum diei diit illa , , quae iunt imposita ad significandastes,qu. Sco omi r s equuntur quadam habituὸines, scuc Mi a. mouens & motum , caput, & capit tum,& alia huiusmodi,& ita si guificata per talia nomina sunt relativa secundum dici, hec est expressa sententia D. I ho m. multis in locis, sed aperte I. pari.'uaest .is. attic. 7.ad I. Et si qup Ωk.ων ris, quare illa dicuntur relati uast cun- tarinas dum dici, cum reuera non sint relativa, eundusae rirespondetur, quod multiplici de causa ci dicaηιαν sic appellantur. Primo quia , ut dicit μυ-D.Thom. videntur esse relativa propter relationes adiunctas,& reuera nolunt,& qu ia illas relationes adium ias habent dicuntur relativa secundum dici. Secundo dicuntur relativa lacu dum dici ex eo quod important respe citis ad aliud, vel tanquam ad finem, vel tanquam ad obiectiim, vel tanQua
192쪽
De Praedi c. relationis. Quaest. XXXV. I L
ad caii sani. Et ut explieemus quod dicunt respectum,& quod reuera ille respectus non est relatio, sed alicuid aliud , ideo vocamur relativa lecundi mdici, ut opponuntur relativis secudum Corollarii. esse Ex quo sequitur, quod esse relatiua secundum dici non est ad placitum , nee consiliit in solo dici,ita ut propterea dicantur , relativa seeundum dici , quia dicuntur praecise relativa,quia sic etiam Deus est et relatiuum secundum
dici, quia potest a me diei relatiuum, tale & concipi per modum ad aliud, iatamen non est Deus. , ut sic relatiuum secundum dici,licet aliqua nomina dicta de Deo se dicatur propter relationem annexam & comuncta,quomodo creator dicitur redatiuum secundum dici. Nam etsi creator non respiciat, ut sic, quid extrinsecum, habet tamen relationem respicientem extrinsecum, sibi coniunctam. Si enim separes relatione rationis a creatore, no respicit creator aliquid extrinsecum , ita quod sua essentia sumatur in ordine ad illud. In creaturis autem uerbi gratia intellectus , & scientia dicuntur relativa secundum dici, quia non solum habent relationem adium tam , sed quia ipsae
essentiae etiam sunnitatur per ordine adeat lacum. Et prima ratio est esten tralis omni relativo secundum dici,secunda uero ellipropria alicuius relativi secundum dici, non in quantum relatiuum secundum dici, sed in quantum talς. relativum. Et per hoc soluitur quod-Cιγ.lia , d Π Igument in , quod fieri poterat. Sequitur secundo, non dici relativa secundum dici , quia sint relativa ratio. nis, quia relativa rationis aliqua simpliciter, Se secundu esse, sunt rLlat tua. ΤΟ -
ta enim essentia generi est ad speciem: sicut de tota essentia patris ad filium,in quo antiqui sallebantur. Et his positis
probatur nostra conclusio: Nam crvator. , iustificatorium relativa secundum dici, de tamen non dicunt Ordine
in fila ratione formali ad aliud, sed.
tum coniunctam habetit relationem secundum esse, ergo. Illa concluso D. Thom .est vera, probatur minor , nam
nemo negabit minorem , si enim illa non sunt relativa secundum dici, nulla dabuntur Probatur inquam minor: Nana creator in suo conceptu formali non dicit ordinem realena ad creaturam, alias essentia diuina sumeret tir ab
aliquo extrinseco, nam creator essen.
iam diuinam dicit, nec ordinem rationis,alias esset relatiuum secundum es.se, nam ille ordo ronis relatio est secundum esse, ergo ex hoc relatiuum secundum dici appellatum est , quia habet
colunciam relationem. Na ex eo quod Deus creat, sequitur cresturam referri ad ipsum,& ipsum ad creaturam per relationem rationis,& habet relatione
dominii colucta, sius formaliter siue fudam et aliter proxime. De quo dicemus infra. Verii, est quod si loquamur de relativis secundit dici, non ita ample, sed prout sui in creaturis, quod tuc relativa haec secundum dici, quae habent aliuas relationes sibi adiunctas dic ut orinem ad aliquid extrinsecum in sua
ratione & essentia. De quo statim. Secunda conclusio: Nullatenus dan- a. Conet. tur relativa secundum elle transcen- Non datur
dentalia , & quae reperiantiar in om- rela AE Dnibus , siue in multis praedicamentis. c um 4sa Haec conci .est D.Tho. supra dicto arti . t sc
septimo, ubi sic dicit: Ad i ergo dicendum est , quod relativa quaedam sunt imposita ad significandum ipsas habitudines relativas , ut dominus se
uus , & pater , filius, de huiusna odi.
