장음표시 사용
261쪽
xio 'Commentari i in Arist. Logicam
Solutio. Si dicas, quod sundantur in potentia
generativa, & quod generatio est roImpugna funda di. Cotra remota generativa ab tio. homine habente filium, & adhuc manet pater,ergo manet relatio paternitatis non sun data in actione, nec insolentia generat tua , quia non habetuam, ergo relationes fecundi gen ris in aliquo alio sundantur, quod fuit praetermissum ab Arist. Probatur primum antecedens, quia pater est, qui
habet filium, sed ille homo habet fi
lium,ergo est pater. 3 Argm Tertio, Relatio agentis est in agente, mita refertur per illam ad effect imaealiter , sed haec relatici non fundatur in actione, et iam fi sit secundi genetis,ergo falsum asserit Aristoteles, relationes secundi generis fundari in actione . Probatur minor, quia actio , loquimur de actionibus transe-tibus est in passo secundum probabiliorem opinionem.
Conelu Α D hanc quaestionem responde-so cotta tru tur, actionem & passionem esse
Aureolu. rationes sundandi relationes, ut sup rius visum fuit, non vero fundamen ista,quidquid dicat Aureolus. Et inhaequaestione potius est tractandum de difficultatibus, quas argumenta insi
Ad . arg. Primum enim a reumentum conuine it nostram conclusionem.
Ad . arg- Seeundum vero tangit illam dissi-ε Otrouer matem, quod nam sundamentum fi 3 Quod paternitatis. Aliqui dicunt, 'uod pana sitiun ternitas fundarer supra patris essen-damotum tiam eapaeem ad generandum . Vnde P ter uita non potest Deus tollere fundamen-
ι . tum line eo quod tollat relationem. Et ad hoc afferendum conuincuntur
I , opinio. argumento secundo. Ali i di eunt, . Opinio. quod fundatur in potentia generativa. & actio generationis est ratio funSatis fit ar dandi, se utraque opinio est probabi-gumeto se ita. Itaque qui dicunt fundari supra escundo lux sentiam capacem generationis de-ta prunam bent di eere, quod potentia generat M. Pin1one. ua de actio generandi sunt una ratiolandandi totaIis &neeessario requisita, ut relatio inhaereat Iubiecto. Et potest hoc probari ex paritate Nam filiario fundatur in substantia fili i praesudi
posita, ut ratione fundandi,veneratione passiua, seu genitum esse. Nam in il .lo nulla potentia est proxima, vi possit generari praeter substantiam ipsius sicut nec ira re creabili est Potentia a iactua realis, secundum quam creari po sne. Alias potentia realis rei creabilis .esset prior re creabili , quod est falsum: omne enim accidens substantiam praesupponit. Et haec opinio non habet dissicula atem ; nam etiam requirit actionem , ut rationem fundandi, &est relatio secundi generis. Illa vero opinio,quae dicit fundari supra potentiam generativam, ut supra fundamentim principale, de supra generatione ut supra rationem fundandi, probabilis est etiam. Et ad argumentum satisfie respondetur, quod sublata potenti age iuxta se eunerativa, qtiae secundum aliquos aufer dam opin. ri potest naturali ter,quia potentia est in organo, Fe ablato organo aufertur potentia, sue auseratur miraculose,
ille homo erit pater,quia statim ineulantia resultabit alia relatio propter suam minimam entitatem, de propterre sitionem iermini, a qua pater denominabitur: sicut si destrueretur prima mobile statim refuliaret ratio temporis in secundo mobili , quia ille motus
esset regularissimus motus omnium e Et illa essentia tune haberet rationem fundamenti sublato primo fundamento. Itaque, naturaliter loquendo , pstentia generativa est fundamentum,
sed hoc sublato erit essentia fund mentum, & in illo resultabit relatio, seu ex illo virtute praecedentis generat Ionis . Et si dicas, contra: nam ille obiem, iam non erit idem pater , quia ad pulera. identitatem patris requiritur quod sit eadem forma , sed non est eadem forma: ergo non erit idem pater, Respon- I. Solutio.
detur , quod relatio dicit brdinem ad Quid reqsubiectum quod constitui t in tali esse ratur ad I.
relativo& ad terminum. Ut ergo non dentitate maneret idem relatiuum , non solum numerici
debet et mutari i elatio subiectum pro relatiuat ximum, sed di terminus,unde cum non mutetur
262쪽
De praedic. Relat. Quaest. XLIX. et ii
mutetur manet idem relatiuum & lis dem pater numero. Sed contra, ergo non manet tam idem numero,sicut ant ea, quia manet eadem relatio. Respondetur, quod manet eadem telatio foris maliter, licet non maneax eadem da
terialiter. Sicut solemiis dicere de loco, quod est idem locus numero, etiam si mutentur superficies materialiter , quia manent in eadem distantia, formaliter , ita hic., 'uia illa relatio manet respectu eiusdem termini , 3c manet idem subiectum principale manet idem relatiuum numero .