Et haec dicun ur relative secundum eia se . Dicit esse relativa secundum esse, id est , nomina relativorum secundum esse, quae imposita sunt ad significandum ipsas habitudines relativas , scientia vero significat habitudines qualificat tuas. Et sic videbis hoc contingere in te liquis. Vnde fallit m p tet esse, dicere, quod scientia est relatiuum secundum esse, & materia simili ter , pariter de forma , quod asserebat Suare Z , quia non sunt ipsae habitudi- Rokei ων
nes relatiuae. Et probatur praeterea con in s rexcluso: Nam absolutum secudum esse &relatiuum secundum esse distinguuntur essentialiter: Sed scientia verbi eratia , & intellectus , 8e alia huiusmo di, sunt absoluta secundum esse, ergo
non sunt relativa secundum csse. Maiaior patet, quia pertinet ad diuersa predicat nenia.
193쪽
r x Commentarij in Arist. Logicam.
dicamenta. Minor probatur, quia scientia habet essentiam absolutam secunduesse,quia sua cssentia pertinet ad praedicamentum 'ualitatis, praedicamentum autem qualitatis absolutum est secundum esse. Secundo probatur conclusio: Nam poterat responderi huic argumento, quod relatiuum secundum esse transcendens, Se absolutum, non distinguuntur,sed sunt idem essentialiter, relatiuum vero secundum esse praedicamentale distingimur ab absoluto secunduesse. Contra sic argumentor: ergo relatiuum secundum esse transcendentale est absolutum secundum esse: ergo maledicitur,quod sit relatiuum secundum esse. Praeterea ex hac opinione sequitur,quod non detur absolutum secundum esse, vel quod est idem dicere absolutum secundum esse , & relatiuum
secundum esse transcendent ale. Probatur sequela: Quia omne ens creatum
est relatiuum secudum esse ut iple probat ubi supra, ergo nullum est absolutu secundem esse. Quod si voluerit intelligere,quod absolutum secundum esse sit idem formaliter cum relativo se cundum esse transcendentale potitisset noita loqiii, sed uti communi modo loquedi metaphysico,quia nihil peculiare dixit sic loquendo. Praetet ea, ens diuiditur per relatiuum & absolutum , ergo omne ens vel est relati uum vel abso latum, ergo illud relativum transcendentale est absolutum, vel relativum, non relatiuum lias nullum dabitur absolutum,ergo est absolutum. Et praeterea. Nam metaphysici communiter dicunt esse praedicamenta absoluta, de praedicamenta relationis, se non dicunt omnia praedicamenta esse relativa secun .R.ῆtiiuν dum esse , ergo Suare 2 contra omnes metaphysicos, vel loquitur, vel sentit. Praeterea Scientia secundum suam vitimam difforentiam est qualitas, ergo secundum suam differentiam vitiniam esti absoluta & qualificativa subiecti,ergo
quacunque ratione consideretur. , non
est relatiuum secundum esse. Probatur consequentia, quia relati Rum secunduesse etiam transcendentale non debet nee qualiscare, nec quantificare subie
e tum,&c. Sed pi acile ad aliud reserre. Solent a metaphysicis variae assigna- RQuia Iri differetiae,quibus eognoscamus, quo cudum almodo distinguantur relativa secudum quos adeddici a relatiuis secundum esse. Conm- tuam illos, tque examinabo, 8t in hac ratariωa tertia conclunone omnes istae differen eMum d tiae continebuntur. Prima differentia di facti naiasignati solet, quod relatio praedicame in . talis requirit aliquod fundam et um reale absolutum, hoc autem non requirit relatio secundum dici, Sthaee quidem differentia vera est,sed habet se antee edenter ad relationis essentiam. Secunda differentia est,quod relatio secunduelle N praedicamentalis requirit terminum realem,& realiter existentem,novero relatio secundum dici. Haec disterentia non est vera secundum aliquos, quia relationes tertii ordinis non re v quirunt in alio extremo formaliter ter minum realiter nec materialiter aliqua do, i patet in logica mensurata ab ente rationis eius obiecto,quae refertur, relatione reali ad illud in ratione mensurari, & non est terminus eius , ullo modo realiter, nisi ratione fundamenti, relationes vero secundum dici bene possunt respicercens rationis, & rem nullo modo existentetri, quia ut aliquid sit obiectum vel .finis non est necesse ut existat, di ita scientia, & cognitio potest eme de re non existente,N de aliquo obiecto rationis, ut patet in cognitione qua cognokitur secunda intelio
Et de scientia logicali aliam differentia
assignant aliqui, quod respectus see dum dici reperi tur eiusdem ad seipsta, non vero Praedicamentatis, ut patet inscientia diuina, quae est relatiuum secudii dici respectu essentiae diuinae aqua non distinguitur, nisi ratione . Hoc, inquam, falsum est,quia relatiuum secun teum dici debet esse saltim respectu termini formaIiter distincti, alias animalti homo ad inuicem comparata essciat relativa secundum dici , & idem respectu sui ipsius,quod est falsum na respectus secundum diei tantam requirit distinctionem, sicut respectus secundum
esse, licet non tantam realitatem semper requirat, ut constabit inferius. Dominus Caietanus opusculo de ente & ima c/essentia capite 7. quaest. Is . constituit De. aliam
194쪽
De Praedic. Quant. Quaest. XXXV. I I