. Solutio Secundo respondetur, quod in prae- ablata pa- dicio casu ille homo esset realiter paternitate, ter, etiam si tolloretur relatio depo- de potetia tentia generativa, non quia resultaret generati - alia relatio,ied diceretur pater a relaua a patre tione filii, tanquam a fundamento, si- quo rema cut Deus dicitur realiter Dominus aneret pa- relatione creaturae,& Cluilius Domiter . nus realiter Pilius lactati limae Virginis Maiiae Dona inae nostrae a rς latione' maternitatis eiusdem Virginis realiter terminatae ad ipsum , scutasserit D. Thomas i. pari. quaest Hy. articulo s. Foi maliter vero diceretur Pater a relatione rationis, quam ei tribueret intellectus, ex terminatione relationis fit .solutio iij ad cum . Tertio respondetur, quodno maneret pater nec filius in illo casu , quia relationes sunt talis naturae, quod una sublata alia remanere non potest. Et ita, quia ablata potentia ge-
. nerativa aufertur re Iarao paternitatis, desinit csse relatio filiat ionis, S uanon manet pater & filius,nisi materialiter , id est , ille qui fuit pater & ille,
.sui fuit filius. Et si dicas, contra mam solui. dissi pater est,qui genuit alium sed ille ge- cultas. nuit aliut mergo eli pater, red filius est genitus ab alio, ille eli genitus ab alio: ergo est filius, Responsetur , quod sicut non valet, mortuo patre iste limmo est genitus ab alio ; ergo est filius,
quia non est correlatiuum, ita non valet in nostro casu , quia non est correlatiuum sor mali ter , de haec bene
Ad tertium argumentum responde Ad 3.arg. tur, quod Iclatio uenias uo nudatur in actione, sed in pote tia actina, actio AtrreIatis vero est ratio landandi,t alio vero fuis agetia sundandi non est necesse, quod sit in eo, detur RPin quo est relatio, bene tamen Rotena actione, tia, supra quam fundatur actio quia vel super relatio realis debet esse intrinseca potentia relativo Quia ut asserit D. I homas. n. activaὸ qucontra gentes,cap. is licet in ali ις for sit fundam is inueniantur extrinsece denomina mentum , tiones, in relatione non inuenitur alia quid ratio
quid denominari,& loquitur formalia fundandi. . ter quasi exterius existente, sed inli rente: quia ordo formalis seu formaliter ordinari & realiter ad aliud, quod est efiectus relatio uis,debet esse intrinsecum illi,quod refertur & ordinatur:
alias non erit realiter & formaliter relatum Et ratio est, quia relatio,est ideseu in elt fundamento,quod in relatiomb. realibus debet este intrinsecu rei relatae. Ratio vero fundandi non incon Quare funuenit,quod inhaereat alteriiquam rela da metum trito, ut patet in actione, est tamen ne- relationis
cessarium, quod profluat a relativo, debeat in quod denominat, de quod ipsum ages haerere sucenominat, totu repetatur in actio- biecto re ne respectu agentis. Eu vero dicimus, lato ro uequod hoc genus relationum fundatur rofundantia passione, eli sensos quod sudatur in di no ite ipotentia passiua,& passio est ratio funda iidi:scd nec requiritur, quod sit vera potentia passi Ra, quia retario filiaiationis fundatur in potentia passiua, Scnon est vera potentia passiua, qua habet Petrus, ut g neratur, sed accipitur improprie pro essentia quatenus generabilis est, di ratio fundandi eli generatio paliura seu genitum esse, di generatio passo. Itaque esseti a generabilis, quatenus stat sub hac passione, est fundamentum filiationis. Nam nulla vera potentia realis,quae si in praedicam eis Controu. to qualitatis est in Petro,autequa gene An in pa retur, sed omnis talis cosequitur gene trecti πerat one. Et si inquiras,an cu pater gene neret Mitrat filiu colargat duplex relatio, alte- eonsurgatra, qua dicatur pater, altera qua dica- duplex retur ages, de prsasti respodet Suarea di latio altes putatione 47.n. s. sectione ιι. dices ea ra qua di dem esse relatione, qus in ipsemet in- catur pa-slati,quo generat cosurgit,& P manet ter,altera quandiu talis pater cu filio durat Quo qua dicaci rea paternitas nec includit denomi- tur agens Dd x natiori
263쪽
a i x Commentari j in Arist. Logicam.
. eionem de praeterito,nec depraesenti, r. opinio sed absolute refert ad eum,qui habet Suarer. esset ab illo, uui pater denominatur . tangens Sed tetigit difficultatem nec explicuit no dissol- illam, &suo more , ut discederet a D. uens dissi Thoma, ita hane resoluit difficultate.