aliam differentiam,quod relativa laesidiim es e solum remi ei uneterma iiii sub
ratione termini sed relativa secundum dici respiciunt terminum non sub ratione termini , sed sub ratione causae,
vel effectus vel obiecti, vel subiecti uel buiusmodi. Et sumitur haec disterentia
ex intriuit ea ratione relativi secudum esse, nam quia eius essentia tota consistit in respiciendo aliud, hinc fit, quod aliud pure sit terminus,quia sicut esticiens non est causa nec sub ectum, nec aliquid huiusmodi sed praecise se habet
ad aliud ,terminus respectus, ex necessitate solum debet esse terminus Et quia in relativis secundum dici relatiuumno totum suum esse habet ad aliud sed est absolutum secundum i esse,& simpliciter, fit consequens, quod aliud non respicit nisi ut eausa, vel effectus, vel obiectuin, vel quid huiusmodi. Et quando dicimus, quod relativa secundum esse respiciunt terminum sub praecisa r tione termini, volumus dicere , quod nullo modo aliquid aliud habet terminus, nec facit nisi terminare. Sed conis Obuctio I. tra: Nam motus actio di passo dicil turre latiua secundum diei, & tamen non
respiciunt aliquid, ni fi sub ratione textmini,ergo. Maior pater, minor proba istur,quia spccificantur ex terminis, ergo solum aliquid sub ratione termini respiciunt, siquidem respiciunt sub ra- .statio tione specificantis. Respondetur, quod
motus respicit terminum non quom docunque sed ut adquirendum, di consti tuendum permotum, unde motus habet rationem viae,& terminus non praecise respicitur ut lex nunus,sed ut quid
adquirendum. Et idem est de actione &passione, Se ita de aliis proportionabiliter Relativa vero Ucundum esse solum
respiciunt terminum, ut terminus, quia solum sunt respectus quidam. Rcto x. Secundum argumentum est contra
hanc differentiam. Omnis respectus in comuni soIum respicit aliud sub ratione termini,abstrahendo ab omni alio Si vero sumatur contracte,ut est talis,
vel talis respectus, dicit habitudinem et d talem terminum, quae sit causa, vel
effectus, vel obiectum vel aliquid liuius modi, ut patet de patre, quia respicit filium, ut quid causatum per ipsum, saltim in creaturis, et go supra dicta disterentia est lalsissima: Respondetur, quod Salu Iio. quando dicimus relativa secundum esse respicere terminum sub ratione termini, nolumus dicere , quod respiciat terminum in communi,nam respiciunt terminum particularem,in ordine, ad quem specificantur, ut pater, qui respicit filium,& filius respicit patrem, sed
etiam si respiciant particulares terminos non illos sub alia ratione respici ut. Nec tamen pater respicit filium formaliter, ut causatum ab illo,licet illa res, quae respieitur, ut terminus in creatu ris sit cai sata, non tame a relatione sub illa ratione respicitur. In relativis secudum dici semper respicitur,ut aliquid, quod causatur aliquo modo, vel caus tur ab illo. Si autem fiat sermo de relatiuo communi, abstrahendo, a relativo secundum dici, respicit terminum solum sub ratione generi ea termini, abstrahedo ab hoc, quod est praecise terminare, vel cau sare, vel efficere.
Tertio sie argumento i:Vnio hyposta obum. 3tiea dicit transce n dental cur habitudinem ad Uerbum diuinum, & tamen nore spicii illum, nisi sub pura ratione ter mini, Sc tamen unio hypostatica non est relatiuum secundum esse Itidcm argumentum fieri potest deessentia diuina, uando exercet ossicin m speciei in or-ine ad visionem diuinam,qus essentia praeei se terminat intellectum, Se non informat illam, & ita praecise respicitur ut terminus. Et tamen intellectus respiciens non est relatiuum secundum e Lis,ergo. Respondetur, quod verbum di Dialis,
uinum dicitur pure ter minus, ut intclligamus non excercere aliquam causalitatem formalum respectu unionis, nio tame attingit realiter verbum uniendo ipsum humans natur p. Et rer hoc patet ad aliud deessentia diuina. Alia differentia assignari solet,quod relatiua secundum esse sunt simul natura, novero relativa secundum diei. Sed agemus de hoc in proprietatibus relativorum. Assignatur pr aeterea alia differentia. Nam relatio secundum esse nunqua
fit per se ex actione alicuius agentis , sed consequitur. Et ita dicit Aristo. s.
195쪽
l Continentarij in Arist. Logieana
physicorum, ad relationem no esse perie inotum. Sed relatiuum secundum dici in creaturis eth maxime intentum ab agente , & ita fit per actionem saltim formaliter, ut contingit in calore , vel saltim est pars alicuius per se intenti. Quod dico propter materiam prima , Et ratio est,quia relatio secundum esse non est instituta a natura , nisi ad hoc, quod aliquae res se respiciant ex vi alicuius fundamenti realis . Et ideo talis relatio nihil aliud est, quam respectus consurgens posito fundamento, & reliquis necessariis .Relatio secundum dici non est ad hoc instituta , sed ad aliquid aliud, quod potest per se intendi,
vel potest esse pars per se intendae rei. Ex quo sequitur alia differentia , quod relatio secundum esse nunquam potest esse per se principium agendi aliquando, ut patet in potentia activa in scien . tia informis aliis.