cultate & Ad suam D. Thomas s Metaphysicae
cotra D. Iectione is . ita respondet: Sciendum Tho. etiam est , quod eorum relativorum , quae dicuntur secundum potentiam activam, 8c passivam attenditur diuerax. opinio sitas secundum diuersa tempora. Quae D. Tho. dam enim horum dicuntur relativa se Doctrina cundum tempus praeteritum , sicut
exquisita. quod fecit ad illud quod factum est,'
ut pater ad filium, quia illud genuerit, illud genitus est, quae differunt secundum fecisse,& passum esse, quaedavero secundum tempus futurum, sicut ncturus refertur ad faciendum. Et ad hoc aenus relationum reducuntur illae relationes, quae di nntur secundum Privationem potentiae, ut impossibile,& inuisibile , & superius dixerat, ut calefaciens ad calefactum, quod est secundum tempus praesens. Vnde Pater,
quod relatio paternitat is, & loquimur modo in humanis, ubi est praeteritum,& futurum non fundatur in generatione per modum praesentis, sed per modum praeteriti, scilicet in pote tia, quae genuit, & filiatio in illo, quo
filius genitus elt. Nam generatio, quae est alteratio praee edens,non fundat relationem paternitatis quia potest contingere, quod aliquis hoc modo generetur per alterationem antecedetem
introductione in fornax, & non sit pater, quia non sequitur introductio formae eiusdem rationis eum forma gene Coro II rantis. Vnde sequitur euidem er, quod riu notan est diuersa relatio qua aliquis diciturdum. generans per alterationem antecedentem,ab illa,qua dicitur pater, quae elifundata in genuisse . Si autem detur vera actio, ut aliqui existimant, secun, dum quam agens dicatur generans, &aliquid dicatur genitum, ita quod fit - fimul generare de genitum esse, tunc ubi fundabitur relatio paternitatis , uatenus illa actio importatur per moum praeteriti, quatenus, scilicet, est
Γenuisse . Et idepi dicendum est de
igne, quando generat ignem,de alterat passum ad ignis generationem , quia non est idem alteratio se generatio
ignis, sed potest esse , quod ignis alter et introducendo ea lorem, & non generet ignem . Vnde alia est relatio producentis calorem , & generantis ignem, si quidem una sine alia reperiri potest. Quod si considera Me i stea ut hor , non discederet a D, Thoma Unde su- suppresso angeli ei Doctoris nomine. menda di Secundum ergo diuerstatem actio uersi ras num relationum sumendam esse , rci Miona non solum in ratione actionis , sed per ordinem diuersum , quo ipsa actio sumi potest, eum etiam die imus fundari in potentia activa reIationem , accipienda est potentia activa large , ut se extendit Proprie ad potentiam , vel ad aliquid per modum potentiae. Et haec dicta sint de secundo genere relationum . Per hae e e- Annina omnia alia facile citu dicam po nitas interunt, ne si singula expresse prose equis. Fc iquimur opus crescat in infinitum ..homini b. Hic poterat disputari , an omnes pata sint eius. ternitates sint eiusdem spe et ei, ut pa dem spe- ternitas equi & hominis. Sed prose M .
to videtur differre specie, quia generationes specie differunt.
uerit tertium genus fundamenti relatis is
E hoc tertio fundamento in communi non- Coritis nulla diximus in seps uersia.rioribus e modo in particulari agendum est de illo . Suare et si pradicta disputatione sectione r3. numero vigesimo primo,dicit, relationes ic . DPlatotii generis non fundari in ratione men Suare a. surae. Sed inter alia exempla , qliliabus hunc modum explicat dicit esse unum menlarabilis ad melisuram .
264쪽
De Praeclic.Relat:Quaest. XXXXVII. 11 t
verba enim ipsius Aristotelis sunt: Alia enim, ut mensurabilis ad mensuram,& scibile ad scientiam,& sensibile ad sensum. ubi nullum fundamentum harum relationum declarat, sed solum adhibitis illis tribus exemplis declarat hoc genus relationum , & Diuolis ra-
I. argum. tionibus hoc probat: Quia Aristote- pro Sua . les dixit , ut mensurabile ad mensurea. ram,& scibile ad scientiam. Et si aes see fundamentum relationis mensui rabile ad m en suram , non deberet
subiungere copulative scibile ad scien' tiam sed dicere ut stibile ad scien-
Vnde satis explicuit non esse unum genus relationam, quod fundatur supra mensurabile ad mensuram . Et confirmatur, quia fi adduxisset exemplum supra dicti fundamenti,non de- heret dicere, & scibile ad seientiam, sed ut scientia ad scibile, quia selentia mensuratur per scibile , & non E
Et ita Aristoteles hie solum exposuit tertium genus relationum , quae sunt illae, secu udum quas aliquid refertur ad aliud, quia aliud refertur ad
ipsum,euiusmodi est stibilis ad selen
Et tandem dicit relationem scientiae ad scibile, fundari in ratione causae & effectus , quae reducitur ad secundum aenus relationum. Et cum
videret absurda sequi ex hac sententi dicit solum haec ab ipso asserta esse disputationis gratia , lieri censeat fundari maxima cum ratione in Aristotelis litera, & nullatenus esse improbabilia.
Sed ne diseedata doctrina communi dicit , tertium genus relationum esse mensuram 8e mensurabile. Ubi mensura non aeci pitur, ut dicit habitudinem ad nostram cognitionem, quatenus, scilicet est medium , quo nos uti possumus ad cognoscendum alterius quantitatem , aut molis, aut persectionis Sed sumitur inesura Pr reali termino . vel obiecto , ad quod res aliqua dieis habitudinem, secundu quam illi coaptaturi seu commensura
tur. Quomodo seientia comparatur ad rem scibilem. Vnde haec commen
. suratio nihil rei est prxter habitudinem tran scendentale talium rerum ad F uno biecti, viae est suffciens fundamentum relationis praedicametatis. Et haec sentetia sit pro primo argumeto. secundum argumentum : Relata ocreatoris ad creaturam,& relatio do. a. Argu. minii sunt relationes terti; seneris,&tamen non fundantur in ratione menia surae,& mensurabilis, et go falsum est asserere hoe esse tertium genus rei
Probatur maior, quia habent con ditiones omnes harum relationum . Nam solu ex parte unius extremi est relatio realis & fundamentum reale solum est ex parte unius extremi. Edita diei TD. Tho. I.p. q. 3. art. 7. Min probatur , quia creatura non refertur ad creatorem, ut creatura est, quia sustesse est adaequat si esse diuino, sed quia
producitur a Deo, & conseruatur. Et confirmatur; Nam relationes tertii ge Confitineris non. fundantur in actione, sed in adaequatione ad mcnsuram, sed supradicts relationes fundantur in actione, ergo non sunt huius generis. Maior probatur,quia scientia dicitur vera & a . mensurata a suo obiecto, non per aliquam actionem, sed per suam essentiam. Sicut imago dicitur mensurata , non per aliquam actionem, nam ex eo quod producitur ab agente sine alia actione est mensurata obiecto suo per seipsam. Tertio, Relati o dexteritatis,est re- 3 Argo latio tertii generis in animali,& tamenon est relatio mensurae, ergo. Maior patet , quia semper ex parte alterius extremi est relatio rationis, ergo signum est,quod est relatio tert ii generis ,quia relationes tertii generis semper sunt n n mutuae.