Aa r au . A D primum respondetur,quod etiamdliis em o si omne ens creatum in eludat ornino requiis dinem ad aliud, non sequitur , quod sit
Da ad νεia relatiuum secundum esse, qu1a erat ne-rtua secum celIe, quod ille ordo & respectus esset dum esse. ad aliud, tanquam ad terminum , ut sit relatiuum secundum esse,cuius totum
suum esse sit respicere aliud. Nam & si Potentia respiciat obiectum, non est totum suum esse respicere, sed quali sicare subiectum , ut operetur circa obiectum,& ita est simpliciter secundum esse absolutum & non relativum, licet dicatur relatiuum secundum dici .rationi Eolitaιαν bus dictis . Ad confirmationem ex D.
D.Tho. Thoma l .p.adductam respondetur, non
velle dicere,nisi quod relatio secunduesse aliquando est relatio realis, nimiruquando illae res ex natura sua ordinate sunt in ratione causae, vel effectus , vel alio quouis modo re ali. Quinimo ex hoc loco conuincitur oppositu in, cui adicit sanctus Doctor,quod ea,quae dicutur ad aliquid significant secudum propriam rationem 1 olum respectum ad inliud. Et constat,quod scientia, verbi gratia, non significat ex propria ratione solum rei pectum, ted quid ab Alu tum quali fieatiuum substantiae. Non tamen vult dicere D. Thomas, quod omnis respectus eli relatio lecundum esse, ut patet luce clarius recte inspici elui. Sed tamen contra supra dicta est argu - Roplita. mentum: Sequitur saltim, quod omnia, quae sunt in rerum natura sint relativa secundum dici, etiam Deus ipse, laoc autem absurdum videtur, ergo & illud. quod sequitur. Probatur se auela: Quia omnia respiciunt aliud, vel nabent aliuas relationes annexas, ergo ex supra
ictis omnia sunt relativa secundum dici,quia ad hoc sussirit unum ex supra dictis. Ad hoc argumentu respondet Ca- Salaristetanus de ente & essentia, capite et q. s.quod res,quae sunt in mundo sunt in triplici differentia Aliae sunt ab illis. Res sua sHquς absoluuntur ab omni causa eximia in iamuaνse seca, quales sunt substantiae omnes com asst in trinpletae , quae absoluuntur a subiecto & eidis nutermino,cum in suo esse ab illis no dependeant, quia habent esse per se ab Lque alterius creaturae adminiculo Aliqiunt res omnino opposits,quae pro p ersuam minimam entitatem nec absoluisuntur a subiecto,nec a termi iaci, sed pe- dent ab utroque. Et huiusmodi sunt relationes praedicamentales, & secunduesse, quia sunt accidentia. Aliae vero siit res medio modo se habentes, quae non absoluuntur ab omni extrinseco, licet abs luantur a termino, ut scientia. p tentia , & caetera, quae respici ut subiectum, quatenus sunt accidentia.&obiectiim,& i ita sunt relati ita secundum dici. Sed contra, quia res primi generis in oblinis. quatitum entia creata dicunt ordinem ad ens increatum, & etiam ad suum finem , ergo non sunt omnino absolutae:
maxime quia sunt perfectibiles ab aliquo extrinseco, ergo dicunt ordinem ad illud. Quaelibet enim res dicit ordinem ad suam perfectionem,eiusde generis,& maxime, quia in omni re est potentia obedientialis , ut faciat Deus de ipsa quidquid voluerit, ergo non sunt omnino absolutae. Aliqui respondent, i. Satiram quod in primo genere res constitutiniatur, quae in sua disso itione non dicunt ordinem ad aliquid extrinsecum, & ita sunt substantiae completae, quae in ratione talis non dicit in sua diffinitione ordinem
196쪽
De praedic. Relat. Quaest XXXVI.
ordinem ad aliud , licet sub ratione creati Ze imperfecti ad aliud dicat ordinem. Alii autem dicunt, quod conia cludit omnia esse relativa feeundum dici, quia important in se ordinem ad ali quid extrinsecum, sine in ratione substantiae, siue in ratione entis,sive alia ra
Ad Seeundum argumentum contra supra dictar quid faciat relatio adiuncta , ut res, cui adiungitur ut dicatur relatiuum secundum dici. Verbi gratia , creatores 'reIatiuum secundnm dies , quia ex eo , Quod Deus ereat habet reIationem adi unctam , nam est in rei veritate quid absolutum , & quod non importat ordinem ad aliud , eum dicat essentiam diuinam , quae non sumit suam essentiam ab existrinseco . Respondetur , quod facit multum, nam ex eo, quod habet relationem adiunctam ex necessitate nostro modo cognoscendi, debet expliea. ri, ut talis in ordit e ad aliud. Ne epo D sumus dicere, quid sit creator,'nili dicendo Producens creaturam . Et quia ex necessitate exposcit in ordine ad nos istum modum explicandi eius rationem, hine fit,quod sit relatiuum se- proprium est ad aliud. Per, ly,propriti, intelligo id,quod ad rationem communem accidentis , addit enim referibilitatem ad aliud, se taliter assicit subiectum, quod ipsum ad aliud resert tah- quam ad terminum praecise.