Q. arto, Obiectum realiter causat η. Argu. scieti ain aliquado producedo species necessarias ad habendi scientia, ergo tunc illa relatio erit relatio mutua &noia tertit generis. Cosequentia patet ex dictis, quia istae relationes non sui mutuae Sed antecedes probaturi obiectis sensibilibus, quae eruiti ut species. Diuili ed by
265쪽
xi ' Commentari; in Arist. Logicam.
di causant scientia per em isson em itularum specierum. Et confirmatur. quia sensibile realiter immutat organum , ergo realiter ordinatur ad sensum, ergo.non solum, quia te usus refertur adiensibile,& sic erit relatio realis in se sibili ad lentum. Probatur conieque tia, nam quando aliquod extremu re liter Ordinatur ad aliud, Moe potest, imo fundat relationem realem . ilintq; Eus non s olum est scibile in actu,quia scientia terminaque ad ipsu, 1ed quia habet natura ιὲς calein de rO- ne in formalem, ad quam consoquuturaliquae proprietatus, quae per altim rationem formalem demonstrari possunt . & hontinent esse volitiuum, eli cibile, e x eo quod habet rationem , dccausam, per quam demonstretur scilicet,quia est intellectivus, ecclon lotu, quia icientia terminatur ad iplania ergo relatio scibilis Murealis. Prcbatur consequentia,qui λ praelii PyQuat a-Ii quid reale in scibili, coli mens illi
ex natui a rei, scit Ictit tuam rata Ooc tarn alem , quae si existat poterit rusciti realiter ad scientiam sicut duae quali titates realiter referuntur,quia fundamentum est reale in utraquc. sexto; Relatio mensurati ad mensuram est aliquando relatio ratiunIS, P
go non sunt i sis relationes teri .i ordinis non mutuae Conicvcntla cit euidens,&prQbatur autecedeus. Nam si mensurans non existat, rotatio mutaturati ad mensuram erit otiam relatio rationis, 3c ita non erunt mutuae, quia ex neutra patie est relatio realis. Confirmatur, Nam relatio scibilis ad icientiam non e it praedicamentalis, male ergo enum crat in praedicamento celationis relationes tertii ordinis. Antecedens probo,quia eli telatio rationis . Septimo, scientia in sua essentia de ratione cit mensuratum, de ut sic non
. eli relatiuum sed est absolutum de in
praedicam emb qualitatis existens, erisgo mensuratum , ut sic , non est relatiuum, ec ita non erit relativum tertii g neris.
PRima e lusio,Istae relationes,quae
a. metaphysi eis dicuntur tertii geoneris , distincta fundamenta habent a reliquis duobus generibus, &sunt relationes, nullo mo reducibiles ad duo dicta genera. Et hoc apet i issime coitae in Aratiotele.Vnde nullam probabilitatem habet sententia relata a Suare z, quod habeant diltιncta fundamenta . . Probat ur, qu ia istae e elati On es nu n quai sunt mutuae,idcst, reales ex utroq, ter relationes vero Prit m dc lecum
di generis, saepissime sunt mutuae, imo semper si 4xistant extremas ergo fune alterius rationis , de consequem en habent dillincta fundamenta. Probat 'rconsequentia, quia si eadem fundat neta ha te t,mutuae elient, sicut illae. Secundo a illat relationes hayent fundamenta reaba in utroque e xtremo, ita quod ad iiHiacem ordinantur fundari inc nialiter, ex quo consurgit forma lis Ordo, scd hoc non repetatur in relationibus tertii ordinis, quia de si unum extremum realiter ordinetur ad aliud
N pcificiatur in ordine ad illud, non
tamen hoe Ocingit an alio extrem O , ergo. Tcrtio pr Obatur; Quia relati nes p. ima generis tundantur in unitaiam , seu is 3 2titate relationes secudi in
actione ,sediti s reIationes, formaliterloqucda, de proprio fundam et o in nullo illorum fundantur,nam scienti trelatio tu ratione mensurati, de mi agi an is relatio in eadem rationem ntilla quantitate nec actione fundatur, ergo . Vitiino probatur ex Aristotele, qui capite de ad aliquid in s. expresse numerat haec tria fundamenta, ergo sicut primum fundam tum non rcis ducitur ad secundum , nec C contra,
ita neque hoo reducetur ad alia duo,
nec e contra. Antecedens Patet; nam
ita dicit, postquam numerauerat Pri mi Se secundi, generis relativas ergo secundum numerum & potentia dicta ad aliquid , sic omnia ad aliquid,
eo quod ipsum quod est alterius dicitur id quod est , sed non eo quod
aliud ad aliud. Mensurabile vero de
Aut noris. . Concl. Contra Suaren
266쪽
sti bile Ze intellectuale, eo quod aliud
dieitur ad ipsum ad aliquid dicuntur, sed non eo quod illa ad altu .l. ubi a pertam assignat differentiam, S manifeste distinguit inter reIatiua huius
aliorum generum; nam alia dicuntur
ad aliud, quia in se habent unde dicatur, ut patet in patre & filio, quia pater dicitur quia genuit, & filius, quia
genitus. Et numerus quaternarius ad Dinarium relatione dupli resertur ra
tione quantitatis, quam habet in se; at vero scibile non refertur ad scientia, quia in se habeat aliquod fundameniatum, ratione cuius referatur , sed quia scientia refertur ad ipsum , ipsum refertur ad scientiam. Vnde D Thomas in commento ita dixit, prosequitur de tertio modo relationum. Et ita est communis sensus totius metaphysicae scholae,qui plurimum momedia his reis bus affert tenendis. Vnde non quilibet suo arbitratu debet. etiam nouas inducere opiniones seu imaginationes. v. Cone l. secunda conclusio: Tota ratio di-
In quo di stinctionis in hoc genere relationum
stinguanta ab aliis considerata ex parte fundatur rela- menti in hoc consistit, quod in his ritiones , latiuis tota ratio fundamentalis re Ia tertii ge- tionis pendet ex altero extremo, ex neris re- eo nimirum, quod refertur ad aliud ,
lationibν & in se non habet aliquam fundandi
aliorum , rationem. In aliis veri, fundandi rei
generam. tionem ratio est in Vtroque extremo .