Vtrum rvitio secundum esse, praicamentatissit
ens reale. T videtur,quod non . Primozomne ens realepra 'ter Deum, habet aliquod causativum sui, sed nulla relatio habet aliquod causativum sui, ergo nulla relatio est ens reale. Maior patet, & pr batur minor. Si aliqua relatio, verbi gratia, paternitas, habet aliquid pro ductivum sui, vel eli pater , vel filius, vel aliquid aliud,sed neutrum horum, ergo. Non pater, quia nulla relatio producitur, nisi ad productionem allemus cundum diei: Deus autem non habet, . absoluti, sed pater nullum absolutum ut sic,relationem adiunctam,&ieapoia . producit in se , ergo nec relatione in . test a nobis explicari dicendo, quod fit Quod non producatur a filio, proba substantia infinita actus purus 8e cadit tur,quia in diuinis non posset concedi, ra non explicando erus essentiam per paternitatem a filio produci, alias pa- ordine ad aliquid extrinsecu, licet eo- ter aliquid acciperet a filio , quod ethgnoscatur a nobis P species creatura . falsum. Et in humanis probatur: Nam Ille nota , quod etiam ista relatiaua secundum uici dantur in entibus rationis, ut patet in priuationibus omnibus . Ex dictis in hac quaestione sequitur,quid fit relatio secudum esse, Bepraedicament alis. Nam est accidens uia ius totum suum esse , se essentia est se habere ad aliud , tanquam ad te minum praecise . Per illud verbum,aciscidens,excluduntur relationes.diuinae,& relationes rationis.Sed contra, Na, si relatio est accidens , ergo totum suum esse non e it ad aliud. Probatur
consequentia , quia debet etiam inhaerere subiecto , & dicere in . RG spondetur , quod definitio debet sic intelligi,quod totum esse relationis non producit illam in primo instanti sui esse,ergo non producit illam, quia in primo instant i sui esse pater habet
paternitatem. Probatur antecedens,
nam perquam actionem illam producit nullam enim actionem habet erga patrem filius io illo instanti. Et confin C θυα matur hoc argumentum, nam Paternitas fundatur super genu isse, quod transit de non est,ergo est aliquid rationis. Probatur consequetia,quia relatio,cuius fundamentum nota.eli aliquid re te,& ipsa similiter Muia relatio omnem suam realitatem habet a fundamento. Antecedens probatur,quia usque dum sit genuisse,non est re Iatio. Secundc; Nullum ens reale aduenit x.
197쪽
alicui sine sui mutatione , sed relatio sunt in mundo indiuidua. Imo sequitur,
adueniesne sui mutatione, ergo reI quod in Petro sint infinitae perfecti . tio non est aliquid reale. Probatur mia nes,& reIationes actu,quoniam Petrusnor,nam si existam albus,& alius in rn est bupIiciter maior sua medietate. Et dia fiat albus,dicor lini simi lis, sine mei quadrupliciter maior sua quarta partet, mutatione. Sed maior probatur, quia & sic in infinitum, ergo. Et eon firma- C in sim postibile est , qu&d mihi adueniat tui hoc argumentum: Omne accidens aliqua forma realis . Senon det esse reale dicit speciaIem inhqrentiam, sed reale , quod si dat , ergo sub eo ge- relatio ut relatio est, non dicit speciale a 'n re ali ter quam antea me habebam , inhaerenti anhergo non est aliquid reses quidem habeo aliquam denomina- Ie.Conseo uentia probatur,quia aptitutionem realeni, quam antea n n habe- dinalis innaerentia est de essentia aceia
ham , & aliquod esse reale accidenta- dentis. Sed minor probatur, qui relale , quod antea non habebam Quod tio constituirur,non per pecuuarem si dicas relationem te alem aduenire dum inhaerenda subiecto, sed per ordis ne tui mutatione, non vero formam nem ad aliud;ergo relatio vesie nodi- absolutam, contra: nam Deus non dici- cit pcculiarem inhaerentiam: unde non turper relationem realem dominus ex erit acciduns, & constat quod uon sietempore , quia mutaretur , ergo re- substantia,ergo.