Haec conelusio est expressa angelici Doctoris in fila lectione is . ubi sic dieit, postquam numerauerat relativa tertii ordinis; In omnibus autem his tota ratio referendi in duobus extremis pendet ex altero, R ideo omnia tisina ista, quodammodo se habent ut men-αTho. e- surabile & mensura, nam ab eo quaeli- gregia P bet res mensuratur, a quo ipsa depen-
conclusio det. Et probatur rationibus ἐν nam aliisne. quid dicitur scibile,cuia potest dei dila haberi seientia, At sensibile, quia potest de ipso haberi sensu et ergo non dicuntur talia, nisi ab altero extremo, di non ex eo, uod aliquid est . in ipso Gicut enim aliquid dicitur creabile, a potentia creatoris & non ab aliqua potentia, uae si in creatura. Eodem
modo dicitur aliquid stibile a scientia, & non ab aliqua potentia, quae sit Iin re. Sed in his rationibus videtur lGui D. Thomas de relativis transcenia entalibus .Et ita verum est quod etiaaliquid scibile denominatur a scientia, quae est relativum transcendeta Ie ,& secundum dici.Vide pro huius m tori intelligentia.D. Thomam 4 Physicorum lectione a 3. Sed ex his fit argumentum: Si res dieitur sei bilis, Se sens bilis praecise a scientia , quae est insciente, quia hoc nihil ponit in re scita: ergo etiam dicetur menlaranx, ex
eo quod scientia mensuratur,& depodet a scibili, quia esse mensit rans scietiam nihil reale est in scibili, per quod
ordinetur ad scientiam. Unde aduerte, obserat quod ex eo, quod scientia terminatur lio aut ho- ad obiectum suum, verbi gratia, ex eo ris. quod metaphysica terminatur ad ens
dicitur scitum Esse autem scitum relatio est . quia est aliquid rationis in scibili . ficut esse visum est quid rationis in parte te. Er haec relatio ex parte scibilis est relatio rationis terti j ordinisas
scientia autem, quae terminatur ad stibile. est relatio transcendentalis, Si se eundum diei non relatio praedicam in talis. Sed super hanc scientiam termi in Quo repenatam ad obiectum D illi consor mem riatur refundatur relatio quaedam mensurati, latio menquia scientia dependet in sua verita- surae inter
te & esse ab obiecto; de tonsurgit alia scibile M
relatio mensurantis in obiecto, ex eo scientiam quod scientia, refertur ad illud in ratione mensurae . Quae quidem relatio in obiecto est aliquid rationis: quia in ipso nullum ordinem fundamentalem ad scientiam praesupponit, sed prsei se refertur ad scientiam, quia scientia resertur ad ipsum & dependet ab illo . scibile autem nullo modo defendet a scientia Vide D. Thomam prima parte quaestione , decima tertia, articulo septimo, Se de potentia quaestione septima,articulo io.elegan 3. Concl. t: ssine ista tractantem Quotupli
Tertia conclusio. Mensurabile Se citer conmensura dupliciter accipiuntur quais tineat alitenus ad praesens attinet. Vno modo quid menproprie: alio modo large . Proprie ac- suraticipitur mensurabile&mensi ira, quan esse mendo esse alicuius rei vel veritas talia suram.
267쪽
i tot Commentari j in Arist. Logicam.