Iatio realis de nouo adueniens facit Quinto: Propria ratio resationis prς s. Ret.. aliquam mutationem in subiecto . dicamentalis competit relationibus raEt certe non est intelligibile, quod me lionis ergo Ppria ratio relationis prae- in Hispania existente albo & quod dicamentalis non est realis. Antecedis apud Indos nascatur alius albus , & probatur ex Drahoma, I. p. q. 28. artiis sin illi realiter fimilis , eui antea culo' , qui dicit in genere relationis non cram realiter formaliter similis , reperiri aliqua secundum rem , Aese& non fiat aliqua mutatio. Et con- cundum rationem, ergo ratio relatio
firmatur hoc argumentum: Nam hanc nis praedicamentalis non debet esse rea relationem similitudinis non produ- lis, alias non competeret relationibuxcit , qui est apud Indos , quia eius rationis. actio non se potest extendere ad me Sexto: Totu esse relationis est ad ali- s. ar in me produxit illam , qui produxit ud se habere,ergo relatio prmicam a meam albedinem : quia iam non est . lirinon est accidens Mit . est diffini- Et sit casus, quod sit mortuus, nec mea tio relationi S.Consequentia obatur; albedo producte illam similitudinem , Quoniam accidens non se habet ad alia quia non est forma activa,ergo a nul- ud, sed ex necessitate, respicit subiectulo producitur, non ergo est ens reale. in sua ratione & diffinitione,ergo rei Tertio : Nulla relatio realis potest tio non est accidens ,& fie non est ens dependere 1 non ente, sed scientia de- reare.Substantia autem esse non potest,' pendet a non ente, ergo relatio scien- quia substantia non ponitur in generetiae ad scibile non est realis. Maior pa- relationis.
tet, di videbitur infra, sed minor proba septimo : Relatio praedicamenta- r. amin. tur quia non existente scibis adhuc est dis s. ut relatio est , nihil est praeter scientia. absoluta, ergo sinpliciter nihil inge- Quarto sequitur, quod si relatio est nere relationis. Antecedens proo aliquid reare , per hoc solum quod i e- tur : Quia si ponamus duo aIba in reis
trus moueatur adquiret infinitos re- rum natura . illa ex vi qualitatum a
spectiis, hoc autem est in intelligibile, solutarum,quas habent lunt inter se si ergo relatio non est alῆquid reale. Pro- milia omni relatione seclusa, & super barair maior mam per hoc solum,quod addita, ergo relatio nihil est. Cons Petrus mouetur dirrer mole respi- quentia probatur , quia si relatio aliiscit omnia indiuidua , quae sunt in mun- quid esset ad hoc poneretur in istis ex do , ergo Lot adquirit relationes quot tremis, ut essent formaliter similia Sed probatur
198쪽
Probatur antecedens, qusa si cogitatione separes relationein, siue per Dei potentiam,illa auo alba stuat similia, nec intellectus potest aliud concipere cum habeant unitatem formalem. Et confirmatur, quia Deus e th creator, & donatinus de columna dextera sine aliqua relatione superaddita, ergo. , D. Octauoi Propria ratio constitutiva Iraedicamenti relationis, scilicet , i um ad , elt aliquid rationis , ergo tota
ratio est aliquid rationis , ia non quid
reale. Consequentia probat ur,quia impossibile est,quod aliqua essentia comis
Ponatur ex ente reci, dc rationis, ut diximu4 u materia de ente. Antecedens probatur , quia, avi, in qnantum , ad , non dicit in ,:qrgo non eli accidens . Consequentia promtur quia omne ac cidens dicit in . Sed antecedens probatur , quia ad , vi ad , est oppositum in , ergo non includit illud . Nullum enim oppositum includit in sua ratione & essentia aliud oppota
o auia N0no, di ut d , praedicamentale
conuenit cum ad rationis constituti-uum relationis , ergo non est aliquid reale. Consequentia probatur , quia ens rationis cum ente reali non potest conuenire in aliquo reali. Sed antecedens probatur, nam ita relatio generis
est ad aliud , sicut relatio paternitatis, Solario ergo iam conueniunt in illo , ad . Si
dicas quod illud ad abstrahit a reali, &tationis;& in relatione reali est aliquid reale, in relatione rationis , est aliquid rationis , de in communi nec est realem uim nec rationis. Cotta, quia prima diuisi emis est per reale de rationis, eigo Omne en debet esse i, Vel reale, vel ratio
nis , M non debet abstrahere. Sicut si animal diuidatur per rationale de
irrationale, Omne animal in particu- Iari debet esse rationale, vel irrationa-Ie,ergo non potest dari talis ratio. a stracta. o Ret. D curio, ad , vi ac , non eli persectio, ergo,ad, ut ad, in relatione praedic mentali loquor. non est quil reale. Antecedens prohagur, nam alias Pater in
diuinis haberet aliquam perfecti
nem . quae non conueniret Filio, qnia habet,ad,ad filium, quod ad, non conuenit filio. Consequentia probatur, quia omnis entitas realis dat aliquod esse, frita dat aliquam perfectionem Nam ens quatenus cs perfectio est, si quidem est bonum, bonum autem N perfectum sedem sunt, ergo. Praambula ad uuassionis
IN hae sententia fuere variae meta Contra-- physicorum opiniones. Aliqui enim sia.