diuinae personae non esset aequales r relatio praedi eamentalis, fit directe laquia ea sunt aequalia, quae sunt unum praedicamento ad aliquid. Probat uti x. Coael. in quantitate , & quantitas praedic quia haec relatio formaliter est acciamentalis non est in diu mis,nec duae a L cens,& totum suum esse habet ad aliabedines essent smiles . quia similia Dd, Ergo est in praedicamento relatio- i. Ratio msunt, ouae sunt unum in forma , & ibi nis, nihil enim amplius requiritur . vi concl. non est proprie unitas, sed accipitur sit in praedicamento. Praeterea haec 'nitas transcendentaliter pro ente relatio est ens finitum &perse, &comin diuiso . & hoc vocatur quantitas, pletum,ergo in aliquo genere. Pratte- x. Ratio quia habet se ad modum quantitatis. rea etiam hoc probatur: quia relatio-Ita asserit D. Thonias ubi supra & nes reliquae,quae fundantur in albedi- 3. Ratio Flandria f. Metaphysicae q. ifi articulo ne, ut relatio similitudinis, sunt in prae . in fi . Probatur praeterea conclu- dicamento relationis. ergo &istare-sio. Inter duas albedines est relatio latio . Probatur consequentia , quia similitudinis specifice, quia sunt duo cum landamcntum non sit deessentia exilientia realiter distincta habentia relationis nec pars eius no tollit esse- eandem viritatem formalem funda- tia relationis praedicamentalis, Et itamen taliter. id est . sunt duae albedines, etiam si fundetur in substantia eri t vequae principiis formalibus non distin rarelatio praedicamentalis. Et haec re- guuntur, quia illa principia formalia latio necessario est accidens , qui aut
sunt indiuisa non quia sit indiuisio asserit D. I homas de potentia quaest.
formaliter seclusa operatione inteI κ .articulo a. ad I .nulla substantia crea
Iectus, sed fundamentaliter proxime, ta potest esse relatio, quia cum sub- quia etiam duae substantiae habebunt stantia sit limitata ad certum genus, relationem similitudinis specificae ea- non poterit esse, ut sic in aliquo genedem ratione, quia habent easdem con- re , & si esset formaliter relatio esset ditiones Praeterea duae substantiae rea in alio genere, quia esset in genere reliter distinguitiatur seclusa operatione lationis . Quapropter omnis relatio intellectus, etiam eonsiderando sub- creata ex necessitate esse debet accisi antias, in propriis entitatibus indi- dens. Relatio vero diuina, quia non est vidualibi is, sed distinctio formaliter limitata ad certum genus bene potest est relatio, ergo haec relatio fundatur esse,& est substantia. Ex hoc sic arguis in substatia immediate, quia subitalia mentor: Iaee relatio identitatis, seu flSul,qim med ate sunt distinctae,& diui miliud inisi seu distinctionis ex necessisae. Praeterea, duae quantitates Possunt tale est relatio accidentalis, ergo est sun dare relatione aequalitatis, seu inae in praedicamento relationis i quia ex quali ratis, ergo duae substantiae relatio- nullo capite impediretur , ne esset inneidelitatis vel diuersitatis. Probatur piaedicamento relationis, nisi, quia eL consequetia, quia est eadem ro, Sc ma- set substantia,quod est impossibile, ut Solutio gis distinguuntur substantiae duae, qua demonstrat D. Thomas. Et si dicas , duae quatἰtates, et ita poterut fundare quod poterit esse substantia, ut distin- Impugn. relationem distinctionis Praeterea,re- guttur contra accidens , unde non se- Iatio creaturae , Quae est substantiae est quitur, quod fit in genere substantiae, relatio realis, sed haec fundatur in sub contra nam relatio, quae est in mea substantia immiὰ sale,ergo, Maior patet. stantia qua distinguor a Petro , si est quia erratura realiter dependet&re jubstantia mea formaliter erit substanfertur ad Deum. Minor probatur,quia tia completa , & sic erit in praedic substantia ipsa creatur di producitur mento substantiae , sesequetur quod a Deo, &posset illam deus producς- non possit esse in praedicamento rela re sne aliquo accidenti,& tunc Izser tionis, ut sic. taces, quod est subit a- Alia solaretur relatione reali,&fundaretur il- tia imperfecta, ergo iam non erit mea tiola relatio immediate in substatia,ergo. substantia, sed modus eius . Et nec
Sccunda conclusio: Haec relλtio ςst hoe esse potest, quia relatio non po-
268쪽
De praedicMetit. Quaest. XXXXVI. 1 o s
i est esse modus substantiae creatae . so Impum. lum enim hoc eohuenit relationibus diuinis, quae sunt modi de essentia esissentiae diuinae, M sunt substantiae. . Concl. Tertia conclusio,irelatio sintilitudiis nis,aequalitatis, & identitatis sani re. Contrapte Iationes reales aliquando,& non semrosq; me- per sunt relationes rationis. Haec contaphyli- clusio ponitur contra multos meta-
cos. physicos de logicos , qui oppositum censuerunt. sed est expressa sententia Aristotelis ubi supra , N illam h bet Angelicus doctor p. p. quaest. 18 articulo rad s. ubi ita dicit. Locus D. Ad iecunda dicendum quod rela- Thome tio, quae importatur per hoc nomen snotandus idem, est relatio talionis tantum , si pro con- accipiatur simpliciter, idem, quia hu-dlusione. iusmodi relatio non potest consistere, nisi in quodam ordine , qu cm ratio ad inuenit alicuius ad se ipium, secundum aliquas elus duas coqsidera tiones. Sucus autem est . cum dicuntur aliqua eadem e ile , non in numero sed in natura generis , siue speciei. Vult dicere, quod relatio idcntitatib. Petri ad seipsum . est relatio rationis, relatio vero identitatis, specifice siue generi ce, qua Petrus & Paulus, sunt unum in specie, vel In natura generica, est relatio realis . Et non acci Pit unitatem genericam formali ter , sicut est aliquid rationis & secunda intentio et sud aceipit unitatem spccita eam& genericam fundamentaliter ,
hoc est, pro unitate formali, qua duae res sunt indiuisae per principia formalia specifica , vel genera ca, ut Petrus refertur ad Paulum relatione reali identitatis specificae , quia Petrusti Paulus in ratione hominis nunpoliunt diuidi formaliter. Naui .quanuis eorum humanitates sint diuisae materialiter , sed non formaliter , quia
gaudent mutua negatione diuertita istis per principia formali de quo iam diximus in I. libro. Idem tenet Cain Conditio iςt40us ibidem .sed ut supra dii taerones renui i t Ones sint rcales requiruntur istaeste ad te. conditiones,quod extrema exiliant, latione & sint distincta realit cr , & praetcia realem. r a , quod ratis , lecundum quam alis tenditur identitas, si litudo de aqua
Iitas sit distincta in ipsis landa mentis .
Primae conditiones Illinconstat exsu-
petius dictis , sed vieinia conditio niatis patet,nam relatio identitatis Se similitudia is in Deo hac ratione non est realis, quia essentia diuina una nu- meto est in tribus suppositis De quo vide D. Thomam 3 P quaest. artiis , culo. . Et hac ratione Petrus ad se ipsum refertur relatione identitatis. quae relatio est ens ratiυnis, quia P trus non distinguitur a seipso re liter. Hoc supposito probatur conclusio, nam relatio identitatis, quae est inter duas albedines, di relatio fimilitudinis , habet omnes conditiones necessario requisitas, ut sit reIaeio reatis, ergo noc concedendum est illi. Ante cestens patet, nam extrema sunt realia &exilientia, Sc realiter distiniacta , di fundamentum est distinctum in ipsis extremis. Et fundamentum est
eiusdem rationis in utroque extremor ergo
ubi nota, quod identitas Se simi li- tudo & aequalitas potest accipi du diem
pliciter. Vno modo formaliter, de tunc 'φ . . . est relatio, qua unum ad aliud simile. ou Horis. vel aequale refertur . & qua constituitur formaliter in esse similis. Alio modo accipitur si ament litςr,& nihil aliud est, quarn ipsa duae albedines, verbi gratia , cuin funda mentis, ut possint fundare relationem talem similitudinis . Cum ergo dicimmus similitudinem identitatem di eae
tera, csse relationes reales, non loquiis
mur de similitudine fundamentaliter. sed formaliter. Dicitur in conclusione, quod aliquando lunt relationes reales , ta non iem periquia relatio Petri ad te ipsum, seu hominis ad se ipsum non est realis, &etiam in diuinis relatio similatuclinis& aequalitatis non est realis.
Quarta conclusio, ut duae quantita. VORς i.
tes uicantur aequales, dubent esse eius' ς dem sp clei in ratione mensurae , ut quir turduae lines bipedales sunt aequales, quia νς. in ratione in ensurae sunt aequaltis . Si quatitates autem altera illarum et se pedalis non Mnt squa essent aequales, licet cficiat eiusdem eo. 'iixi sentiae in ratione lineae, quia linea , ut
269쪽
se, non est mensura. Unde s deretur dari relatio similitudinis immedibalinea infinita, vere esset linea, ut sie, in substantia quia lipe relatio, vel estre ut sic non esset mensura , sed solum institualis, vel materialis, neutrum hoeit mentura, ut bi cubita ia tri cubita, rum, ergo non datur talis relatio im licto reliquis. Viide ad squalitatem mediate fundata in substantia. Oiod tinecessario requirituri quod sint unum non sit mate rialis patet, quia non ja ait ratione mensur p. id est, quod sint h preret mediante quantitate , omne V. Inum in ea ratione,in qua pollunt ine autem accidens materiale inheret meis a Doler u - Iurare Et nota hie, quod viritas nume. diaute quantitate: ergo. Malor patet, io Autho rica non est fundamentum ςqualitatis nam ex eo, quod immediate funda- N. quir dup quantitates non habent v- tur in substantia in heret illi sine in Nam unitatem numeri eam , sed bene dio. Quod non sit spirituaIis patet, unam specificam formalem , hoc est . quia est accid uis rei materialis assi eandem rationem non didi uisam per ciens rem in terialem is ergo non ear incipia seriiralia. Ex hac conclusio- spiritualis, quia similitudo, quς est in- X i inscrtur,qiiod albedo, ut duo,& al- terduos leones materialis est , nullum he .ut tres non suiκς quales in gradi enim accideus spirituale habent duobus, . nec similes rit gradibut , sed in letones. l . aqquales, sicut linea pedalis, & bipeda- Si dieas,quod inlisret mediante qua licet sint similes in natuta specifi- titate ,eontra, nam si Deus auferre eca, quia esse similes in gradibus est ha- quantitatem eb illis leonibus,ellent si . Rere relationem pqualitatis, sicut qua- miles in natura specifica similitudine te narius squalis est alicri quaterna- prpdicamentali, se ut modo sunt simi-rio,& non solum similis, & quia non tes, & illa similitudo non iiii hqret in . lubcut eos dein gradus non habens re- diante quantitate , ergo nec illam , rationem squalitatis. quam modo habent , qui λ sunt ciuia
stionis Ad primum respondet aer,
ouom h 'μ'd licet relatio immediate funde
. tur in substantia, non sequitur , quod
tio sis j sy persectius accidens, quia fundatur tu e triti: in 'substantia quateniis habet ratio ilia te iri ' sem quanti alis modalis, & fundatur substiti li in sub lautia Vt aliquid, quod depen,
. - ' det a fundamento , 5e termino Ze ita non ς ri' ut aliquid, quod habet debitassimum esse l. ,- ω.Vnde non potest per fingere ad ae- :r - ,- ei dentia, quς non habent hoc debilissilib9 ''m'im esse Et licet immediate in here
rei subiecto, non sequeretiar quod es set perfectius accidens, quia quanti- eas materialis immediate inhqret sub stantie,'non est perfectissimum omnium accidentium materialium. Nam