asseruerunt relationem pr7dicamenta- I. - .lem esse aliquid rationis. Hoc refert Avicenna in sua metaphysica libro capite Io. & Aureolus I. sententiarum dii tinctio .3 o. quaest. .hanc sequitur sententiam. nli I moderni ex parte sunt 2. Opinio. hanc opinionem sequuti, dicentes relationem esse aliquid reale, ratione qua isdam, quatenus dicit , in , esse vero aliquid rationis, quae ratione dicit ad , Rrespectum ad terminum. Quam opinionem vidi defendisse sapientissimum magistrum meum fratrem Bartholomeum a Medina primarium Salmanti censem M med Nee reputabat inconueniens aliquid 'AE. rationis esse modum completiuum ali cuius entis realis , sie ut dinum aliqui de tempore,& de pallionibus entis. Ita dicebat ipse relationem dicere aliquid rationis , ut quid complens essentiam relationis praedicmentalis . Hoc tamen de relationibus diuinis nega.
Alia tertia opinio est , relationem 3. tuis.
Praedicamentalem , quantum ad omnia& quantum ad rationem communem accidentis,& quantum ad specialem rationem redationis, quae est ad, esse quid
camenim , est a Iiquid reale , ut Retaim ρ' distinguitur contra ens rationis , Muam & aliquid potens in rerum natui a exi- δεε eo M a
199쪽
i 8 . Commentari j in Ati it. Logica in
stere. Haee conclusio ita aperta est , ut sit ridiculum illam in dubium reis uocare . Est sententia Aristotelis in hoc capite , Se s. metaphysicae ubi reis lationem eonstituit unum genus entis realis ex aequo diuisum contra alia praedicamenta realia. Habet illam D. Thomas ta parte. quaestio. ra. articulo i. ubi dicit: Ea vero,quae dicunt ad aliquid, significant secundum Propriam rationem solum respectum ad aliud, qui quidem respectus aliquando est in ipsa natura rerum , utpote quando aliquae res seeundum suam naturam , ad inuicem ordinatae sunt, &adinvicem inclinationem habent'. Et huiusmodi relationes oportet esse re Ies , sicut in corpore graui est inclinatio,& ordo ad locum medium. Ecce D. Thomas relationes reales constituit . Sed in his verbis aduerte, non facere sermonem .D. Thomam de inclinatione,&Ordine formati,qui ordo est relatio,nam sic principium peteret,sed loquitur de ordine fundamentaliter , ita, ut sensus sit, inter eas res esse relatio. nem realem mutuam , in quibus est eadem causa referibilitatis,seu ratio funis dandi relationem. Et hoc idem intelligendum est per inclinationem ut non Inclinationem per modum habitus aut
Potentiae. De quo vide acutissimum C tetanum I. parte quaestio. 4. articulos.& quaestione i 3. articulo et . & de hoc agemus rursus. Ex quo etiam videbis, quam extra chorum hanc D. Thomae lententiam adduxerit Suarer quaestione prscedenti ad probandum,dari relationes secundum esse,quae non sint praedicamentales in creaturis. Et idem ait D. Thomas multis aliis locis in prio ei-pio huius praedicamenti adductis , deest communis animi conceptio sere omnium. Praeterea probatur: Nam ens reale est ens diuisum in decem praedicamenta. , ut patet quarto metaphysicae bi Aristoteles reiecit ens rationis, Si postea de ente reali loquutus est, ergo relatio participat rationem diuisi,ergo est aliquid reale. Praeterea: Quando fit diuisio ab Aristotele in ante praedic mentis omnium prs dicamestorum, aut diuiditur ens reale in decem praedic menta, Si sic habeo intentum,quod reis latio erit aliquid reale,quia ex necessitatare debet participare naturam &esseat iam diuisi. Vel est aliquid rationis , de hoc falsum, alias qualitas & quantitas& reliqua praeditamenta essent aliquid rationis, quod est absurdum. Nam albedo, & calor non sum ens rationis. vel est aliquid abstractum ab ente reali, &rationis, ut dicitur in quarto metaphysicae , &de hoe supra lib. a. actum est. Ergo omne inferius ad ens debet esse
reale,vel rationis,quia debet contin re rationem illam diuisam determina. tam per aliquam illarum rationum , ergo ex nec tale erit relatio ens rea Je , & non rationis . Et haec ratio est demonstratio. Praterea: Dantur habitudines reales , quarum totum suum esse est ad aliud se habere, seclusa omni operatione intellectus , ergo da tur relationes reales se lusa operati ne intellectus & istae sunt praedic mentales , ergo relationes praedic mentales sunt reades. Antecedens Primum patet, nam causa & effectiis,pater& filius, sunt aliquid formaliter, ordinati ad inuicem, ergo formaIiter relativi. Et hoc antequam intellectus consideret,nam intellectus non ordinat illa 'formaliter,sed cognoscit formalem ordinem. Praeterea: Nam in diuinas secum dum fidem dantur relationes reales ad inuicem ordinatae, ut relatio paternit elis ad filiationem seu patris ad filium,