per fectio accidentis consistit in participatione persectiori entitatis , non ' in immediatio ii ordine ad substantiam quantum ad inhqrentiam . Sed contra re probo, quod non possit un-
Et confirmatur hoe argumentum : Augeturnam est probabilis opinio, quod rela- difficultio non distinguitur a suo fundamen tas. to, ergo illa relatio identificat ire cum substantia, ergo non inhqret illi meiadiante quantitate Et certe est dissicile argumentum Thomistis & Peri a te licis. Respolideriir , quod illa relatio i.solutio est materiale accidens.-simul est in diuisibile & inlis rei subitantis , non media 'laxntitate , quia propter suam naturam sequitur stati in ponto funiadamento & termino . Et bene possumus adducere exempluin; Nam forma equi indivis bilis est fle materialis . ita hoc accidetis est materiale. N indiui
sibile , N si fuerit similitudo duarum
naturarum spiritualium ut duorum ane Horum, erit spirituale accide os .quia x. Solutio sapiet naturam subiecti . Abi dicunt, quod hoc accidens est materiale N iniali aeret substantiae mediante quantitate ex e quod est accidem materiale. Vnde etiam si ponatur fundamentum &ratio fundandi non ponetur ista relatio. nisi posita quantitate , di si essent
270쪽
duae substantiae 'ateri les sine quantiis tale essent fiuvies fundamentaliter non formali ter , quia deficit ratio quantitatis. Sed melior videtur solutio prima, quia accidentia respectiva seeundum esse a li/bent necessariam dependem iam quantitata ,sropterea quod totum suum.esse est ad aliud, Se sotu dependent in rundameto, Ee termino,& non sequitur quod si m- haereat media die qualitate,quod sit diuisibile. nam punctum inhaeret sub - . stantiae mediante Iinea & non est diuisibile. Qui scierit solutionem melioteiit, hibeat illam. . Ad a. - ' Ad se odum responcitur cone
r. solutio 'dendo in te atum . esset enim in conue aOtanda. niena quod formaliter esset substantia accidens, caeterum quod realiter
Et dicas,quod habet in existentiam a . ei dens, ergo distinguitura substantia,
i. sormaliter concedo, reia iter nego.
Nam illa existentia substantiae quat nus facit substantiam esse, est existen tia, quatenus facit a*idens inesse est in existentia , & ita est formaliter diastincta Et in sacramento altaris, etiam
si m neant accidentia non manet aliquid subitantiae panis, nec manet cxiit entia substantiae panis,Μelior. ω quae x. soIulio mihi placet, solutio est , quod roliter
tanquam res a re distinguitur ista relatio a suo lauda me uto, & haber in existentiam realiter distin tam ab existentia substantiae. Modo non definio, an existentia substantiae sit inexistentia accidendium, nam exi stimo partemhegativam veriorem p D.
i Ad tertium respondetur, quod fun- Ad L datur illa relatio unionis in actione, quae est unitio . Modo . non est aliquid amplius de hoc disputandum. ιAd quartum respondetur, quod su-Αd 4. pcr-nti m,quatenus inducit modum quantitatis , hoc est quatenus est eadem cum alia, seu diuersa, de quat nus habet quantitatem transce insem talem optime potest fundari relatio. Itaque supra veram quantitarem, lausu pra qua utitatem modale in seu tran-- scendentalem fundat ut relatio primi Sencta I. Et ad confirmationem relpou, A c t: a odetur, quod quando eonsideratur subissastia induta hac quantitate, quate- Ad confirnus est unum cum alia, vel diuersa ab alia iam ordinatur ad aliam substan. tiam, & ita iam potest esse sundamentum relationis. Nam fundamentum relationis est,quo una res realiter ordinatur ad aliam, Ite et non formaliter, ut patet ex. D. Thoma supra dictis Io
Utrum unitas generio fundet νει-
losea Utate. Ensus quaestionis est , an Pe- explicatur trusum ea relatione simili- status qu studinis specificae referat ad stionis. Ioannem:& eadem similitu- .dinis relatione referat ad animal, seu ad Munellum, quatenus est animal, &ad plantam quatenus est unius , se ad lapidem, quatenus est corpus. M ad angelum quatenus est substantia , N ad
Deum quatenus est ens , an vero non uniea 8e eadem, sedd uersis relationiἀbus. Et ve plane quaestionem explice . , mus, no loquimur in praesenti de relatione generis, aut speciei logicae. Conis
stat enim has relation sesse aliquid rationis & distingui inter se specifice, ut sit perius dictum est . Et ni nil aliud est feneris relatio, quam ordo per intelectum, ad pluta specie differentia, S relatio speeiei quaordo ad plura dii
rentia numero, in quibus est tanquam
praedicatum quidditativum. Sed in praesenti loquimur de quod a respectu reaali.qui consequitur in Petro & Paulo An rela ex illetibus ex eo, quod habent duas na tio similia
tura quς no possut diuidi per prinei ludiois . pia formalia, ut est esse unu formali- specificaeter negative, id eli, esse no diuisas Pra- inter peiationale Se irrationale. Et ex eo, Pha- trsi & Paubet illas naturas ita indivisibiles diei lsi sit reamus, ct habre relatione realem si in iliis lis vel ra.