ergo in creaturis etiam dabuntair relationes reales,licet non tanra certitudine. Probatur cosequentia: ia sicut in diuinis datur illae relationes reales, gahabent om pia requisita, ut sint aliquid reale, nim Irum fundamentum , terini Mnum & caeterae ita relatio paternitati a habet subiectum reale , fundamen. tum reale nimirum potentiam gen rativam , & rationem fundandi, sciali cet , geuerationem , Ω terminum, scilicet filium , nam nihil aliud requirit relatio ad suam realitatem e er go . Praeterea , prosccto non via detur tutum , dicere , matrem Dei non esse matrem formaliter , nisi conside-
200쪽
De Praedic. Relat. Quaest.XXXVI. io b
eontiderante intellectu, eum habeat praedicamentali,verbi gratia, in pater- omnia requi sita ad rationem maternitatis, M subiectum sit rapax relationis
a. m. Secunda conclusio: Vltimus modus mdia, eon constituti ulis relationis praedicamenta viainitiis. . lis est atquid reale. Itaque non solum rotationis relatio est aliquid reale , qua rationeptaineamα habet essentiam accidentiam commuis νalis es ali ni, sed etiam qua ratione dicit ad &ruidraala respectum ad terminum . Haec conclusio probatur ex Diuo Thoma ubi . supra, qui dicit aliquas relationes esse. reales , & loquitur certe supra dicta
ticulo γ. de relatione secundum suam formalem rationem completam. Alias malediceret relationem esse aliqaid reale', nam solum accidens esset aliquid reale,& non relatio. Et facit umluti formalem sensum Diuus T homas, cum dicit, relationem esse aliquid reale, nimirum quatenus relatio vi , nam hoc volebat inquirere , & aperte di L finiuit cum dixit , quod reperium tur aliqui respectus in rerum natura , ergo loquitur formaliter de respectu ..Hoc itaque certum sit, qui diiscunt ad praedicamentale esse aliquid rationis, contra Diuii Thomam loqui, quod magis patet quodlibeto 1. quae-nione x. articulo r. in corpore, R in I. distinct. 16. quaestio. a. articulo i. in
corpore N ad 3. ubi expresse dicit . quod de ratione relationis realis sunt duo, fundamentum & respectus ad aliud , sed fundamentum non est intrinia secum relationi, ergo respectus est aliquid reale secundum Diuu Thomam. mg. Et probatur rationibus. Primo . Nam impossibile est unam essentiam ex robus diuersorum tenerum constitui, ergo impossibile eit, quod ad , in relatione praedicamentali si aliquid rationis. Antecedens probatur : quia res diauersorum generum sunt ess cntiae diuersae, de ita non possunt facere unam es.sentiam sed plures. Consequentia patet . quia ens reale & rationis plus u/m genere differ ut, cum ens dicature illis analogice duobus conceptibus. f. Et confirmatur, Nam si ad , est quid
rationis, S: in quid reale, in relatione
nitate, erso Paternitas non est realis, nec rationis, noc aute est salsum , quia omne ens particulare debet esse reale vel rationis, ergo. Probatur maior rQuia compositum ex duabus rebus nc Ce . hau ira illarum est, ut patct in homine,ma .κ Σαώων xime quando ex aequo componunt, & νιόω, a Munum non se hλbzv, ut materiale re- rquamuisa spectu alterius. illarum εο
Secundo , si ad, in paternitate verbi gratia est aliquid rationis, ergo vel est negatio, vel relatio, vel priuatio,quia non est aliud genus entis rationis, C supra visum fuit ex Diuo Thoma: sed
negatio nec priuatio esse non potest, ut de se constat , nec relatio , ergo non est ens rationis. Probatur vltima pars, quia una relatio completa non potest esse modus alterius relationis complens , & determinans illius rationem. Praeterea: Namsi rei nis,uerbi gratia, paternitatis est acet-dens reale, eum sit aceidens quoddam particulare, ante operationem intellectus debet ex necessitate habere determinatam rationem accidentis, er
go vel per aliquem modum ab Iolu- tun4,& noc non . quia pertineret ad prs dicamenta absoluta, vel per aliquid relatiuum& sic iam seclusa operatione intellectus haberet rationem relationis, quod intendimus, & sic erit illud ad, fuga. quid reale, quod si dicas , non hab re rationem accidentis determinatam per aliquem modum, hoc est tmeosii. Impugnatibile sicut impossibile est, quod detur
ratio quantitatis non determinata per aliquem modum. Quod si dixeris esse fuga. scut embrio , in quo non est deter- Impux Lminata ratio animalis per aliquam rationem specificam,contra, ergo iam illa ratio relationis non pertinebit dilecte ad praedicamentum relationis, sicut nec pertinet embrio directe ad praedicamentum substantiae , N erit pars quaedam leueos partiale , de ita etiam per adu tum ad , rationis non fit quid completum , & perfectum, unde nunquam erit in praedicamento relationis . Praeterea o Modus determinatiuus alicuius , debet